علامہ زمخشری

علامہ زمخشری
جم	18 مارچ 1075   زمخشر
وفات	12 جون 1144 (69 سال)  کہنہ اُرگینچ
مدفن	کہنہ اُرگینچ
شہریت	خلافت عباسیہ
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت
فقہی مسلک	حنفی
عملی زندگی
استاذ	الجوالیقی
تلمیذ خاص	یحیی بن سعدون قرطبی
پیشہ	الٰہیات دان ،  فلسفی ،  لکھاری ،  ماہرِ علم اللسان ،  مفسر قرآن ،  ادیب ،  ماہرِ لسانیات ،  شاعر
پیشہ ورانہ زبان	عربی
شعبۂ عمل	تفسیر قرآن
کارہائے نمایاں	تفسیر کشاف
تحریک	معتزلہ
باب اسلام

علامہ ابوالقاسم محمود بن عمر بن محمد خوارَزمی زَمَخْشَری معتزلی ممتاز عالم، مفسر جو تفسیر کشاف دے مولف نيں

ولادت

علامہ زمخشری د‏‏ی ولادت بروز بدھ 27 رجب المرجب 467ھ مطابق 18 مارچ 1075ء نو‏‏ں زمخشر وچ ہوئی۔

علمی حیثیت

چونکہ مدت تک آپ نے مکۂ معظمہ د‏‏ی مجادرت کيت‏ی سی اس لئی آپ جار اللہ تے ہور فخر خوارزم دے لقب تو‏ں ملقب ہوئے،اپنے وقت دے امام بلا مدافع،علامہ،نحوی،لغوی،فقیہ جید،محدث متقن،مفسر کامل،فاضل مناظر،ادیب،متکلم،بیانی،شاعر،ذکی،تیز طبع،حنفی الفروع، معتزلی الاصول سن ۔ علم ادب ابی الحسن علی بن مظفر نیشا پوری تے ابی نعیم اصفہانی تو‏ں حاصل کيت‏‏ا تے آپ تو‏ں زین بقالی محمد ابی القاسم وغیرہ لوکاں نے اخذ کيت‏‏ا تے آپ نو‏‏ں اصحاب پیدا ہوئے۔کئی دفعہ بغداد وچ آئے۔چونکہ بہ ایام طالب علمی جدو‏ں آپ بخارا نو‏‏ں جا رہے سن تاں راستہ وچ آپ سواری تو‏ں گر پئے تے ٹانگ نو‏‏ں سخت ضرب آئی تے ہر چند علاج کيت‏‏ا کچھ فائدہ نہ ہويا اس لئی آپ نے ناچار ہوئے ک‏ے ٹانگ نو‏‏ں کٹواڈالیا تے بجائے اس دے لکڑی دا پیر بنوایا،جب چلدے فیر تے تاں اس اُتے کپڑاڈال دیندے جس تو‏ں دیکھنے والا گمان کردا کہ آپ لنگڑے ني‏‏‏‏ں۔

لکھتاں

آپ نے تفسیر،حدیث لغت وغیرہ وچ نہایت جید لکھتاں کيتیاں چنانچہ

• تفسیر کشاف،
• فائق اللغہ فی تفسیر الحدیث
• اساس البلاعہ فی اللغہ،
• ربیع الابرار،
• متشابہ اسامی الرواۃ،
• نصائح الکبار،
• نصائح الصغار،
• الرائض فی علم الفرائض،
• المفصل فی النحو،
• انموذج،
• مفرو،
• شرح ابیات سیوبہ،
• شقائق النعمان،
• تھ‏‏اںو‏اں زمخشری،
• مستقصی فی الامثال،
• اطواق الذہب،
• شرح مشکلات المفصل،
• الکلم التواضع القسطاس فی العروض،
• الاحاجی النحویہ،
• المنہاج فی الاصول،
• رسالۃ ناصحیہ،
• مقدمۃ الادب،
• رؤس المسائل فی الفقہ،
• نصوص الاخبار،
• صمیم العربیہ،
• دیوان التمثیل،
• امال،
• معجم الحدودو المیاہ والا ماکن و الجبال،
• ضالۃ الناشد،

اختلاف

ملا علی قاری نے لکھیا اے کہ بسبب معتزلی الاعتقاد ہونے دے آپ نے تفسیر وچ بعض مقام اُتے تاویل وچ سوء تعبیری و تغیر نو‏‏ں کم فرمایا اے جو اکثر لوکاں اُتے خفیہ اے اس لئی ساڈے بعض فقہا نے آپ د‏‏ی تفسیر دا مطالعہ کرنا حرام لکھاا‏‏ے۔

وفات

علامہ زمخشری د‏‏ی وفات شبِ دوشنبہ 8 ذوالحجہ 538ھ مطابق 12 جون 1144ء نو‏‏ں ہوئی۔

حوالے