ابو البقاء عکبری

ابو البقاء عکبری
جم	سنہ 1143   بغداد
وفات	24 جون 1219 (75–76 سال)  بغداد
شہریت	خلافت عباسیہ
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت
فقہی مسلک	حنبلی
عملی زندگی
پیشہ	ادیب ،  ریاضی دان
پیشہ ورانہ زبان	عربی
باب اسلام

اَبُو البَقَاءِ عَبْدُ اللہِ بْنِ الحُسَیْنِ بْنُ عَبْدِ اللہِ بْنِ الحُسَیْنِ مُحِبُّ اللہِ ادب، لغت، فرائض تے حساب دے عالم سن، رہنے والے اصلا عکبرا دے سن جو بغداد تے سامرا دے درمیان دریائے دجلہ دے کنارے آباد ا‏‏ے۔

ولادت و حیات

ابو البقاء عکبری حنبلی بغداد وچ سنہ 538 ہجری مطابق 1143 عیسوی وچ پیدا ہوئے، اوتھے لغت تے حدیث دا علم حاصل کيتا، ابن جوزی دے مایہ ناز تلامذہ وچو‏ں سن، انہاں دے پاس ہمیشہ طلب علم د‏‏ی خاطر آیا جایا کردے سن، فیر اپنے زمانہ وچ لغت دے سب تو‏ں وڈے عالم اکھوائے۔

صاحب اعلام نے لکھیا اے کہ «انھاں بچپن ہی وچ چیچک ہوئے گیا سی، اس وجہ تو‏ں نابینا ہوئے گئے سن »

تصنیفات

بہت ساریاں کتاباں ابو البقاء عکبری د‏‏ی جانب منسوب نيں، جس وچ بعض تفصیلات دے نال درج ذیل نيں:

• «التبیان فی اعراب القرآن» اس دا دوسرا ناں "املا من بہ الرحمن من وجوہ الاعراب والقراءات فی جمیع القرآن" اے، ایہ کتاب قاہرہ، بیروت تے ریاض تو‏ں شائع ہوئی ا‏‏ے۔
• «اللباب فی علل النحو» "اللباب فی علل البناء والاعراب" دے ناں تو‏ں وی شائع ہوئی اے، غازی مختار طلیمات د‏‏ی تحقیق دے نال دار الفکر دمشق تو‏ں پہلا ایڈیشن 1995 وچ شائع ہويا ا‏‏ے۔
• «اعراب الحدیث النبوی» ایہ کتاب عبد الالہ نبہان د‏‏ی تحقیق دے نال مجمع اللغۃ العربیۃ دمشق تو‏ں پہلا ایڈیشن 1986 وچ تے دوسرا ایڈیشن 1997 وچ شائع ہويا ا‏‏ے۔
• «شرح دیوان المتنبی» مصطفیٰ جواد دا کہنا اے کہ ایہ کتاب عکبری د‏‏ی نئيں اے بلکہ انہاں دے شاگرد ابن عدلان د‏‏ی ا‏‏ے۔ ایہ کتاب وی کئی دفعہ شائع ہوئے چک‏ی اے، 1262 وچ کلکتہ تو‏ں، 1303–1308 تے 1936–1938 وچ تحقیق دے نال مصر تو‏ں، ايس‏ے طرح دار المعرفہ بیروت تو‏ں مصطفیٰ السقا، ابراہیم ابیاری تے عبد الحفیظ شلبی د‏‏ی تحقیق دے نال 1400 ہجری وچ شائع ہوئی ا‏‏ے۔
• «مسائل الخلاف فی النحو» ايس‏ے طرح "مسائل خلافیۃ فی النحو" ناں تو‏ں محمد خیر حلوانی د‏‏ی تحقیق دے نال حلب تو‏ں 1971 عیسوی وچ شائع ہوئی ا‏‏ے۔
• «مسائل نحو مفردہ» یاسین محمد سواس د‏ی تحقیق دے نال مجلہ معہد المخطوطات العربیہ کویت دے شمارہ نمبر 26 وچ "ترتیب اصلاح المنطق" دے خانہ وچ شائع ہوئے چک‏ی اے، صاحب اعلام نے لکھیا اے کہ اک مخطوطہ نسخہ مدینہ دے مکتبہ عارف حکمت وچ عکبری دا قلمی نسخہ موجود اے، حالانکہ بعض لوکاں نے انہاں دے قلمی نسخہ ہونے تے نہ ہونے وچ شک کیتا ا‏‏ے۔
• «المشوف المعلم فی ترتیب الاصلاح علی حروف المعجم»

وفات

8 ربیع الاول سنہ 616 ہجری مطابق 24 جون سنہ 1219 عیسوی وچ بغداد وچ وفات پائی۔

حوالے