ابو اسحاق جوزجانی

ابو اسحاق جوزجانی
تاریخ پیدائش	سنہ 796
تاریخ وفات	سنہ 872 (75–76 سال)
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت
فقہی مسلک	حنبلی
عملی زندگی
استاذ	حسین بن علی الجعفی
پیشہ	محدث
باب اسلام

ابو اسحاق ابراہیم بن یعقوب بن اسحاق سعدی جوزجانی حدیث دے مشہور راوی علما وچ شمار ہُندے نيں۔

طلب علم تے استاداں

جوزجانی اک ایداں دے زمانے وچ سن جس وچ حدیث دا علم اپنے عروج اُتے سی، روایات تے راویاں د‏‏ی کثرت دا زمانہ سی، چنانچہ کبار علما و ائمہ دے سامنے زانوئے تلمذ تہ کیتا، مثلاً: احمد بن حنبل، یحییٰ بن معین، علی بن مدینی، مسدد بن مسرہد، اسحاق بن راہویہ، اسحاق بن منصور کوسج، سعید بن منصور، یزید بن ہارون، زید بن حباب عکلی تے ابو نعیم فضل بن دکین وغیرہ۔

تلامذہ

ابو داؤد سجستانی، ابو عیسی ترمذی، ابو عبد الرحمن نسائی، ابو حاتم رازی، ابو زرعہ رازی، ابراہیم بن عبد الرحمن بن دحیم دمشقی، ابو زرعہ دمشقی، ابو جعفر محمد جریر طبری، ابو بشر محمد بن احمد دولابی تے دوسرے کبار علما و محدثین تے ائمہ تو‏ں آپ تو‏ں علم حاصل کيتا۔

علمی مقام

ابو اسحاق جوزجانی بلند علمی مقام اُتے فائز سن، بوہت سارے ائمہ علما نے آپ د‏‏ی تعریف کيت‏ی ا‏‏ے۔ ابو بکر خلال فرماندے نيں: «ابراہیم بن یعقوب بہت عظیم سن، احمد بن حنبل انہاں تو‏ں خط کتابت کردے سن تے انہاں دا بہت احترام کردے سن، بوہت سارے علما و مشائخ تو‏ں آپ تو‏ں سماعت کيتی اے، انہاں دے پاس ابو عبد اللہ دے مسائل دے دو حصے نيں»۔ نسائی کہندے نيں: « ثقہ نيں»۔ دار قطنی فرماندے نيں: « اک مدت تک (طلب علم د‏‏ی خاطر) مکہ وچ قیام کيتا تے ايس‏ے طرح اک مدت تک بصرہ تے رملہ وچ قیام کیتا،حافظ، مصنف تے ثقہ سن »۔ سجزی کہندے نيں: «ماں حاکم تو‏ں جوزجانی دے بارے وچ پُچھیا تاں انھاں نے کہیا: ثقہ تے معتمد نيں»۔ ابن کثیر کہندے نيں: «دمشق دے خطیب، امام تے اوتھ‏ے دے وڈے عالم سن، انہاں د‏‏ی بہت ساریاں مشہور تصنیفات نيں، جس وچ علوم تے مفید چیزاں بھری نيں»۔

تالیفات

• مسائل الامام احمد۔
• امارات النبوہ۔
• احوال الرجال۔
• التاريخ۔
• کتاب "المترجم"

وفات

ابو سعید بن یونس فرماندے نيں: " ابو اسحاق سنہ 245 ہجری وچ مصر تشریف لیائے تے انہاں د‏‏ی وفات دمشق وچ سنہ 256ھ وچ ہوئی"۔ ابو دحداح احمد بن محمد بن اسماعیل تمیمی کہندے نيں کہ: " وفات جمعہ دے دن ذی قعدہ دے مہینہ وچ سنہ 259 ہجری وچ ہوئی"۔

حوالے