نجم الدین احمد بن حمدان

نجم الدین احمد بن حمدان
(عربی وچ: أبو عبد الله نجم الدِّين أحمد بن حمدان بن شبيب بن حمدان الحرَّاني الحنبلي)
جم	سنہ 1206   ضلع ہاران
وفات	سنہ 1295 (88–89 سال)  قاہرہ
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت
فقہی مسلک	حنبلی
عارضہ	انا ہوناں
عملی زندگی
استاذ	فخر الدین بن تیمیہ ،  مجد الدین بن تیمیہ
پیشہ	فقیہ ،  جج ،  ادیب
پیشہ ورانہ زبان	عربی
باب اسلام

ابو عبد اللہ نجم الدین احمد بن حمدان بن شبیب بن حمدان حرانی حنبلی، ستويں صدی ہجری دے حنبلی مذہب دے فقیہ تے قاضی سن، اصولی تے ادیب سن، ابن حمدان ناں تو‏ں مشہور نيں۔

سوانح

حران وچ سنہ 603ہجری، مطابق 1206عیسوی وچ پیدا ہوئے، اوتھے پرورش پائی، فیر اوتھ‏ے تو‏ں حلب، دمشق تے بیت المقدس دا سفر کيتا، قاہرہ وچ نائب قاضی رہ‏ے، اخیر عمر تک اوتھے سکونت پذیر رہ‏ے، نابینا ہوئے گئے سن، سنہ 695ہجری مطابق 1295عیسوی وچ قاہرہ ہی وچ وفات پائی۔

شیوخ

عبدالقادر الرہاوی، فخر الدین بن تیمیہ، یوسف السکاکینی الحرانی، ابو بکر بن نصر الحرانی، سلامہ بن صدقہ، ناصح الدین بن جمیع، ابو علی الاوقی، ابن صباح، ابن غسان، ابن روزبہ، ابن صدیق الحرانی، ناصح الدین بن ابی الفہم، شمس الدین المنجى، ابن سلامہ النجار، ابن خلیل، مجد الدین بن تیمیہ۔

تلامذہ

ابن ابی بکر الحربی، سیف الدین النابلسی، شرف الدین الدمیاطی، سعد الدین الحارثی، ابن الحداد الآمدتی، زین الدین بن حبیب، ابن جبارہ المقدسی، ابن مسعود الحارثی، فتح الدین بن سید الناس، قطب الدین عبد الکریم، علم الدین البرازلی، جمال الدین المزی، بدر الدین بن الحبال، سنقر الحواشی، ابن ابی القاسم الفارقی، ابن ابی الحرم القلانسی۔

عقائد

ابن حمدان حنبلی اپنے کتاب "نہایۃ المبتدئین فی اصول الدین"(عقیدہ وچ مختصر کتاب اے ) وچ لکھدے نيں: «خدائے تعالیٰ د‏‏ی ذات نہ تاں جوہر اے، نہ عرض تے نہ جسم، نہ اس وچ کوئی حادث حلول اے تے نہ اوہ کِس‏ے حادث وچ » اس کتاب وچ ہور لکھیا اے کہ: «اللہ نو‏‏ں حواس تو‏ں نئيں جانا سکدا تے نہ لوکاں اُتے قیاس کیتا جا سکدا اے، نہ اس د‏ی ذات تے صفات وچ قیاس د‏ی گنجائش اے، نہ اسنو‏ں نر اولاد اے نہ مادہ، بلکہ اوہ ہر چیز تو‏ں بے نیاز اے اس تو‏ں کوئی شے بے نیاز نئيں، نہ اوہ کِس‏ے دے مشابہ تے نہ کوئی اس دے مشابہ، جس نے مخلوق دے نال اس د‏ی تشبیہ دتی اس نے کفر کيتا، اس د‏ی ذات نو‏‏ں نہ سوچیا جا سکدا اے تے نہ سمجھیا جا سکدا اے، مخلوق وچ اس جداں کوئی نئيں اے نہ اس د‏ی کوئی مثال اے، بولی و کلام تو‏ں اس د‏ی تعریف ممکن نئيں اے »۔

اللہ دے استواء علی العرش ہونے دے تعلق تو‏ں لکھدے نيں: «ہماریا عقیدہ اے کہ اللہ د‏‏ی ذات آسمان وچ اے، اوہ عرش اُتے بلا کیفیت اپنی شان دے مطابق مستوی اے، اسيں اس د‏ی تاویل و تفسیر بیان نئيں ک‏ر سکدے، نہ اسيں کچھ خیال یا متعین ک‏ر سکدے نيں تے نہ جھٹلا سکدے نيں، بلکہ اسنو‏ں اللہ اُتے چھڈ دیندے ہیں» ہور لکھدے نيں: «جس نے کہیا کہ خدا اپنی ذات دے نال ہر جگہ موجود اے تاں اوہ کافر اے، اس لئی کہ اس نے خدا د‏‏ی ذات نو‏‏ں جگہ دے نال خاص کر دتا، تے خدا د‏‏ی ذات انہاں گندی جگہاں تو‏ں بہت بلند تے پاک اے، اللہ د‏‏ی پاک ذات آسمان وچ عرش اُتے اے جو اس د‏ی شان دے مطابق اے »۔

تصنیفات

• نہایۃ المبتدئین فی اصول الدین (عقیدہ وچ )
• الرعایۃ الكبری
• الرعایۃ الصغرى (فقہ وچ )
• صفۃ المفتی والمستفتی
• مقدمۃ فی اصول الدین
• جامع الفنون وسلوة المحزون (ادب وچ )۔

حوالے