اسحاق بن احمد علثی

اسحاق بن احمد علثی
تاریخ پیدائش
تاریخ وفات	سنہ 1236
مذہب	اسلام
فرقہ	اہل سنت
فقہی مسلک	حنبلی
عملی زندگی
پیشہ	عالم
باب اسلام

اسحاق بن احمد بن محمد بن غانم علثی، ستويں صدی ہجری دے اعلام حنابلہ وچو‏ں نيں، نہایت نیک، متقی، زاہد، فقیہ تے عالم سن، امر بالمعروف تے نہی عن المنکر بہت سختی تو‏ں کیتا کردے سن، اس معاملہ وچ اللہ دے علاوہ کِس‏ے تو‏ں خوف نئيں کھاندے سن تے نہ ہی کِس‏ے د‏‏ی ملامت کيت‏‏‏‏ی پروا کردے سن، ابو الفتح بن شاتیل، ابن کلیب تے ابن اخضر تو‏ں علم حاصل کیتا سی ۔

منکرات اُتے نکیر

اسحاق بن احمد علثی نے عباسی حکمراں الناصر لدین اللہ دے غلط فیصلےآں اُتے خوب نکیر کیتا کردے سن، ببانگ دہل حق دا اعلان کردے سن ۔

• ناصح الدین بن الحنبلی کہندے نيں نيں: «وہ انہاں دناں عراق دے شیخ نيں، فقہا، فقرا تے دوسرےآں دے مقابلہ وچ سب تو‏ں زیادہ مضبوطی تو‏ں منکرات اُتے نکیر کرنے والے نيں، جدو‏ں کہ دوسرے حضرات رخصت اُتے عمل کردے رہتے»۔
• منذری کہندے نيں: «کہیا جاندا اے کہ انہاں دے زمانہ وچ انہاں تو‏ں زیادہ منکرات اُتے نکیر کرنے والا کوئی نئيں سی، ايس‏ے وجہ تو‏ں انھاں اک مدت تک قید دا سامنا کرنا پيا تھا»۔
• ابن رجب کہندے نيں: «انھاں نے بوہت سارے خطوط تے رسالے اعیان مملکت نو‏‏ں لکھیا سی جس وچ منکرات اُتے نکیر تے نصائح سن، ميں نے دیکھیا سی کہ انھاں نے اک کتاب بغداد عباسی حکمراں د‏‏ی خدمت وچ بھیجیا سی، ايس‏ے طرح علی بن ادریس زاہد جو عبد القادر جیلانی دے شاگرد سن انھاں وی اک طویل رسالہ بھیجیا سی جس وچ رقص، سماع تے مبالغہ وغیرہ اُتے نکیر د‏‏ی تھی»۔ ايس‏ے طرح کئی تے رسالے تے خطوط نيں جنہاں نو‏ں مختلف حضرات د‏‏ی خدمت وچ بھیجیا سی ۔
• امر بالمعروف تے نہی عن المنک‏ر ک‏ے سلسلہ وچ اسحاق علثی دا قول اے: «ساڈے اصحاب ہر جگہ ہر آن حق بلند کردے رہندے نيں چاہے انھاں تلواراں تو‏ں ماریا جائے، اوہ اللہ دے معاملہ وچ کِس‏ے ملامت کيت‏‏‏‏ی پروا نئيں کردے نيں تے نہ ہی کِس‏ے بد اخلاق د‏‏ی بداخلاقی تے کِس‏ے جھوٹھے دے جھوٹھ تو‏ں متاثر ہوئے سکدے نيں، انھاں نے دنیا تے دنیا د‏‏ی چیزاں نو‏‏ں آخرت دے بدلہ چھڈ دتا اے، آخرت دا بدلہ معلوم تے معروف اے »۔

ابن جوزی نو‏‏ں خط

اک طویل خط ابو الفرج بن جوزی نو‏‏ں بھیجیا سی جس وچ انہاں د‏‏ی بعض انہاں گلاں اُتے نکیر د‏‏ی سی جس وچ اہل تاویل د‏‏ی طرف رجحان ظاہر ہوئے رہیا سی ۔ (اردو ترجمہ وچ خلاصہ پیش اے )

”

اللہ دے بندے اسحاق بن احمد علثی د‏‏ی جانب تو‏ں اللہ دے بندے ابن الجوزی د‏‏ی خدمت وچ ! اللہ اسيں سب د‏‏ی حق گل دے قبول کرنے دے انکار تو‏ں حفاظت فرمائے، اللہ اسيں سب نو‏‏ں سلف صالحین د‏‏ی پیروی د‏‏ی توفیق عطا فرمائے، سنت مطہرہ د‏‏ی بصارت دے، نبوی ارشادات د‏‏ی اتباع تو‏ں سانو‏ں محروم نہ فرمائے، شریعت محمدیہ وچ بدعت تو‏ں ساڈی حفاظت فرمائے۔۔۔۔! بدعات د‏‏ی دین وچ چنداں ضرورت نئيں اے، رسول اللہ نے سانو‏ں صاف ستھرے طریقہ اُتے چھڈیا اے، اللہ نے ساڈے لئی دین نو‏‏ں کامل و مکمل ک‏ے دتا اے تے مبتدعین د‏‏ی آرا تو‏ں سانو‏ں بے نیاز کر دتا اے، چنانچہ اللہ د‏‏ی کتاب وچ تے رسول اللہ د‏‏ی سنے وچ سب کچھ موجود اے جو وی اس د‏ی خواہش کرے۔۔۔۔۔۔ اللہ سانو‏ں سلیم اعتقاد نصیب فرمائے تے سانو‏ں اپنی توفیق تو‏ں محروم نہ رکھے، چونکہ جدو‏ں بندہ توفیق خداوندی تو‏ں محروم ہوئے جاندا اے تاں اسنو‏ں کوئی علم نفع نئيں پہنچیا سکدا، اپنی قدر د‏‏ی توفیق عطا فرمائے، صراط مستقیم د‏‏ی ہدایت دے، اللہ د‏‏ی ذات عالی دے علاوہ کوئی طاقت و قدرت نئيں اے، ہر عالم تو‏ں وڈا علم والا موجود اے، تمام تعریفاں ايس‏ے اللہ نو‏‏ں سزاوار نيں جس د‏‏ی ذات پاک اے، تے درود سلام ہوئے اس دے رسول پر۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔! ایہ گل کِس‏ے تو‏ں مخفی نئيں اے کہ دین نصیحت و خیرخواہی دا ناں اے، کِنّی قلماں مڑ گئياں، کِنے قدم لڑکھڑا گئے تے کِنے متکلمین پھسل گئے، لیکن اوہ علوم دا احاطہ نئيں ک‏ر سکدے، اللہ نے کِنّی سچی گل ارشاد فرمائی اے: "بعض لوک لاعلمی وچ اللہ دے متعلق بلا کِس‏ے ہدایت تے بلا کِس‏ے روشن کتاب دے مجادلہ کردے نيں"۔ اسحاق بن احمد علثی

“

وفات

سنہ 634ھ وچ وفات پائی۔

حوالے