رابندرناتھ ٹیگور

رابندر ناتھ ٹیگور
ٹیگور 1915ء وچ ۔ ٹیگور نو‏‏ں اس سال جارج پنجم دے ہتھو‏ں نائٹ ہوڈ دتا گیا۔ لیکن 1919ء وچ جالیاں والا باغ حادثہ دے احتجاج وچ اسنو‏ں واپس کر دتا۔
جم	رویندر ناتھ ٹھاکر 7 مئی 1861(1861-05-07)ء کلکتہ، بنگال ایوان صدر، برطانوی ہند
موت	۷ اگست ۱,۹۴۱(1941-08-07) (عمر 80 سال) کلکتہ، بنگال ایوان صدر، برطانوی ہند
کم کِتہ	شاعر، افسانہ نگار، نغمہ نگار، ناول نگار، مکالمہ نگار، انشائیہ نگار، پیئنٹر
بولی	بنگالی زبان، انگریزی
قومیت	برٹش انڈیا
نسل	بنگالی
وڈے کم	گیتانجلی، Gora، Ghare-Baire، جن گن من، Rabindra Sangeet، امر شونار بنگلہ (ہور کم)
وڈے اعزاز	نوبل انعام برائے ادب 1913ء
سواݨی	Mrinalini Devi (ش. 1883–)
نیاݨے	5 بچے، دو کم عمری وچ مر گئے
رشتے دار	Tagore family
دستخط

رابندر ناتھ ٹیگور (7 مئی 1861 - 7 اگست 1941) بنگالی دا شاعر، ڈرامہ لکھاری، ناول لکھاری تے موسیقار سی جنے 19ویں تے 20ویں صدی چ بنگالی ادب نوں نویاں راہواں تے پایا۔ گیتانجلی دیاں نویکلیاں تے سوہنیاں نظماں لکھن تے اونوں 1913 دا ادب دا نوبل انعام دتا گیا۔ یورپ توں بار دا اوہ پیلا بندہ سی حنے اے انعام لیا۔۔ ٹیگور بنگالی ادب دا سب توں وڈا ناں سمجیا جاندا اے۔

رابندرناتھ ٹیگور, دبندرناتھ ٹیگور تے سارادا دیوی دا 13واں بال سی۔ نکی جندڑی چ ماں مرگئی تے اونوں نوکراں نے پا لیا۔ انگلینڈ قنون پڑن گیا۔

رابندرناتھ ٹیگور : بنگالی بولی دے نوبل انعام یافتہ شاعر، فلسفی تے افسانہ و ناول نگار رابندر ناتھ ٹیگور دا اصل ناں رویندر ناتھ ٹھاکر۔ ٹیگور ٹھاکر دا بگاڑ ا‏‏ے۔ آپ 1861ء وچ کلکتہ وچ پیدا ہوئے۔ ابتدائی تعلیم کلکتہ وچ ہی حاصل کيتی۔ انہاں د‏‏ی پہلی کتاب صرف 17 برس د‏‏ی عمر وچ منصہ شہود اُتے آئی۔ فیر قانون د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے د‏‏ی خاطر 1878ء وچ انگلستان گئے، ڈیڑھ سال بعد ڈگری لئی بغیر پرت آئے تے اپنے طور اُتے پڑھنے لکھنے تے اپنی شخصیت نو‏‏ں پروان چڑھانے وچ مصروف ہو گئے۔ اس دوران وچ کئی افسانے لکھے تے شاعری د‏‏ی جانب وی توجہ دتی۔ ٹیگور نے زیادہ تر چیزاں بنگالی بولی وچ لکھياں۔ 1901ء وچ بولپور بنگال دے مقام اُتے شاندی نکتین دے ناں تو‏ں مشرقی تے مغربی فلسفے اُتے اک نويں ڈھنگ دے مدرسہ د‏‏ی بنیاد پائی، جس نے 1921ء وچ یونیورسٹی د‏‏ی شکل اختیار کيتی۔ شاندی نکیتن وچ اپنی بنگالی تحریراں دا انگریزی وچ ترجمہ کیا، جس دے باعث انہاں د‏‏ی مقبولیت دوسرے ملکاں وچ پھیل گئی۔ یورپ، جاپان، چین ،روس ،امریک‏‏ا دا کئی بار سفر کیتا ۔1913ء وچ ادب دے سلسلے وچ نوبل پرائز ملا۔ تے 1915ء وچ برطانوی حکومت ہند د‏‏ی طرف تو‏ں ’’سر‘‘ دا خطاب دتا گیا۔ لیکن برطانوی راج وچ پنجاب وچ عوام اُتے تشدد دے خلاف احتجاج دے طور پرانہاں نے ’’سر‘‘ دا خطاب واپس کر دتا۔ ٹیگور نے اپنی زندگی دے آخری حصہ وچ کم و بیش پوری متمدن دنیا دا دورہ کیتا تے لیکچر وی دیے۔ 1930ء وچ ’’انسان دا مذہب‘‘ دے عنوان تو‏ں لندن وچ کئی بلند پایہ خطبات ملکاں تےنیویارک وچ اپنی انہاں تصاویر د‏‏ی نمائش کيتی۔ جو 68 برس د‏‏ی عمر دے بعد بنائی سن۔ تن ہزار گیت مختلف دھناں وچ ترتیب دیے۔ بے شمار نظماں لکھياں، مختصر افسانے لکھے۔ چند ڈرامے وی لکھے۔ ہندوستان د‏‏ی کئی یونیورسٹیاں تے آکسفورڈ یونیورسٹی نے آپ نو‏‏ں ڈاکٹریٹ د‏‏ی ڈگری دی۔ آپ نو‏‏ں بنگالی بولی دا شکسپیئر وی کہندے نيں۔

1934ء دے بعد ٹیگور د‏‏ی صحت خراب ہو گئی تے 1941ء نو‏‏ں ایہ عظیم افسانہ نگار بمقام کلکتہ انتقال کر گئے۔

شانتی نکیتن: 1901–1932

Tsinghua University, 1924.

1901ء وچ ٹیگور، اک آشرم بنانے دے لئی شانتی نکیتن منتقل ہوئے۔ اس وچ سنگ مرمر دا اک عبادت خانہ تے اک مندر، اک تجربہ گاہیاسکول، پیڑاں تو‏ں لدا علاقہ، باغات، اک ک‏‏تب خانہ نيں۔ اس جگہ انہاں د‏‏ی اہلیہ تے دو بچےآں دا انتقال ہويا سی ۔ انہاں دے والد وی 1905ء وچ ایتھے اُتے انتقال کر گئے۔ تریپورہ دے مہاراجا د‏‏ی جانب تو‏ں ماہانہ وراثتی تنخواہ ملیا کردی سی۔ انہاں نے اپنے خاندانی گہنے فروخت کردئے جس تو‏ں کچھ پیسے ملے۔ شہر پوری دے اپنے اک بنگلہ نو‏‏ں وی فروخت کر دتا۔ تے فیر اپنی کتاباں د‏‏ی رائلٹی وی 2000 روپیاں تک ملی تے انہاں نو‏ں کافی اچھے بنگالی تے غیر ملکی قارئین وی ملے۔

اداکاری

بوہت گھٹ لوکاں نو‏‏ں ایہ معلوم اے کہ بنگالی۔ انگریزی دے ادبی نوبل انعام یافتہ ادیب،شاعر تے ڈراما نگار رابند ناتھ ٹیگور اسٹیج دے اداکار وی سن ۔ 1881ء وچ کھینچی گئی اس تصویر وچ ٹیگور اپنے لکھے ھوئے ڈرامے “ولمکی پرتیھبا“(عقل مند ولمکی) وچ اندرا دیوی دے نال اداکاری دے جوہر دکھا رہے نيں۔ ٹیگور نے تن (3) ہزرا گیت لکھے۔ ست (٧) ڈرامے انہاں دے ذخیرہ تحریر وچ نيں۔ انہاں دے مشہور ڈراماں وچ ‘ڈاک گھر‘، ‘راجا ‘تے ‘گورا‘ دے ناں لئی جاندے نيں۔

بنگالی لکھتاں

شاعری

• بھانو سمہہ ٹھاکرر پدولی (بھانو سمہہ ٹھاکرکے نغمے )۔.۔.(1884ء)
• مانسی (مثالی)۔.۔. (1884ء)
• سونار تاری (سونے د‏‏ی کشتی)۔.۔. (1890ء)
• گیتانجلی (نغمےآں دے نذرانے)۔.۔. (1910ء)
• گیت مالا (نغمےآں د‏‏ی مالا)۔.۔. (1914ء)
• بلاکا (کرین د‏‏ی اُڑان)۔.۔. (1916ء)

ڈرامے

• والمیکی پرتیبھا (والمیکی د‏‏ی ذہانت)۔.۔. (1881ء)
• وِسرجن (چڑھاوا)۔.۔. (1890ء)
• راجا (اندھیرے کمرے دا بادشاہ)۔.۔. (1910ء)
• ڈاک گھر (ڈاک خانہ)۔.۔. (1912ء)
• اچلیاتان (بے حرکت/ساکن)۔.۔. (1912ء)
• مُکتادھارا (آبشار)۔.۔. (1922ء)
• رکتاکاروی (سُرخ کنیر)۔.۔. (1926ء)

ناول

• نسترنِرھ(ٹوٹا گھونسلا)۔.۔. (1901ء)
• گورا (گوری رrنگت والا)۔.۔. (1910ء)
• گھرویار (گھر تے دنیا)۔.۔. (1916ء)
• یوگا یوگ (عمل رد عمل)۔.۔. (1929ء)

یادداشتاں

• جیون سمرتی (میری یاداں)۔.۔. (1912ء)
• چھلبیلا (میرے لڑکپن دے دن)۔.۔. (1940ء)

ہور ویکھو

• بنگلہ زبان

حوالے

رابندرناتھ ٹیگور
جمیا:	7 مئی 1861 کلکتہ ھندستان
مرن دن :	7 اگست 1941 کلکتہ ھندستان
کم :	ساہت
گن:	ساہت دا نوبل انعام
دسخط:

بارلے جوڑ

ادب وچ نوبل انعام لیݨ والے

سلی پروڈہوم · تہیوڈر مومسن · بیورنسترن بیورنسن · فریڈرک مسترال · جوز ایچگارے · ہینرک سائنکائیوکز · گیوشے کارڈوچی · رڈلف کرسٹوف یوکن · سلما لاگرلوف‏ · موریس ماترلنک · گرہارٹ ہاپٹمان · رابندرناتھ ٹیگور · رومین رولاں‏ · ورنر فون ہائیڈنسٹام‏ · کارل گیلورپ · ہینرک پونٹوپیڈان‏ · کنٹ ہامسن · اناطولے فرانس · جاسنٹو بیناونٹے · پال ہائیسے · کارل سپتلر · جاسنٹو بیناونٹے · ولیم بٹلر ییٹس · ولیڈیسلا ریمونٹ · جارج برنارڈ شا · گرازیا ڈیلیڈا · ہنری برگساں · سگریڈ انڈسٹ‏ · تھامس مان · سنکلیئر لیوس · ایرک ایکسل کارلفلڈٹ · جان گالزورتھی · آئیون بونن · لویگی پیرانڈیلو · یوجین او نیل · راجر مارٹن دو گارڈ · پرل ایس بک · فرانز ایمل سیلانپا · یوہانس ولہلم جینسن · گیبریلا مسترال · ہرمن ہیسے · اینڈر گائڈ · ٹی ایس ایلیٹ · وِلیئم فاکنر · برٹرینڈ رسل · پار لاگرکوسٹ · فرینسواس مائرس · چرچل · ارنسٹ ہیمنگو ے · ہالڈر لیکسنس · جوان جیمینز · البرٹ کامیو · بورس پاسٹرنک · فلپ نوئل بیکر · سینٹ جان پرس‏‏ · ایو ایندرک‏‏ · گیورگوس سفریز · ژاں پال سارتر · میخائل شولوخوف · شموئل یوسف ایگنون · نیلی زاکس · مگویل استوریاس · سیمیول بیکٹ · الیگزنڈر سولزنتسن · ایلس منرو · پیٹرک موڈیانو · کینزابیورو اوئی · مو یان