زید بن صوحان
| صحابی رسول(ص) | |
|---|---|
| زید بن صوحان | |
| جلیل القدر صحابی | |
| جم |
|
| وفات |
|
| رہائش | کوفہ |
| مذہب | اسلام |
ترمیم  | |
زید بن صوحان(شہادت ٣٦ق) جنگ جمل دا شہید اے . زید امام علی(ع) دا صحابی سی تے امام علی(ع) دی حمایت وچ کوفہ والےآں نوں جنگ جمل وچ شرکت کيتی دعوت کی. اوہ اس جنگ وچ قبیلہ عبدالقیس دا سپہ سالار سی تے شہید ہويا. بعض مآخذ وچ اس دے زہد تے زیادہ عبادت دے بارے وچ بیان ہويا اے .
بعض مآخذ وچ اسنوں پیغمبر اکرم(ص) دا صحابی کہیا گیا اے .
نسب
[سودھو]زید بن صوحان بن حجر جس دا تعلق قبیلہ عبدالقیس توں [۱] تے کنیت ابوسلمان تے ابوعبداللہ تھی. کہیا گیا اے کہ اسنوں ابوسلمان دی کنیت دینے دی وجہ ایہ اے کہ اوہ سلمان فارسی توں بے حد محبت کردا تھا.[۲] زید، صعصعہ بن صوحان دا وڈا بھائی تھا.[۳]
پیغمبر(ص) تے خلفاء دے زمانے وچ
[سودھو]بعض مآخذ وچ ، زید نوں پیغمبر(ص) دا صحابی کہیا گیا اے .[۴] تے بعض نے اسنوں تابعان توں کہیا اے .[۵]
پیغمبر اکرم(ص) نے زید ناں دے شخص دے لئی فرمایا کہ اس دے جسم دا کچھ حصہ اس توں پہلے جنت وچ جائے گا.[۶] مآخذ وچ آپ(ص) دا ایہ فرمان زید دے لئی کہیا گیا اے کہ ایران دے نال جنگ دے دوران اس دا ہتھ کٹ گیا تھا.[۷]
زید اہل کوفہ توں سی جنہاں نوں عثمان نے شام تبعید کر دتا تھا.[۸] لیکن اس دے باوجود اس دی معاویہ دے نال نرم گفتگو دی وجہ توں، اسنوں کوفہ واپس بھیج دتا گیا.[۹]
وہ اپنی اک گفتگو وچ تیسرے خلیفہ نوں نصیحت کردا اے کہ: "تم نے (افراط) زیادہ روی دی تے تیری امت نے وی زیادہ روی دی اے . میانہ روی اختیار کرو توں کہ اوہ وی میانہ روی اختیار کرن". البتہ اس دے باوجود خود نوں اس دا مطیع وی سمجھدا اے .[۱۰]
امام علی(ع) دا صحابی
[سودھو]زید امام علی(ع) دا صحابی سی [۱۱] تے آپ(ع) توں روایت نقل کيتی اے .[۱۲]
جنگ جمل شروع ہونے توں پہلے، اہل کوفہ دے درمیان اختلاف ہوئے گیا کہ کیہ عائشہ دے مقابلے وچ امام علی(ع) دی حمایت کرن یا دوناں نوں چھڈ داں. زید انہاں افراد توں سی جس نے لوکاں نوں امام علی(ع) دے لشکر وچ داخل ہونے دی دعوت دتی.[۱۳] عائشہ نے زید نے خط لکھیا تے اسنوں گھر وچ بیٹھنے نوں کہیا، تے کہیا اے علی(ع) دی حمایت نوں ترک کر دو تے حتی کہ ایہ وی حکم دتا کہ لوکاں نوں دعوت دو کہ اوہ امام علی(ع) نوں چھڈ داں. لیکن زید نے اس خط اُتے کوئی توجہ نہ دی، تے امام علی(ع) دے نال اپنی اس حمایت نوں جاری رکھیا.[۱۴]
جنگ جمل وچ زید اپنے قبیلے عبدالقیس دا سپہ سالار [۱۵] تے انہاں دا پرچم دار تھا.[۱۶]
زہد
[سودھو]زید نوں اپنے زمانے دا "پرہیز گار" کہیا جاندا تھا.[۱۷] ايسے طرح اسنوں زید نوں "صالحین" توں کہیا گیا اے .[۱۸]
زید اکثر دناں نوں روزہ رکھدا تے رات نوں عبادت وچ گزاردا تھا. اوہ انہاں امور دا اس حد تک پاپند سی کہ سلمان فارسی نے اسنوں میانہ روی اختیار کرنے دی سفارش کيتی تے اسنوں اعضای بدن دے حقوق دی یاد آوری کروائی.[۱۹]
ایرانیاں دے نال جنگ دے دوران زید دا ہتھ زخمی ہوئے گیا، تے اس دے ہتھ توں خون جاری سی لیکن فیر وی اوہ ہنس رہیا تھا. کسی شخص نے اسنوں کہیا کہ اس جگہ، تے اس حالت وچ ہنسنے دا مقام نئيں اے . زید نے کہیا: وچ اس کم وچ ثواب دا منتظر ہاں. چیخ و پکار کرنے، تے درد دی شکایت کرنے توں اس ثواب نوں ختم کیوں کراں.[۲۰]
شہادت
[سودھو]زید سنہ ٣٦ق وچ جنگ جمل دے دوران، عمروبن یثری یا عمرو بن سبرۃ [۲۱] دے ہتھوں شہید ہويا.[۲۲] امام علی(ع) شہادت توں پہلے اس دے سرہانے تشریف فرما ہوئے. اس نے امام علی(ع) دے حق ہونے دی تاکید دی تے کہیا کہ اس نے سب جاندے ہوئے آپ(ع) دی حمایت دی اس دے بعد اپنے عمل دے صحیح ہونے دے لئی "غدیر دے خطبے" دی طرف اشارہ کیا.[۲۳] امام علی(ع) نے زید دے بارے وچ فرمایا سی: "اے زید! خدا تسيں اُتے اپنی رحمت نازل کرے، تسيں کم خرچ تے زیادہ فائدہ مند سن ".[۲۴] بعض مآخذ دے مطابق، عائشہ وی زید دی شہادت دی خبر سن کر غمگین ہوئی تے اس دے لئی اللہ تعالیٰ دے حضور طلب رحمت کی.[۲۵]
زید نے وصیت کيتی کہ دفن توں پہلے، اس دے چہرے توں خون نوں صاف نہ کرن تے اس دے کپڑے نہ اتاراں، توں کہ اوہ قیامت دے دن ايسے حالت وچ محشور ہو.[۲۶]
زید بن صوحان دی مسجد
[سودھو]
کوفہ شہر وچ ، مسجد سہلہ دے جنوب تے مسجد صعصعہ دے نزدیک، مسجد اے جس دا ناں مسجد زید بن صوحان اے جو کوفہ دی پرانی مسیتاں توں اے . کئی بار اس دی مرمت کيتی گئی تے اس دے نويں حصے بنائے گئے تے دعاواں دی کتاباں وچ ، اس دے لئی خاص اعمال ذکر ہوئے نيں.
متعلقہ مضامین
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ زرکلی، الأعلام، ۱۹۸۹م، ج۳، ص۵۹.
- ↑ ابن حجر، الإصابۃ، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۵۳۳.
- ↑ مامقانى، تنقیح المقال، ۱۴۳۱ق، ج۲۹، ص۲۱۰.
- ↑ ابن اثیر، أسدالغابۃ، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۳۹.
- ↑ ابن عساکر، تریخ مدینۃ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۴۳۲.
- ↑ ابو نعیم إصفہانی، معرفۃ الصحابۃ، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳٦٦.
- ↑ ابو الفرج اصفہانی، الأغانی، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۹۸.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، الإصابۃ، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۵۳۳.
- ↑ ابن عساکر، تریخ مدینۃ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۴۳۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الكبرى، ۱۴۱۸ق، ج٦، ص۱٧٧.
- ↑ مامقانى، تنقیح المقال، ۱۴۳۱ق، ج۲۹، ص۲۱۰.
- ↑ ابن عساکر، تریخ مدینۃ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۴۳۴.
- ↑ ابن اعثم کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴٦۰.
- ↑ کشی، اختیار معرفۃ الرجال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۴.
- ↑ فسوی، المعرفۃ و التریخ، ۱۴۰۱ق، ج۳، ص۳۱۲.
- ↑ ابن اثیر، أسد الغابۃ، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۱۳۹.
- ↑ کشی، اختیار معرفۃ الرجال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۴.
- ↑ علامہ حلی، رجال، ۱۴۰۲ق، ص٧۳.
- ↑ ابن جوزی، المنتظم، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۱۱۱
- ↑ امین، أعیان الشیعۃ، ۱۴۰٦ق، ج٧، ص۱۰۳.
- ↑ امین، أعیان الشیعۃ، ۱۴۰٦ق، ج٧، ص۱۰۱.
- ↑ ابنعساکر، تریخ مدینۃ دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۹، ص۴۳۱.
- ↑ کشی، اختیار معرفۃ الرجال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۴.
- ↑ کشی، اختیار معرفۃ الرجال، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۸۴.
- ↑ ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۵۵٧.
- ↑ سمعانی، الأنساب، ۱۳۸۲ق، ج۹، ص۱۹٧.
مآخذ
[سودھو]- ابن اثیر جزری، علی بن محمد، اسد الغابۃ فی معرفۃ الصحابۃ، دار الفکر، بیروت، ۱۴۰۹ق.
- ابن اعثم کوفی، احمد بن اعثم، الفتوح، تحقیق: شیری، علی، دار الاضواء، بیروت، ۱۴۱۱ق.
- ابن جوزی، عبد الرحمن بن علی، المنتظم، تحقیق: عطا، محمد عبد القادر، عطا، مصطفیٰ عبد القادر، دار الکتب العلمیۃ، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابۃ فی تمییز الصحابۃ، تحقیق: عبد الموجود، عادل احمد، معوض، علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیۃ، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
- ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دارالکتب العلمیۃ، چاپ دوم، ۱۴۱۸ق.
- ابن عبدالبر، یوسف بن عبد الله، الاستیعاب فی معرفۃ الأصحاب، تحقیق: البجاوی، علی محمد، دار الجیل، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
- ابن عساکر، علی بن حسن، تریخ مدینۃ دمشق، دار الفکر، بیروت، ۱۴۱۵ق.
- ابو الفرج اصفہانی، علی بن حسین، الاغانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۱۵ق.
- ابو نعیم إصفہانی، أحمد بن عبدالله، معرفۃ الصحابۃ، تحقیق: عزازی، عادل بن یوسف، دار الوطن، ریاض، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعۃ، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، ۱۴۰٦ق.
- زرکلی، خیر الدین، الاعلام، بیروت، دارالعلم للملایین، چاپ ہشتم، ۱۹۸۹م.
- سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، تحقیق: معلمی یمانی، عبد الرحمن بن یحیی، حیدر آباد، مجلس دائرة المعارف العثمانیۃ، چاپ اول، ۱۳۸۲ق.
- علامہ حلی، حسن بن یوسف، رجال، تصحیح: بحر العلوم، محمد صادق، قم، الشریف الرضی، ۱۴۰۲ق.
- فسوی، یعقوب بن سفیان، المعرفۃ و التریخ، تحقیق: اکرم العمری، ضیاء، مؤسسۃ الرسالۃ، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۱ق.
- کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفۃ الرجال، تحقیق و تصحیح: شیخ طوسی، محمد بن حسن، مصطفوی، حسن، مؤسسہ نشر دانشگاه مشہد، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- مامقانى، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، تحقیق: مامقانى محی الدین، مامقانى محمدرضا، قم، موسسۃ آل البیت لإحیاء التراث، ۱۴۳۱ق.