سانچہ:چونواں مضمون/۱۰
برصغیر پاک و ہند وچ مسلم فتوحات بنیادی طور اُتے 12 ویں توں 16 ویں صدی تک ہوئیاں سن ، حالانکہ اس توں پہلے دی مسلم فتوحات وچ اٹھويں صدی وچ راجپوت ریاستاں دے زمانے وچ ، جدید پاکستان تے ہندوستان وچ اموی مہمات اُتے حملے شامل سن ۔
سلطان دا لقب رکھنے والا پہلا حکمران غزنی دا محمود ، جس نے خلافت عباسیہ دی بالادستی توں نظریاتی ربط قائم کيتا ، اس نے 10 ویں صدی دے دوران دریائے سندھ توں شروع ہونے والے ، پنجاب دے علاقے توں لے کے گجرات کاٹھیاواڑ دے وسیع حصےآں اُتے حملہ کيتا تے لٹ مار کيتی۔
لاہور اُتے قبضہ تے غزنویاں دے خاتمے دے بعد ، غوری سلطنت نے حکومت کیتی تے غیاث الدین محمد نے ہندوستان وچ مسلم حکومت کیتی بنیاد رکھی۔ 1206 وچ ، بختیار خلجی نے بنگال اُتے مسلم فتح دی رہنمائی دی ، تے اس وقت اسلام دی مشرقی سب توں زیادہ وسعت دا نشان لگایا سی۔ غوری سلطنت جلد ہی دہلی سلطنت وچ تبدیل ہوگئی جو مملوک خاندان دے بانی قطب الدین ایبک دے زیر اقتدار سی ۔ دہلی سلطنت دے قیام دے نال ہی ، برصغیر پاک و ہند دے بیشتر حصےآں وچ اسلام پھیل گیا سی۔
چودہويں صدی وچ ، علاؤ الدین خلجی دے ماتحت ، خلجی خاندان نے عارضی طور اُتے جنوب دی طرف گجرات ، راجستھان تے دکن تک مسلم حکمرانی وچ توسیع دی ، جدوں کہ تغلق خاندان نے عارضی طور اُتے اپنی علاقائی رسائی نوں تمل ناڈو تک ودھیا دتا۔ دہلی سلطنت دے ٹُٹ جانے دے نتیجے وچ برصغیر پاک و ہند ، جداں گجرات سلطنت ، مالوا سلطانی ، بہمنی سلطنت تے دولت مند بنگال سلطانی ، جو دنیا دی اک اہم تجارتی ملک اے ، وچ متعدد مسلمان سلطنتاں تے خاندان ابھرے۔ انہاں وچوں کچھ دے بعد مقامی طاقتاں دے ذریعہ ہندوویں دی دوبارہ فتح تے مزاحمت ہوئی ، تے کمما نائک، وجے نگر سلطنت، گاجا پتیس ، چیروز ، ریڈی سلطنت تے راجپوت ریاستاں ورگی ریاستاں۔
بابر دی قائم کردہ مغلیہ سلطنت دے مکمل عروج توں پہلے ، گن پاؤڈر سلطنتاں وچوں اک ، جس نے پورے جنوبی ایشیاء دے تقریبا تمام حکمران طبقات نوں اپنے نال جوڑ لیا ، شیر شاہ سوری دے زیر اقتدار سور سلطنت نے ہندوستان دے شمالی علاقےآں وچ وڈے علاقےآں نوں فتح کيتا۔ اکبر نے آہستہ آہستہ مغل سلطنت نوں وسعت دتی کہ اوہ تقریبا تمام جنوبی ایشیاء نوں شامل کرلیا ، لیکن 17 ویں صدی دے آخر وچ ایہ سلطنت اس وقت اپنے کمال تک پہنچی، جدوں شہنشاہ اورنگ زیب دے دور وچ فتویٰ عالمگیری دے ذریعہ اسلامی شریعت دے مکمل قیام دا مشاہدہ ہويا۔ افشاری حکمران نادر شاہ دے حملے دے بعد مغل نوں 18 ویں صدی دے شروع وچ وڈے پیمانے اُتے زوال دا سامنا کرنا پيا ، ایہ اک غیر متوقع حملہ سی جس نے مغل سلطنت دی کمزوری دا ثبوت دتا۔
اس توں طاقتور میسور کنگڈم ، نواب آف بنگال تے مرشد آباد ، مراٹھا سلطنت ، سکھ سلطنت ، نظام حیدرآباد نوں برصغیر پاک و ہند دے وڈے خطےآں اُتے قابو پالنے دے مواقع فراہم ہوئے۔
پلاسی دی جنگ ، بکسر دی لڑائی تے طویل اینگلو میسور دی جنگ دے بعد ، ایسٹ انڈیا کمپنی نے پورے برصغیر دا کنٹرول حاصل کرلیا۔ 18 ویں صدی دے آخر تک ، یورپی طاقتاں ، خاص طور اُتے برطانوی سلطنت نے ، مسلم دنیا اُتے سیاسی اثر و رسوخ بڑھانا شروع کيتا ، ہور برصغیر پاک و ہند وچ توسیع دی ، تے 19 ویں صدی دے آخر تک ، مسلم دنیا دا زیادہ تر حصہ برصغیر پاک و ہند دے نال نال ، یورپی نوآبادیاتی ، خاص طور اُتے برطانوی راج دے تسلط وچ آگیا ۔
مذہب دی ابتداء ہُندے ہی جنوبی ایشیاء وچ اسلام عرب ، ساحلی تجارتی رستےآں دے نال نال سندھ ، بنگال ، گجرات ، کیرالہ تے سیلون وچ واقع کمیونٹیز وچ موجود سی تے جزیرۃ العرب وچ ابتدائی قبولیت حاصل ہوگئی ، حالانکہ نويں مسلم جانشین ریاستاں دی طرف توں پہلا حملہ عرب دنیا دا کوئی واقعہ 636 عیسوی یا 643 عیسوی دے نیڑے ، خلافت راشدین دے دوران ہويا ، اس توں بہت پہلے کہ کوئی وی عرب فوج زمینی راستے توں ہندوستان دے سرحدی علاقے تک پہنچ جاندی اے۔
خلافت راشدین دے دور وچ ابتدائی مسلم مشناں دے ذریعہ سندھ تے اسلام دے درمیان تعلق قائم ہويا سی۔ 649 ء وچ مکران اُتے حملہ کرنے والا الحکیم ابن جبلہ ال عبدی ، علی ابن ابو طالب دا ابتدائی طرفدار سی۔ ۔۔۔۔۔۔۔۔