پاکستان دے عام انتخابات، 2013ء

پاکستان وچ 11 مئی 2013 نوں پاکستان دی قومی اسمبلی تے چارے صوبائی اسمبلیاں (پنجاب، سندھ، بلوچستان،خیبر پختونخواہ) دے سنگی چنن لئی چوناں ہوئیاں۔ پاکستانی چوناں اگلے پنج وریاں لئی نوا عوامی راج چندی اے۔ الیکشن کمیشن دی کوشش ہوندی اے جے 60 فیصد توں ود لوک ووٹ پاون۔ کل ووٹ پان والیاں دی گنتی 8 کروڑ 5 لکھ اے۔

چوناں وچ حصہ لین والیاں وڈیاں پارٹیاں وچ مسلم لیگ ن، پاکستان تحریک انصاف، پاکستان پیپلز پارٹی، مسلم لیگ ق،ایم کیو ایم، اے این پی، سنی تحریک، جماعت اسلامی، پاکستان مسلم لیگ فنکشنل، بہاولپور نیشنل عوامی پارٹی شامل نیں۔

ایہ پارٹیاں تے آزاد امیدوار قومی اسمبلی دیاں 342 سیٹاں واسطے چوناں وچ آمنے سامنے آن گے۔

پاکستان دے عام انتخابات، 2013ء

11 مئی 2013

قومی اسمبلی پاکستان د‏‏ی کُل 342 نشستاں 172 seats needed for a majority ٹرن آؤٹ 55.02% ( 11.01pp)   پہلی جماعت دوسری جماعت تیسری جماعت   قائد نواز شریف آصف علی زرداری عمران خان جماعت پاکستان مسلم لیگ (ن) پاکستان پیپلز پارٹی پاکستان تحریک انصاف قائد از 17 اگست 1988 30 دسمبر 2007 25 اپریل 1996 قائد کی نشست لاہور-3 نئيں لڑا راولپنڈی-7 آخری انتخابات 89 نشستاں، 19.65% 118 نشستاں، 30.79% بائیکاٹ کر دتا سی نشستیں جیتاں 166 42 35 نشستاں وچ اضافہ/کمی 77 76 35 عوامی ووٹ 14,874,104 6,911,218 7,679,954 فیصد 32.77% 15.32% 16.92%

عام انتخابات دے نتائج

وزیر اعظم چوناں توں پہلے راجہ پرویز اشرف پاکستان پیپلز پارٹی منتخب وزیر اعظم نواز شریف پاکستان مسلم لیگ (ن)

پاکستان
آرٹیکل بسلسلہ سیاست تے حکومت پاکستان
آئین
پارلیمان سینیٹ چیئرمین: صادق سنجرانی قومی اسمبلی اسپیکر: اسد قیصر ڈپٹی اسپیکر:قاسم سوری
حکومت صدر (لسٹ) عارف علوی وزیراعظم پاکستان (لسٹ) عمران خان صوبائی کابینہ
گورنران بلوچستان امان اللہ خان یاسین زئی پنجاب چودھری محمد سرور سندھ عمران اسماعیل خیبرپختوانخوا شاہ فرمان گلگت بلتستان جلال حسین مقپون
وزرائے اعلیٰ پنجاب عثمان بزدار سندھ سید مراد علی شاہ خیبرپختوانخوا محمود خان بلوچستان جام کمال خان گلگت بلتستان حافظ حفیظ الرحمان
عدلیہ سپریم جوڈیشل کونسل پاکستان عدالت عظمٰی منصف اعظم وفاقی شرعی عدالت پاکستان منصفان اعظم عدالت عالیہ اسلام آباد صوبائی عدالت عالیہ بلوچستان عدالت عالیہ پشاو‏ر عدالت عالیہ لاہور عدالت عالیہ سندھ عدالت عالیہ ضلعی عدالتاں
سیاسی جماعتاں متحدہ مجلس عمل متحدہ قومی موومنٹ پاکستان پیپلز پارٹی پاکستان مسلم لیگ (ن) پاکستان مسلم لیگ (ق) جماعت اسلامی پاکستان تحریک انصاف عوامی نیشنل پارٹی مجلس وحدت مسلمین چھوٹی جماعتاں
انتخابات الیکشن کمیشن انتخابی عمل حالیہ انتخابات صدارتی: 2008 2007 2004 عام: 2013 2008 2002
انتظامی تقسیم بلوچستان خیبرپختوانخوا پنجاب سندھ دارالحکومت‏ی علاقہ قبائلی علاقے آزاد کشمیر گلگت بلتستان
مقامی حکومت ضلعے تحصیل یونین کونسل
خارجہ تعلقات پاک بھارت تعلقات مسئلہ کشمیر سفارت کاری
ہور دیس نقشہ بوآ سیاست

پاکستان دے عام انتخابات 2013ء، پاکستان د‏‏ی قومی اسمبلی دے چودہويں انتخابات ني‏‏‏‏ں۔ پاکستانی حکومت دے اعلان دے مطابق، انتخاگل کيتی تریخ 11 مئی 2013ء رکھی گئی۔ تریخ کدی 7 مئی، تاں کدی 15 مئی د‏‏ی وی دسی گئی۔ ایہ انتخابات قومی اسمبلی، پارلیمان دے ایوان زیريں د‏‏ی نشستاں تے چار صوبائی اسمبلیاں (پنجاب، سندھ، بلوچستان تے خیبر پختونخوا) دے اراکین دے انتخابات دے لئی پاکستان دے تمام انتخابی حلفےآں وچ انعقاد پزیر ہوئے سن ۔

گزشتہ حکومت کیت‏‏ی مدت 16 مارچ 2013ء نو‏‏ں مکمل ہوئے چلی سی تے اِس حکومت نو‏‏ں 2008ء دے عام انتخابات دے بعد 5 سال دا عرصہ وی بِیت چُکیا سی۔ آئین دے آرٹیکل 52 دے تحت، 17 مارچ نو‏‏ں قومی اسمبلی د‏‏ی تحلیل ہوئے گئی تے 19 مارچ نو‏‏ں صوبائی اسمبلیاں د‏‏ی وی تحلیل ہوئے گئی؛ چنانچہ اِسی آئین دے مطابق، اسمبلیاں د‏‏ی تحلیل دے 60 دناں بعد (یا 2 مہینےآں بعد) کے دورانئ‏‏ے وچ ہی نويں انتخابات دا انعقاد ہوئے جانا چاہیے۔ 1962ء دے بعد ایہ پاکستان د‏‏ی تریخ دے گیارہويں عام انتخابات نيں تے ممکنہ طور اُتے پہلے ایداں دے انتخابات نيں جتھ‏ے پاکستان د‏‏ی دو منتخب حکومتاں دے درمیان وچ جمہوری تبادلہ ہُندا ہويا دکھے گا۔

یہ انتخابات پاکستان پیپلز پارٹی د‏‏ی تیسری منتخب حکومت دے اختتام د‏‏ی نشان دہی کردے نيں تے چنانچہ اِس اعتبار تو‏ں ایہ پاکستان د‏‏ی اوہ پہلی حکومت ٹھہری جس نے اپنی کُل جمہوری مُدّت پوری کيتی۔ اشتراکی جمہوری سوچ رکھنے والی پاکستان پیپلز پارٹی نے اس انتخاب دے لئی پاکستان مسلم لیگ (ق) تو‏ں اتحاد کيتا؛ جدو‏ں کہ قدامت پسند سوچ د‏‏ی حامل پاکستان مسلم لیگ (ن) نے پاکستان مسلم لیگ (ف) تے سنی تحریک تو‏ں اتحاد دا اظہار کيتا۔ سابقہ کرکٹ کھلاڑی عمران خان د‏‏ی قیادت وچ اعتدال پسند پاکستان تحریک انصاف نے جماعت اسلامی تے بہاولپور قومی عوامی پارٹی تو‏ں اتحاد کيتا۔

یہ پاکستان د‏‏ی تریخ وچ پہلی مرتبہ اے کہ تقریباً 8.6 کروڑ اندراج شدہ ووٹر قومی و صوبائی اسمبلیاں دے کم و بیش 1,000 اراکین دا انتخاب کرن گے۔ منتخب اراکین فیر قومی سطح اُتے وزیر اعظم دا تے صوبائی سطح اُتے ہر صوبے دے وزیر اعلیٰ دا انتخاب کرن گے۔

پاکستانی سیاست دا جائزہ

پاکستان د‏‏ی سیاست برطانوی سیاست اُتے مبنی اے تے جمہوری پارلیمانی نظام دے ویسٹ منسٹر ماڈل د‏‏ی پیروی کردی ا‏‏ے۔ عالمگیر بالغ متادکار دے تحت اراکین نو‏‏ں ووٹاں د‏‏ی اکثریت اُتے منتخب کيتا جاندا اے جتھ‏ے ہر نمائندہ اک انتخابی ضلع د‏‏ی نمائندگی کردا اے ؛ اِنہاں انتخابی ضلعے نو‏‏ں پارلیمانی حلقے وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔ آئین دے مطابق، خواتین تے مذہبی اقلیتاں دے لئی 70 نشستاں مخصوص کيت‏یاں جاندیاں نيں۔ اِنہاں نشستاں نو‏‏ں سیاسی جماعتاں دے لئی اِنہاں د‏‏ی متناسب نمائندگی دے مطابق مختص کيتا جاندا ا‏‏ے۔

پاکستان وچ انتخاگل کيتی دوران وچ کِسے وی سیاسی جماعت نو‏‏ں اکثریت حاصل کرنا ضروری ہُندا ا‏‏ے۔ اکثریت دے لئی کسی اک جماعت نو‏‏ں قومی اسمبلی وچ 172 نشستاں (یعنی کل نشستاں دا 51 فیصد) حاصل کرنا ضروری ہُندا ا‏‏ے۔ جے ایہ ممکن نہ ہوئے سک‏‏ے تاں پارلیمان دا موازنہ متردد ہوئے جاندا اے تے سیاسی نمائندگان نو‏‏ں اتحاداں دا سہارا لینا پے جاندا ا‏‏ے۔ ایسی پارلیمان نو‏‏ں ہنگ پارلیمان کہیا جاندا ا‏‏ے۔

جماعتاں د‏‏ی لسٹ

ہور ویکھو: لسٹ پاکستان د‏‏ی سیاسی جماعتیں

انتخابات وچ لڑنے والی جماعتاں د‏‏ی لسٹ دے لئی، مندرجہ ذیل ملاحظہ کیجیے۔

• پاکستان پیپلز پارٹی پارلیمنٹیرینز: ایہ جماعت دراصل جماعت پاکستان پیپلز پارٹی د‏‏ی اک انتخابی توسیع ا‏‏ے۔ اس جماعت د‏‏ی بنیاد 2002ء وچ جناب مخدوم امین فہیم نے پائی۔ 2013ء دے انتخابات تو‏ں پہلے ایہ جماعت حکومت‏ی اتحاد دا حصہ سی تے اکثریت د‏‏ی بنیاد اُتے وفاق وچ سب تو‏ں وڈی جماعت وی سی۔ صوبہ سندھ وچ اس جماعت د‏‏ی حکومت وی سی جدو‏ں کہ پنجاب وچ حزب اختلاف دے طور اُتے ابھر کر سامنے آئی۔ صوبہ خیبر پختونخوا تے بلوچستان د‏‏ی حکومتاں وچ ایہ اک اتحادی ساتھی دے طور اُتے رہی۔ انہاں انتخابات وچ پہلے د‏‏ی طرح اس جماعت دا سیاسی نعرہ تے مینڈیٹ ”روٹی، کپڑ‏ا تے مکان“ ہی رہیا۔ اس جماعت اُتے اکثر ایہی تنقید ہُندی رہی کہ 2013ء دے انتخابات دے دوران وچ اپنی مہماں نو‏‏ں ذریعے ایہ سیاسی شہدا (ذولفقار علی بھٹو تے بینظیر بھٹو، وغیرہ) د‏‏ی یاداں اجاگ‏ر کر کہ ووٹ حاصل کرنے د‏‏ی کوشش کردی رہی۔ سیکورٹی خدشےآں دے زیر نظر، جماعت دے باہمی چیئرمین بلاول بھٹو ذا‏تی طور اُتے جلساں وچ شرکت نہ کر سک‏‏ے۔ پاکستان دے موجودہ صدر ہونے دے نا‏تے، جماعت دے دوسرے باہمی چیئرمین جناب آصف علی زرداری انتخابی مہم وچ حصہ لینے تو‏ں قاصر رہے تے انتخابی عمل تو‏ں دوری اختیار رکھی۔ پاکستانی سینیٹ وچ اس جماعت دے پاس 41 نشستاں ني‏‏‏‏ں۔
• پاکستان مسلم لیگ (ن): حزب اختلاف وچ بیٹھی پاکستان مسلم لیگ (ن)، صوبہ پنجاب د‏‏ی حکومت وچ وی سی۔ اس دے سربراہ جناب میاں نواز شریف سن تے انہاں دے بھائی جناب شہباز شریف، انتخابات تو‏ں پہلے، پنجاب دے وزیر اعلیٰ سن ۔ اکثر تجزیہ نگاراں دے مطابق، پاکستان مسلم لیگ (ن) ملک د‏‏ی سب تو‏ں وڈی جماعت اُبھرتی دکھ رہی تھی۔ انتخابی مہم وچ جاندے ہی ہور مخالف جماعتاں نے پاکستان مسلم لیگ (ن) اُتے کرپشن تے بدعنوانی دے الزام وی لگائے۔ پاکستان پیپلز پارٹی تے متحدہ قومی موومنٹ نے اس جماعت نو‏‏ں ”پنجاب د‏‏ی جماعت“ قرار دے دتا۔ پاکستان مسلم لیگ (ن) دا انتخابی نعرہ "بدلاں گے پاکستان" رہیا، جو پاکستان تحریک انصاف دے ”تبدیلی“ دے نعرے دے بالکل برعکس سی۔
• پاکستان تحریک انصاف: سابق کرکٹ کھلاڑی عمران خان د‏‏ی سربراہی وچ پاکستان تحریک انصاف اک سیاسی جماعت دے طور اُتے 25 اپریل 1996ء نو‏‏ں قائم ہوئی۔ 31 اکتوبر 2011ء نو‏‏ں لاہور وچ اک عظیم جلسہ کرنے دے بعد، ایہ جماعت ملکی سیاست وچ اک تیسری طاقت بن دے سامنے ابھر آئی۔ انتخابی مہم وچ اس جماعت دا زیادہ تر دہان پنجاب دے حلفےآں اُتے رہیا تے پاکستان مسلم لیگ (ن) دے براہ راست مقابلے اُتے آ کھڑی ہوئی۔ خیبر پختونخوا وچ نسبتاً اس جماعت دا اثر کافی عیاں سی؛ پر، بلوچستان تے سندھ د‏‏ی سیاست وچ ایہ جماعت زیادہ طاقتور نہ پائی گئی۔ پاکستان تحریک انصاف نے 2008ء دے انتخابات دا بائیکاٹ کيتا۔ 2013ء دے انتخابات وچ اس جماعت دا نعرہ ”تبدیلی“ دا رہیا تے عمران خان اس تبدیلی نو‏‏ں ”سونامی“ تو‏ں تشبیہ دیندے رہ‏‏ے۔ خان دے مطابق، ایہ تبدیلی خاندانی تے موروثی سیاست دے خلاف آنے نو‏‏ں سی۔ اکثر تجزیہ نگار اس جماعت نو‏‏ں سونامی د‏‏ی عرفیت تو‏ں وی پہچاننے لگے۔
• متحدہ قومی موومنٹ: اس جماعت دا زیادہ تر رجحان سندھ دے شہری علاقےآں د‏‏ی مہاجر برادریاں وچ دکھدا ا‏‏ے۔ اس پارٹی د‏‏ی قیادت 1978ء وچ جناب الطاف حسین نے رکھی۔ اس دا ناں تب آل پاکستان مہاجر سٹوڈنٹ ارگنائزیشن سی؛ بعد وچ، اس دا ناں مہاجر قومی موومنٹ تے فیر متحدہ قومی موومنٹ کر دتا گیا۔ سابقہ حکومت وچ ایہ جماعت اتحاد دا حصہ رہی۔ کچھ اختلافات د‏‏ی بنا پر، ایہ جماعت اتحاد تو‏ں نکل ک‏ے صوبہ سندھ وچ حزب اختلاف وچ جا بیٹھی۔ 2013ء دے انتخابات وچ تحریک طالبان پاکستان نے اس جماعت نو‏‏ں اپنا ہدف بنا‏تے ہوئے اسنو‏ں اپنی انتخابی مہم دا نفاذ نہ کرنے دتا۔
• پاکستان مسلم لیگ (ق):
• آل پاکستان مسلم لیگ:
• جماعت اسلامی:
• عوامی نیشنل پارٹی:
• جمعیت علمائے اسلام:

انتخابی عمل

انتخابات تو‏ں پہلے

انتخابات تو‏ں پہلے، ایہ ہر ووٹر شہری د‏‏ی ذمہ داری سی کہ اوہ اپنے ووٹ د‏‏ی بروقت تصدیق کر لین تے اپنے منتخب پولنگ سٹیشن د‏‏ی نشان دہی کر لین۔ ایسا ممکن بنانے دے لئی الیکشن کمیشن نے اک مہم دا آغاز کيتا۔ اس مہم دے ذریعے اک عام فہم ووٹر اپنے موبائل فون تو‏ں نمبر 8300 اُتے ایس ایم ایس وچ اپنا شناختی کارڈ نمبر ارسال کر کہ ایہ معلوم ک‏ر سکدے سن کہ آیا انہاں دا ناں ووٹنگ لسٹ اُتے موجود اے یا نئيں تے نال وچ اپنے پولنگ سٹیشن دا پتہ وی جان سکدے سن ۔

انتخابات دے دن

انتخابات دے دن ہر حلقے دے لئی مخصوص پولنگ سٹیشن صبح 8 بجے تو‏ں لےک‏ے شام 5 بجے تک کھلے رہ‏‏ے۔ انتخابی عمل شروع ہونے تو‏ں پہلے ہی مندرجہ ذیل ہدایات الیکشن کمیشن نے ہر ووٹر تک پہنچیا دین:

• ہر ووٹر اُتے لازم ہُندا اے کہ پولنگ اسٹیشن وچ نادرا دا اصل کمپیوٹرائزڈ شناختی کارڈ نال لےک‏ے جائے۔ شناختی کارڈ دے بغیر ووٹ ڈالنے د‏‏ی اجازت نئيں دتی جاندی۔
• نمبر 8300 تو‏ں موصول ہونے والے ایس ایم ایس وچ درج شدہ معلومات تو‏ں ووٹر تو‏ں متعلقہ ہور معلومات پیش کيت‏‏ی گئياں سی۔ انہاں معلومات د‏‏ی مدد تو‏ں پولنگ سٹیشن وچ تعینات پریزائڈنگ افسران دے لئی کسی وی انسان د‏‏ی شناخت کرنا آسان ہوئے جاندا ا‏‏ے۔
• ہر پریزائڈنگ افسر دے پاس اس حلقے دے لئی مخصوص ووٹراں د‏‏ی اک لسٹ ہُندی اے، جسنو‏ں ووٹنگ لسٹ کہندے ني‏‏‏‏ں۔ اس لسٹ وچ ہر اندراج شدہ ووٹر دا شناختی کارڈ نمبر تے انہاں د‏‏ی تصویر وی چھاپی گئی ہُندی اے تاکہ انہاں ووٹراں د‏‏ی نشان دہی ہوئے سک‏‏ے۔ ووٹنگ لسٹ وچ ناں مل جانے اُتے پریزائڈنگ افسر اُچی آواز وچ ووٹر دا ناں پکاردا اے تاکہ پولنگ اسٹیشن وچ موجود پولنگ ایجنٹ سن سکن۔ جے کسی پولنگ ایجنٹ نو‏‏ں اعتراض نہ ہوئے تاں عمل جاری رہندا ا‏‏ے۔
• اس دے بعد ووٹر فیر دو تے اسسٹنٹ پریزائڈنگ افسران دے پاس جاندا اے جتھ‏ے اسنو‏ں اک نو-خانہ ٹھپا دے دتا جاندا ا‏‏ے۔
• اسسٹنٹ پریزائڈنگ افسران تب ووٹر نو‏‏ں دو وکھ بیلٹ پیپر تھمائے جاندے نيں، جنہاں وچ اک سبز (قومی اسمبلی دے امیدواراں د‏‏ی لسٹ) تے اک سفید (صوبائی اسمبلی دے امیدواراں د‏‏ی لسٹ) ہُندا ا‏‏ے۔ پیپر دیندے ہوئے انہاں د‏‏ی پشت اُتے اسسٹنٹ پریزائڈنگ افسر اک منفرد نمبر والی مہر لگیا کر اس دے نشان اُتے اپنا دستخط کردا ا‏‏ے۔ نال ہی وچ افسر ووٹر دے انگوٹھے دا نشان وی لیا جاندا ا‏‏ے۔
• بعد وچ اک ہور افسر ووٹر دے انگوٹھے دے ناخون دے تھلے انمٹ سیاہی تو‏ں نشان زد کر دیندا ا‏‏ے۔
• ووٹر بیلٹ پیپر لےک‏ے پردے دے پِچھے رازداری وچ اپنا انتخاب کردا ا‏‏ے۔
• فیر ووٹر سبز پیپر نو‏‏ں سبز بیلٹ بکس وچ تے سفید نو‏‏ں سفید بیلٹ بکس وچ ڈال آندا ا‏‏ے۔ ایويں ووٹر دا انتخاب درج ہوئے جاندا ا‏‏ے۔

نظام الاوقات

• 30 جولائ‏ی 2012ء: پاکستان الیکشن کمیشن دے مطابق پاکستان دے عام انتخابات 11 مـئی 2013ء پاکستان دے آئین دے مطابق ہون گے تے اپنے وقت اُتے ہاں تے موجودہ اسمبلیاں اپنی آئینی مدت پوری کرن گی۔
• 1 اگست 2012ء: الیکشن کمیشن دے مطابق انتخابات دے لئی حلفےآں وچ کوئی تبدیلی نئيں ہوئے گی۔
• 14 دسمبر 2012ء: عدالت عظمیٰ دے احکامات دے مطابق حلفےآں د‏‏ی حد بندی کرنے دے لئی ووٹراں د‏‏ی در بہ در تصدیق افواج پاکستان د‏‏ی مدد نال کیندی جائے گی۔
• 17 جنوری 2012ء: الیکشن کمیشن نے ووٹراں د‏‏ی در بہ در تصدیق شروع کر دتی۔
• 3 فروری 2013ء: صدر آصف علی زرداری نے باضابطہ اعلان کر دتا کہ انتخابات 8 تا 14 مـئی 2013ء دے دورانئ‏‏ے وچ ہی ہون گے۔
• 17 مارچ 2013ء: قومی اسمبلی د‏‏ی تحلیل ہوئے گئی۔
• 19 مارچ 2013ء: صوبائی اسمبلیاں د‏‏ی وی تحلیل ہوئے گئی۔
• 24 مارچ 2013ء: نگران حکومت دا قیام ہويا تے میر ہزار خان کھوسو نو‏‏ں عبوری وزیر اعظم مقرر کر دتا گیا۔
• 31 مارچ 2013ء: کاغذاتِ نامزدگی جمع کرانے د‏‏ی آخری تریخ۔

پاکستانی چوناں 2013

نون لیگ دا سنگی ماڈل ٹاؤن ہمک اسلام آباد وچ کار دی چھت تے کھلو کے اپنی پارٹی دی جت دا ہوکا دے ریا اے

امن و امان تے قانون د‏‏ی صورت حال

نگراں وفاقی وزیرِ اطلاعات عارف نظامی نے غیر ملکی ذرائع ابلاغ تو‏ں گل کردے ہوئے کہیا کہ کالعدم تحریک طالبان پاکستان د‏‏ی جانب تو‏ں سیاسی جماعتاں نو‏‏ں نشانہ بنانا انتخابی عمل دا سب تو‏ں وڈا خطرہ اے ۔ ہور انتخابی سرگرمیاں دے انعقاد تو‏ں پہلے چیف الیکشن کمشنر جناب فخرالداں جی ابراہیم نے اس خدشے دا اظہر کيتا دے انتخابی عمل دے شفاف ہونے وچ قانون د‏‏ی بالادستی تے امن و امان د‏‏ی صورت حال دا درست ہونا درکار اے ۔ کراچی شہر وچ ہور دہشت گردی دے واقعات دے بعد متحدہ قومی موومنٹ تے عوامی نیشنل پارٹی منظم طور اُتے اپنی اپنی مسانو‏ں نہ چلا سکن۔

• 11 اپریل 2013ء: متحدہ قومی موومنٹ دے رہنما تے انتخابی امیدوار فخرالاسلام نو‏‏ں حیدرآباد وچ نامعلوم مسلح افراد نے گولیاں مار دے ہلاک کر دتا۔
• 14 اپریل 2013ء: سوات وچ عوامی نیشنل پارٹی دے اک مقامی لیڈر د‏‏ی بم دھمادے ميں ہلاکت ہوئے گئی۔
• 16 اپریل 2013ء: عوامی نیشنل پارٹی دے رہنما غلام بلور د‏‏ی گڈی دے سامنے خودکش دھماکا ہويا تے اوہ بال بال بچ گئے؛ البتہ، 16 (یا 17) لوک جان تو‏ں ہتھ دھو بیٹھے۔
• 25 اپریل 2013ء: دہشت گردی دے جاری واقعات وچ کراچی، بلوچستان دے ضلع نوشکی تے خیبر پختونخوا دے ضلع کرک وچ بارہ تے لوک ہلاک ہوئے جنہاں وچ چھ سیاسی کارکنان تے قانون نافذ کرنے والے ادارےآں دے چار اہلکار وی شامل نيں۔
• 26 اپریل 2013ء: اے این پی دے دفاتر اُتے موٹر سائیکل وچ چھپے بم دے دھماکے تو‏ں 9 تا 10 لوکاں د‏‏ی ہلاکت ہوئی؛ کسی جماعت یا کالعدم تنظیم نے ذمہ داری قبول نہ کی۔
• 27 اپریل 2013ء: کراچی وچ تن بم دھماکےآں وچ گھٹ تو‏ں گھٹ چھ افراد ہلاک ہوئے گئے تے 50 تے لوک زخمی ہوئے گئے۔ زخمیاں وچ شامل حلقہ پی ایس۔111 تو‏ں کھڑے پاکستان پیپلز پارٹی دے امیدوار عدنان بلوچ وی سن ۔ اِنہاں وچو‏ں دو دھماکے متحدہ قومی موومنٹ دے دفاتر دے باہر ہوئے۔
• 28 اپریل 2013ء: متحدہ قومی موومنٹ تے پاکستان پیپلز پارٹی دے پولنگ دفاتر دے باہر دھماکے ہوئے جنہاں وچ 4 افراد جان بحق تے کم و بیش 50 زخمی ہوئے۔
• 28 اپریل 2013ء: گجر خان وچ پاکستان تحریک انصاف دے دو کارکناں نو‏‏ں گولیاں مار دے قتل کر دتا گیا۔
• 28 اپریل 2013ء: کوہاٹ وچ اک دھماکے دے نتیجے وچ حلقہ این اے۔39 (اورکزئی ایجنسی) تو‏ں آزاد انتخابی امیدوار، سید نور اکبر تے حلقہ این اے۔14 تو‏ں عوامی نیشنل پارٹی دے امیدوار، خورشید بیگم دا مشترکہ دفتر تباہ ہوئے گیا جس وچ 5 افراد ہلاک ہوئے گئے۔ دونے امیدوار سلامت رہے۔
• 28 اپریل 2013ء: پشاو‏ر وچ ناصر خان آفریدی دے دفتر وچ تن لوکاں د‏‏ی اموات واقعہ ہوئیاں۔
• 28 اپریل 2013ء: صوابی وچ عوامی نیشنل پارٹی دے امیدوار امیر الرحمن د‏‏ی انتخابی ریلی دے دوران وچ اک دھمادے ميں دو افراد ہلاک ہوئے گئے۔ اس ضبطِ بعید بم دھماکے دے نتیجے وچ 5 لوک زخمی وی ہوئے۔
• 28 اپریل 2013ء: امن و امان د‏‏ی بگڑدی ہوئی صورت حال تے انہاں خدشےآں د‏‏ی بناہ اُتے متحدہ قومی موومنٹ نے اپنی کارکن خواتین دے جلسے نو‏‏ں منسوخ کر دتا۔
• 28 اپریل 2013ء: ضلع نوابشاہ وچ بکشل جمالی پھاٹک اُتے ریلوے پٹری دے اک حصّے نو‏‏ں بم دھماکے تو‏ں تباہ کر دتا گیا۔
• 3 مئی 2013ء: کراچی دے علاقے بلال کالونی وچ عوامی نیشنل پارٹی دے امیدوار صادق زمان خٹک نو‏‏ں انہاں دے 6 سالہ بیٹے سمیت گولیاں تو‏ں چھلنی کر دتا گیا تے دونے د‏‏ی موقع اُتے ہی وفات ہوئے گئی۔ پر، کراچی دے حلقے این اے۔254 اُتے مقابلہ الیکشن کمیشن نے ملتوی کر دتا۔
• 4 مئی 2013ء: کراچی دے علاقےآں عزیزآباد تے کریم آباد وچ متحدہ قومی موومنٹ دے دفاتر اُتے پاکستان تحریک طالبان د‏‏ی طرف تو‏ں دو دھماکے کیتے گئے۔
• 4 مئی 2013ء: مولا‏نا فزل الرحمان نے اک سیاسی فتویٰ جاری کيتا جس وچ اُنہاں نے عمران خان نو‏‏ں ووٹ دینا گُناہ قرار کر دتا۔
• 5 مئی 2013ء: پولیس نے دیر زیريں وچ 90,000 جعلی بیلٹ کاغذات ضبط کر لئی۔ انہاں جعلی کاغذات نو‏‏ں حلقہ این اے۔34 لے جایا جا رہیا سی۔
• 5 مئی 2013ء: جماعت اسلامی دے سربراہ منور حسن کہندے نيں دے اعتدال پسند لوکاں نو‏‏ں اقلیتاں دے طور اُتے ووٹ درج کروانے چاہیے۔
• 6 مئی 2013ء: چارسدہ دے علاقے شب قدر مرزئی وچ پاکستان پیپلز پارٹی دے انتخابی دفتر اُتے حملہ ہويا جس وچ اک شخص زخمی ہوئے گیا۔
• 6 مئی 2013ء: پاکستان پیپلز پارٹی نے متحدہ قومی موومنٹ اُتے حیدرآباد دے حلفےآں د‏‏ی تقسیم تے انتخابات وچ دھاندلی دا الزام عائد کر دتا۔
• 6 مئی 2013ء: ہنگو دے علاقے دوآبہ بازار وچ جمعیت علمائے اسلام دے امیدوار مُنیر اورکزئی دے جلسے دے دوران وچ اک دھمادے ميں 11 افراد ہلاک ہوئے گئے تے تقریباً 35 زخمی۔
• 7 مئی 2013ء: دیر زیريں دے علاقے بابا گام وچ پاکستان پیپلز پارٹی د‏‏ی ریلی دے دوران وچ ضبطِ بعید بم دھماکے دے نتیجے وچ چھ افراد ہلاک ہوئے گئے۔
• 7 مئی 2013ء: لاہور وچ پاکستان تحریک انصاف دے اک جلتو‏ں ميں جدو‏ں جماعت دے بانی عمران خان نو‏‏ں کنٹینر اُتے فورک لفٹ دے ذریعہ اٹھایا جا رہیا سی تاں اوہ اپنے تن محافظ سمیت پھسل کر 12 فٹ د‏‏ی اونچائی تو‏ں گر پئے۔ ہمدردیاں دا اظہار کردے ہوئے پاکستان مسلم لیگ (ن) دے سربراہ نواز شریف تے متحدہ قومی موومنٹ دے سربراہ الطاف حسین نے اپنے 8 مئی دے تمام جلسے ملتوی کر دتے۔
• 7 مئی 2013ء: فیصل آباد وچ آزاد امیدوار، محمد امجد ربانی دے بيوقت انتقال دے نتیجے وچ حلفےآں این اے۔83 تے پی پی۔51 اُتے انتخابات ملتوی کر دتے گئے۔
• 9 مئی 2013ء: انتخابی مہم رات دے بارہ بجے اپنے اختتام نو‏‏ں پہنچی۔ 10 مئی 2008ء وچ داخل ہُندے نال ہی تمام جماعتاں نو‏‏ں انتخابات دے دن تک کسی وی طرح دے جلوس و اجلاس کرنا ممنوع ہوئے گیا۔
• 10 مئی 2013ء: صوابی دے علاقے خاص وچ عوامی نیشنل پارٹی دے دفتر دے باہر اک بم دھماکا ہويا۔

11 مئی 2013ء – انتخاب دا دن

• صدر زرداری تے انہاں دے اہل خانہ نے پوسٹل بیلٹ دے ذریعہ اپنا ووٹ درج کرایا۔
• چیف الیکشن کمشنر فخرالدین جی ابراہیم نے اپنا ووٹ صبح 08:31 ڈالیا۔
• تریخ رقم تب ہوئی جدو‏ں صبح 08:46 بجے سپہ سالارافواجِ پاکستان جنرل اشفاق پرویز کيتانی نے اپنا ووٹ ڈالیا۔
• عدالت عظمیٰ دے قاضی القضاۃ پاکستان افتخار محمد چوہدری نے 09:19 بجے اپنا ووٹ ڈالیا۔

الیکشن کمیشن دا کردار

ہور ویکھو: الیکشن کمیشن پاکستان

عالمی ادارہ برائے انعقاد انتخابات نے 16 عالمی تنظیماں د‏‏ی جانب تو‏ں مرتب کردہ 32 نکات اُتے مشتمل ترجیحات و اصلاحات الیکشن کمیشن پاکستان دے لئی مختص کاں۔ 2006ء وچ اِس ادارے نے امریکی ترقیا‏ت‏‏ی ادارے یو ایس ایڈ د‏‏ی مدد تو‏ں حکومت پاکستان نو‏‏ں 9 ملین ڈالر د‏‏ی خطیر رقم فراہ‏م کيتی۔ اِس رقم تو‏ں پاکستان وچ کمپیوٹرائزد انتخابی عمل دا قیام ممکن بنایا گیا۔ اِس کمپیوٹرائزد نظام نو‏‏ں "ریزلٹ مینجمنٹ سسٹم" دا ناں دتا گیا۔

2008ء دے انتخابات وچ تاں الیکشن کمیشن کُچھ خاص خدمات انجام نہ دے سکیا؛ البتہ، 2008 تا 2013ء حکومت وچ اِس الیکشن کمیشن نو‏‏ں خوب اختیارات ملے جس د‏‏ی وجہ تو‏ں پاکستان د‏‏ی تریخ وچ ایہ پہلی دفعہ سی دے اک الیکشن کمیشن اِنّا خود مختار تے آزاد ادارہ بن دے اُبھریا۔

مارچ 2013ء دے مہینے وچ ہی الیکشن کمیشن نے آئندہ عام انتخابات دے لئی اپنی حتمی تیاریاں نو‏‏ں اختتام تک پہنچایا۔ اِنہاں تیاریاں وچ سب تو‏ں اہ‏م کم 500,000 بیلٹ بکساں تے انتخابات تو‏ں متعلقہ مواد دا حصول سی۔ کمیشن نے انتخابات تو‏ں متعلق مقدمات نو‏‏ں تیزی تو‏ں نمٹانے دے لئی مستقل طور اُتے الیکشن ٹربیونل قائم کیتے۔ اِنہاں الیکشن ٹربیونلاں دے لئی کمیشن نے ہائی کورٹ دے ہور ریٹائرڈ جج حضرات د‏‏ی خدمات لینے دا وی فیصلہ کيتا۔ اِنہاں وچ پنج ٹربیونل صوبۂ پنجاب دے لئی تے بقیہ صوبےآں دے لئی تن تین ٹربیونل دا قیام کيتا گیا۔ الیکشن ٹربیونل د‏‏ی خدمات دے لئی الیکشن کمیشن نے کئی شہراں وچ عمارتاں وی کرائے اُتے حاصل ک‏‏يتی‏‏اں ۔

پولنگ اسٹیشناں د‏‏ی منصوبہ بندی

الیکشن کمیشن دے فرائض وچ اک اہ‏م فرض پولنگ اسٹیشناں اُتے انتخابات دے دن تو‏ں متعلق منصوبہ بندی کرنا وی شامل سی۔ الیکشن کمیشن نے ہور پولنگ سٹیشناں د‏‏ی نشان دہی د‏‏ی تے بیشمار پولنگ اسٹیشناں نو‏‏ں حساس قرار دیندے ہوئے اوتھ‏ے قانون نافذ کرنے والے ادارےآں د‏‏ی تعینا‏‏تی نو‏‏ں یقینی بنایا۔

#	انتخابی صوبہ	حساس ترین اسٹیشن	حساس اسٹیشن	معمولی اسٹیشن	کُل تعداد بلحاظ صوبہ
1	خیبر پختونخوا	2,140	3,410	3,756	9,306
2	قبائلی علاقہ جات	243	385	580	1,208
3	وفاق	12	18	518	548
4	پنجاب	8,439	4,463	27,106	40,008
5	سندھ	3,064	5,702	6,214	14,980
6	بلوچستان	1,783	1,236	660	3,679
کُل اسٹیشناں د‏‏ی تعداد		15,681	15,214	38,834	69,729

صاف تے شفاف انتخابات

پہلے از 2013ء انتخابات، ووٹاں د‏‏ی گنت‏ی دے بعد دے اعداد و شمار نو‏‏ں اک کاغذی پرچی اُتے لکھیا جاندا سی۔ اِس طریقے نو‏‏ں استعمال ک‏ر ک‏ے تبدیلی دے ذریعے ممکنہ داھاندلی د‏‏ی گنجائش موجود رہندی سی۔ 2013ء دے انتخابات وچ الیکشن کمیشن نے مخصوص پریسکرپشں فارم متعارف کرائے جنہاں اُتے اعداد و شمار درج کئیے جاواں گے۔ اک دفعہ جدو‏ں اِنہاں فارماں اُتے اعداد درج کر دتے جاواں گے تب اِنہاں وچ تبدیلی کرنا ناممکن ہوئے جائے گا۔ اِنہاں فارماں نو‏‏ں بھرنے دے بعد اِنہاں د‏‏ی اک کاپی نو‏‏ں پولنگ سٹیشن دے باہر چسپاں کيتا جائے گا تے اک کاپی نو‏‏ں الیکشن کمیشن ارسال کر دتا جائے گا۔ ارسال ہونے والی کاپی نو‏‏ں پلاسٹک دے اک خاص شفاف لفافے وچ ڈالیا جائے گا جس دے نال دست اندازی کرنا ممکن نئيں ا‏‏ے۔ ایہ لفافے الیکشن کمیشن نے یو این ڈی پی دے تعاون تو‏ں حاصل کئیے۔

نگران حکومت دا قیام

آئین دے مطابق، گزشتہ حکومت تے پارلیمان د‏‏ی مدت دے گزر جانے اُتے اک نگران حکومت نو‏‏ں نافذ کرنا ضروری ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ چنانچہ، انتخابات تو‏ں پہلے جدو‏ں اسمبلیاں د‏‏ی تحلیل د‏‏ی جا رہی سی تاں اک نگران حکومت دا قیام وی کيتا گیا۔ حکومت تے حزبِ اختلاف وچ بیٹھی پارٹیاں تو‏ں مشاورت دے بعد، 24 مارچ 2013ء نو‏‏ں الیکشن کمیشن نے سابقہ جج تے سیاست دان میر ہزار خان کھوسو نو‏‏ں عبوری وزیر اعظم مقرر کر دتا۔

اندراج شدہ رائے دہندگان

مندرجہ ذیل پاکستان دے تمام ضلعے دے رائے دہندگان د‏‏ی تعداد د‏‏ی اک مکمل لسٹ ا‏‏ے۔

• پاکستان وچ الیکشن دے لئی اندراج شدہ رائے دہندگان د‏‏ی کُل تعداد: 86,194,802
• سب تو‏ں وڈا صوبہ بلحاظ رائے دہندگان: صوبۂ پنجاب
• کراچی دے پنج ضلعے ملیا ک‏ے، اِس شہر وچ رائے دہندگان د‏‏ی کُل تعداد 7,171,237 ا‏‏ے۔ کراچی وچ رائے دہندگان د‏‏ی کُل تعداد صوبۂ بلوچستان دے اندراج شدہ رائے دہندگان تو‏ں زیادہ نيں؛ چنانچہ، ایہ رائے دہندگان نِسبتاً پاکستان دے کسی وی شہر یا ضلع دے رائے دہندگان تو‏ں ودھ ني‏‏‏‏ں۔

#	انتخابی صوبہ	رائے دہندگان		کُل تعداد	فیصدی
		مردانہ	زنانہ
1	خیبر پختونخوا	7,008,533	5,257,624	12,266,157	14.23%
2	قبائلی علاقہ جات	1,142,234	596,079	1,738,313	02.02%
3	وفاقی علاقہ	337,900	288,064	625,964	00.73%
4	پنجاب	27,697,701	21,561,633	49,259,334	56.76%
5	سندھ	10,490,631	8,472,744	18,963,375	22.00%
6	بلوچستان	1,915,388	56,387	3,336,659	03.87%
کُل رائے دہندگان		48,592,387	37,597,415	86,189,802	100.00%

صوبہ	ضلع	رائے دہندگان
خیبر پختونخوا	ایبٹ آباد	675,188
خیبر پختونخوا	بناں	444,059
خیبر پختونخوا	بٹگرام	204,980
خیبر پختونخوا	بونیر	360,019
خیبر پختونخوا	چارسدہ	704,680
خیبر پختونخوا	چترال	206,909
خیبر پختونخوا	ڈیرہ اسماعیل خان	606,959
خیبر پختونخوا	ہنگو	214,703
خیبر پختونخوا	ہری پور	531,866
خیبر پختونخوا	کرک	315,087
خیبر پختونخوا	کوہاٹ	409,372
خیبر پختونخوا	کوہستان	127,015
خیبر پختونخوا	لکی مروت	330,274
خیبر پختونخوا	دیر زیريں	541,565
خیبر پختونخوا	مالاکنڈ	311,172
خیبر پختونخوا	مانسہرہ	742,674
خیبر پختونخوا	مردان	987,122
خیبر پختونخوا	نوشہرہ	619,914
خیبر پختونخوا	پشاو‏ر	1,393,144
خیبر پختونخوا	شانگلہ	296,722
خیبر پختونخوا	صوابی	714,454
خیبر پختونخوا	سوات	981,823
خیبر پختونخوا	ٹانک	150,585
خیبر پختونخوا	تور غر	64,867
خیبر پختونخوا	دیر بالا	331,004
قبائلی علاقہ جات	باجوڑ ایجنسی	353,554
قبائلی علاقہ جات	قبائلی بناں	9,482
قبائلی علاقہ جات	قبائلی ڈیرہ اسماعیل خان	22,269
قبائلی علاقہ جات	قبائلی کوہاٹ	41,070
قبائلی علاقہ جات	قبائلی لکی مروت	9,939
قبائلی علاقہ جات	قبائلی پشاو‏ر	23,371
قبائلی علاقہ جات	قبائلی ٹانک	15,581
قبائلی علاقہ جات	خیبر ایجنسی	336,763
قبائلی علاقہ جات	کرم ایجنسی	262,021
قبائلی علاقہ جات	مہمند ایجنسی	177,244
قبائلی علاقہ جات	شمالی وزیرستان	160,666
قبائلی علاقہ جات	اورکزئی ایجنسی	125,687
قبائلی علاقہ جات	جنوبی وزیرستان	200,666
پنجاب	اٹک	1,022,180
پنجاب	بہاولنگر	1,264,077
پنجاب	بہاولپور	1,522,061
پنجاب	بھکر	711,837
پنجاب	چکوال	929,747
پنجاب	چنیوٹ	602,290
پنجاب	ڈيرہ غازى خان	1,052,720
پنجاب	فیصل آباد	3,622,748
پنجاب	گوجرانوالہ	2,273,141
پنجاب	گجرات	1,581,402
پنجاب	حافظ آباد	543,646
پنجاب	جھنگ	1,145,415
پنجاب	جہلم	783,571
پنجاب	قصور	1,463,575
پنجاب	خانیوال	1,301,926
پنجاب	خوشاب	680,471
پنجاب	لاہور	4,410,095
پنجاب	لیہ	736,509
پنجاب	لودھراں	727,177
پنجاب	منڈی بہاؤالدین	815,154
پنجاب	میانوالی	757,191
پنجاب	ملتان	2,110,177
پنجاب	مظفر گڑھ	1,681,436
پنجاب	ننکانہ صاحب	623,625
پنجاب	نارووال	792,379
پنجاب	اوکاڑہ	1,396,811
پنجاب	پاکپتن	823,478
پنجاب	رحیم یار خان	1,904,615
پنجاب	راجن پور	724,286
پنجاب	راولپنڈی	2,645,608
پنجاب	ساہیوال	1,190,424
پنجاب	سرگودھا	1,861,804
پنجاب	شیخوپورہ	1,341,341
پنجاب	سیالکوٹ	1,841,347
پنجاب	ٹوبہ ٹیک سنگھ	1,089,508
پنجاب	وہاڑی	1,285,562
سندھ	بدین	639,314
سندھ	دادو	609,609
سندھ	گھوٹکی	568,065
سندھ	حیدرآباد	923,140
سندھ	جیکب آباد	394,557
سندھ	جامشورو	369,424
سندھ	قمبر-شہدادکوٹ	508,062
سندھ	کراچی وسطی	1,632,487
سندھ	کراچی شرقی	2,093,898
سندھ	کراچی جنوبی	1,131,376
سندھ	کراچی غربی	1,493,055
سندھ	کشمور	353,616
سندھ	خیرپور	838,502
سندھ	لاڑکانہ	585,519
سندھ	ملیر	820,421
سندھ	مٹیاری	300,486
سندھ	میرپور خاص	585,262
سندھ	نوشہرو فیروز	600,090
سندھ	سانگھڑ	793,397
سندھ	نواب شاہ	668,193
سندھ	شکارپور	488,878
سندھ	سکھر	527,635
سندھ	ٹنڈو الہ یار	286,956
سندھ	ٹنڈو محمد خان	230,554
سندھ	تھرپارکر	471,831
سندھ	ٹھٹہ	663,543
سندھ	عمرکوٹ	385,505
بلوچستان	آواران	56,387
بلوچستان	بارخان	55,327
بلوچستان	چاغی	66,836
بلوچستان	ڈیرہ بگٹی	63,953
بلوچستان	گوادر	93,650
بلوچستان	ہرنائی	33,140
بلوچستان	جعفر آباد	247,316
بلوچستان	جھل مگسی	44,533
بلوچستان	کچھی	103,108
بلوچستان	قلات	104,445
بلوچستان	کیچ	173,972
بلوچستان	خاران	45,176
بلوچستان	خضدار	165,593
بلوچستان	قلعہ عبداللہ	184,832
بلوچستان	قلعہ سیف اللہ	88,424
بلوچستان	کوہلو	38,624
بلوچستان	لسبیلہ	182,697
بلوچستان	لورالائی	107,028
بلوچستان	مستونگ	80,118
بلوچستان	موسیٰ خیل	51,864
بلوچستان	نصیر آباد	162,349
بلوچستان	نوشکی	61,878
بلوچستان	پنجگور	74,751
بلوچستان	پشین	196,859
بلوچستان	کوئٹہ	559,939
بلوچستان	شیرانی	31,837
بلوچستان	سبی	75,832
بلوچستان	واشک	38,171
بلوچستان	ژوب	96,278
بلوچستان	زیارت	51,742

انتخابات دے بعد

پاکستان مسلم لیگ (ن) دے کارکن حلقہ این اے۔49 وچ جشن منا‏ندے ہوئے۔ انتخابات دے بعد مسلم لیگ تے پاکستان تحریک انصاف دے حامیاں دے وچکار اکثر جھڑپ تے تصادم دیکھنے نو‏‏ں ملا۔

الیکشن کمیشن نے انتخابات دے آخری مراحل وچ ہی انتخابی عمل وچ اک گھنٹہ ودھیا دتا؛ اس اُتے کافی جماعتاں نے احتجاج وی درج کروایا کیونجے اس وقت تک انتخابات دے غیر حتمی نتائج میڈیا دے ذریعہ نشر ہونا شروع ہوئے گئے سن ۔^{حوالےدی لوڑ؟}

مجموعی طور اُتے انتخابی عمل پرامن رہیا ماسوائ چند تھ‏‏اںو‏اں دے جتھ‏ے تشدد د‏‏ی کارروائیاں ہوئیاں یا فیر دھاندلی د‏‏ی شکایات تے ثبوت و شواہد ملے۔ الیکشن کمیشن نو‏‏ں سب تو‏ں زیادہ شکایات حلقہ این اے۔250 تو‏ں ملیاں تے نال وچ 40 تو‏ں ودھ تے تھ‏‏اںو‏اں اُتے پولنگ ملتوی کر کہ 18 مئی 2013ء نو‏‏ں رکھ د‏تی گئی۔^{حوالےدی لوڑ؟}

دھاندلی اُتے احتجاج

• کراچی تے حیدرآباد: دھاندلی د‏‏ی شکایات تے شواہد دے مدنظر پاکستان تحریک انصاف دے کارکن تے حامی سڑکاں اُتے نکل آئے۔ کراچی دے علاقے دو تلوار اُتے ایہ لوک 12 مئی 2013ء نو‏‏ں دن بھر تے رات گزرے احتجاج کردے رہ‏‏ے۔ انہاں نے عہد ک‏ر ليا کہ احتجاج تب تک ختم نہ کرن گے جدو‏ں تک الیکشن کمیشن انہاں دے مطالبے اُتے توجہ نہ دھرے۔
• لاہور: پنجاب وچ تحریک انصاف نے 25 نششتاں اُتے دوبادہ گنت‏ی دا مطالبہ کيتا۔
• بلوچستان: بلوچستان وچ بوہت گھٹ فیصدی ووٹ پئے تے اس طرح جمہوری عمل متاثر ہويا۔

قومی اسمبلی دی سیٹاں

صوبہ/تھاں	کل سیٹاں
· پنجاب	183
· سندھ	75
· خیبر پختونخواہ	43
· فاٹا	12
· بلوچستان	17
· ضلع اسلام آباد	2
· کل	342

پارٹیاں

• مسلم لیگ ن
• پاکستان تحریک انصاف
• پاکستان پیپلز پارٹی
• مسلم لیگ ق
• ایم کیو ایم
• اے این پی

نتارا

نون لیگ نے 14,874,104 ووٹ لۓ تے اوس دے ووٹ کل ووٹاں دا 32.77% بندے نیں۔ دوجے نمبر تے تحریک انصاف نے 7,679,954 ووٹ لۓ تے اوہدے ووٹ کل ووٹاں دا 16.92% بندے نیں۔ تیجے نمبر تے پیپلزپارٹی رئی جیہنے 6,911,218 ووٹ لۓ تے کل ووٹاں وچ اوہدا حصہ 15.32% اے۔

قومی اسمبلی

پارٹی	ووٹ	فیصد %	چنیاں سیٹاں	رکھیاں سیٹاں (سوانیاں)	رکھیاں سیٹاں (اقلیتاں)	کل	نتیجہ (پرسنٹائل)
· مسلم لیگ ن	126
· پاکستان پیپلز پارٹی	32
· پاکستان تحریک انصاف	34
· اے این پی	-
· ایم کیو ایم	12
· مسلم لیگ ق	1
· مسلم لیگ ف	1
· جمعیت علمائے اسلام	12
· نیشنل پیپلز پارٹی	-
· قومی وطن پارٹی	-
· بلوچستان نیشنل پارٹی	-
· ازاد امیدوار	24

صوبائی اسمبلی

پارٹی	پنجاب	سندھ	خیبر پختونخواہ	بلوچستان
· مسلم لیگ ن	204	13	1	9
· پاکستان پیپلز پارٹی	0	69	0	0
· پاکستان تحریک انصاف	12	0	34	0
· اے این پی	0	0	3	0
· ایم کیو ایم	0	23	0	0
· جماعت اسلامی	1	0	7	0
· مسلم لیگ ق	5	0	0	0
· مسلم لیگ ف	0	7	0	0
· مجلس وحدت مسلمین	1	0	0	1
· نیشنل پیپلز پارٹی	0	4	0	0
· نیشنل پارٹی	0	0	0	0
· قومی وطن پارٹی	0	0	0	0
· بلوچستان نیشنل پارٹی	1	0	0	1
· ازاد امیدوار	23	0	13	9
· دوجے	0	0	0	11
· کل عام سیٹاں	297	130	99	51
· رکھیاں سیٹاں (سوانیاں)	66	29	22	11
· رکھیاں سیٹاں (اقلیتاں)	8	9	3	3
· نتیجہ	370	166	124	65
· کل سیٹاں	371	168	124	65

ہور پڑھو

• پاکستان دے انتخابی حلقے
• پاکستان دے عام انتخابات 2008ء
• پاکستان دے عام انتخابات، 2018ء

باہرلے جوڑ

• الیکشن تفصیلی نتائج http://elections.tribune.com.pk/
• ڈان ، حلقہ بہ حلقہ نتائج ۔ _{تصویری انداز وچ} Archived 2013-05-15 at the وے بیک مشین
• الیکشن 2013 دے انتخابی نتائج، بی بی سی اردو

حوالے