العجلی
محدث | |
---|---|
العجلی | |
معلومات شخصیت | |
پیدائشی نام | أحمد بن عبد الله بن صالح بن مسلم |
تاریخ پیدائش |
|
تاریخ وفات | سنہ 875
|
وجہ وفات | طبعی موت |
رہائش | کوفہ ، طرابلس |
شہریت | خلافت عباسیہ |
کنیت | ابو حسن |
لقب | الوجلی |
مذہب | اسلام |
فرقہ | اہل سنت |
عملی زندگی | |
ابن حجر دی رائے | ثقہ ، امام ، الحافظ |
ذہبی دی رائے | ثقہ ، امام ، الحافظ |
استاد | حماد بن اسامہ ، یحییٰ بن معین ، احمد بن حنبل ، مسدد بن مسرهد |
پیشہ | محدث |
شعبۂ عمل | روایت حدیث |
ترمیم |
ابو حسن احمد بن عبد اللہ بن صالح بن مسلم عجلی الکوفی۔ ( 182ھ – 261ھ )، آپ اہل سنت دے مطابق حدیث نبوی دے راوی تے جرح تے تعدیل دے علماء وچوں سن، آپ دا تعلق اصلاً کوفہ توں سی تے علم حدیث دے لئی آپ نے اک وسیع سفر کيتا۔ ایتھے تک کہ آپ نے طرابلس وچ سکونت اختیار کيتی تے اوتھے وفات پائی۔
سیرت
[سودھو]آپ دی پیدائش 182ھ وچ کوفہ وچ ہوئی جدوں آپ نے 15 سال دی عمر وچ حدیث دا مطالعہ شروع کيتا۔ آپ 201ھ تے 206ھ دے درمیان اپنے والد دے نال بغداد چلے گے تے 217ھ دے نیڑے العجلی نے اپنا سفر حدیث دے لئی شروع کیتا، بصرہ، مکہ، مدینہ، جدہ، یمن تے شام وچ داخل ہو کے انطاکیہ توں روانہ ہوئے۔ اوتھے ساحل پر، فیر مصر، ایتھے تک کہ اوہ طرابلس، مراکش وچ ہجرت کر گئے، تے اوتھے آباد ہو گئے، ایتھے تک کہ اوتھے آپ وفات پا گے تے آپ دی قبر ساحل اُتے سی تے اس دے بیٹے صالح دی قبر اس دے نال سی جتھے تک اسلامی مراکش دی طرف ہجرت دی وجہ دے بارے وچ ، الخطیب البغدادی نے کہیا: "ولید نے کہیا: ميں نے زیاد بن عبدالرحمن توں کہیا: احمد بن عبداللہ بن صالح جدوں مراکش چلے گئے تاں اوہ کیہ چاہندے سن ؟ اس نے کہیا: اوہ عبادت وچ تنہا رہنا چاہندا سی، ایہ مراکش دے شیخاں توں روایت اے: "وہ فتنےآں دے دناں وچ قرآن دی تخلیق کيتی آزمائش دے نال ہی مغرب دی طرف ہجرت کر گئے۔۔"[۱]
شیوخ تے تلامذہ
[سودھو]ان دے شیوخ وچوں: انہاں دے والد عبداللہ بن صالح، حماد بن اسامہ، یحییٰ بن آدم، محمد بن یوسف فریابی، ابو نعیم فضل بن دکین، عفان بن مسلم، یحییٰ بن معین، احمد بن حنبل، یزید بن ہارون واسطی، مسدّد بن مُسرھد، تے نعیم بن حماد وغیرہ۔ انہاں دے شاگرداں وچ : انہاں دے بیٹے صالح بن احمد، سعید بن عثمان الاعناقی، محمد بن فطیس، عثمان بن حدید البیری، سعید بن اسحاق تے ہور محدثین۔ [۲]
جراح تے تعدیل
[سودھو]یحییٰ بن معین دی سند توں، انہاں نے انہاں دے بارے وچ کہیا: "ثقہ، ابن ثقہ، ابن ثقہ۔" الخطیب بغدادی نے کہیا: "الحافظ ابو حسن اللولوی نے کہیا: ميں نے اس مراکش وچ اپنے شیخاں نوں ایہ کہندے ہوئے سنا: ابو حسن احمد بن عبداللہ مراکش وچ اسيں وچوں کسی دے برابر یا برابر نئيں سن ۔ اپنے زمانے وچ حدیث دے علم اُتے عبور تے زہد و تقویٰ دے حامل سن ۔ مراکش دے ائمہ تے حدیث دے نقاد مالک بن عیسیٰ بن نصر قفسی توں پُچھیا گیا: "آپ نے حدیث وچ سب توں وڈا شخص کس نوں دیکھیا اے ؟" اس نے کہیا: "جتھے تک شیخاں دا تعلق اے، ایہ ابو حسن احمد بن عبداللہ بن صالح الکوفی نيں، جو طرابلس، مراکش وچ رہندے نيں۔" علی بن احمد بن زکریا بن خصیب طرابلسی کہندے نيں: "ابن معین تے احمد بن حنبل عجلی توں سیکھدے سن ۔" الذہبی نے کہیا: "اک ہی امام، واحد حافظ تے ماہر حدیث" تے اس نے کہیا: "اس دے پاس تحریر تے تدوین دا اک مفید کم اے، ميں نے اسنوں پڑھیا تے اس توں فائدے حاصل کيتے جو اس دی دستکاری وچ مہارت تے اس دے وسیع ہوݨ دی نشاندہی کردے نيں۔ حافظ ابن نصیر الدین الدمشقی کہندے نيں: "وہ اک امام، حافظ، ثقہ، اک آقا سن، تے اوہ احمد بن حنبل تے یحییٰ بن معین دے اسيں پلّہ منے جاندے سن ۔" [۲][۳] [۴]
لکھتاں
[سودھو]انہاں دی سب توں مشہور تصنیف الجرح تے التعدیل اے جس دا نام" کتاب الثقات" اے، جسنوں کتاب الجرح التحدیل کہیا جاندا اے تے اسنوں "علم الثقات" وی کہیا جاندا اے ۔علم الرجال ، تے کتاب دے ناں توں ظاہر ہوݨ دے برعکس، اس وچ نہ صرف ثقہ راویاں دی لسٹ دتی گئی اے، بلکہ اس دی کتاب الجراح والتعدیل، راویاں دی تریخ تے انساناں دے علم توں متعلق اے۔ اس کتاب نوں الحافظ الہیثمی نے ترتیب دتا اے۔ [۵]
وفات
[سودھو]آپ نے 261ھ وچ وفات پائی ۔
حوالے
[سودھو]- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ تاريخ بغداد - أبو بكر أحمد بن علي بن ثابت بن أحمد بن مهدي الخطيب البغدادي
- ↑ بغية الطلب في تاريخ حلب - عمر بن أحمد بن هبة الله بن أبي جرادة العقيلي، كمال الدين ابن العديم
- ↑ تاريخ الإسلام ووفيات المشاهير والأعلام - شمس الدين أبو عبد الله محمد بن أحمد بن عثمان بن قَايْماز الذهبي
- ↑ شذرات الذهب في أخبار من ذهب - عبد الحي بن أحمد بن محمد ابن العماد العَكري الحنبلي