تصانیف و مقالات محمد حمید اللہ

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں

ڈاکٹر محمد حمید اللہ (پیدائش: 9 فروری 1908ء/ وفات : 17 دسمبر 2002ء) معروف محدث، فقیہ، محقق، قانون دان تے اسلامی دانشور سن تے بین الاقوامی قوانین دے ماہر سمجھ‏‏ے جاندے سن ۔ تریخ حدیث اُتے اعلٰی تحقیق، فرانسیسی وچ ترجمہ قرآن تے مغرب دے قلب وچ ترویج اسلام دا اہ‏م فریضہ نبھانے اُتے آپ نو‏‏ں عالمگیر شہرت ملی۔ اُنہاں دیاں لکھتاں و مقالہ جات تے مضامین د‏‏ی تعداد سینکڑاں وچ ا‏‏ے۔

محمد حمید اللہ د‏‏ی مشہور کتاباں[سودھو]

عربی کتاباں[سودھو]

  • مجموعة الوثائق السیاسیة للعهد النبوی والخلافة الراشده:

یہ کتاب عہد نبوی صلی اللہ علیہ وسلم تو‏ں لے ک‏ے عہد خلافت راشدہ تک دے تاریخی و سیاسی وثائق دا مجموعہ ا‏‏ے۔[۱] اولاً ایہ کتاب مصر تو‏ں 1941ء وچ تے دوسری بار 1956ء وچ شائع ہوئی۔ بیروت تو‏ں 1965ء وچ شائع ہوئی۔ پنجويں بار عربی بولی وچ دارالنفائس بیروت تو‏ں 1405ھ/ 1985ء وچ 766 صفحات اُتے شائع ہوئی۔ اِس کتاب دا اردو ترجمہ مولا‏نا ابو یحییٰ امام خاں نوشہروی نے کيتا تے مجلس ترقی ادب لاہور تو‏ں ماہِ اپریل 1960ء وچ شائع ہوئی۔ دوسری بار اردو ترجمہ ماہِ جون 2005ء وچ مجلس ترقی ادب لاہور نے شائع کيتا۔ ڈاکٹر محمد حمید اللہ اردو ترجمہ د‏‏ی بجائے عربی نسخہ نو‏‏ں ترجیح دتا کردے سن ۔

  • سیرت ابن اسحاق: [۲]

عربی مقالات[سودھو]

1938ء[سودھو]

1965ء[سودھو]

1984ء[سودھو]

1986ء[سودھو]

فارسی مقالات[سودھو]

  • استقلال حقوق اسلام نسبت بہ حقوق روم:

اِس مقالہ دا فارسی ترجمہ عبد الغفور روان ف رہادی نے کيتا تے ایہ مقالہ مجلہ حقوق، فاکولتہ حقوق، کابل، افغانستان تو‏ں ماہِ جدی 1334 شمسی/ جنوری 1946ء وچ شائع ہويا۔

  • عمل صالح (مؤلف: ملیا صالح کمبوہ):

اِس کتاب دا فارسی اشاریہ ڈاکٹر محمد حمید اللہ نے تحریر کيتا تے ایہ کلکتہ تو‏ں 1946ء وچ شائع ہويا۔

  • رسول اکرم در میدان جنگ:

اِس مقالہ دا فارسی ترجمہ سید غلام رضا سعیدی نے کيتا تے ایہ تہران تو‏ں 1956ء وچ شائع ہويا۔ دوسری بار ڈاکٹر محمد حمید اللہ د‏‏ی نظر ثانی دے بعد 1970ء وچ شائع ہويا۔

اِس مقالہ دا فارسی ترجمہ سید ہادی خسرو شاہی نے کيتا تے ایہ قم، ایران تو‏ں 1960ء- 1961ء وچ شائع ہويا۔

  • بانکھای استقراضی بی مرابحہ:

اِس مقالہ دا فارسی ترجمہ علی اصغر حریری نے کيتا۔ ماہنامہ وحید تہران تو‏ں تیسری جلد دے صفحہ 13 اُتے 1966ء وچ شائع ہويا۔

  • سید جمال الدین و اَفکار اُو:

اِس مقالہ دا فارسی ترجمہ مرتضیٰ مدرسی چہاردہی نے کيتا۔ ماہنامہ آئین اسلام تہران تو‏ں 19 محرم الحرام 1374ھ تو‏ں 25 صفر 1374ھ (جمعہ 19 ستمبر 1954ء تا ہفتہ 23 اکتوبر 1954ء) تک قسط وار شائع ہُندا رہیا۔

اردو زبان د‏‏ی کتاباں[سودھو]

  • رسول اگرم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم د‏‏ی سیاسی زندگی۔[۳]

اردو زبان دے مقالات[سودھو]

ڈاکٹر محمد حمید اللہ دے اُردو مقالہ جات د‏‏ی مکمل لسٹ ایويں اے:

1924ء[سودھو]
  • مدراس د‏ی سیر: ہفتہ وار نونہال، لاہور- جلد اول، ص 8-7، مطبوعہ 1924ء
  • شہر حیدرآباد د‏‏ی سیر: ہفتہ وار نونہال، لاہور- جلد 3، ص 3 بعد 29، مطبوعہ 1924ء
1926ء[سودھو]
  • حیدرآباد ایجوکیشنل کانفرنس: اخبار تعلیم، لاہور- مطبوعہ 1926ء
  • سلیمیات (اردو رسم الخط و اشتقاق): ماہنامہ ہمایو‏ں، لاہور- اگست 1926ء
1927ء[سودھو]
  • اک متحف د‏‏ی قابل دید چیزاں: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- فروری 1927ء
  • ڈاک دے ٹکٹ: سہ ماہی مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- فروری 1927ء
  • تجارت دا تعلق آنحضرت صلعم تے خلفائے راشدین تو‏ں : ماہنامہ تجلی، حیدرآباد دکن- مارچ 1927ء
  • دابۃ الارض (معجزات تے سائنس): ماہنامہ نظام المشائخ، دہلی- مارچ 1927ء
  • ریاست حیدرآباد د‏‏ی عظمت تے سلطان دکن دا اقتدار: ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- دسمبر 1927ء
1928ء[سودھو]
  • جنگ عظیم تے جنگ ترکی و یونان دا درمیانی وقفہ: ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 9 جون 1928ء
  • اسلام تے امن و امان (تفسیر قرآن): ماہنامنہ تجلی، دہلی- مئی 1928ء
  • اردو جھنڈی بولی: ماہنامہ مکتبہ، دہلی- جون 1928ء
  • ٹیپو سلطان تے اردو د‏‏ی ترقی (فتح المجاہدین دے اقتباست): مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- جون 1928ء
  • بعض نظر انداز حقیقتاں (سیاسیات، حیدرآباد دکن): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 20 اگست 1928ء
  • یورپ وچ ادبی نشاۃ ثانیہ: ماہنامہ مکتبہ، حیدرآباد دکن- ستمبر 1928ء
1929ء[سودھو]
  • قہرمانیت (ترجمہ: ایمرسن د‏‏ی کتاب Heroism): ماہنامہ مکتبہ، حیدرآباد دکن- فروری 1929ء
  • اک فرانسیسی دا سفرنامہ حیدرآباد (ترجمہ: M Petnot): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 24 فروری 1929ء
  • اٹھويں صدی ہجری وچ مصر و شام وچ ڈاک دا انتظام (ماخوذ از عربی): مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- 3 مارچ/ 4 مارچ 1929ء
  • مدرسہ محمود گاواں بیدر: ماہنامہ المعلم، حیدرآباد دکن- اپریل 1929ء
  • ترکی دا یوم لوازن (ترجمہ از ترکی: ہلال احمر): روزنامہ صحیفہ، حیدرآباد دکن- 19 مئی 1929ء
  • اسلامی بے چینی د‏‏ی نفسیات (ترجمہ از فرانسیسی رسالہ): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 20 جون 1929ء
  • لیڈی ڈَفِرن د‏‏ی سیر لاہور (لیڈی ڈفرن دے انگریزی خطوط دا اردو ترجمہ): ماہنامہ مخزن، لاہور- جولائ‏ی 1929ء
  • وضع اصطلاحات (اک جواب): ماہنامہ زمانہ، کانپور- ستمبر 1929ء
1930ء[سودھو]
  • حیدرآباد دکن ہیڈکوارٹرز اسکاؤٹ ٹرپ دا مجموعہ مقالات بنام تذکار خود مختاری دکن: اِس وچ مختلف مضامین جمع سن جنہاں وچ آصف جاہ چہارم، آصف جاہ پنجم، آصف جاہ ششم، سلطان العلوم شاہِ دکن، جہاد حریت و پیام سالِ نو، تریخ تخت نشینی شاہ عثمان، قومی تمدن د‏‏ی پائیداری دا معیار(ترجمہ از انگریزی ہرٹ جرنل)، اسکاؤٹنگ اسلامی ادبیات عالیہ وچ ۔ مطبوعہ رجب 1339ھ/ 29 دسمبر 1930ء
  • ٹیپو سلطان دے معاشرتی اصلاحات (نکاح اُتے ٹیپو سلطان دے فرمان دا اردو ترجمہ): ہفتہ وار نظام گزٹ، سالگرہ خسروی نمبر، حیدرآباد دکن- دسمبر 1930ء
  • اداریہ (ماہنامہ الکشافہ حیدرآباد دکن دا نذکارِ خود مختاری نمبر)+ حیدرآباد وطنی انتظام دا نمونہ (اک انگریزی کتاب دا خلاصہ): ماہنامہ الکشافہ، حیدرآباد دکن- رجب 1349ھ/ دسمبر 1930ء
  • حیدرآباد بین القوامی قانون دے نقطہ نظر تو‏ں : روزنامہ منشور، حیدرآباد دکن- ہفتہ 29 رجب 1349ھ/ 20 دسمبر 1930ء
1931ء[سودھو]
  • وفاقِ ہند وچ حیدرآباد د‏‏ی شرکت: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- 28 جنوری 1931ء
  • اداریہ+ کشافہ ہر زمانے وچ + نوٹ تے خبریں+ ساڈی رائے وچ (کتاباں اُتے تنقید)+ ٹیپو سلطان ہندو مسلم اتحاد دا نمونہ (ترجمہ از اخبار ینگ انڈیا دے مضمون، مصنف: والجی گوبندجی دیسائی): ماہنامہ الکشافہ، حیدرآباد دکن- فروری 1931ء
  • قلم د‏‏ی سرگزشت: ماہنامہ مکتبہ، حیدرآباد دکن- فروری 1931ء
  • اداریہ+ ملکی بولی وچ تعلیم (ترجمہ از ینگ انڈیا، مصنف: موہن داس کرم چند گاندھی)+ عہد عثمانی د‏‏ی حلیف نوازی+ ساڈی رائے وچ (کتب اُتے تنقید)+ نوٹ تے خبراں: ماہنامہ الکشافہ، حیدرآباد دکن- مارچ 1931ء
  • سرورِ کائنات د‏‏ی حکومت (قسط اول): ماہنامہ یونیورسٹی، دہلی- مارچ 1931ء
  • سرورِ کائنات د‏‏ی حکومت (قسط دؤم): ماہنامہ یونیورسٹی، دہلی- اپریل 1931ء
  • حیدرآباد تے گول میز کانفرنس (دستوریات): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- جون 1931ء
  • مکہ معظمہ دا حج تے کاروبار (ترجمہ از جرمن ہفتہ وار): روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- 13 صفر 1350ھ/ منگل 30 جون 1931ء
  • مجلس اقوام (قسط اول): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 19 جولائ‏ی 1931ء
  • مجلس اقوام (قسط دؤم): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 20 جولائ‏ی 1931ء
  • سلطنت مسقط و عمان (انگریزی تو‏ں اردو ترجمہ از لندن ٹائمز): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 22 اگست 1931ء
  • مشرق وچ انقلاب دے لئی روسی تدابیر(اردو ترجمہ از لندن ٹائمز): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 23 اگست 1931
  • بزم تریخ د‏‏ی دسويں سالگرہ (یونیورسٹی عثمانیہ، حیدرآباد دکن): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 24 اگست 1931ء
  • شمالی ہند د‏‏ی زباناں وچ ٹی تے ڈی د‏‏ی زیادتی (اردو ترجمہ از BSOS لندن): ماہنامہ مکتبہ، حیدرآباد دکن- اگست 1931ء
  • عرض حال + نوٹ، اردو جھنڈی بولی (قسط اول): ماہنامہ الکشافہ، حیدرآباد دکن- یکم اکتوبر 1931ء
  • گول میز کانفرنس د‏‏ی ابتدا (کنگ آرتھر د‏‏ی تریخ تے حلف الفضول): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- یکم اکتوبر 1931ء
  • تنگبھدرا پربند: روزنامہ منشور، حیدرآباد دکن- 11 اکتوبر 1931ء
  • ترکی دا حالیہ سیاسی اُتار چڑھاؤ: ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 22 اکتوبر 1931ء
  • حجاج بن یوسف (ارد ترجمہ: Petius د‏‏ی فرانسیسی سوانح حجاج دا دیباچہ): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 22 اکتوبر 1931ء
  • بہ آفرید (ترجمہ از جرمن W2KM): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- اکتوبر 1931ء
  • حیات تمدن (اردو ترجمہ از انگریزی Highest Journal امریکا): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 1931ء
  • اداریہ + اردو مارس (اردو جھنڈی بولی د‏‏ی قسط دؤم) + نوٹ تے خبراں: ماہنامہ الکشافہ، حیدرآباد دکن- 2 نومبر 1931ء
  • اقتدار اعلیٰ د‏‏ی عام ماہیت (ترجمہ از Lasky گریمر آف پالیٹکس، متعدد قسماں): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- 26 جون 1933ء
  • اداریہ+ نوٹ تے خبریں+ کشافہ ہر زمانے وچ : ماہنامہ الکشافہ، حیدرآباد دکن-مئی/جون 1931ء
  • بابر بادشاہ + تری کشافہ: ماہنامہ الکشافہ، حیدرآباد دکن- مئی/ جون 1931ء
  • سیاسی معاشیات (ترجمہ از فرانسیسی): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- مئی/ جون 1931ء
  • نہر سویز د‏‏ی اسکیم حضرت عمر دے زمانے وچ : سہ ماہی مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- مئی/ جون 1931ء
  • اسلام د‏‏ی ہیبت اغیار دے دلاں وچ (Studdet د‏‏ی انگریزی کتاب دا خلاصہ): ماہنامہ خلیق، حیدرآباد دکن- مئی/ جون 1931ء
  • چند تاریخی استقبال تے داخلے: ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- ہفتہ 2 شعبان 1350ھ/ 13 دسمبر 1931ء
1932ء[سودھو]
  • ملکاں محروسہ سرکارِ عالی وچ انگریزی ڈاک خانے: ماہنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- یکم فروری 1932ء
  • یورپی لفظاں و اعلام دا اُردو املا (اعرابیات): ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- 28 فروری 1932ء
  • اٹھارہويں موتمر مستشرقین عالم (ترجمہ از فرانسیسی: شکیب ارسلان): ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- 29 فروری 1932ء
  • ترکی دے حالات جنگ اعظم دے بعد (ترجمہ از جرمن: یشکے): ہفتہ وار نظام گزٹ، حیدرآباد دکن- مارچ تا مئی 1932ء
  • جرمنی تے فرانس دے جامعاندی امتحانات: ماہنامہ شہاب، حیدرآباد دکن- مئی 1932ء
  • یمن، حجاز، لبنان، شام، فلسطین، مصر، ترکی تے جرمنی تو‏ں مکتوبات: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- 1932ء تا 1933ء
  • آنحضرت دا خط قیصر روم دے نام: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- جون 1932ء
  • آنحضرت دا خط قیصر روم دے نام: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- جون 1932ء
  • عرباں د‏‏ی جہازرانی، اک استدراک (قسط اول/ دوم/ سوم: مؤلف سید سلیمان ندوی): ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- مئی/ جون/جولائ‏ی 1932ء
  • عرباں تے بیزنطینیاں دے تعلقات پہلے اسلام تے ابتدائے اسلام: مجموعہ تحقیقات علمیہ یونیورسٹی عثمانیہ- جون 1932ء
  • کشمیر د‏‏ی چٹھی: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- جون 1932ء
  • درہ خبیر د‏‏ی سیر: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- جون 1932ء
  • ادارہ معارف اسلامیہ دا اجلاس (لاہور وچ ): روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- جون 1932ء
1936ء[سودھو]
  • رسول اکرم د‏‏ی سیرت دا کیو‏ں مطالعہ کيتا جائے؟: شائع کردہ صدر مجلس اشاعت سیرت، حیدرآباد دکن- 1936ء
  • مکتوبات نبوی دے دو اُصول: مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- جون 1936ء
  • شعبہ دینیات یونیورسٹی عثمانیہ: ہفتہ وار نظام گزٹ، سالگرہ نمبر، حیدرآباد دکن- جمعرات/ یکم رجب 1355ھ/ 17 ستمبر 1936ء
  • حیدرآباد د‏‏ی خود مختاری تے اُس دا ماضی و حال: ماہنامہ مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- رجب 1356ھ/ ستمبر 1937ء
  • اسلامی تے حضری زندگی (ترجمہ از فرانسیسی W. Marcais)/ (قسط اول/ دوم/ سوم): روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- اکتوبر 1936ء
  • ادیباں تو‏ں دوہائی: ماہنامہ شہاب، حیدرآباد دکن- اکتوبر 1936ء
  • عدل گستری ابتدائے اسلام وچ : مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- نومبر 1937ء
1938ء[سودھو]
  • عہد نبوی د‏‏ی سیاست خارجہ دے بعض اُصول: مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- ربیع الاول 1357ھ/ مئی 1938ء
  • حقوق شہریت: ماہنامہ مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- ماہِ رجب 1357ھ/ ستمبر 1938ء
  • اقتدار اعلیٰ د‏‏ی ماہیت تے اِس دا اطلاق مملکت آصفیہ پر: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- ہفتہ 29 رجب 1357ھ/ 24 ستمبر 1938ء
  • ترکی وچ دِق دے ادارے (ترجمہ از ترکی): ماہنامہ ہمدرد صحت، دہلی- اکتوبر 1938ء
  • اقدام دستور مسجل فی العالم، وثیقۃ نبویۃ مہمۃ: مطبوعہ موتمر انسائیکلوپیڈیا العثمانیہ، ص 97 تا 124۔ اکتوبر 1938ء (عربی زبان دے عنوان تو‏ں اردو مقالہ)
  • اقدام دستور مسجل فی العالم: تقریر موتمر انسائیکلوپیڈیا، حیدرآباد دکن- 1938ء
1939ء[سودھو]
  • دنیا دا سب تو‏ں پہلا تحریری دستور: سہ ماہی مجلہ طیلسانین، حیدرآباد دکن- جولائ‏ی 1939ء
  • خود مختاری و آزادی (سیاسیات حیدرآباد): ماہنامہ مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- جمعرات 29 رجب 1358ھ/ 14 ستمبر 1939ء
  • انسانیت د‏‏ی فتح بہمیت تے شیطانیت اُتے (فتح مکہ د‏‏ی ساڈھے تیرہ سو سالہ سالگرہ): روزنامہ رہبر کدن، حیدرآباد دکن- اتوار 22 رمضان 1358ھ/ 5 نومبر 1939ء
1940ء[سودھو]
  • عہد نبوی د‏‏ی سیاست کاری دے اُصول: سہ ماہی سیاست، حیدرآباد دکن- جنوری 1940ء
  • ہجرت (نو آبادکاری): سہ ماہی سیاست، حیدرآباد دکن- جولائ‏ی 1940ء
  • آزاد قوماں د‏‏ی ضرورتاں (سیاسیات حیدرآباد دکن): ماہنامہ مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- رجب 1359ھ/ اگست 1940ء
  • عہد نبوی دے میدانِ جنگ: مجموعہ تحقیقات علمیہ یونیورسٹی عثمانیہ، حیدرآباد دکن- اگست 1940ء[۴]
1941ء[سودھو]
  • شُبانیت (اِجلاس ورنگل): روداد حیدرآباد ایجوکیشنل کانفرنس رسالہ، حیدرآباد دکن- جون 1941ء
  • انجمن ہائے بلاسودی د‏‏ی اہمیت تے حیدرآباد وچ اِس د‏‏ی حالت: سہ ماہی مجلہ طیلسانین، حیدرآباد دکن- 1941ء
  • قانون بین الملکاں د‏‏ی تازہ ترقیاں: ماہنامہ مجلہ طیلسانین، حیدرآباد دکن- 1941ء
  • عہد نبوی دا نظامِ تعلیم: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- نومبر 1941ء
  • ترک تے ترکی زبان: ماہنامہ مجلہ طیلسانین، حیدرآباد دکن- 1941ء
  • قرآنی تصورِ مملکت: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- دسمبر 1941ء
  • اردو اعراب : اک مقالہ جو موتمر مستشرقین ہند دے شعبہ اردو وچ دسمبر 1941ء بمقام حیدرآباد سنایا گیا۔[۵]
1942ء[سودھو]
  • شہری مملکت مکہ (قسط: اول/ دوم): ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- جنوری تا فروری 1942ء
  • عہد نبوی دا نظامِ تعلیم: سہ ماہی مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- فروری 1942ء
  • اصل مکتوبِ نبوی بنام نجاشی د‏‏ی دستیابی: مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- جنوری/ فروری 1942ء
  • عربی حبشی تعلقات تے نو دستیاب شدہ مکتوبِ نبوی بنام نجاشی: سہ ماہی مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- ربیع الاول 1360ھ/ اپریل 1941ء
  • عہدِ نبوی د‏‏ی سیاستِ خارجہ دا شاہکار (صلح حدیبیہ): سہ ماہی سیاست، حیدرآباد دکن- اپریل 1942ء
  • امام ابوحنیفہ د‏‏ی تدوین قانونِ اسلامی: مجموعہ مقالات حیدرآباد اکادمی: 1942ء
  • کلمۃ الختام للکتاب المحبر لابن حبیب: مجموعہ مقالات حیدرآباد اکادمی: 1942ء
  • حکومتِ اسلامی دے معنے اَبہ اقساط: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- 1942ء
  • سواحل ہندوستان اُتے مسلماناں دا قدظن، از محمد مرتضیٰ، حواشی از محمد حمید اللہ: مجلہ طیلسانیین، حیدرآباد دکن- 3 جون/ 4 جون 1942ء
  • عہدِ نبوی دے عربی ایرانی تعلقات: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- جولائ‏ی 1942ء
1943ء[سودھو]
  • جاہلیت عرب دے معاشی نظام دا اثر پہلی مملکتِ اسلامیہ دے قیام پر: مجموعی مقالات حیدرآباد کادمی، حیدرآباد دکن- 1943ء
  • حیدرآباد د‏‏ی اک تعلیمی جوبلی (دار العلوم د‏‏ی نودسالہ سالگرہ): ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- فروری 1943ء
1944ء[سودھو]
  • اجنبی اقوام نو‏‏ں مراعاتِ خصوصی: مجلہ عثمانیہ، حیدرآباد دکن- فروری 1944ء
  • انجمن ہائے قرضہ بے سودی: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- مارچ 1944ء
  • تاریخِ ہند وچ ملیبار د‏‏ی اہمیت: ماہنامہ ٹل چری، نارجیلستان- مئی 1944ء
  • مدراس د‏ی عظیم الشان نمائش تمدن اسلامی: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- بدھ 11 رمضان 1363ھ/ 30 اگست 1944ء
  • مدراس د‏ی عظیم الشان نمائش تمدن اسلامی: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- اکتوبر 1943ء
  • مدراس د‏ی عظیم الشان نمائش تمدن اسلامی: ہفتہ وار صدق، لکھنؤ- اکتوبر 1943ء
  • تقویمِ جلالی: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- دسمبر 1943ء
  • نمائش سبھیاچار اسلامیہ مع جشن نودسالہ دار العلوم حیدرآباد: روزنامہ رہبر دکن- دسمبر 1943ء
1944ء[سودھو]
  • انجمن ہائے قرضہ بے سودکاری دا مقام تنظیم جدید وچ : روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد صنتعی نمبر- حیدرآباد دکن- فروری 1944ء
  • حیدرآباد دے نظامِ زر د‏‏ی اصلاح تے اعشاری ناں د‏‏ی ترویج: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد صنتعی نمبر- حیدرآباد دکن- فروری 1944ء
  • تاریخِ دکن ترکی ماخذاں تو‏ں : روداد دکن ہسٹری کانفرنس، حیدرآباد دکن- اپریل 1944ء
  • رسول اکرم د‏‏ی سیرت دا مطالعہ کیو‏ں کيتا جائے؟: دوسری بار، ماہنامہ درس القرآن، حیدرآباد دکن- جمادی الاول 1363ھ/ اپریل 1944ء
  • سیرۃ النبی: مواد تے ماخذ: ماہنامہ درس القرآن، حیدرآباد دکن- جمادی الاول 1363ھ/ اپریل 1944ء
  • عہدِ نبوی وچ بین الاقوامی عصبتاں نو‏‏ں دور کرنے د‏‏ی بعض تدبیراں: سہ ماہی سیاست، حیدرآباد دکن- جون 1944ء
  • آغازِ اسلام دے وقت دنیا د‏‏ی حالت: ماہنامہ درس القرآن، حیدرآباد دکن- شعبان 1363ھ/ اگست 1944ء
  • سیرۃ النبی: ماہنامہ درس القرآن، حیدرآباد دکن- رمضان 1363ھ/ ستمبر 1944ء
  • تدوینِ حدیث: سہ ماہی مجلہ نظامیہ، حیدرآباد دکن- اکتوبر/ نومبر 1944ء
1945ء[سودھو]
1946ء[سودھو]
1947ء[سودھو]
  • قرآن مجید دے انگریزی تراجم: روزنامہ قرآنی دنیا، حیدرآباد دکن- ہفتہ 24 صفر 1366ھ/ 18 جنوری 1947ء
  • ہماریا عزم حکمرانی: روزنامہ رہبر دکن، حیدرآباد دکن- جمعہ 27 رمضان 1366ھ/ 15 اگست 1947ء
  • بعثتِ نبوی دے وقت د‏‏ی چند عالمگیر گتھیاں تے اُنہاں دا اِسلامی حل: مجموعہ مقالات حیدرآباد اکادمی، حیدرآباد دکن- اکتوبر 1947ء
  • کیہ اسيں وی اک زِندہ تندرست قوم نيں؟: ہفتہ وار امن، حیدرآباد دکن- اکتوبر 1947ء
  • مملکۃ حیدرآباد الاسلامیہ: الاخوان المسلمون، قاہرہ، مصر- 19 نومبر 1947ء
1948ء[سودھو]
  • حیدرآباد دا حق آزادی: ہفتہ وار عظیم تر حیدرآباد، حیدرآباد دکن- 28 جنوری 1948ء
  • فرانس تے حیدرآباد: ہفتہ وار پرچم، سالنامہ حیدرآباد- مارچ 1948ء
  • تریخ جدید دے چند حیرتناک حوادث: ماہنامہ روح ترقی، حیدرآباد دکن- مارچ 1949ء
  • اقوامِ متحدہ تے عدالت بین الملکاں: ہفتہ وار پرچم، حیدرآباد دکن- 23 اپریل 1948ء
  • دکن د‏‏ی اک کثیر جہ‏تی شخصیت (بہار خاں): ماہنامہ اُردو ترقی، حیدرآباد دکن- جون 1948ء
  • مکتوبِ پاکستان: ہفتہ روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 4 جون 1948ء
  • امامِ یمن دا خط اہل حیدرآباد دے نام: ہفتہ روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 25 جون 1948ء
  • قلمروئے انڈیا دا نواں دستور: ہفتہ روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 2 جولائ‏ی 1948ء
  • گورکھیا تے نیپال: ہفتہ روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 13 اگست 1948ء
  • پچیس سال پہلے دیاں گلاں (محمد عبد الرحمٰن خاں صدر کلیہ یونیورسٹی عثمانیہ): ستمبر/ اکتوبر 1948ء
  • مملکۃ حیدرآباد دکن: روزنامہ الشوریٰ، بغداد، عراق- 11 ستمبر 1948ء
  • سیرت النبی: ہفت روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 10 دسمبر 1948ء
  • سیرت النبی: ہفت روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 17 دسمبر 1948ء
  • سیرت النبی: ہفت روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 24 دسمبر 1948ء
  • سیرت النبی: ہفت روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 31 دسمبر 1948ء
1949ء[سودھو]
  • مکتوبِ ایران: ہفت روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 21 جنوری 1949ء
  • مکتوبِ روس: مکتوبِ ایران: ہفتہ روزہ الہدیٰ، حیدرآباد دکن- 21 جنوری 1949ء
  • اک موتمر رسم الخط و اعراب د‏‏ی ضرورت: پندرہ روزہ قومی زبان، کراچی، پاکستان- 16 اکتوبر 1949ء
1952ء[سودھو]
1953ء[سودھو]
  • رومی قانون تے اسلامی قانون دے تعلقات اُتے چند ملاحظات (ترجمہ از نالینو اطالوی): ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- جنوری 1953ء
  • اقدم تالیف فی الحدیث النبوی: صحیفہ ھَمّ٘ام بن مُنَبِّہ و مکافتھا فی تریخ علم الحدیث: مجلۃ المجمع العلمی العربی، دمشق، شام- جنوری 1953ء
  • مولا‏نا روم د‏‏ی ست سو سالہ برسی: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- مئی 1953ء
  • خلیفہ عمر: اسلام د‏‏ی قدیم ترین تریخ دا اک کردار (ترجمہ از جرمن): ماہنامہ تریخ و سیاست، کراچی، پاکستان- اگست 1953ء
  • فراسۃ النبی فی السلم و الحرب: غزوہ خندق تے صلح نامہ حدیبیہ دے بعض غیر معروف پہلو: ماہنامہ فاران، کراچی، پاکستان- ستمبر 1953ء
  • مکتوبِ برلن (جرمنی): ہفت روزہ معیار، حیدرآباد دکن- 1953ء
1954ء[سودھو]
1955ء[سودھو]
1956ء[سودھو]
  • تحویل مجری نصر الفرات لارواء شبہ جزیرۃ العرب (مترجم: علی محمد سرمادی): ماہنامہ الیقظہ، بغداد، عراق- 1375ھ/ 1956ء
  • جہاد و غزوات: ماہنامہ فاران، کراچی، پاکستان- 1956ء
  • استدلال حقوق اسلام نسبت بہ حقوق روم (ترجمہ دکتور عبد الغفور ف رہادی): ماہنامہ فاران، کراچی، پاکستان- 1375ھ/ 1956ء
  • رسالتان لابن حبیب: کتاب ما جاء اسماں احدھما اشہر من صاحبہ فسمیابہ (2) من کتاب الامثال: مجلۃ المجمع العلمی العراقی، بغداد، عراق- 1956ء
  • حول خاطرۃ مع صہیونی": ماہنامہ المسلمون، دمشق، شام- جون 1956ء
  • نظرات فی علاقات الفقہ الاسلامی بالقانون الرومانی (ترجمہ: من مللیانیۃ نِلنّو): ماہنامہ المسلمون، دمشق، شام- اکتوبر 1956ء
  • المخطوطات العربیۃ فی باریس: مجلۃ معہد المخطوطات العربیۃ، قاہرہ، مصر- نومبر 1956ء
1957ء[سودھو]
1958ء[سودھو]
1959ء[سودھو]
1960ء[سودھو]
1961ء[سودھو]
1962ء[سودھو]
1963ء[سودھو]
  • بنوک القرض بدون ربا (عربی تو‏ں اردو ترجمہ): ماہنامہ المسلمون جنیف، لبنان- دسمبر 1963ء
1964ء[سودھو]
  • گارساں دتاسی دے مقالات و خطبات دے تراجم: ماہنامہ قومی زبان، کراچی، پاکستان- جنوری 1964ء
  • مکتوب۔ مکتوب عن فتح الاندلس: ماہنامہ المسلمون، جنیف، لبنان- مارچ 1964ء
  • القاضی الرشید، مؤلفِ کتاب الذخائر والتحف: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- مئی 1964ء
  • عہدِ نبوی دے واقعات دے لئی تقویمی پیچیدگیاں: سہ ماہی اورئینٹل میگزین، جلد 40، ص 3 تا 4، لاہور- مئی 1964ء
  • صنعۃ الکتابۃ فی عہد الرسول والصحابۃ (عربی تو‏ں اردو ترجمہ): ماہنامہ فکر و فن- 1964ء
  • تواقیت الصوم والصلاۃ فی المناطق غیر المعتدلہ (عربی تو‏ں اردو ترجمہ): ماہنامہ المسلمون جنیف و لبنان، لبنان- 1964ء
  • امام سرخسی د‏‏ی نو سو سالہ برسی: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ- ستمبر 1964ء
  • اسلامیات د‏‏ی اک انگریزی کتاب اُتے سوال و جواب: ماہنامہ صدق، لکھنؤ- 25 ستمبر 1964ء
  • المسلمون فی الہند: ماہنامہ المجتمع، بیروت، لبنان- قسط اول، 15 نومبر 1964ء
  • المسلمون فی الہند: ماہنامہ المجتمع، بیروت، لبنان- قسط دوم، یکم دسمبر 1964ء
  • المسلمون فی الہند: ماہنامہ المجتمع، بیروت، لبنان- قسط سوم، 15 دسمبر 1964ء
  • مولوی عبد الحق مرحوم د‏‏ی یاد وچ : ماہنامہ قومی زبان، کراچی، پاکستان، بابائے اُردو نمبر- ص 11 تا 14- 1964ء
1965ء[سودھو]
1966ء[سودھو]
  • ھل تاثر الفقہ الاسلامی بالقانون الرومانی؟: الکویت، فروری 1966ء
  • الاواصر القومیۃ فی نظر الاسلام، تغریب السید ضیا و الحسن الندوی: ماہنامہ البعث الاسلامی، لکھنؤ- جلد 10/2، ص 66 تا 69۔ اکتوبر 1966ء
  • بانکھای استقراضی بی مرابحہ (ترجمہ علی اصغر حریری): روزنامہ وحید، تہران، ایران- دسمبر 1966ء
1967ء[سودھو]
1968ء[سودھو]
1969ء[سودھو]
1970ء[سودھو]
  • نسی تے تقدیمِ ہجری (مترجم: ڈاکٹر نعیم احمد): ماہنامہ تحریر، دہلی، ص 3 تا 27، جلد 1/4۔ مارچ 1970ء
  • علم النبات عند المسلمین و مکافۃ الدینوری فیہ: الفکر الاسلامی، قسط اول: ص 13 تا 28، جلد 1/7، بیروت، لبنان- مئی 1970ء
  • علم النبات عند المسلمین و مکافۃ الدینوری فیہ: الفکر الاسلامی، قسط دوم: ص 14 تا 27، جلد 1/8، بیروت، لبنان- جون 1970ء
  • علم النبات عند المسلمین و مکافۃ الدینوری فیہ: الفکر الاسلامی، قسط سوم: ص 13 تا 34، جلد 1/9، بیروت، لبنان- جولائ‏ی 1970ء
  • علم النبات عند المسلمین و مکافۃ الدینوری فیہ: الفکر الاسلامی، قسط چہارم: ص 11 تا 18، جلد 1/10، بیروت، لبنان- اگست 1970ء
  • علم النبات عند المسلمین و مکافۃ الدینوری فیہ (تصحیح الاغلاط): الفکر الاسلامی، قسط پنجم: ص 125 تا 127، جلد 1/12، بیروت، لبنان- اکتوبر 1970ء
  • ڈاکٹر محمد حمید اللہ دے دو خط: ماہنامہ فاران، کراچی، پاکستان، ص 19 تا 25، جلد 22/7۔ اکتوبر 1970ء
  • رسولِ اکرم د‏‏ی سیرت دا مطالعہ کس طرح کيتا جائے؟: دسمبر 1970ء
1971ء[سودھو]
1972ء[سودھو]
1973ء[سودھو]
1974ء[سودھو]
1975ء[سودھو]
1977ء[سودھو]
1978ء[سودھو]
  • فتح الاندلس (اسپانیا) فی خلافۃ سیدنا عثمان سنۃ لام للھجرۃ: 1978ء
  • تعقیب علی رسالۃ الکندی فی کتاب الشفاعات (عہدِ نبوی دا نظامِ تعلیم): مجلۃ المحجمع العلمی الہندی، جلد 3، ص 2 تا 14، بعد وچ ص 272 تا 273، علی گڑھ- جولائ‏ی 1978ء (یہ مقالہ مجلۃ اللغۃ العربیۃ دمشق، شام، جلد 52، ص2، مطبوعہ 1977ء تو‏ں نقل کيتا گیا سی)۔
  • کلام اللہ، حکمت و دانش دے چند نويں پہلو: ماہنامہ فاران، ص 38 تا 42، کراچی، پاکستان- دسمبر 1978ء
1979ء[سودھو]
1980ء[سودھو]
1981ء[سودھو]
1982ء[سودھو]
1983ء[سودھو]
1984ء[سودھو]
1985ء[سودھو]
1986ء[سودھو]
1987ء[سودھو]
1988ء[سودھو]
  • کلام اللہ ازلی+ دکڑمن الرحمٰن محدث+ تراجم قرآن مجید تازہ: ماہنامہ معارف، اعظم گڑھ، ضمیمہ 144، ص 379 تا 391۔ 5 نومبر 1988ء
1989ء[سودھو]

انگریزی کتاباں[سودھو]

  • Why fast? A study of fast in Islam from both spiritual and temporal points of view: Geneva: Islamic center, (1961)
  • Muhammad Rasulullah: Hyderabad: Stockists, Habib. (1974)
  • Islam and Communism: A study in comparative thought: Lahore: Kazi publications. (1975)
  • The First Written Constitution in the World: 3dr ed. Sh. Muhammad Ashraf (1975)
  • Sahifah Hammam ibn Munabbih: 10th ed. Luton: Apex, (1979)
  • Introduction to Islam: 5th ed. Luton: Apex 1980
  • Islam, A General Picture: Chicago: Kazi Publications. (1980)
  • The battlefields of the Prophet Muhammad: 3rd Ed. Hyderabad (1983)
  • The Muslim code of state: 7th ed. Lahore: Sh. Muhammad Ashraf. (1987)
  • The Muslim Woman: Islamabad: International Islamic University. (1989)
  • The 1400 anniversary of the completion of Islam: Oxford, Oxford Center for Islamic Studies, (1989)
  • The Emergence of Islam: lectures on the development of Islamic world-view, intellectual Tradition and Polity: Islamabad: Islamic research institute in collaboration with Da’wah Academy. International Islamic University, (1993)

ڈاکٹر محمد حمید اللہ د‏‏ی انگریزی کتاباں 1961ء تو‏ں 1993ء تک شائع ہُندی رني‏‏‏‏ں۔ انگریزی کتاباں د‏‏ی تعداد 12 ا‏‏ے۔

انگریزی مقالات[سودھو]

  • Islamic Sections in the Western and Oriental Libraries: Proceeding of the Eight All-India Orientalist Conference, p. 207-218 (1935)
  • Islam's Solution of the Basic Economic Problems, The Position of Labor: Islamic Culture 10, p. 213-233 (1936)
    • Administration of Justice in Early Islam: Islamic Culture 11, p. 162-171 (1937)
    • The City-State of Mecca: Islamic Culture 12, p. 255-276. (1938)
    • Educational System in the Time of the Prophet: Islamic Culture 13, p. 48-59, (1939)
    • Some Arabic Inscriptions of Medinah of the Early Years of Hijrah: Islamic Culture 13, p. 427-439 (1939)
    • Cultural Activities: Les Pays Entrangers (1939–1948)
    • Ancient India from Arabic Sources: Proceedings of All-India History Conference (1941)
    • Muslim Political Thought: Osmania Universiy Research Journal 8 (1941)
    • Literacy Treasure of Aurangabad: Islamic Culture 16, p. 449-456 (1942)
    • Influence of Roman Law on Muslim Law: Hyderabad Academy Journal 6. (1943)
    • The Map of Battle of Malazgrid on Basis of Historical Description of the Battle: Islamic Culture 19, p. 352-353 (1945)
    • Inercalation in the Quran and Hadith: Islamic Culture 17, p. 327-330 (1945)
    • Islamic Notion of Conflict of Laws: Proceeding of the First All-India Law Conference, p. 113-128 (1945)
    • Contribution of Modern Hyderabad to Islamic Studies: Perspectives, جولائ‏ی (1946)
    • Islamic Studies: Hyderabad Academy Journal 7 (1946)
    • Dominion Status for Hyderabad: Clarion, 9th edition. series. 26. (1947)
    • Statues of Land-locked States: Clarion, 9th edition, series. 26 (1947)
    • Early History of the Compilation of the Hadith: The Islamic Review, 5th edition, series. 37. (1948)
    • Islamic Culture as a Factor in World-Civilization: Sir W. Jones Bicentenary Commem, p. 124-132 (1948)
    • Constitutional Precedents and Practice of the Orthodox Islam: Select Constitutions of the World 1, p. 22-26. (1948)
    • Interest-Free Co-operative Lending Societies: Muslim Yearbook of India and Pakistan (1948–1949)
    • Hyderabad's Contribution to Islamic Culture: Islamic Review 1st edition, series. 37 (1949)
    • Islam in Europe: Islamic Literature, 1st edition, series. 1 (1949)
    • Ex-territorial Capitulations in Favour of Muslims in Classical Times: Islamic Researcher Association 1, p. 47-60. (1949)
    • Military Intelligence in the Time of the Prophet: Islamic Literature, 7th edition, series. 2 (1950)
    • Muslim Conception of Law: 9th edition, series. 11 Nation (1950)
    • The International Law in Islam: Islamic Review, 5th edition, series. 39 (1951)
    • Student Life in Present Day France: Education of Pakistan, 2nd/ 3rd edition, series. 2 (1951)
    • Some New Developments in the British Conception of Neutrality as Against Muslim Countries: Islamic Review, 8th edition, series. 39 (1951)
    • The Friendly Relations of Islam With Christianity and How hey Deteriorated: Journal of the Pakistan Historical Society 1, p. 41-46 (1953)
    • Dinawariy's Encyclopedia Botaica (Kitab an Nabat) in the Light of Fragments in Turkish Libraries: Mel. Kropula, p. 195-206 (1953)
    • Embassy of Queen Bertha of Rome to Caliph al-Muktafi Billah in Baghdad 329 AH/ 906 AD: Journal of the Pakistan Historical Society 1, p. 272-300. (1953)
    • New Light on the Character of Abu Sufyan: Islamic Literature (1953)
    • Cultural and Intellectual History of Indian Islam: Die Welt Des Islam, 3rd & 4th edition, series 3. p. 127-144 (1954)
    • Sources of Islamic Law- A New Approach: Islamic Quarterly 1, p. 205-211 (1954)
  • Islamic Conception of World Order: Steps Unto Him 7 (1955)
    • Haiderabad's Contribution to Islamic Economic Thought: Die Welt des Islam, 2nd/ 3rd edition, series. 4. (1955)
    • Budgeting and Taxation in the Time of the Holy Prophet: Journal of the Pakistan Historical Society 3, p. 1-11. (1955)
    • An Euphrates Valley Authority: Islamic Review, 12th edition, series. 42, (1955)
    • A Suggestion for an Interest Free Islamic Monetary Fund: Islamic Review, 6th edition, series. 42 (1955)
    • The Notion of Khilafat and Its Modern Application: Journal of the Pakistan Historical Society 4, p. 278-284 (1956)
    • Codification of Muslim Law by Abu Hanifa: Festschrift Zeki Velidi Togan'a Armagon (1950–1955)، p. 369-378. Islamic Review 4th series, p. 45 (1957)
    • Ernest Renan and Jamal al-Din Afghani, Foremost Representative of Two Cultures: Islamic Review, 5th & 6th edition, series. 46. (1958)
    • Two Christians of Pre-Islamic Mecca Uthman ibn al-Huwairith and Waraqah ibn Naufal: Journal of the Pakistan Historical Society, p. 97-103 (1958)
    • The Christian Monk Abu 'Amir of Medina of the Time of the Holy Prophet: Journal of the Pakistan Historical Society 7, p. 231-240. (1959)
    • Theory and Practice of International Law in Early Islam: Voice of Islam, 6th/ 7th edition, series. 7 (1959)
    • The Holy Quran: A Simple Commentary: al-Hadil-Ameen, p. 47-104 (1960–1965)
    • Legacy of Muslim Culture in Istanbul Museum: Islamic Review, 10th edition, series. 48 (1960)
    • The Urdu Edition of the Encyclopedia of Islam: Die Wel des Islam 6, p. 244-247 (1961)
    • Significance of Islamic Prayer: Al-Hadil Ameen Durham 78, p. 3-6 (1962) and in edition 82, p. 11-12 (1963)
    • Oriental Libraries in the Eas and West: Proceeding of All-India Oriental Conference (1963)
    • Muhammad Shafi'i: Islam Tetkikleri Enstitusu Degisi 4, p. 81-83 (1964)
    • Muhammad Ibn Ishaq (The Biographer of the Holy Prophet): Journal of the Pakistan Historical Society 15, p. 77-100 (1967)
    • The Concordance of Hijrah and Christian Eras For the Lifetimes of the Prophet: Journal of the Pakistan Historical Society 16, p. 213-219. (1968)
    • The Nasi'، the Hijra Calendar and the Need of a New Concordance for the Hijra and Gregorian Eras: Journal of the Pakistan Historical Society 16, p. 1-18 (1968)
    • Translations of the Holy Quran in African Languages: Muslim Digest (1968) Muslim Digest (1968)
    • Imam Muhammad the Great Muslim Jurist: Islam Medeniyeti 20. (1969)
    • On the Occasion of the 1200th Death Anniversary of the Imam Muhammad al-Shaybani, a contemporary of Charlemagne: Islamic Review, 6th edition, series.52 (1969)
    • History of the Quran: Majallat al-Azhar, 9th edition, series. 42, p. 6-12 (1970)
    • Faith and Belief: Majallat al-Azhar, 7th edition, series. 42, p. 9-12 (1970) and 9th edition, p. 6-12 (1970)
    • The Islamic Conception of Life: Majallat al-Azhar, 1st edition, series. 42, p. 10-16 (1970) and series. 42, p. 5-8 (1970)، and 5th edition, p. 9-13 (1970)
    • The Military Deparment of the Muslim State in the Time of the Prophet Muhammad: Islamic Review, 9th edition, series. 58 (1970)
    • Judicial System of Islam: Majallat al-Azhar, 7th edition, series. 43, p. 9-16 (1971) and 9th edition, series. 43, p. 7-10 (1970)
    • Devotional Life and Religions Practices of Islam: Majallat al-Azhar, 8th edition, series 42. p. 6-11 (1970)۔ 10th edition, series. 42, p. 6-12, and series. 43, p. 5-11 (1971)
    • Administration of Justice Under the Early Caliphate: (Instructions of Caliph Umar to Abu Musa al-Ash-'ari): Journal of the Pakistan Historical Society 19, p. 1-50. (1971)
    • The Cultivation of Spiritual Life: Majallat al-Azhar, 2nd edition, series. 43, p. 5-13. (1971)
    • The System of Morality: Majallat al-Azhar, 5th edition, series. 43, p. 8-16 (1971) and 6th edition, series. 43, p. 7-16 (1971)
    • Three Questions of Science and Islam: Impact 2nd edition, series. 2 (1972)
  • Islamizing the Colonial Laws: Impact 11th edition, series. 3 (1973)
    • Muslim Contributions to Law: Sejahtera 7 (1973–1974)
    • Muslim Contributions to the Science and Arts: Majallat al-Azhar, 4th edition, series. 45, p. 12-16 (1973) and 5th edition, series. 45, p. 7-16 (1973) and 6th edition, series. 45, p. 8-10 (1973)
    • Constitutional Problems in Early Islam: Islam Tetkikleri Enstitusu Dergisi. p. 15-35. (1973)
    • Status of Non-Muslims in Islam: Majallat al-Azhar, 8th edition, series. 45, p. 6-13 (1973) and 9th edition, series. 45, p. 12-16 (1973)
    • Some New Translations of the Quran: Impact 23rd edition, 27th edition, series. 2 (1973)
    • Daily Life of a Muslim: Majallat al-Azhar, 6th edition, series. 46, p. 8-16. (1974)
    • General History of Islam: Majallat al-Azhar, 4th edition, series. 46, p. 6-13 (1974)
    • Use of Symbols in Religions: Islamic Culture 2 (1975)
    • The First Written Constitution in the World: 3rd edition, Lahore, Sh. Muhammad Ashrai. (1975)
    • Contribution of ash-Shafi'i to the Science of Law: Journal Undang, 1st edietion, series. 2, (1975)
    • Muslim Law Books as a Source of Unexpected Knowledge: Persuatuam Mahawiwa Islam, 2nd edition, series. 7 (1976–1977)
    • The Hanging Rock of Jerusalem: Islamic Herald, 4th/ 5th edition, series. 3 (1977)
    • Life of the Holy Prophet: New Light on Some Old Problems: Islamic Order, 2nd edition, series. 1, p. 84-94 (1979)
    • Muslim Knowledge of Petrol and Gas During Middle Ages: Islamic Order, 4th edition, series. 1, p. 41-54 (1979)
    • New Light of Some Old Problems, life of the Prophet: Islamic Order, 1st/ 2nd edition, series. 4 (1979)
    • Muhammad, Prophet of God: Cultures 4th edition, series. 7, p. 25-38 (1980)
    • Islam, Philosophy and Science: یونیسکو، p. 17-34 (1981)
    • The Name of the Pharaoh Who Died by Drowning: Islam and the Modern Age 12, p. 151-160 (1981)
    • The Messenger of God: یونیسکو Courier, 8the edition, p. 6-10 (1981)
    • Tolerance in the Prophet's Deeds at Medina: یونیسکو Press (1981)
    • Arab Discovery of America Before Columbus: Al-'Ilm, p. 79-87. (1982)
    • A Letter of the Prophet in the Musnad-Script Addressed to the Yeminite Chieftains: Hamdard Islamic, 3rd edition, series. 5, p. 3-20 (1982)
    • The Jewish Background of the Battles of Jamal and Siffin: Journal of the Pakistan Historical Society 38, p. 235-251 (1982)
    • The Episode of the Project of a Written Testament by the Prophet on His Death-Bed: Journal of the Pakistan Historical Society 31, p. 227-242. (1983)
    • African (Black) Muslims in the Time of the Prophet: Al-'Ilm, 4, p. 11-19. (1984)
  • Early Muslim Contributions to Botany: Al-'Ilm, 5, p. 1-12. (1985)
    • The Ahabish Tribes, Allies of the Pagans of Mecca: Hamdard Islamicus, 2nd edition, series 9, p. 3-9. (1986)
    • A Suggestion to Complete Signs of Punctuation in the Copies of the Holy Quran: Hamdard Islamicus, 1st edition, series. 9, p. 3-10 (1986)
    • An Approach to Knowledge and Human Limitations, Islam: Source and Purpose of Knowledge. edition: The International Institute of Islamic Thought. Herndon. International Institute of Islam Thought (1988)
  • Diplomatic Relations of Islam with Iran in the Time of the Prophet: Proceedings of the Second Session of Idarah, Ma'arif Islamiyyah. (year unknown)
  • فرانسیسی کتاباں[سودھو]

    • Corpus des documents sur la diplomatie musulmane à l' époque du Prophète et des Khalifes Orthodoxes: Paris, France (1935)
  • Corpus des Traités et Lettres Diplmatiques I'lslam à I'Epoque du Prophéte et des Khalifes Orthodoxes: Translation and Edition by Muhammad Hamidullah. Maisonneuve, Paris, France (1935)
    • La diplomatie musulmane à l'époque du Prophéte et des Khalifes Orthodoxes: 2 volumes, Paries, France (1935)
    • Documents Sur la Diplomatie Musulmane à l'Epoque du Prophète et des Khalifes Orthodoxes: Le Caire, Association de Composition (1941)
    • Le Pèlerinage à la Mecque, tiré à part du livre Les Pèlerinages: Paris, France (1961)
    • Initiation à I'Islam: Paris, France (1963)
    • Le Prophète de I'Islam, sa vie et son oeuvre: 4th edition, 2 volumes. Paris, J. Vrin, France (1979)
    • Sahifah Hammam Ibn Munabbih: Paris, Association des Etudiants Islamiques en France (1979)
    • Pourquoi Jeûner?: Paris, Togui, France (1984)
    • Al Hajj: Paris, Togui (1985)
    • Six Originaux des Lettres du Prophète de I'Islam: Etude Paléographique et Historique des Lettres du Prophète: Paris, Tougui, France (1985)
    • La Symbolique en Islam: Paris, Centre d'Education Islamique, France (1986)
    • Le Prophète de L'Islam en Tant Qu'Educateur: Paris, Centre d'Education Islamique, France (1987)
    • Problèmes Constitutionnels Aux Premiers Tempe De' I'Islam: Paris, Dar al-Azhar, France (1988)
    • Le Coran: Traduction Intégrale, avec une bibliographie de toutes les traductions du Coran en langues occidentales. Le Club français du Livre, Paris, France (1989)
    • Les Gens de la Race Noire Dans la Vie du Prophéte de l'Islam: Paris, France (1990)
    • Le 1400e Anniversaire de Parachevement de I'Islam: Paris, Association des Etudiants Islamiques en France (1994

    فرانسیسی مقالات[سودھو]

    • Lettre de l'Inde sur le mouvement des études Islamiques dans l'Inde: Revue Des Etudes Islamiques 11, p. 301-305 (1937)
    • Lettre de l'Inde: Revue Des Etudes Islamiques 12, p. 101-111 (1938)
    • Les champs de bataille au temps du Prophète: Revue Des Etudes Islamiques 13, p. 1-13 (1939)
    • Le progrès des étides islamiques au Paistan: Revue des Etudes Islamiques (1950)
    • Nouveaux études des sources du droit islamiques: International Congress of Orientalists 2, p. 253-259 (1951)
    • La politique étrangére du Pakistan et son arrière plan: Bulletin du centre d'études de la Politique étrangère (1951)
    • Le Livre des généalogies d'al-Baladuri: Bulletin d'Etudes Orientales 14, p. 197-211 (1952–1954)
    • La règne-conjoint: la théorie et la pratique islamique: Rivista degli Studi Orientali 28, p. 272-300 (1953)
    • La lettre du Prophète à Héraclius et le sort de l'original: Arabica 2, p. 97-110 (1955)
  • Les Ahābīsh de la Mecque: Study. Orientalist 1, p. 434-447, Festchrift Levi della Vida, France (1956)
    • L'introduction d'Iqbal dur son livre 'Payam-I-Masriq': Message de l'Orient (1956)
    • Al-Ilāf, ou les rapports économic-diplomatiques de la Meque pré-islamique: Mel L. Massignon 2, p. 293-311, Festchrift Levi Massignon, France (1957)
    • Les études islamiques au Pakistan: Revue Des Etudes Islamiques (1957)
    • La contitution de la République Islamique du Pakistan: Revue des Etudes Islamiques (1957)
    • Histoire de l'usul al-fiqh chez les musulmans: Annales de la faculté de droit d'Istanbul, 9-11, p. 71 (1959)
    • Note sur le littérature religieuse de la Nouvelle Turquie: Revue des Etudes Islamiques (1959)
    • Une ambassade du Calife Abu Bakr auprès de l'empereur Héraclius et le livre Byzantin de la prédiction des destinées: Folie Orientali 2, p. 29-42, France (1960)
    • Le droit romain a-t-il influencé le droit islamique: Pensée Chi'ite 2 (1960)
    • Contribution de l'Iran a la botqanique et à la science juridique: Pensée Chi'ite (1960)
    • Monuments d'intérêt islamiques en France: Pensée Chi'ite 1 (1960)
    • La prière en Islam: Pensée Chi'ite 4 (1960)
    • Les premiers contacts arabo-islamiques avec l'Afrique Noire: Pensée Chi'ite 6 (1960)
    • Les bibliothèques publiques de Médine: Pensé Chi'te 7 (1961)
    • Le Coran de Fatma-Zaida, centenaire d'un ouvrage mystérieux: Pensée Chi'ite 8 (1961)
    • Le monde musulman devant l'économie moderne: Cahiers de l'Institut de Science Economique Appliquée 120 (1961)
    • Nouveaux documents sur l'Iran médiéval (rapports avea la Chine): Pensée Chi'ite 9 (1961)
    • Nouveaux documents relatifs aux rapports de la France, de l'Italie et de l'Espagne avec les pays musulmans au moyen-age: Pensée Chi'ite 7 (1961)
    • Banques de prêt sans intérnet: Pensée Chi'ite 12 (1962)
    • La notion musulmane du droit international privé: Annales de la Faculté de Droit d'Istanbul 18th edition, series. 12, p. 320-339 (1962)
    • La genèse du froit de la preuve en Islam: Recueils de la Soc. Jean Bodin 18, p. 187-200 (1963)
    • Le 1100e annivarsarire de la mort de Dinawari: Turk Biologi Dergisi 4th edition, series. 3 (1963)
    • Lao loi constitutionnelle du Pakistan: Revue Des Etudes Islamiques 32, p. 87-108 (1964)
    • La psychologie des grands ennemis du Prophète: Revue Des Etudes Islamiques 32, p. 109-114 (1964)
    • Original de la Lettre du Prophète à Kra: Revista Degli Studi Orientali 40, p. 57-69 (1965)
    • Les liens entre la religion et le droit en Islam: Recherches et Débats du Centre Catholique des Intellectuels français 51 (1965)
  • Le Musulman dans le milieu occidental et son retour au pays d'origine: Normes et Valeurs Dan l'Islam Contemporain, p. 192-209 (1966)
    • Islam et Christianisme: Le Musulman 2éme edition (1967)
    • La Bible en tant que source canonique du droit musulman: France-Islam, p. 7-10 (1967)
    • L'iman (le ministre de Dieu): Bulletin du Cercle St Jean-Baptiste 8th, series. 7 (1967)
    • La philosophie juridique chez les musulmans: Annales de le Faculté de Droit d'Istanbul 18, p. 137-15 (1968) and p. 29-32 (1968)
  • Le Coran: Pensée Chi'ite: p. 3-12, France-Islam (1967–1979)
    • La date de naissance du Prophète Muhammad: France-Islam 28-29 (1969)
    • Les études islamiques à Haiderabad-Deccan: Revue Des Etudes Islamiques, 1st, series. 37, p. 165-166 (1969)
    • Les notions islamiques sur l'ange: Colloque 1968 de l'Alliance mondiale des religions (1969)
    • Le 1200e annivarsaire de la mor de l'imam Muhammad ach-Chaibani: contemporain de Charlemagne: Islam Medeniyeti 20 (1969)
    • L'administration de la justice au début du califat: les instructions de 'Umar à Abu Musa al-Ash'ari: France-Islam, p. 32-35 (1969–1970)
    • Ce que I'Islam reconnaît dans le Christianisme: Réforme 1296–1997 (1970)
    • Le Chef de l'état musulman à l'epoque du Prophète et des califas: Reuceils Sociète Jean Bodin 20, p. 481-502 (1970)
  • Nouveaux documents sur les rapports de l'Europe avec L'Orient musulman au moyen-age: Arabica 7, p. 281-300 (1970)
  • Les religions en évolution: France-Islam, 68-74 (1972–1973)
    • Contribution des Musulmans Méditerranéens à la science historique: Revue de L'Occident Musulam et de la Méditerranée 15-16, p. 35-42 (1973)
  • Le premier empire musulman du temps du prophète et de ses trois successeurs: Recueils Société Jean Bodin 31, p. 509-532 (1973)
    • Les frères et sœurs de lait du Prophète: France-Islam 78-80 (1973)
    • Le Prophète de l'Islam en tant qu'éducateur: Le Musulman 9th edition, series. 3 (1974)
    • Le problème des origines des surettes personnelles dans l'Islam: 1st edition, series. 28, Recueils Société Jean Bodin 28th edition, series. 1, p. 327-340 (1974)
    • La connaissance musulmane du pétrole au moyen age: France-Islam, p. 96-98 (1975)
    • Défense de la culture islamique pendant la domination anglaise de L'Inde: Shafi Près, p. 87-107 (1955) and Festschrift Muhammad Shafi'i (1975)
    • Les éscalades arabes au début de l'Islam: Receuils Société Jean Bodin 32, p. 191-206 (1975)
    • Vieux Texts persans chez les auteurs arabes: Islami Illimiler Fakultesi Dergisi (1977)
    • Les Israeliyat ou donnèes de sources non-musulamanes dans la science islamique: France-Islam 116-118 (1976)
    • Les voyages du Prophète avant l'Islam: Bulletin d'Etudes Orientales 29 (1977)
    • Vieux Texts persans chez les auteurs arabes: Islami Illimiler Fakultesi Dergisi (1977)
    • L'Islam, la Philosophie et les sciences: یونیسکو (1981)
    • Document inédit sur les débuts de l'Islam en Iran: Connaissance de l'Islam (1982)
    • L'Islam et son impulsion scientifique originelle: Tiers Monde 23, p. 785-790 (1982)
    • Les voyages du Prophète avant l'Islam: Bulletin d'Etudes Orientales 29 (1977)
    • Marwan Ibn al-Hakim et 'Amr Ibn al-'As, victimes de fausses accusations?: Turk Kulturu Arastimalari 1st edition, series. 24, p. 63-71 (1986)

    جرمن کتاباں[سودھو]

    • Der Islam: Geschichte, Religion, Kultur, Aachen: Islam. Zenturum (1983)
    • Warum faster? (1961)

    جرمن مقالات[سودھو]

    • Die Neutralität im Islamischen Völkerrecht: Zeitschrift Der Deutschen Morgenlandischen Gesellschaft 14, p. 68-88 (1935)
    • Die Rezeption europäischen Rechts in Haiderabad: Zeitschrift für vergleichende Rechtswissenschaft 56, p. 76-92 (1953)
    • Der Fall Haiderabad im Licht des Völkerrechts: Festschrift Herbart Kraus (1954)
    • Aesthetik and Kunst in der Lehre des Propheten: Proceedings of International Congress of Orientalists, P. 359-362 (1957) and Comptes rendus du Congress int. des Orientalistes (1959)
    • Eine Handschrift der Sunan von Sa'id Ibn Manşūr, Dew Lehrers Von Muslim: Die Welt Des Islam 8, p. 25-34 (1962)
    • Theorie und Przxia Des Völkerrechts im frühen Islam: Kairos 2, p. 100-113 (1963)
    • Zunahme der Muslime in Europa: Die herausforderung des Islams (1965)
    • Festshrift O. Spieg: Die Bibel als eine Kanonische Quelle des islamischen Rechts: Der Orient in Der Forschung, p. 247-253 (1967)
    • Die Religion in Entwicklung: France-Islam 68-74 (1972–1973)

    جاپانی (زبان) د‏‏ی کتاب[سودھو]

    ڈاکٹر محمد حمید اللہ د‏‏ی اک کتاب دا جاپانی ترجمہ- 1975ء

    ڈاکٹر محمد حمید اللہ د‏‏ی صرف اک کتاب دا جاپانی بولی وچ ترجمہ ہوئے سکیا جو 1975ء وچ شائع ہويا۔ دتی گئی تصویر وچ جاپانی کتاب دا عنوان ملاحظہ کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔

    مالے زبان دا مقالہ[سودھو]

    • Pengantar Studi Islam, Jakarta (Indonesia)، 1974

    ترکی بولی د‏‏ی کتاباں[سودھو]

    • Halen elder mevcut en eski Hadis eseri Hamman Ibn Munebbih 'in sahifesi: Ankara, Ankara Üniversitesi, Türkiye.
    • İslama Giriş: Çeviren Kemal Kuşçu: İstanbul, Türkiye (1961)
    • İslamın hukuku ulmine yardımlari: makaleler kulliyatı، Milliyetçiler Dernegi, İstanbul, Türkiye (1962)
    • İmam Azam ve eseri: İstanbul, Türkiye (1963)
    • İslama Fıkhi ver Roma hukuku: Çeviren Kemal Kuşçu: İstanbul, Türkiye (1964)
    • Hemman Ibn Munebbih' in Sahifesi: Ankara, Ankara Üniversitesi, Basımevi, Türkiye (1967)
    • Hz. Peygamber 'in savaşları: Çeviren Salih Tuğ، 3cū baskı، İstanbul: Yağmur, Yayınlarim, Türkiye (1980)
    • İslama Peygamberi: hayati ve Faaliyeti, 5. baski. İrfan Yayımcılık ve Ticaret, İstanbul, Türkiye (1980)
    • İslam hukuku etüdleri: İstanbul, Türkiye (1984)

    ترکی بولی دے مقالات[سودھو]

    • Arap muelliflerinde Farsça eski metinler: Islami Illimler Fakultesi Dergisi (1977)
    • Çin ile ilk devoir müslüman ülkelerin temasları: Islam Tetkikleri Enstitüsü Dergisi 1. 2.4 (1975)
    • Kur'an-i Kerim'in Türkçe yazma tercümeleri: Türkiyat Mecmuasi 14 (1965)
    • Hz Peygamberin süt kardeşleri: Islam Medenyeti 2, series.3 (1973)
    • Ilk Islam Imparatorluğu: Islami Illimler Enstitüsus dergisi 2, series. 15 (1976)
    • Islam ve alkollü içkiler: Yeşil Ay (1978)
    • Islamda develtler hukuku: Islami Illimler Enstitüsü degirsi 3 (1977)
    • Islami Illimlerde Israiliyyat yahut gayri islami menşeli rivayetler: Islami Illimler Fakültesi Dergisi (1977)
    • Niçin oru tutuyoruz: Nesil 11-12, series. 1 (1977)
    • Ortaçağda müslümanların petrol hakkında bilgileri: Diyanet Gazatesi (1975)
    • Serahsi: Islam Ansiklopedisi (1965)
    • Sünnet: Islam Ansiklopedisi (1968)

    پرتگالی زبان دا مقالہ[سودھو]

    • O Islão en France : ایہ پرتگالی بولی دا ایہ مترجم مقالہ 1972ء وچ O Islão نامی پرتگالی ماہنامہ د‏‏ی دوسری جلد وچ شائع ہويا۔

    تمل زبان دے مقالات[سودھو]

    ڈاکٹر محمد حمید اللہ دے تامل مقالہ جات

    ڈاکٹر محمد حمید اللہ دے تن مقالہ جات تمل زبان وچ شائع ہوئے جو سامنے دتی گئی تصویر وچ تفصیلی تحریر ني‏‏‏‏ں۔

    یوگوسلاوی بولی د‏‏ی کتاباں[سودھو]

    • Uvod U Islam: Visoko (1973)
    • Le Prophète de I'Islam: Zagreb

    حوالے[سودھو]

    باہرلے جوڑ[سودھو]