آستانا

راجگڑھ شہر آستانا Астана (قازق) نکی ونڈ 3 ضلعے پہلے ناں 1961 تک اکمولنسک, 1992 تک سیلینوگراد, 1998ء تک اکمولا توں شہری حثیت  1997 توں راجگڑھ سمندر پدھر توں اچائی 347 میٹر قسم موسم براعظمی سرکاری بولی [[قازق بولی، روسی]] نسلی ٹولیاں قازق — 74,3% روسی — 16,2% یوکرینی — 1,7% دوجیاں قوماں — 7,8% (2014) مذہبی ونڈ مسلمان، مسیحی تے ہور واسیاں لئی ناں آستانا ڈاک انڈیکسز 010000–010015 نمبر پلیٹ کوڈ Z, 01 دن شہر ISO 3166-2 AST آستانا دا قازقستان وچ تھاں

آستانا قازقستان دا اک شہر تے دیس دا راجگڑھ اے ۔ قازقستان دے 17 انتظامی علاقے نیں ، جیہناں چ 14 صوبے تے 3 شہر نیں ۔ آستانا قازقستان دا راجگڑھ اے تے ایہدے 17 علاقےآں چوں اک وفاقی شہر اے ۔ ایہداانتظامی مرکز آستانا شہر اے ۔

آستانا شہر ایشیم دریا دے کنڈھے ، اُبھے قازقستان وچ صوبہ اقمولا وچ واقع آ پر ایس شہر دی خصوصی حثیت اے تے ایہ انتظامی طور تے صوبے توں وکھرا اے ۔ 2014ء دی لوک گݨت (مردم شماری) دے مطابق شہر دی لوک گݨتی 8،35،153 سی ۔ ایہ قازقستان دا دوجا وڈا شہر اے ۔ شہر دا مُڈھ 1830ء وچ اقمولی ناں دی آبادی دے طور تے رکھی گئی سی ۔ ایہ سائبیریائی کاسکاں دے قلعے دے طور ورتی جاندی سی ۔ 1932ء وچ ایہنوں شہر دا درجا مِلیا تے ایہدا ناں بدل کے اکمولنسک رکھ دتا گیا ۔ 20 مارچ 1961ء چ شہر دا ناں سیلینوگراد رکھیا گیا ۔ جیہدا مقصد شہر دی کواری تھاں مہم (Virgin Lands Campaign) دے رہتلی تے انتظامی مرکز دے طور تے شہر دی اہمیت دسنا سی ۔ 1992ء چ فیر شہر دا ناں بدل کے آقمولا رکھ دتا گیا ۔ ایس ناں دا مطلب چٹی قبر اے ۔ 10 دسمبر 1997ء نوں آقمولا آلماتی شہر دی تھاں قازقستان دا راجگڑھ بن گیا۔ 6 مئی 1998ء نوں شہر دا ناں آستانا کر دتا گیا ۔ قازق بولی وچ ایہدا مطلب راجگڑھ اے ۔ 23 مارچ 2019 نوں قازقستان دی پارلیمینٹ نے قازقستان دے پہلے صدر نور سلطان نظربایف دے نام اُتے ایس شہر دا نام آستانا توں بدل کے آستانا رکھ دتا ۔ ستمبر 2022 وچ صدر قاسم جومارت توکایف نے آئینی ترمیم دے ذریعے آستانا دا نام بحال کردتا۔

آستانا اک منصوبا بند شہر اے ۔ جداں آسٹریلیا وچ کینبرا شہر ، امریکا وچ واشنگٹن تے برازیل وچ برازیلیا نیں ۔ آستانا دا ماسٹر پلان جپانی آرکیٹیکٹ کیشو کوروکاوا نے ڈیزائن کیتا سی ۔ قازقستان دی حکومت دے مرکز پاروں ایتھے قازق پارلیمنٹ ، سپریم کورٹ ، آق اوردا صدارتی محل تے کئی حکومتی محکمے تے ایجنسیاں واقع نیں ۔ آستانا وچ بہت ساریاں فیوچریسٹک بلڈنگز ، ہوٹل تے سکائی سکریپر عمارتاں نیں ۔ آستانا کھیلاں ، صحت عاما تے تعلیم دا مرکز اے ۔

تریخ

اکمولنسک قلعہ بندی دا نقشا

اکمولی دا قصبا ، جیہنوں اکمولنسکی پریکاز (پنجابی ترجما:اکمولی حکم) وی آکھیا جاندا سی ، نوں 1830ء چ فیودر شوبن دی آگوائی چ سائیبریائی کاسکاں دے اک جتھے نے ایشیم دریا کنڈے اک اوکروگ (ضلع) دے راجگڑھ دے طور اتے اساریا ۔ قصبے دا ناں اک مقامی مشہور تھاں آق مولا توں ، جسدا قازق بولی چ مطلب چٹی قبر اے توں لیا گیا ۔ 1832ء وچ اس آبادی نوں شہر (قصبے) دا درجا ملیا تے اسدا ناں بدل کے اکمولنسک کر دتا گیا ۔ شہر دی اس دے محل وقوع پاروں اہمیت 1863ء توں واضع ہونی شروع ہوگئی ۔

1838ء وچ کینیساری خان دی اگوائی وچ وڈی قومی تے آزادی تحریک وچ اکمولنسک قلعے نوں جلا دتا گیا ، تحریک نوں دباون مگروں ، اس قلعہ بندی نوں مڑ اساریا گیا ۔ 1863ء چ قصبے نوں سرکاری طور اتے شہر (قصبہ) دا درجا دے دتا گیا ۔ روسی سلطنت دی سرمایا دار منڈی دی تیز ترقی دے دوران ، نوآبادیادی انتظامیا نے علاقہ نوں بہت ترقی دتی۔ قازق گیاہستان (سٹیپ) اتے متسقل بنیاد اتے حکومت چلان لئی روسی سلطنت نے 1865ء وچ سٹیپ کمیشن بنایا ۔ 21 اکتوبر 1868 ء چ زار روس الیگزینڈر II نے ترگئے ، اورال (یورال) ، اکمولنسک تے سیمیپالاپنسک اتے حکومت چلان لئی ڈرافٹ ریگولیشن اتے دستخط کیتے ۔ 1869ء چ اکمولنسک باہری ضلع تے ڈیپارٹمنٹ منسوخ کر دتا گیا تے اکمولنسک نویں بنے صوبے اکمولنسک اوبلاست دا مرکز بن گیا ۔ 1879ء چ میجر جنرل دوبلت نے روسی وزارت مواصلات نوں تیومن تے اکمولنسک وشکار ریل لین بسارن دی تجویز دتی ۔ اپنے قیام دے پہلے 30 سالاں چ اکمولا دی آبادی 2،000 دے نیڑے رہی ، پر اگلے 30 سالاں چ اسدی آبادی 3 گُݨا ودھی ۔ 1893 وچ اکمولنسک 6،428 افراد دی آبادی دا اک قصبا سی جیہدے وچ 3 گرجے ، 5 سکول تے کالج تے 3 کارخانے سن ۔

دوجی وڈی جنگ وچ اکمولنسک یوکرین سویت اشتراکی لوکراج ، بیلاروس سویت اشتراکی لوکراج تے روسی وفاقی سویت اشتراکی لوکراج دے کارخانےآں توں کڈے گئے آلات تے مشیناں دے قازق سویت اشتراکی لوکراج دے اوبلاستلاں (صوبےآں) چ منتقلی دی راہداری دے طور اتے استعمال ہویا ۔ مقامی صنعتاں نوں جنگی ضرورتاں نال ہم آہنگ کیتا ، دیس دی جنگی تے دوجیاں ضرورتاں مہیا کیتیاں ۔ جنگ مگروں اکمولنسک جنگ چ تباہ ہوئے لہندے سویت یونین دے علاقےآں دی معیشت دی بحالی لئی نشان دہ بنیا ۔ اس توں علاوا بہت سارے روسی جرمناں نوں سویت آمر جوزف سٹالن دے دور چ ایتھے روس توں جبری انخلاء مگروں آباد کیتا گيا ۔

جغرافیا

ٹوپوگرافی

آستانا وچشکارلے قازقستان وچ ایشیم دریا دے کنڈھے تے بلکل پدھرے گیاہستان (سٹیپ) وچ واقع اے ۔ ایہ 51° 10′ عرض بلد 71° 26′ طول بلد اتے واقع اے تے 50واں متوازی خط شہر دے دکھنی حصے توں لنگھدا اے ۔ شہر دا رقبا 722 مربع کلومیٹر (278.8) مربع میل اے ۔ آستانہ سمندر پدھر توں 347 میٹر (1،138 فٹ) اچا اے ۔ شہر دا پرانا حصا ایشیم دریا دے اتلے پاسے تے نواں حصہ دریا دے تھلویں پاسے واقع اے ۔

انتظامی ونڈ

آستانا شہر 3 ضلعےآں چ ونڈیا ہویا اے ۔

معیشت

لوک گݨتی

4 دسمبر 2014ء دی مردم شماری دے مطابق آستانا دی لوک گݨتی 8،35،153 تے لوک گݨتی سنگھݨائی 958 لوک/ مربع کلومیٹر اے ۔ جیہدے وچ قازق 65.2% روسی %23.8 ، یوکرینی %2.9 ، تاتاری %1.7 تے جرمن %1.5 نیں ۔ دوجے نسلی گروہ آستانا دی آبادی دا %4.9 نیں ۔

1999ء وچ آستانا دی آبادی 2،81،000 سی ۔ جیہدے وچ %30 قازق تے %70 روسی ، یوکرینی تے جرمن سن ۔ آستانا دے 1997ء وچ راجگڑھ بݨݨ مگروں 2007ء تک شہر دی آبادی تقریبن دُگݨی 6،00،000 ہوگئ سی ۔ پورے قازقستان تے آلے دوالے دے دیساں کرغیزستان تے ازبکستان توں کم کاج واسطے لوک قنونی تے غیر قنونی طور تے آستانا وچ آباد ہو رہے نیں ۔ آستانا نوجوان پروفیشنلز لئی مقناطیس دا درجا رکھدا اے ۔ قازقاں دی وڈی گݨتی دے شہر وچ بسݨ پاروں ہُن آستانا اک قازق اکثریتی شہر اے ۔ پہلاں ایہے روسی یا سلاو اکثریتی شہر سی ۔ آستانا وچ چ قازق نسلی آبادی 1989ء وچ %17 توں ہُن %60 تک ودھ گئی اے ۔ 2007ء دے آںکڑے دے مطابق آستانا دی آبادی 7،00،000 اے ۔ 1999ء دی لوک گݨت مطابق شہر دی %40.5 آبادی روسی ، %5.7 یوکرینی ،3.0% جرمن %2.6 تاتاری ، %1.8 بیلاروسی ،%0.8 پول (پولش) سی ۔ پر %41.8 آبادی نال قازق روسیآں نوں پچھے چھڈ کے اگے ودھ گئے تے سبھ توں وڈا نسلی گروہ بݨ گئے ۔ انگوش تے کوریائی %0.6 تے ازبک کل آبادی دا %3.8 نیں ۔

لوک گݨتی اعداد شمار (ورھے وار)
1989	1997	1998	1999	2000	2001	2002	2003	2004	2005
۲۸۱,۲۵۲	↘۲۷۵,۱۰۰	↗۲۷۵,۳۰۰	↗۳۲۶,۹۰۰	↗۳۸۱,۰۰۰	↗۴۴۶,۲۰۰	↗۴۹۳,۱۰۰	↗۵۰۱,۹۹۸	↗۵۱۰,۵۳۳	↗۵۲۹,۳۳۵
2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015
↗۵۵۰,۴۳۸	↗۵۷۴,۴۴۸	↗۶۰۲,۶۸۴	↗۶۰۵,۲۵۴	↗۶۴۹,۱۳۹	↗۶۹۷,۱۲۹	↗۷۴۲,۹۱۸	↗۷۷۸,۰۸۳	↗۸۱۴,۴۰۱	↗۸۵۲,۹۸۵

نسلی گروہ

1989ء تے 2012 دے لوک گݨت دے مطابق آستانا شہر دیاں نسلی گروہ تے لوک گݨتی دا فیصد تناسب :

نسلی گروہ 2012
قازق			72.80%
روسی			17.35%
یوکرینی			1.81%
ہور			8.04%

نسلی ٹولیاں 1989
روسی			54.10%
قازق			17.71%
یوکرینی			9.26%
ہور			18.93%

نسلی گروہاں دی لوک گݨتی

1989ء دی مردم شماری، 1999ء دی مردم شماری تے 2012ء دی مردم شماری دے مطابق شہر وسدیاں نسلی گروہاں دی گݨتی ایداں اے:

شہر دیاں نسلی ٹولیاں:

	لوک گݨت1989 (مردم شماری)	%	لوک گݨت (مردم شماری)	%	لوک گݨت (مردم شماری)	%
کل	281252	100,00 %	319324	100,00 %	742918	100,00 %
قازق	49798	17,71 %	133585	41,83 %	540815	72,80 %
روسی	152147	54,10 %	129480	40,55 %	128928	17,35 %
یوکرینی	26054	9,26 %	18070	5,66 %	13453	1,81 %
تاتاری	9339	3,32 %	8286	2,59 %	9937	1,34 %
جرمن	18913	6,72 %	9591	3,00 %	7930	1,07 %
بیلاروسی	8220	2,92 %	5761	1,80 %	3834	0,52 %
کوریائی	1329	0,47 %	2028	0,64 %	4981	0,67 %
ازبک	640	0,23 %	429	0,13 %	8166	1,10 %
پول	2412	0,98 %	2537	0,79 %	2412	0,32 %
انگوش	2311	0,67 %	1822	0,57 %	2732	0,31 %
آذری	997	0,35 %	902	0,28 %	2978	0,40 %
کرغیز	94	0,03 %	196	0,06 %	3400	0,46 %
چیچن	514	0,18 %	752	0,24 %	1063	0,14 %
باشکیر	1187	0,42 %	870	0,27 %	1009	0,14 %
ارمنی	814	0,29 %	576	0,18 %	1025	0,14 %
مالدووی	1004	0,36 %	629	0,20 %	696	0,09 %
ایغور	53	0,02 %	161	0,05 %	881	0,12 %
ہور	5498	1,64 %	3649	0,83 %	9099	1,22 %

حکومتی ہیڈکواٹر (سردیاں چ)

ایشیم دریا توں نواں انتظامی علاقا (گرمیاں وچ)

موسم

آستانا دنیا دا اولان باتور منگولیا توں مگروں دوجا سبھ توں ٹھنڈا راجگڑھ اے ۔ ایہ حثیت 1997ء وچ آستانا دے راجگڑھ بݨݨ توں پہلاں اٹاوہ کینیڈا کول سی ۔ آستانا دا موسم سخت براعظمی، گرم گرمیاں نال تے لمبے، بہت ٹھنڈے تے خشک سیال (سردیاں) نال اے ۔ گرمیاں وچ درجا حرارت کدی کدی +35 °C (95 °F) تے سردیاں وچ −30 توں −35 °C (−22 توں −31 °F) تک پہنچ جاندا اے ۔ آستانا وچ قازقستان دا ہوا دا سبھ توں گھٹ درجا حرارت وی ریکارڈ کیتا گیا سی جیہڑا (−51 °C (−60 °F)) سی ۔ عام طور تے شہر دے دریا نومبر دے دوجے ستوارے توں اپریل دے شروع تک جمے رہندے نیں ۔ آستانا قازقستان وچ تیز ہواواں چلݨ وچ مشہور اے ۔ اوداں آستانا دا ورھے وار اوسط درجا حرارت +3.5 °C (38.3 °F) اے ۔ جنوری سبھ توں ٹھنڈا مہینا اے ۔ جیہدے وچ اوسط درجا حرارت −14.2 °C ،6.4 °F، رہندا اے ۔ جولائی سبھ توں گرم مہینا اے ۔ جیہدے وچ اوسط درجا حرارت +20.8 °C (69.4 °F رہندا اے ۔

)

آستانا دا موسم
مہینا	جنوری	فروری	مارچ	اپریل	مئی	جون	جولائی	اگست	ستمبر	اکتوبر	نومبر	دسمبر	سال
ودھ توں ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	3.4 (38.1)	4.8 (40.6)	22.1 (71.8)	29.7 (85.5)	35.7 (96.3)	40.1 (104.2)	41.6 (106.9)	38.7 (101.7)	36.2 (97.2)	26.7 (80.1)	18.5 (65.3)	4.5 (40.1)	۴۱.۶ (۱۰۶.۹)
اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	-9.9 (14.2)	-9.2 (15.4)	-2.5 (27.5)	10.9 (51.6)	20.2 (68.4)	25.8 (78.4)	26.8 (80.2)	25.2 (77.4)	18.8 (65.8)	10.0 (50)	-1.4 (29.5)	-8.0 (17.6)	۸.۹ (۴۸)
روزانہ اوسط سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	-14.2 (6.4)	-14.1 (6.6)	-7.1 (19.2)	5.2 (41.4)	13.9 (57)	19.5 (67.1)	20.8 (69.4)	18.8 (65.8)	12.3 (54.1)	4.6 (40.3)	-5.4 (22.3)	-12.1 (10.2)	۳.۵ (۳۸.۳)
اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	-18.3 (-0.9)	-18.5 (-1.3)	-11.5 (11.3)	0.2 (32.4)	7.9 (46.2)	13.2 (55.8)	15.0 (59)	12.8 (55)	6.6 (43.9)	0.2 (32.4)	-8.9 (16)	-16.1 (3)	−۱.۵ (۲۹.۳)
گھٹ توں گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ)	-51.6 (-60.9)	-48.9 (-56)	-38.0 (-36.4)	-27.7 (-17.9)	-10.8 (12.6)	-1.5 (29.3)	2.3 (36.1)	-2.2 (28)	-8.2 (17.2)	-25.3 (-13.5)	-39.2 (-38.6)	-43.5 (-46.3)	−۵۱.۶ (−۶۰.۹)
مینہہ م م (انچ)	16 (0.63)	15 (0.59)	18 (0.71)	21 (0.83)	35 (1.38)	37 (1.46)	50 (1.97)	29 (1.14)	22 (0.87)	27 (1.06)	28 (1.1)	22 (0.87)	۳۲۰ (۱۲.۶)
% نمی	78	77	79	64	54	53	59	57	59	68	80	79	۶۷
اوسطاً روزانہ بارش	2	2	5	9	15	13	15	13	12	10	7	3	۱۰۶
اوسطاً روزانہ برف باری	25	23	19	6	1	0.1	0	0	1	7	18	24	۱۲۴
دھپ (گھینٹے)	103	147	192	238	301	336	336	294	230	136	100	94	۲,۵۰۷
Source #1: Pogoda.ru.net
Source #2: NOAA (sun)

دوجے شہراں توں آستانا دا فاصلا

آستانا قازقستان دا راجگڑھ تے دوجا وڈا شہر اے ۔ پہلا راجگڑھ تے سبھ توں وڈا شہر الماتی اے ۔ آستانا اُبھے وچکارلے قازقستان وچ واقع اے ۔ آستانا جگ دے کچھ منصوبا بند شہراں وچوں اک اے ۔ ایہ اک جدید تے ترقی یافتا شہر اے ۔

• آستانا دا اپݨے دوالے تے جگ دے کچھ وڈے شہراں توں فاصلا :

فاصلہ آستانا توں وڈےآں شہراں تک (سڑک راہیں)
اتلا چڑھدا				اتلا لہندا
چڑھدا	قازقستان اوست کامینوکورسک ~ 993 ک م قازقستان سیمی ~ 760 ک م منگولیا اولان باتور ~ 2597 ک م جاپان ٹوکیو ~ 5563 ک م	سمت ستارا	قازقستان آتیراؤ ~ 1489 ک م یوکرین کیف ~ 2845 ک م پولینڈ وارسا ~ 4104 ک م فرانس پیرس ~ 5615 ک م	لہندا
دکھن چڑھدا				دکھن لہندا

کھیلاں

30 جنوری توں 6 فروری 2011ء تک آستانا تے الماتی وچ 7ویں ایشیائی سرمائی کھیلاں منعقد ہویاں ۔

کھیڈ کلب

کلب	قسم کھیل	قیام	لیگ	سٹیڈیم
آستانا فٹبال کلب	فٹ بال	2009	قازقستان فٹبال پریمیئر لیک	آستانا ارینا
آستانا 1964	فٹ بال	1964	قازقستان دی فٹبال وچ پہلی لیگ	حاجی موکانا مونائتپاسوف سٹیڈیم
بائیتیریک	فٹ بال	2012	قازقستان دی فٹبال دی پہلی لیگ	آستانا ارینا
بارس	ہاکی	1999	کونٹینینٹل ہاکی ہیگ	سٹیڈیم «قازقستان»
آستانا	ہاکی	2011	قازقستان ہاکی لیگ	سٹیڈیم «قازقستان-2»
پروٹیم آستانا	وائیٹ سپورٹس	2007	UCI ProTour	ساری آرکا
آستانا	باسکٹ بال	2000	قازقستان باسکٹ بال لیگ	ساری آرکا
راجگڑھ ہوائی کلب	پیراشوٹ سپورٹس	2009		اتلا ہوائی اڈا

تعلیم

آواجائی

بین الاقوامی تعلقات

جڑواں شہر

1996 گدانسک, پولینڈ 1996 سینٹ پیٹرز برگ, روس 1996 تبلیسی, گرجستان 1998 ریگا, لیٹویا 2001 انکرہ, ترکی 2002 وارسا, پولینڈ

2004 بنکاک, تھائی لینڈ 2004 قازان,تاتارستان، روس 2004 منیلا, فلپائن 2004 سیول, دکھنی کوریا 2005 عمان, اردن 2006 بیجنگ, چین

2009 ہنوئی, ویتنام 2010 اوفا, باشکیرستان،روس 2011 بشکیک, کرغیزستان 2013 اوؤلو, فنلینڈ 2014 نیس, فرانس 2014 زاغرب, کروشیا

شہر	سال	دیس
انکرا	-	ترکی
استمبول	-	ترکی
ازمیر	-	ترکی
ماسکو	-	روس
سینٹ پیٹرز برگ	-	روس
قازان	2004	روس
پٹس برگ	-	امریکہ امریکہ
عمان	-	اردن
ریگا	-	لٹویا
تاشقند	-	ازبکستان
گدانسک	1996	پولینڈ
وارسا	2002	پولینڈ
کیف	1998	یوکرین
سیول	2004	دکھنی کوریا
دوبئی	-	UAE متحدہ عرب امارات
بیجنگ	-	چین چین
منیلا	-	فلپائن
تبلیسی	2005	جارجیا
بشکیک	2011	کرغیزستان
ہنوئی	-	ویت نام
نیس	2013	فرانس
اوؤلو	2013	فنلینڈ

مورتاں

• 
  آستانا وچ سردیاں
• 
  وزارت خارجا
• 
  وزارت دفاع
• 
  آستانا ریلوے
• ماسکو پارک
  ماسکو پارک
• 
  آستانا دی اک مرکزی سڑک
• 
  ایشیم دریا دا اک پل
• 
  آرٹ محل (شابت)
• نویں مرکز چ پھل
  نویں مرکز چ پھل
• 
  ایشیم دریا رات ویلے
• 
  آستانا لمے توں
• 
  ایشیم دریا
• 
  آستانا وچ ایشیم دریا

حوالے

باہرلے جوڑ

• [Official website|http://astana.gov.kz/en/]

 · قازقستان دے صوبے

اقمولا · آقتوبے · آلماتی · آلماتی شہر · نور سلطان · آتیراؤ · بیکانور شہر · قاراغاندی · قوستانائی · قزل اوردا · مانغیستاؤ · پاولودر · ژامبیل · چڑھدا قازقستان · لہندا قازقستان · اُبھا قازقستان · لما قازقستان

 · قازقستان دے شہر

آستانہ · آلماتی · اقتوبے · آقتاؤ · آتیراؤ · ترکستان · اورال · اوسکیمن · بیکانور  · تراز · تلدیکورغان · شمکینت · پاولودر · قاراغاندی · قزل اوردا · قوستانائی · پیتروپاول

ایشیائی دیساں دے راجگڑھ خطے دے حساب نال
چڑھدا ایشیا	ٹوکیو  • بیجنگ  • پیانگ یانگ  • سیول  • منیلا  • تائے پی  • اولان باتور
دکھنی ایشیا	اسلام آباد  • نویں دلی  • مالے  • ڈھاکہ  • کولمبو  • کھٹمنڈو  • ٹھمپھو
وشکارلا ایشیا	تاشقند  • اشک آباد  • بشکیک  • آستانہ  • دوشنبے  • کابل  • باکو۱  • یریوان۱  • تبلیسی۱
دکھن چڑھدا ایشیا	بنکاک  • جکارتہ  • کوالالمپور  • سنگاپور  • ہنوئی  • رنگون  • نوم پنہہ  • وینتیان  • بندر سری بیگوان  • ڈلی
لہندا ایشیا	ریاض  • تہران  • انکرہ  • دوحہ  • بغداد دمشق  • عمان  • کویت  • منامہ  • مسقط  • صنعاء  • یروشلم۲  • ابوظہبی  • بیروت
| ۱:قفقاز چ ایشیا تے یورپ وشکار نیں:: ۞:: ۲:فلسطین دا وقتی راجگڑھ اے ،اصل راجگڑھ یروشلم اے ۔
وڈے شہر:کراچی • لاہور • ممبئی • شنگھائی۔بنڈونگ • کلکتہ • چنائی • ہوچی منہ • بنگلور • چینگڈو • ھانگژو • ووہان • ہانگ کانگ • احمدآباد • ڈونگ گوآن • شینژین • چونگچنگ