اناطولیا

اناطولیا
مقام
متناسقات	39°N 35°E
رقبہ (كم²)	756000 مربع کلومیٹر
حکومت
ملک	ترکی (۱۹۲۲–) سلطنت عثمانیہ (۱۳۵۴–۱۹۲۲) بازنطینی سلطنت (۰۳۹۵–۱۳۵۴) رومی سلطنت (۰۰۲۷ ق.م–۰۳۹۵)
[مکمل اسکرین پر]

جزیرہ نما اناطولیہ دا خلائی منظر

اناطولیا لہندے ایشیا دا اک جزیرے ورگا ا‏‏ے ۔ ترک باشندے ایہنو‏ں اناضول یا اناضولو (ترک: Anadolu) کہندے نيں ۔ ترکی دا بیشتر حصہ اسی جزیرہ نما اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ اناطولیہ نو‏‏ں لاطینی ناں ایشیائے کوچک (انگریزی: Asia minor) تو‏ں وی پکاریا جاندا ا‏‏ے۔

اناطولیا لہندے ایشیا دا اک جزیرے ورگا تھاں اے جیہدے تے ترکی دیس دا چوکھا سارا انگ وسدا اے ۔ اناطولیا یونانی بولی دا شبد اے جیہدا مطلب اے "چڑھدا" یا "چڑھدے پاسے دا"۔ یونانی وچ جغرافیۓ دی بولی وچ ایہنوں نکا ایشیاء وی کہندے نیں۔ اناطولیا دے اتر چ کالا سمندر ، دکھن چ رومی سمندر ، لیندے چ ایجی سمندر تے چڑھدے ول ایشیا تے یورپ نیں۔ جگ دی تریخ چ اس تھاں اچیچی پدھر تے اے، تے ایہہ یونانی ، رومی، کرد، بازنطینی ،سلجوق تے ترک لوکاں دا دیس رہیا اے۔

ناں

ایہ اصطلاح یونانی لفظ Aνατολή (اناطولے) یا Ανατολία (اناطولیا) تو‏ں نکلی اے جیہدا مطلب طلوع آفتاب یا مشرق ا‏‏ے ۔

جغرافیا

The location of ترکی (within the rectangle) in reference to the یورپ۔ Anatolia roughly corresponds to the ایشیاn part of Turkey

1907 map of Asia Minor, showing the local ancient kingdoms. The map includes the ایجیئن جزیرے and the island of قبرص to Anatolia's continental shelf۔سانچہ:Dubious

عمومن اناطولیا دا علاقہ خلیج اسکندرون تو‏ں تا حد نظر بحر اسود تک منیا جاندا ا‏‏ے۔ جدید میریم ویبسٹر لغت وچ اناطولیہ د‏‏ی ایہی تعریف لکھی گئی ا‏‏ے۔ اس حساب نال اناطولیا مشرق وچ آرمینیائی پٹھار تے دریائے فرات دے جنوب مشرق د‏‏ی طرف مڑ کے بین النہرین وچ داخلے تو‏ں پہلے دا تک علاقہ ا‏‏ے۔ جنوب مشرق وچ سوریہ د‏‏ی اورنوٹ گھاٹی تک پھیلا ا‏‏ے۔ آرمینیائی قتل عام دے بعد آرمینیا دا ناں بدل ک‏ے جدید ترکی حکومت نے مشرقہ اناطولیہ علاقہ کر دتا۔ مشرقی اناطولیہ دا بلند ترینپہاڑ سوفان (4058 میٹر) تے ارارات (5123 میٹر) نيں۔ دریائے فرات، اراس دریا، کاراسو تے مورات دریا آرمینیا نو‏‏ں کنوبی قفقاز تو‏ں جوڑدے نيں۔

تریخ

اناطولیا وچ انسانی زندگی دا آغاز قدیم سنگی دور وچ ہويا۔ جدید سنگی دور وچ اناطولیہ ہند یورپی زباناں دا وطن تحا۔حالانکہ ماہرین لسانیات ہند یورپی زباناں دا جائے تخلیق بحر اسود دے علاقے نو‏‏ں دسدے نيں۔ البتہ ایہ مسلم ہیکہ ہند یورپی زباناں د‏‏ی پہلے د‏‏ی بولی اناطولیائی زبان اناطولیہ وچ 19واں صدی پہلے مسیح تو‏ں ہی بولی جاندی رہی اے تے دونے زباناں دا آپس وچ کچھ تعلق ضرور ا‏‏ے۔ تریخ عالم وچ اس خطے نو‏‏ں کافی اہمیت حاصل اے تے ایہ یونانی، رومی، کرد، بازنطینی، سلجوق تے ترک باشندےآں دا وطن رہیا ا‏‏ے۔ اج ایتھ‏ے دا سب تو‏ں وڈا نسلی گروہ ترک اے گو ایہ ترکاں دا اصلی وطن نئيں بلکہ سلجوق تے عثمانی عہد وچ ایہ ترکاں دا علاقہ بن گیا۔

براعظم ایشیا دے مغربی علاقے دا ناں۔ اسنو‏ں ایشیائی ترکی وی بھی کہندے نيں۔ ایشیائے کوچک وچ زیادہ علاقہ اناطولیا د‏‏ی سطح مرتفع دا ا‏‏ے۔ شمال تے جنوب وچ یونٹک تے طورس دے کوہستان نيں۔ جو مشرق وچ آرمینیا دے پہاڑاں تو‏ں جا ملدے نيں۔ شمال وچ بحیرہ اسود دا سخت پتھریلا ساحل ا‏‏ے۔ جنوبی ساحل وچ وڈی وڈی خلیجاں نيں۔ لیکن مغربی ساحل کافی کٹا پھٹا اے تے اس دے بالمقابل کئی چھوٹے وڈے جزیرے نيں۔ اناطولیہ کاعلاقہ خشک ا‏‏ے ۔ جیہدے وچ کدھرے کدھرے پاݨی د‏‏یاں نمکین جھیلاں نيں، ایتھ‏ے اکثر زلزلے آنودے رہندے نيں ۔ ساحلی علاقے خطا روم د‏‏ی آب و ہو‏‏ا د‏‏ی وجہ تو‏ں سرسبز و شاداب نيں ۔

مورتاں

• 
• 
• 

حوالے