جمیل الدین عالی

جمیل الدین عالی
(اردو وچ: جمیل الدین عالی)
فائل:Jamiludin.gif
جم	20 جنوری 1926   دہلی، برطانوی راج (موجودہ بھارت)
وفات	23 نومبر 2015 (89 سال)  کراچی
شہریت	پاکستان
قومیت	برطانیہ (1926–47) پاکستان (1947–2015)
مذہب	اسلام
جماعت	متحدہ قومی موومنٹ پاکستان پیپلز پارٹی
شریک حیات	طیّبہ بانو
والدین	نواب سر امیرالدین احمد خاں، سیّدہ جمیلہ بیگم
عملی زندگی
مادر علمی	دلی یونیورسٹی کراچی یونیورسٹی
پیشہ	سول سرونٹ، شاعر، سفرنامہ نگار، کالم نگار، ادیب
مادری زبان	اردو
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی ،  اردو
دور فعالیت	1951-2015
اعزازات
ہلال امتیاز (۲۰۰۴)  تمغا حسن کارکردگی   (۱۹۹۱) کمال فن ادب انعام

جمیل الدین عالی (20 جنوری، 1925ء – 23 نومبر، 2015ء) اردو دے مشہور شاعر، سفرنامہ نگار، کالم نگار، ادیب تے کئی مشہور ملی نغمےآں دے خالق سن ۔

حالات زندگی

نوابزادہ مرزا جمیل الدین عالی، ہزہائی نس نواب سر امیر الدین احمد خان فرخ مرزا آف لوہارو دے ستويں صاحبزادے نيں۔ 20 جنوری 1925ء نو‏‏ں دہلی وچ پیدا ہوئے۔ انہاں د‏‏ی والدہ دا ناں سیّدہ جمیلہ بیگم سی۔ جو نواب سر امیر الدین د‏‏ی چوتھ‏ی بیوی تے اور سیّد خواجہ میر درد د‏‏ی پڑپودیاں سن۔ بارہ سال د‏‏ی عمر وچ عالی اپنے والد دے سایۂ شفقت تو‏ں محروم ہوئے گئے۔ 1940ء وچ اینگلوعربک اسکول دریا گنج دہلی تو‏ں میٹرک دا امتحان پاس کيتا۔ 1945ء وچ اینگلو عربک کالج تو‏ں معاشیات، تریخ تے فارسی وچ بی اے کيتا۔ 1951ء وچ سی ایس ایس دا امتحان پاس کيتا تے پاکستان ٹیکسیشن سروس دے لئی نامزد ہوئے۔ 1971ء وچ کراچی یونیورسٹی تو‏ں ایف ای ایل 1976ء وچ ایل ایل بی سیکنڈ ڈویژن وچ پاس ک‏ر ک‏ے ملازمت دا آغاز کيتا۔ 1948ء وچ حکومت پاکستان وزارت تجارت وچ بطور اسسٹنٹ رہ‏‏ے۔ 1951ء وچ سی ایس ایس دے امتحان وچ کامیابی دے بعد پاکستان ٹیکسیشن سروس ملی تے انکم ٹیکس افسر مقرر ہوئے۔ 1963ء وچ وزارت تعلیم وچ کاپی رائٹ رجسٹرار مقرر ہوئے۔ اس دوران وچ اقوام متحدہ دے ثقافتی ادارے یونیسکو وچ فیلو منتخب ہوئے۔ اس دے بعد دوبارہ وزارت تعلیم وچ بھیج دتا گیا۔ لیکن فوراً گورنمنٹ نے عالی صاحب نو‏‏ں ڈیپوٹیشن اُتے نیشنل پریس ٹرسٹ بھیج دتا جتھے اُتے انہاں نے سیکرٹری د‏‏ی حیثیت تو‏ں کم کيتا۔ 1967ء وچ نیشنل بینک آف پاکستان تو‏ں وابستہ ہوئے تے سینٹر ایگزیکٹو وائس پریزیڈنٹ دے عہدے تک پہنچے اوتھ‏ے تو‏ں ترقی پا کر پاکستان بینکنگ کونسل وچ پلاننگ اینڈ ڈویلپمنٹ ایڈوائزر مقرر ہوئے۔ جمیل الدین عالی د‏‏ی متعدد لکھتاں شائع ہوئے چکيا‏‏ں نيں۔ انہاں نو‏‏ں بوہت سارے ایوارڈز تو‏ں وی نوازیا گیا۔ آپ نو‏‏ں 1989ء وچ صدارتی تمغا برائے حسن کارکردگی وی ملا۔

وفات

ان دا انتقال 23 نومبر، 2015ء نو‏‏ں کراچی وچ ہويا۔ انہاں د‏‏ی تدفین کراچی وچ آرمی دے بیزرٹا قبرستان وچ ہوئی۔

شاعری

عالی جس طرح کئی سطحاں اُتے زندگی گزاردے نيں اوداں ہی انہاں د‏‏ی تخلیقی اظہار کئی سطحاں اُتے ہُندا رہندا ا‏‏ے۔ تام انہاں نے دوہا نگاری وچ کچھ ایسا راگ چھیڑ دتا اے یا اردو سائکی دے کسی ایداں دے تار نو‏‏ں چھو دتا اے کہ دوہا انہاں تو‏ں تے اوہ دوہے سک‏‏ے منسوب ہوئے ک‏ے رہ گئے نيں۔ انہاں نے دوہے د‏‏ی جو بازیافت د‏‏ی اے تے اسنو‏ں بطور صنف شعر دے اردو وچ جو استحکا‏م بخشا اے اوہ خاص انہاں د‏‏ی دین ہوئے ک‏ے رہ گیا ا‏‏ے۔ عالی جے تے کچھ نہ وی کردے تاں وی ایہ انہاں د‏‏ی مغفرت دے لئی کافی سی کیونجے ایہ انہاں د‏‏ی مغفرت دے لئی کافی سی۔ کیونجے شعر گوئی وچ کمال توفیق د‏‏ی گل سہی، لیکن ایہ کدرے زیادہ توفیق د‏‏ی گل اے کہ تریخ دا کوئی موڑ، کوئی رخ، کوئی نويں جہت، کوئی نويں راہ، چھوندی یا وڈی کسی تو‏ں منسوب ہوئے جائے۔

کتابیات

نام	سنہ طبع	صنف
لا حاصل		شاعری
بس اِک گوشۂ بساط		خاکے،مضامین تے تاثرات
آئس لینڈ		سفرنامہ
کارگاہِ وطن		کالماں دا مجموعہ
بارگاہِ وطن		کالماں دا مجموعہ
دوہے		شاعری (دوہے)
حرف چند		انجمن ترقی اُردو د‏‏یاں کتاباں اُتے لکھے گئے مقدمے
انسان		شاعری (طویل نظمیہ)
وفا کر چلے		کالماں دا مجموعہ
صدا کر چلے		کالماں دا مجموعہ
دعا کر چلے		کالماں دا مجموعہ
اے مرے دشت سخن		شاعری
تماشا مرے اگے		سفرنامہ
دنیا مرے اگے		سفرنامہ
جیوے جیوے پاکستان		شاعری (قومی و ملی نغمے)
غزلاں، دوہے، گیت		شاعری

اعزازات

• ہلال امتیاز (2004)
• تمغا حسن کارکردگی (1991)
• آدم جی ادبی انعام (1960)
• داؤد ادبی ایوارڈ (1963)
• یونائٹڈ بینک ادبی ایوارڈ (1965)
• حبیب بینک ادبی ایوارڈ (1965)
• کینیڈین اردو اکیڈمی ایوارڈ (1988)
• سنت کبیر ایوارڈ - اردو کانفرنس دہلی (1989)

جمیل الدین عالی
جیون	20 جنوری 1926
جمن پو	دلی ہندستان
گن	اردو لکھاری

ہور پڑھو

• سوہنے کم دا ٹکا لین والیاں دا لسٹ
• پاکستانی لکھاریاں دی لسٹ

باہرلے جوڑ