روشن آرا بیگم

ملکہ موسیقی
روشن آرا بیگم
جم	19 جنوری 1917   کلکتہ، برطانوی ہندوستان
وفات	5 دسمبر 1982 (65 سال)  لالہ موسیٰ، ضلع گجرات، پاکستان
قومیت	پاکستانی
عملی زندگی
پیشہ	گائک
وجہ شہرت	کلاسیکی و فلمی گلوکاری
صنف	خیال، ٹھمری، دادرا
اعزازات
صدارتی اعزاز برائے حسن کارکردگی ستارہ امتیاز
	IMDB اُتے صفحہ

روشن آرا بیگم (انگریزی: Roshan Ara Begum) (پیدائش: 19 جنوری1917ء - وفات: 5 دسمبر 1982ء) ملکہ موسیقی دا خطاب پانے والی نامور پاکستانی کلاسیکی سے فلمی گلوکارہ سن۔ اوہ کیرانہ گھرانے دے شہرہ آفاق ہندوستانی گائیک استاد عبد الکریم خان دی شاگرد سن۔

حالات زندگی

ملکہ موسیقی روشن آرا بیگم 19 جنوری، 1917ء نوں کلکتہ، برطانوی ہندوستان وچ استاد عبد الحق خان دے گھر وچ پیدا ہوئیاں۔ انہاں دا اصل ناں وحید النسا بیگم سی۔ انہاں نے موسیقی دی تعلیم اپنے قریبی عزیز استاد عبدالکریم خان توں حاصل کیتی، جنہاں دی وساطت توں اُنہاں دا تعلق موسیقی دے کیرانا گھرانہ نال اے۔ استاد عبد الکریم خاں صاحب توں سیکھے ہوئے راگاں وچ چار نوں چُن کے انہاں نوں ریکارڈ اُتے گایا: بسنت، شدھ کلیان، شنکرا تے جھنجوٹی، حقیقیت ایہ اے کہ روشن آرا دا مزاج خاں صاحب دے مزاج توں بوہت مختلف سی۔ عبد ا لکریم خان صاحب اداس تے سنجیدہ بزرگ سن، روشن آرا دا سبھاؤ چنچل تے شوخ سی۔

روشن آرا بیگم تقسیم ہند توں پہلے ای کیرانا گھرانا دی خیال گائیکی وچ اک بلند مقام حاصل کر چکی سی۔ تد اوہ بمبئی والی روشن آرا بیگم کہلاندی سی کیونجے 1930ء دے عشرے دے اواخر وچ اوہ کلکتہ توں بمبئی منتقل ہو گئی سی۔ تقسیم ہند توں پہلے وی اوہ خاص طور اُتے آل انڈیا ریڈیو دے پروگراماں وچ حصہ لینے دے لئی لاہور دا سفر کیتا کردی سی، جتھے اوہ موسیقی دی ہور محفلاں وچ وی اپنے فن دا مظاہرہ کر کے خوب داد سمیٹدی سی۔ لاہور وچ موچی گیٹ دے قریب محلہ پیر گیلانیاں وچ چن پیر دے ڈیرے اُتے اُنہاں دے نال یادگار محفلاں سجائی جاندیاں سن۔

اوہ کوئی وی راگ پیش کرنے توں پہلے جدوں اُس دا الاپ کردتی سی تو اُسی وچ راگ دے مرکزی سراں نوں کھول کر بیان کر دیندی سی تے الاپ ای توں راگ دی پوری شناخت سامنے آ جاندی سی۔ ایہ امر اہم اے کہ کیرانا گھرانا الاپ گائیکی وچ منفرد پہچان دا حامل اے۔ راگ داری وچ تان لانا آسان نئیں سمجھیا جاندا تے تان اوہی گلوکار لگیا سکدا اے، جو موسیقی دے فن دے نال نال اپنی سانس نوں وی پوری طرح توں کنٹرول کر سکتا ہوۓ۔ روشن آرا بیگم دی تان وچ اُنہاں دے کیرانا گھرانے دا رنگ ملدا اے۔ اُنہاں دا تان لگانے دا انداز بوہت ای سہل تے میٹھا سی، ایداں لگدا سی، جداں کوئی ندی دھیرے دھیرے بہہ رہی ہوۓ۔

1948ء وچ پاکستان منتقل ہونے دے بعد اُنہاں دی شادی کلاسیکی موسیقی دے دلدادہ اک پولیس افسر احمد خان دے نال ہوئی، جنہاں دا تعلق لالہ موسی، ضلع گجرات توں سی۔ روشن آرا بیگم اسی چھوٹے جہے شہر توں ریڈیو پاکستان تے پی ٹی وی دے پروگراماں وچ شرکت دے لئی لاہور دا سفر کردی سی۔

ملکہ موسیقی روشن آرا بیگم نے فلماں دے لئی وی کچھ گیت گاۓ، جنہاں وچوں زیادہ تر دیاں دھناں انیل بسواس، فیروز نظامی، نوشاد تے تصدق حسین ورگے اپنے دور دے نامور موسیقاراں نے ترتیب دتی سی۔ اُنہاں نے جنہاں فلماں دے لئی گیت گاۓ، اُنہاں وچ 1945ء دی فلم پہلی نظر، 1947ء دی جگنو، 1956ء دی قسمت، 1960ء دی روپ متی باز بہادر تے 1969ء دی نیلا پربت سمیت سینکڑاں فلماں وچ پس پردہ گلوکارہ دے طو رپر انتہائی خوبصورت نغمات ریکارڈ کرائے جنہاں نے انہاں فلماں نوں کامیابی توں ہمکنار کرنے وچ اہم کردار ادا کیتا -

اعزازات

حکومت پاکستان نے روشن آرا بیگم دیاں فنی خدمات دے اعتراف دے طور اُتے 1960ء وچ انہاں نوں صدارتی اعزاز برائے حسن کارکردگی تے ستارہ امتیاز دا اعزاز عطا کیتا۔ اس دے علاوہ انہاں ملکہ موسیقی دا خطاب وی دتا گیا۔

مشہور نغمے

• پیا جاؤ میں توسے نا ہی بولوں (ٹھمری)
• ڈولے رے من ہولے ہولے
• نظریا تم ہی سے لگی (دادرا)
• دیش کی پر فضاؤں میں کہیں (فلم جگنو)

وفات

روشن آرا بیگم 5 دسمبر 1982ء وچ وفات پاگئیاں۔ اوہ لالہ موسیٰ، ضلع گجرات وچ جی ٹی روڈ اُتے تعمیر شدہ مقبرہ وچ سپردِ خاک نیں ۔

حوالے