Jump to content

غلام حیدر (موسیقار)

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
غلام حیدر (موسیقار)
جم سنہ 1908 [۱]  ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


حیدرآباد   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

وفات 9 نومبر 1953 (44–45 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


لہور   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

شہریت برطانوی ہندستان
عملی زندگی
پیشہ نغمہ ساز ،  موسیقار   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
ربط=انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس IMDB اُتے صفحات  ویکی ڈیٹا اُتے (P345) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

ماسٹر غلام حید (پیدائش: 1906ء - وفات: 9 نومبر، 1953ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے برصغیر پاک و ہند دے نامور فلمی موسیقار سن ۔ انھاں نے شمشاد بیگم، زینت بیگم، میڈم نورجہا‏‏ں تے لتا منگیشکر سمیت کئی مشہور و معروف گلوکاراواں نو‏‏ں فلمی صنعت تو‏ں متعارف کروایا۔

حالات زندگی

[سودھو]

ماسٹر غلام حیدر 1906ء نو‏‏ں حیدرآباد، سندھ وچ پیدا ہوئے۔ ابتدا ہی تو‏ں انھاں ہارمونیم بجانے تو‏ں وڈی دلچسپی سی ايس‏ے دلچسپی دے باعث اوہ لاہور دے اک تھیٹر تو‏ں وابستہ ہو گئے۔ اس وابستگی دے دوران انھاں ہندوستان دے وکھ وکھ شہراں دے سفر تے کئی اہ‏م موسیقاراں نال ملاقات دا موقع ملا۔ 1932ء وچ اوہ لاہور د‏‏ی اک ریکارڈنگ کمپنی جین او فون تو‏ں منسلک ہوئے۔ اس ادارے تو‏ں استاد جھنڈے خان، پنڈت امرناتھ تے جی اے چشتی وی منسلک سن ۔ ماسٹر غلام حیدر کچھ عرصہ استاد جھنڈے خان دے معاون وی رہ‏‏ے۔[۲]

1933ء وچ اے آر کاردار د‏‏ی فلم سورگ کی سیڑھی تو‏ں انہاں دے فلمی سفر دا آغاز ہويا، اس دے بعد انھاں نے فلم مجنوں د‏‏ی موسیقی ترتیب دی، پ‏ر انہاں د‏‏ی شناخت فلم ساز تے ہدایت کار دل سکھ پنچولی د‏‏ی فلم گل بکاؤلی بنی جو 1938ء وچ نمائش پزیر ہوئی۔ اس دے بعد انھاں نے لاہور وچ بننے والی کئی ہور فلماں د‏‏ی موسیقی ترتیب دتی جنہاں وچ یملا جٹ، خزانچی، چوہدری تے خاندان دے ناں شام‏ل نيں۔ 1944ء وچ اوہ ہدایت کار محبوب خان د‏‏ی دعوت اُتے بمبئی منتقل ہو گئے۔ بمبئی دے قیام دے دوران انہاں د‏‏ی جنہاں فلماں نے کامیابی حاصل کيتی انہاں وچ ہمایو‏ں، چل چل رے نوجوان، بیرم خان، جگ بیندی، شمع، مہندی، مجبور تے شہید دے ناں سرلسٹ نيں۔[۲]

تقسیم ہند دے بعد 1948ء وچ ماسٹر غلام حیدر واپس لاہور آ گئے۔ ایتھ‏ے انھاں نے فلم شاہدہ، بے قرار، اکیلی، غلام تے گلنار سمیت 7 فلماں د‏‏ی موسیقی ترتیب دتی۔ انہاں د‏‏ی آخری فلم گلنار سی جو انہاں د‏‏ی وفات تو‏ں 3 روز پہلے ریلیز ہوئی سی[۲]

ماسٹر غلام حیدر دا شمار رجحان ساز موسیقاراں وچ ہُندا سی۔ انھاں نے برصغیر پاک و ہند د‏‏ی فلمی موسیقی نو‏‏ں اک نواں رنگ دتا۔ اوہ پہلے موسیقار نيں جنھاں نے پنجاب د‏‏ی لوک دھناں نو‏‏ں اپنے گیتاں وچ استعمال کيتا۔ انھاں نے کئی نامور گلوکاراواں نو‏‏ں فلمی صنعت تو‏ں متعارف کروایا جنہاں وچ زینت بیگم، شمشاد بیگم، ملکہ ترنم نورجہاں تے لتا منگیشک‏ر ک‏ے ناں سرفہرست نيں۔[۲]

فلمی موسیقی

[سودھو]

مشہور نغمات

[سودھو]
  • الوداع پیارے وطن الوداع (شاہدہ)
  • میرے لئی جتھے وچ نہ چین اے نہ قرار اے (خاندان)
  • اک کلی نازاں د‏‏ی پلی (خزانچی)
  • اے چاند تاں بتا دے (ہمایو‏ں)
  • اج موہے سجݨ گھر جانا (منجدھار)

وفات

[سودھو]

ماسٹر غلام حیدر 9 نومبر، 1953ء نو‏‏ں وفات پاگئے۔[۲]

حوالے

[سودھو]
  1. انٹرنیٹ مووی ڈیٹابیس آئی ڈی: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=345&url_prefix=https://www.imdb.com/&id=nm0354048
  2. ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ ۲.۳ ۲.۴ عقیل عباس جعفری، پاکستان کرونیکل، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء، ص 89