غلام حیدر (موسیقار)
غلام حیدر (موسیقار) | |
---|---|
جم | سنہ 1908 |
وفات | 9 نومبر 1953 (44–45 سال) |
شہریت | برطانوی ہندستان |
عملی زندگی | |
پیشہ | نغمہ ساز ، موسیقار |
IMDB اُتے صفحات | |
ترمیم |
ماسٹر غلام حید (پیدائش: 1906ء - وفات: 9 نومبر، 1953ء) پاکستان نال تعلق رکھنے والے برصغیر پاک و ہند دے نامور فلمی موسیقار سن ۔ انھاں نے شمشاد بیگم، زینت بیگم، میڈم نورجہاں تے لتا منگیشکر سمیت کئی مشہور و معروف گلوکاراواں نوں فلمی صنعت توں متعارف کروایا۔
حالات زندگی
[سودھو]ماسٹر غلام حیدر 1906ء نوں حیدرآباد، سندھ وچ پیدا ہوئے۔ ابتدا ہی توں انھاں ہارمونیم بجانے توں وڈی دلچسپی سی ايسے دلچسپی دے باعث اوہ لاہور دے اک تھیٹر توں وابستہ ہو گئے۔ اس وابستگی دے دوران انھاں ہندوستان دے وکھ وکھ شہراں دے سفر تے کئی اہم موسیقاراں نال ملاقات دا موقع ملا۔ 1932ء وچ اوہ لاہور دی اک ریکارڈنگ کمپنی جین او فون توں منسلک ہوئے۔ اس ادارے توں استاد جھنڈے خان، پنڈت امرناتھ تے جی اے چشتی وی منسلک سن ۔ ماسٹر غلام حیدر کچھ عرصہ استاد جھنڈے خان دے معاون وی رہے۔[۱]
1933ء وچ اے آر کاردار دی فلم سورگ کی سیڑھی توں انہاں دے فلمی سفر دا آغاز ہويا، اس دے بعد انھاں نے فلم مجنوں دی موسیقی ترتیب دی، پر انہاں دی شناخت فلم ساز تے ہدایت کار دل سکھ پنچولی دی فلم گل بکاؤلی بنی جو 1938ء وچ نمائش پزیر ہوئی۔ اس دے بعد انھاں نے لاہور وچ بننے والی کئی ہور فلماں دی موسیقی ترتیب دتی جنہاں وچ یملا جٹ، خزانچی، چوہدری تے خاندان دے ناں شامل نيں۔ 1944ء وچ اوہ ہدایت کار محبوب خان دی دعوت اُتے بمبئی منتقل ہو گئے۔ بمبئی دے قیام دے دوران انہاں دی جنہاں فلماں نے کامیابی حاصل کيتی انہاں وچ ہمایوں، چل چل رے نوجوان، بیرم خان، جگ بیندی، شمع، مہندی، مجبور تے شہید دے ناں سرلسٹ نيں۔[۱]
تقسیم ہند دے بعد 1948ء وچ ماسٹر غلام حیدر واپس لاہور آ گئے۔ ایتھے انھاں نے فلم شاہدہ، بے قرار، اکیلی، غلام تے گلنار سمیت 7 فلماں دی موسیقی ترتیب دتی۔ انہاں دی آخری فلم گلنار سی جو انہاں دی وفات توں 3 روز پہلے ریلیز ہوئی سی[۱]
ماسٹر غلام حیدر دا شمار رجحان ساز موسیقاراں وچ ہُندا سی۔ انھاں نے برصغیر پاک و ہند دی فلمی موسیقی نوں اک نواں رنگ دتا۔ اوہ پہلے موسیقار نيں جنھاں نے پنجاب دی لوک دھناں نوں اپنے گیتاں وچ استعمال کيتا۔ انھاں نے کئی نامور گلوکاراواں نوں فلمی صنعت توں متعارف کروایا جنہاں وچ زینت بیگم، شمشاد بیگم، ملکہ ترنم نورجہاں تے لتا منگیشکر کے ناں سرفہرست نيں۔[۱]
فلمی موسیقی
[سودھو]- سورگ دی سیڑھی 1933ء
- مجناں 1935ء
- گل بکاؤلی 1938ء
- یملا جٹ 1940ء
- خزانچی 1941ء
- چوہدری 1941ء
- خاندان 1942ء
- ہمایوں 1945ء
- چل چل رے نوجوان 1946ء
- شمع 1946ء
- مہندی 1947ء
- منجدھار 1947ء
- مجبور 1948ء
- شہید 1948ء
- کنيز 1949ء
- شاہدہ 1949ء
- بے قرار 1950ء
- اکیلی 1951ء
- بھیگی پلکاں 1952ء
- گلنار 1953ء
مشہور نغمات
[سودھو]- الوداع پیارے وطن الوداع (شاہدہ)
- میرے لئی جتھے وچ نہ چین اے نہ قرار اے (خاندان)
- اک کلی نازاں دی پلی (خزانچی)
- اے چاند تاں بتا دے (ہمایوں)
- اج موہے سجݨ گھر جانا (منجدھار)
وفات
[سودھو]ماسٹر غلام حیدر 9 نومبر، 1953ء نوں وفات پاگئے۔[۱]
حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ ۱.۲ ۱.۳ ۱.۴ عقیل عباس جعفری، پاکستان کرونیکل، ورثہ / فضلی سنز، کراچی، 2010ء، ص 89
- 1908 دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1953 دیاں موتاں
- 9 نومبر دیاں موتاں
- 1906 دے جم
- برطانوی ہند دیاں شخصیتاں
- پاکستانی مسلم شخصیتاں
- پاکستانی نغمہ ساز
- ضلع حیدرآباد، پاکستان دیاں شخصیتاں
- لاہوری شخصیتاں
- ہندوستانی موسیقار
- ویہويں صدی دے بھارتی موسیقار
- تمغائے امتیاز وصول کنندگان
- تمغائے حسن کارکردگی وصول کنندگان
- ویکی ڈیٹا توں وکھ وکھ مختصر وضاحت