شاہ عبدالطیف بھٹائی
شاہ عبدالطیف بھٹائی | |
---|---|
(سندھی وچ: شاه عبد اللطيف ڀٽائي) | |
جم | سنہ 1690 [۱] |
وفات | سنہ 1751 (60–61 سال)[۱]
|
شہریت | مغلیا سلطنت |
عملی زندگی | |
پیشہ | شاعر |
پیشہ ورانہ زبان | سندھی [۲] |
کارہائے نمایاں | شاہ جو رسالو |
باب ادب | |
ترمیم |
شاہ عبدالطیف بھٹائی سندھ دے سندھی بولی دے وڈے شاعر سن ۔
شاہ عبدالطیف دا جم 1689ء بمطابق 1101ھ چ اج دے ضلع مٹیاری دے تعلقہ ہالا وچ ہویا ۔ شاہ جی دا کلام شاہ جو رسالو دے ناں نال مشہور اے تے عام لوک اسنوں شوق تے احترام نال پڑھدے نیں کیونجے اپنی شاعری چ شاہ جی نے اللہ تے اس دے رسول صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم دا پیغام لوکاں تیکر پہنچایا اے ۔
شاہ عبد اللطیف بھٹائی (سندھی زبان، شاہ عبد اللطیف بھٹائی) برصغیر دے عظیم صوفی شاعر سن ۔ آپ نے اپنی شاعری دے ذریعے اللہ تے اس دے رسول صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے پیغام نوں عام لوکاں تک پہنچایا۔
شاھ عبد اللطیف بھٹائی دی ولادت 1689ء، 1101ھ وچ موجودہ ضلع مٹیاری دی تحصیل ہالا وچ ہوئی۔ آپ دے والد سید حبیب شاہ ہالا حویلی وچ رہندے سن ۔ تے موصوف دا شمار اس علاقے دی برگزیدہ ہستیاں وچ سی ۔[۳]
شاہ صاحب دی پیدائش دے متعلق مشہور اے کہ سید حبیب شاہ نے اَگڑ پِچھڑ تن شادیاں کيتیاں لیکن اولاد توں محروم رہے۔ آپ نے اپنی اس محرومی دا ذکر اک درویش کامل توں کیا، جنہاں دا اسم گرامی عبداللطیف دسیا جاندا اے۔ موصوف نے دعا کردے ہوئے کہیا کہ انشاء اللہ آپ دی مراد بر آئے گی۔ میری خواہش اے کہ آپ اپنے بیٹے دا ناں میرے ناں اُتے عبد اللطیف رکھن۔ خدا نے چاہیا تاں اوہ اپنی خصوصیات دے لحاظ توں یکتائے روزگار ہوئے گا۔
سید حبیب شاہ دی پہلی بیوی توں اک بچہ پیدا ہويا۔ درویش دی خواہش دے مطابق اس دا ناں عبد اللطیف رکھیا گیا۔ لیکن اوہ بچپن وچ ہی فوت ہو گیا۔ فیر اسی بیوی توں جدوں دوسرا لڑکا پیدا ہويا تاں اس دا ناں فیر عبد اللطیف رکھیا گیا۔ ایہی لڑکا اگے چل کے درویش دی پیشین گوئی دے مطابق واقِعی یگانہ روزگار ہويا۔
شاہ عبد الطیف بھٹائی نوں "ست سورمیون دا شاعر" وی کہیا جاندا اے۔[۴]
ابتدائی تعلیم
[سودھو]شاہ عبد اللطیف نے ابتدائی تعلیم نُورمحمد بھٹی توں حاصل کيتی تے بھٹ شاہ بارہ میل دور پنڈ وائی دے رہنے والے تے مشہور مُدرس سن آپ نے اپنے والد شاہ حبیب توں دینی تعلیم حاصل کيتی - [۵]
آباؤ اجداد
[سودھو]شاہ عبد اللطیف بھٹائی دے آباؤ اجداد سادات دے اک اہم خاندان توں تعلق رکھدے نيں۔ آپ دا سلسلۂ نسب علی المرتضی تے رسول خدا حضرت محمد مصطفیٰ اللہ علیہ و آلہ و سلم تک پہنچدا اے۔ امیر تیمور دے زمانے وچ ہرات دے اک بزرگ سید میر علی بہت ساریاں خوبیاں دے مالک سن ۔ تے آپ دا شمار اس علاقے دے معزز ترین افراد وچ ہُندا سی ۔ 1398ء، -801ھ وچ جدوں امیر تیمور ہرات آیا، تاں سید صاحب نے اس دی اس دے ساتھیاں دی وڈی خاطر و تواضع کيتی، نال ہی وڈی رقم بطور نذرانہ پیش کيتی۔ تیمور اس حسن سلوک توں متاثر ہويا۔ سید صاحب تے انہاں دے دو بیٹےآں میر ابوبکر تے حیدرشاہ نوں مصاحبین خاص وچ شامل کے دے ہندوستان لے آیا۔ ایتھے آنے دے بعد میر ابوبکر نوں سندھ دے علاقے سیہون دا حاکم مقرر کیتا۔ تے سید میر علی تے حیدر شاہ نوں اپنے نال رکھیا۔ بعد نوں سید حیدر شاہ وی اپنے والد بزرگوار تے تیمور دی اجازت توں گھُمدے پھردے مستقل طور اُتے سندھ وچ آ گئے تے ہالا دے علاقے وچ شاہ محمد زمیندار دے مہمان ہوئے۔ شاہ محمد نے آپ دی کچھ اس طرح خدمت کيتی کہ وقتی راہ و رسم اُتے خلوص محبت وچ بدل گئی۔ کچھ دناں بعد اس نے اپنی لڑکی فاطمہ دی شادی آپ توں کردتی۔ چونکہ آپ دی ماں دا ناں وی فاطمہ سی، اس لئی شادی دے بعد اس ناں نوں سلطانہ توں بدل دتا گیا۔ سید حیدر شاہ قریب قریب تن سال تک ہالا وچ رہے فیر اپنے والد دی وفات دی خبر سن کر ہرات گئے جتھے تن چار سال تک رہنے دے بعد اوتھے وفات پا گئے۔ کہندے نيں جدوں سید صاحب ہرات روانہ ہوئے تاں آپ دی اہلیہ حاملہ سن انہاں نے چلدے وقت ایہ وصیت کيتی سی کہ جے میری عدم موجودگی وچ بچہ پیدا ہويا تاں لڑکا ہونے دی صورت وچ اس دا ناں میر علی تے لڑکی ہو تاں فاطمہ رکھیا جائے۔ چنانچہ لڑکا پیدا ہويا تے وصیت دے مطابق اس دا ناں میر علی رکھیا گیا۔ میر علی دے خاندان وچ وڈے وڈے صاحب کمال بزرگ پیدا ہوئے، انہاں بزرگاں وچ شاہ عبد اللطیف بھٹائی دے علاوہ، شاہ عبد الکریم بلڑی وارو، سیدہاشم تے سید جلال خاص طور اُتے قابل ذکر نيں۔[۶]
حالات زندگی
[سودھو]شاہ عبد اللطیف بھٹائی دی ولادت دے کچھ دناں بعد انہاں دے والد اپنے آبائی پنڈ چھڈ کے کوٹری وچ آکے رہنے لگے۔ پانج چھ سال دی عمر وچ آخوند نور محمد دی مشہور درسگاہ وچ تحصیل علم دے لئی بھیجے گئے۔ عام روایت اے کہ شاہ صاحب نے الف دی سوا کچھ تے پڑھنے توں صاف انکار کر دتا۔
جن دناں شاہ حبیب کوٹری وچ آ کے آباد ہوئے انہاں دناں کوٹری وچ مرزا مغل بیگ ارغون دا اک معزز خاندان سکونت پزیر سی ۔ شاہ حبیب دی پاکبازی تے بزرگی نے مغل بیگ نوں بہت متاثر کیتا۔ کچھ دناں بعد اوہ اپنے پورے خاندان دے نال مریداں وچ شامل ہو گئے۔ جدوں کدی مرزا دے گھر وچ کسی نوں کوئی بیماری ہُندی شاہ حبیب نوں دعائے صحت دے لئی بلايا جاندا۔ گو کہ مرزا دے گھر وچ سخت قسم دا پردے دا رواج سی لیکن شاہ حبیب دے لئی اس رسم نوں بالکل ختم کر دتا گیا۔ گھر دی مستورات بلا تکلف انہاں دے سامنے آجاندیاں تے حسب ضرورت دعا تعویذ لے کے آنے والی بلاواں نوں ٹالتاں۔ آپ نے سندھی شاعری توں لوکاں دی اصلاح کيتی۔ شاہ جو رسالو آپ ہی دی اک عظیم کوشش اے۔
وفات
[سودھو]آپ 1752ء وچ 63 سال دی عمر وچ بھٹ شاہ وچ اس جہان فانی توں کوچ کر گئے۔ ہر سال اس دن دے موقع اُتے شاہ عبد اللطیف بھٹائی دی عرس تقریبات منعقد دی جاندیاں نيں۔
کلام
[سودھو]آپ دی کلام نوں "شاہ جو رسالو" دا ناں دتا گیا اے
شاہ جو رسالو
[سودھو]شاہ جو رسالو دی مختلف چیپٹر (جنہاں نوں سُر کہیا جاندا اے ) نيں۔[۷]
- سر کلیان، اس سر وچ رب تعالی‘ دی عظمت نوں بیان کیتا گیا اے
- سر یمن کلیان، اس سر وچ رب تعالی‘ دی عظمت نوں بیان کیتا گیا اے
- سر کھنبھاٹ، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر سریراگ، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر سامونڈی، اس سر وچ ملاحاں دی ھمت حوصلا بیان کیتا گیا اے
- سر سھنی، اس سر وچ سھنی میھار دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر سسئی آبری، اس سر وچ سسئی پُنھون دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر معذوری، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر دیسی، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر کوهیاری، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر حسینی، اس سر وچ حضرت حسین دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر لیلا چنیسر، اس سر وچ لیلا چنیسر دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر مومل رانو، اس سر وچ مومل رانو دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر مارئی، اس سر وچ عمر مارئی (ماروی) دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر کاموڈ، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر گھاتو، اس سر وچ ملاحاں دی ھمت حوصلے دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر سورٹھ، اس سر وچ سورٹھ تے بادشاھ رائے ڈیاچ دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر آسا، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر رپ، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر کھاھوڑی، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر بروو سندھی، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر رامکلی، اس سر وچ جوگی فقراء دا قصا بیان کیتا گیا اے
- سر کاپائتی، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر پورب، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر کارایل، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر پربھاندی، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر ڈهر، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
- سر بلاول، اس سر وچ ۔۔۔۔۔۔۔ قصا بیان کیتا گیا اے
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ ۱.۰ ۱.۱ سرو ویاپک ادھکار شناختی: https://d-nb.info/gnd/118919288 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۶ اکتوبر ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb10461371p — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value). زمرہ:MTH
- ↑ الطیف-بھٹائ/ ست سورمیون دا شاعر؛ شاہ عبد الطیف بھٹائی - Laaltain
- ↑ Roznama Dunya: اسپیشل فیچرز :- سائاں شاہ لطیف بھٹائی
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ WICHAAR DOT COM***** Punjabi News and Comprehensive Punjabi Journal*****
- شاہ جو رسالو ترتیب:کلیان ایڈوانی ۔
- شاہ دا عالمی شاعراں چ مقام : علامہ قاضی ۔
|
- مضامین جنہاں وچ سندھی بولی دا متن شامل اے
- 1690 دے جم
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- 1751 دیاں موتاں
- ویکی ڈیٹا توں ماخوذ کارہائے نمایاں
- 1689 دے جم
- 1752 دیاں موتاں
- پاکستان وچ مزارات
- پاکستانی شعرا
- پاکستانی صوفیا
- سندھ دتی تریخ
- سلطنت مغلیہ
- سندھ وچ تصوف
- سندھی ادب
- سندھی شخصیتاں
- سندھی شعرا
- سندھی صوفی اولیا
- سندھی مصنفاں
- شعرا بلحاظ قومیت
- صوفی شعرا
- مغلیہ سلطنت دیاں شخصیتاں
- مغلیہ سلطنت دے شاعر
- مغل سلطنت دے صوفیا
- پاکستان
- سندھ
- صوفی
- مسلم شخصیتاں
- شخصیتاں
- تریخی شخصیتاں
- مشہور لوک
- پاکستانی شخصیتاں