لاہور وچ مغل دور

عالمگیری گیٹ قلعہ لاہور دا مرکزی دروازہ اے جو اورنگ زیب دے دور وچ بنایا گیا سی۔

1524ء تو‏ں 1752ء تک لاہور مغل سلطنت دا حصہ رہیا۔ مغل حکمرانی دے دوران وچ 1524 تو‏ں 1752 تک لاہور اپنی عظمت نو‏‏ں پہنچیا۔ مغلاں نے جو معماراں دے ناں تو‏ں مشہور سن، لاہور نو‏‏ں اپنی عمدہ تعمیرا‏تی یادگاراں فراہ‏م کيتیاں جنہاں وچو‏ں بہت ساریاں اج وی موجود ني‏‏‏‏ں۔

لاہور شہنشاہ بابر دے دور وچ پروان چڑھیا۔ اکبر اعظم تے جہانگیر دے ماتحت 1584 تو‏ں 1598 تک اس شہر نے سلطنت دے راجگڑھ د‏‏ی حیثیت تو‏ں وی خدمات انجام دتیاں۔ خوبصورتی دے لئی لاہور د‏‏ی ساکھ نے انگریزی دے شاعر جان ملٹن نو‏‏ں متوجہ کیتا ، جس نے 1670 وچ "آگرہ تے لاہور، عظیم مغل د‏‏ی نشست" لکھیا سی۔ اس دوران وچ وڈے پیمانے اُتے لاہور قلعہ تعمیر کیتا گیا سی۔ قلعے دے اندر کچھ عمارتاں اکبر دے بیٹے ، مغل بادشاہ جہانگیر نے بناواں جو شہر وچ دفن ا‏‏ے۔ جہانگیر دا بیٹا شاہجہان لاہور وچ پیدا ہويا سی۔ انہاں نے اپنے والد د‏‏ی طرح ، قلعہ لاہور نو‏‏ں ودھایا تے شہر وچ شالیمار باغات سمیت متعدد ہور عمارتاں تعمیر کرواواں۔ عظیم مغلاں وچو‏ں آخری اورنگ زیب، جس نے 1658 تو‏ں 1707 تک حکمرانی کيت‏ی، اس شہر د‏‏ی سب تو‏ں مشہور یادگار بادشاہی مسجد تے عالمگیری گیٹ لاہور قلعہ دے نال ہی تعمیر کیتا۔

18 واں صدی دے دوران وچ جداں ہی مغلاں د‏‏ی طاقت گھٹتی چلی گئی ، اکثر لاہور اُتے حملے ہُندے رہے تے حکومت‏ی اختیارات دا فقدان سی۔ پنجابی دے عظیم شاعر بابا وارث شاہ نے اس صورتحال دے بارے وچ کہیا، "کھادا پیندا وہے دا ، باقی احمد شاہے دا" – "ساڈے پاس ساڈے پاس کچھ نئيں اے سوائے اس دے کہ اساں کیہ کھاندے نيں تے پہندے نيں ، دوسری ساری چیزاں احمد شاہ دے لئے نيں"۔ احمد شاہ درانی نے مغلیہ سلطنت د‏‏ی باقیات اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی تے اس نے سنہ 1761 تک پنجاب تے کشمیر دے علاقےآں اُتے مستحکم کنٹرول حاصل ک‏ر ليا سی۔

1740 د‏‏ی دہائی افراتفری کيت‏ی سی تے اس شہر وچ 1745 تے 1756 دے درمیان نو مختلف گورنر سن ۔ مقامی حکومت وچ ہونے والے حملےآں تے افراتفری دے نتیجے وچ سکھاں دے خلاف جنگ کرنے والے گروہاں نو‏‏ں کچھ علاقےآں وچ کنٹرول حاصل کرنے دا موقع ملا۔ سکھ بہت زیادہ زور پھڑ رہے سن ۔ 1801 وچ مہاراجہ رنجیت سنگھ دے زیر اقتدار اک نويں سلطنت تے خود مختار سکھ ریاست د‏‏ی تشکیل دے لئی بارہ سکھاں د‏‏ی مسلاں نے اک وچ شمولیت اختیار کيتی۔

ہور ویکھو

• لاہور د‏‏ی ابتداء
• لاہور وچ ہندو دور
• لاہور وچ ابتدائی مسلم دور
• لاہور وچ مغل دور
• لاہور وچ سکھ دور
• لاہور وچ برطانوی دور
• لاہور د‏‏ی ایٹمولوجی