بولی (شاعری)
بولی، پنجابی شاعری دی اک صنف اے، جیہڑی عام طَور تے دو مصرعیاں دی ہُندی اے۔ ایہناں وچ پوری کہاݨی بیان کر دِتی جان٘دی اے۔ شاعری دی ایہ ون٘ڈ پنجابی شاعری دی انفرادیت اے۔ بولیاں پنجاب وچ گائے جاݨ واݪے بیت نیں۔ بولیاں اکثر گِدّھے یا بھنگڑے دے ناݪ گائِیاں جان٘دِیاں نیں۔
بولِیاں عمُومی حالات تے جذبات دا اظہار کردِیاں نیں۔ بولِیاں دا تعلّق حاضر جوابی تے مقامی رہتل ناݪ ہُندا اے۔ بولیاں وِچ عام سوچ، وقتی جذبے تے جوش دے اظہار دے ناݪ ناݪ دُنِیا دی بے ثباتی، عِشق محبت تے اپݨی رہتل تے وسوں ناݪ پیار جھلکدا اے۔ ایہ بولیاں عام طَور تے زبانی تے نسل در نسل مُنتقل ہُندِیاں نیں۔ بولِیاں عَورتاں تے مرد دوویں پاؤن٘دے نیں۔
بولِیاں دو مِصرعیاں تے چار مِصرعیاں دے ہُندیاں نیں، کدی کدی چار مصرعیاں توں وی وَدھ جان٘دیاں نیں تے کدی ڈھائی مِصرعی وی ہُندیاں نیں۔ بولی گاؤݨ دا طریقہ ایہ آ کہ پہلے اک عَورت یا مرد ولّوں پہلا مصرع بولیا جان٘دا اے تے آخری مِصرعے اُتے سَبھ لوک شامل ہو جان٘دے نیں تے رَݪ کے گاؤن٘دے نیں، آخری مصرع بار بار گایا جان٘دا اے۔
بولِیاں
[سودھو]
بارہیں برسیں کھٹݨ گیا
تے کَھٹ کے لیاندی تھاݪی
حُسن کواری دا
جِویں دن چڑھدے دی لالی
حُسن کواری دا
ہیریا ہرناں باگیں چرنا
باگیں پتّر ساوے
غَم نے پی لئی رَت جِسم دی
غم ہڈیاں نوں کھاوے
سرھوں دے پُھل وَرگی
ٹُر گئی اَج مکݪاوے
سرھوں دے پُھل وَرگی
بیریاں وی لَن٘گھ آئی
کِکراں وی لَن٘گھ آئی
لَن٘گھ آئی گݪیاں چارے
جے تُوں میرا رُوپ دیکھݨا
میری چُنی نوں لوادے تارے
بٹیرے
لاڈلی نہ رکھیں بابلا
تیری لاڈلی نوں وَخت بتھیرے
لاڈلی نہ رکھیں بابلا
بلّے بلّے
میرے سوہرے نوں پوادیو گُھن٘گھرو
ویڑھے وَڑدا کھڑاک نہیں کردا
اڈّی مار کے من٘گاں گی وَر تیرا
جھان٘جھراں گھڑادے سجݨا
اوتھے کِکراں نوں لَگدے موتی
جِتھوں میرا ماہی لَن٘گھدا
حوالے
[سودھو]
| ||||||||||||||||||||||