کیوبائی انقلاب
کیوبا دا انقلاب ( سانچہ:Lang-es ) کیوبا دے صدر فولخنسیو باتیستا دی فوجی آمریت دے خلاف فیڈل کاسترو تے ۲۶ جولائی دی تحریک دے ساتھی انقلابیاں تے اس دے اتحادیاں دی طرف نال کيتی گئی مسلح بغاوت سی۔ انقلاب جولائی ۱۹۵۳ وچ شروع ہويا، [۸] تے وقفے وقفے توں اس وقت تک جاری رہیا جدوں تک کہ باغیاں نے بالآخر ۳۱ دسمبر ۱۹۵۸ نوں بتسٹا دی حکومت کیتی جگہ لے لئی۔ ۲۶ جولائی ۱۹۵۳ نوں کیوبا وچ Día de la Revolución دے طور اُتے منایا جاندا اے۔ ( ہسپانوی توں: "یوم انقلاب")۔ ۲۶ جولائی دی تحریک نے بعد وچ مارکسسٹ-لیننسٹ خطوط اُتے اصلاح کی، اکتوبر ۱۹۶۵ وچ کیوبا دی کمیونسٹ پارٹی بن گئی
حصہ |
تاریخ سوویت اتحاد |
---|
1917–1927: تشکیلات |
1927–1953: سٹالنسٹ ڈکٹیٹرشپ |
1964–1985: جمود دا دور |
1985–1991: پیریستروئیکا تے زوال |
بوآ Soviet Union |
سانچہ:History of the People's Republic of Chinaسانچہ:History of Cuba
کیوبا دے انقلاب دے زبردست ملکی تے بین الاقوامی اثرات مرتب ہوئے۔ خاص طور پر، اس نے کیوبا-امریکا دے تعلقات نوں تبدیل کر دتا، حالانکہ سفارتی تعلقات نوں بہتر بنانے دی کوششاں، جداں کیوبا پگھلاؤ ، نے ۲۰۱۰ دی دہائی دے دوران زور پھڑیا۔ [۹][۱۰][۱۱][۱۲] انقلاب دے فوراً بعد، کاسترو دی حکومت نے قومیانے ، پریس دی مرکزیت تے سیاسی استحکام دا اک پروگرام شروع کيتا جس نے کیوبا دی معیشت تے سول سوسائٹی نوں تبدیل کر دتا۔ [۱۳][۱۴] اس انقلاب نے افریقہ ، لاطینی امریکا ، جنوب مشرقی ایشیا تے مشرق وسطیٰ وچ غیر ملکی تنازعات وچ کیوبا دی طبی بین الاقوامیت تے کیوبا دی مداخلت دے دور دا وی آغاز کيتا۔ [۱۵][۱۶][۱۷][۱۸] ۱۹۵۹ دے بعد دے چھ سالاں وچ کئی بغاوتاں ہوئیاں، خاص طور اُتے اسکمبرے پہاڑاں وچ ، جنہاں نوں انقلابی حکومت نے شکست دتی۔ [۱۹][۲۰][۲۱][۲۲]
پس منظر
[سودھو]کیوبا وچ کرپشن
[سودھو]۲۰ ويں صدی دے آخر وچ جمہوریہ کیوبا وچ وڈی حد تک بدعنوانی دی اک گہری جڑی ہوئی روایت کيتی خصوصیت سی جتھے سیاسی شرکت دے نتیجے وچ اشرافیہ نوں دولت جمع کرنے دے مواقع ملے۔ [۲۳] ۱۹۰۲ توں ۱۹۰۶ تک ڈان ٹامس ایسٹراڈا پالما دے تحت کیوبا دا پہلا صدارتی دور جمہوریہ کیوبا دی تریخ وچ انتظامی سالمیت دے بہترین معیارات نوں برقرار رکھنے دے لئی سمجھیا جاندا سی۔ [۲۴] پر، ۱۹۰۶ وچ ریاستہائے متحدہ دی مداخلت دے نتیجے وچ چارلس ایڈورڈ میگون ، اک امریکی سفارت کار، نے ۱۹۰۹ تک حکومت سنبھالی۔ اس اُتے بحث ہُندی رہی اے کہ ماگون دی حکومت نے معافی دتی یا درحقیقت بدعنوانی وچ ملوث اے۔ ہیو تھامس دا مشورہ اے کہ بھانويں میگون نے بدعنوانی دے طریقےآں توں انکار کیتا، بدعنوانی ہن وی انہاں دی انتظامیہ وچ برقرار اے تے اس نے عدلیہ دی خود مختاری تے انہاں دے عدالتی فیصلےآں نوں نقصان پہنچایا۔ [۲۵] کیوبا دے بعد دے صدر، جوز میگوئل گومیز ، وسیع پیمانے اُتے بدعنوانی تے سرکاری بدعنوانی دے اسکینڈلاں وچ ملوث ہونے والے پہلے شخص سن ۔ انہاں سکینڈلز وچ رشوت شامل سی جو مبینہ طور اُتے کیوبا دے حکام تے قانون سازاں نوں ہوانا بندرگاہ دی تلاشی دے معاہدے دے تحت ادا کيتی گئی سی، نال ہی نال سرکاری ساتھیاں تے اعلیٰ سطح دے اہلکاراں نوں فیس دی ادائیگی وی شامل سی۔ [۲۴] گومز دے جانشین، ماریو گارسیا مینوکل ، بدعنوانی دے اسکینڈلز نوں ختم کرنا چاہندے سن تے انہاں نے "ایمانداری، امن تے کم" دے نعرے اُتے چلدے ہوئے انتظامی سالمیت دے پابند ہونے دا دعویٰ کيتا۔ [۲۴] انہاں دے ارادےآں دے باوجود، انہاں دی حکومت وچ ۱۹۱۳–۱۹۲۱ دے دوران بدعنوانی وچ شدت آئی۔ [۲۵] دھوکہ دہی دے واقعات ودھ عام ہو گئے نيں جداں کہ نجی اداکاراں تے ٹھیکیداراں دی اکثر سرکاری عہدیداراں تے قانون سازاں دے نال ملی بھگت ہُندی اے۔ چارلس ایڈورڈ چیپ مین بدعنوانی وچ اضافے دی وجہ شوگر بوم نوں قرار دیندے نيں جو کیوبا وچ مینوکل انتظامیہ دے تحت ہويا سی۔ [۲۶] ہور برآں، پہلی جنگ عظیم دے ظہور نے کیوبا دی حکومت نوں چینی دی قیمتاں، برآمدات دی فروخت تے درآمدی اجازت ناواں وچ ہیرا پھیری کرنے دے قابل بنا دتا۔ [۲۴]
الفریڈو زیاس نے ۱۹۲۱–۱۹۲۵ تک مینوکل دی جگہ لی تے اوہ اس کم وچ مصروف رہے جس نوں کیلیکسٹو ماسو "انتظامی بدعنوانی دا ودھ توں ودھ اظہار" کہندے نيں۔ [۲۴] چھوٹی تے وڈی بدعنوانی عوامی زندگی دے تقریباً تمام پہلوآں وچ پھیل گئی تے کیوبا دی انتظامیہ وڈی حد تک اقربا پروری دی خصوصیت بن گئی کیونجے زیاس نے دولت تک غیر قانونی طور اُتے ودھ رسائی حاصل کرنے دے لئی دوستاں تے رشتہ داراں اُتے انحصار کيتا۔ [۲۵] زایا دی پچھلی پالیسیاں دی وجہ توں، جیرارڈو ماچاڈو دا مقصد بدعنوانی نوں کم کرنا تے ۱۹۲۵ توں ۱۹۳۳ تک اپنی مسلسل انتظامیہ دے تحت پبلک سیکٹر دی کارکردگی نوں بہتر بنانا سی۔ بھانويں اوہ نچلی سطح تے معمولی بدعنوانی دی مقدار نوں کم کرنے وچ کامیابی دے نال کامیاب رہیا، لیکن وڈے پیمانے اُتے بدعنوانی ہن وی برقرار اے۔ ماچاڈو نے ترقیاتی منصوبےآں دا آغاز کيتا جس نے مہنگی لاگت تے "وڈے مارجن" دی تخلیق دے ذریعے وڈے پیمانے اُتے بدعنوانی نوں برقرار رکھنے دے قابل بنایا جس نے سرکاری عہدیداراں نوں غیر قانونی طور اُتے رقم دا مناسب استعمال کرنے دے قابل بنایا۔ [۲۷] انہاں دی حکومت دے تحت، "مرکزی حکومت کیتی خریداری دے طریقہ کار" تے بیوروکریٹس تے ایڈمنسٹریٹرز دی اک چھوٹی تعداد وچ رشوت دی وصولی دے نال بدعنوانی دے مواقع کم ہتھوں وچ مرکوز ہو گئے۔ [۲۷] رئیل اسٹیٹ دے بنیادی ڈھانچے دی ترقی تے کیوبا دی سیاحت دی صنعت دی ترقی دے ذریعے، ماچاڈو دی انتظامیہ نجی شعبے دے کاروباری سوداں توں فائدہ اٹھانے دے لئی اندرونی معلومات نوں استعمال کرنے وچ کامیاب رہی۔ [۲۷]
سینیٹر ادواردو چیباس نے خود نوں کیوبا دی حکومت وچ بدعنوانی نوں بے نقاب کرنے دے لئی وقف کر دتا، تے اس مقصد نوں اگے ودھانے دے لئی ۱۹۴۷ وچ پارٹیڈو آرٹوڈوکسو تشکیل دتا۔ آرگوت فریئر دسدے نيں کہ جمہوریہ دے تحت کیوبا دی آبادی وچ بدعنوانی دے لئی بہت ودھ رواداری سی۔ ہور برآں، کیوبا دے لوک جاندے سن تے تنقید کردے سن کہ کون بدعنوان اے، لیکن "مجرماں توں استثنیٰ" دے طور اُتے کم کرنے دی انہاں دی قابلیت دی تعریف کيتی۔ [۲۸] بدعنوان عہدیداراں نے کانگریس دے ممبراں توں اگے ودھ کے فوجی عہدیداراں نوں وی شامل کيتا جنہاں نے رہائشیاں نوں احسان کيتا تے رشوت قبول کيتی۔ [۲۸] فوج دے اندر جوئے دے غیر قانونی نیٹ ورک دے قیام نے فوج دے اہلکاراں جداں کہ لیفٹیننٹ کرنل پیڈرازا تے میجر مارین نوں جوئے دی وسیع سرگرمیاں وچ ملوث ہونے دے قابل بنایا۔ [۲۸] دی کیوبن ریپبلک تے جوزے مارٹی دے مصنفاں موریسیو اگسٹو فونٹ تے الفونسو کوئروز کہندے نيں کہ صدور رامون گراؤ تے کارلوس پریو سوکراس دی انتظامیہ دے تحت عوامی زندگی وچ بدعنوانی پھیلی ہوئی اے۔ [۲۹] پریو نے عوامی فنڈز وچ $۹۰ ملین توں ودھ چوری کرنے دی اطلاع دتی سی، جو کہ سالانہ قومی بجٹ دے اک چوتھائی دے برابر سی۔ [۳۰] کمیونسٹ انقلاب توں پہلے، کیوبا اُتے ۱۹۴۰ توں ۱۹۴۴ تک فولخنسیو باتیستا دی منتخب حکومت دے تحت حکومت سی۔ اس پورے عرصے دے دوران، بتیستا دا سپورٹ ویہہ بنیادی طور اُتے بدعنوان سیاستداناں تے فوجی حکام اُتے مشتمل سی۔ بتیستا خود حکومت وچ آنے توں پہلے حکومت توں بہت ودھ منافع کمانے دے قابل سی حکومتی معاہدےآں تے جوئے دی آمدنی دے ذریعے۔ [۲۸] ۱۹۴۲ وچ ، برطانوی دفتر خارجہ نے رپورٹ کيتا کہ امریکی محکمہ خارجہ صدر فولخنسیو باتیستا دے دور وچ بدعنوانی دے بارے وچ "بہت پریشان" سی، جس نے اس مسئلے نوں "مقامی" قرار دتا تے "ہر اوہ چیز جو پہلے چلی سی" توں تجاوز کيتا۔ برطانوی سفارت کاراں دا خیال سی کہ بدعنوانی کیوبا دے سب توں طاقتور ادارےآں وچ جڑی ہوئی اے، جس وچ حکومت تے فوج دے اعلیٰ ترین افراد جوئے تے منشیات دے کاروبار وچ بہت ودھ ملوث نيں۔ [۳۱] سول سوسائٹی دے حوالے توں ایڈورڈو سینز رونر لکھدے نيں کہ پولیس تے حکومت دے اندر بدعنوانی نے کیوبا وچ مجرمانہ تنظیماں دی توسیع نوں ممکن بنایا۔ [۳۱] بٹسٹا نے امریکی صدر فرینکلن روزویلٹ دی کیوبا دی سول سروس وچ اصلاحات وچ مدد دے لئی ماہرین بھیجنے دی پیشکش توں انکار کر دتا۔
بعد وچ ۱۹۵۲ وچ ، بٹیستا نے پریو سوکاراس دے خلاف فوجی بغاوت دی قیادت دی تے ۱۹۵۹ تک حکومت کیتی۔ اس دے دور حکومت وچ ، بتسٹا نے اک بدعنوان آمریت دی قیادت دی جس وچ منظم جرائم دی تنظیماں دے نال قریبی روابط تے کیوبا دی شہری آزادیاں وچ کمی شامل سی۔ اس دور دے نتیجے وچ بتسٹا انتظامی تے سول سوسائٹی دونے سطحاں اُتے بدعنوانی دے ہور "جدید ترین طریقےآں" وچ ملوث ہويا۔ [۲۳] بریتسکا تے اس دی انتظامیہ لاٹری توں منافع کمانے دے نال نال غیر قانونی جوئے وچ وی مصروف اے۔ [۲۳] پولیس دی بدعنوانی دی ودھدی ہوئی مقدار، پریس دے نال نال میڈیا دی سنسرشپ ، تے کمیونسٹ مخالف مہمات دے ذریعے سول سوسائٹی وچ بدعنوانی ہور پروان چڑھی جس نے تشدد، تشدد تے سرعام پھانسیاں توں اپوزیشن نوں دبا دتا۔ بدعنوانی دے خلاف رواداری تے قبولیت دا سابقہ کلچر وی بٹسٹا دی آمریت دے نال تحلیل ہو گیا۔ مثال دے طور پر، اک شہری نے لکھیا کہ "گراؤ تے پریو کِنے ہی بدعنوان سن، اساں انہاں نوں منتخب کيتا تے اس لئی انہاں نوں اسيں توں چوری کرنے دی اجازت دی۔ باتسٹا ساڈی اجازت دے بغیر سانوں لوٹتا اے۔" بتسٹا دے تحت بدعنوانی نے اقتصادی شعبے وچ ہور توسیع دی جو اس نے غیر ملکی سرمایہ کاراں دے نال اتحاد تے ملک دے راجگڑھ ہوانا وچ غیر قانونی جوئے بازی دے اڈےآں تے مجرمانہ تنظیماں دے پھیلاؤ دے نال کيتا۔ [۳۲]
کیوبا دی سیاست
[سودھو]۱۸۹۸ وچ کیوبا اُتے ریاستہائے متحدہ دے حملے دے بعد دی دہائیاں وچ ، تے ۲۰ مئی ۱۹۰۲ نوں امریکا توں باضابطہ آزادی ، کیوبا نے کئی بغاوتاں، بغاوتاں تے امریکی فوجی قبضے دے دور نوں برداشت کردے ہوئے، نمایاں عدم استحکام دا سامنا کيتا۔ فولخنسیو باتیستا ، اک سابق فوجی جس نے ۱۹۴۰ توں ۱۹۴۴ تک کیوبا دے منتخب صدر دے طور اُتے خدمات انجام دتیاں، ۱۹۵۲ وچ فوجی بغاوت وچ اقتدار اُتے قبضہ کرنے تے ۱۹۵۲ دے انتخابات نوں منسوخ کرنے دے بعد دوسری بار صدر بنے۔ [۳۳] بھانويں باتسٹا اپنی پہلی مدت دے دوران نسبتاً ترقی پسند رہیا سی، [۳۴] ۱۹۵۰ دی دہائی وچ اس نے بہت ودھ آمرانہ تے عوامی خدشےآں توں لاتعلق ثابت کيتا۔ [۳۵] جدوں کہ کیوبا بہت ودھ بے روزگاری تے پانی دے محدود انفراسٹرکچر دی وجہ توں دوچار رہیا، [۳۶] بٹسٹا نے منظم جرائم دے لئی منافع بخش روابط قائم کرکے تے امریکی کمپنیاں نوں کیوبا دی معیشت، خاص طور اُتے گنے دے باغات تے ہور مقامی وسائل اُتے غلبہ حاصل کرنے دی اجازت دے کے آبادی دا مقابلہ کيتا۔ [۳۶][۳۷][۳۸] بھانويں امریکا نے بتسٹا آمریت دی مسلح تے سیاسی حمایت کی، لیکن بعد وچ امریکی صدر جان ایف کینیڈی نے اس دی بدعنوانی تے اسنوں ہٹانے دے جواز نوں تسلیم کيتا۔ [۳۹]
اپوزیشن
[سودھو]صدر دے طور اُتے اپنی پہلی مدت دے دوران، بٹسٹا نوں کیوبا دی اصل کمیونسٹ پارٹی (بعد وچ پاپولر سوشلسٹ پارٹی دے ناں توں جانیا جاندا اے ) دی حمایت حاصل سی، [۳۴] لیکن اپنی دوسری مدت دے دوران اوہ سختی توں کمیونسٹ مخالف ہو گئے۔ [۳۶][۴۰] بریستا نے سیاسی مخالفین نوں خاموش کرنے دی کوشش دے طور اُتے اک کمزور حفاظتی پل تیار کيتا۔ مارچ ۱۹۵۲ دی بغاوت دے بعد دے مہینےآں وچ ، فیڈل کاسترو ، جو اس وقت دے اک نوجوان وکیل تے کارکن سن، نے بتیستا دی معزولی دے لئی درخواست کيتی، جس اُتے اس نے بدعنوانی تے ظلم دا الزام لگایا سی۔ پر، کاسترو دے آئینی دلائل نوں کیوبا دی عدالتاں نے مسترد کر دتا سی۔ [۴۱] ایہ فیصلہ کرنے دے بعد کہ کیوبا دی حکومت نوں قانونی ذرائع توں تبدیل نئيں کيتا جا سکدا، کاسترو نے مسلح انقلاب شروع کرنے دا عزم کيتا۔ اس مقصد دے لئی، اس نے تے اس دے بھائی راؤل نے اک نیم فوجی تنظیم دی بنیاد رکھی جسنوں "دی موومنٹ" کہیا جاندا اے، جس نے ہتھیاراں دا ذخیرہ کيتا تے ۱۹۵۲ دے آخر تک ہوانا دے ناراض محنت کش طبقے توں تقریباً ۱٬۲۰۰ پیروکاراں نوں بھرتی کيتا۔
ابتدائی مراحل
[سودھو]مونکاڈا بیرکاں اُتے حملہ
[سودھو]بٹسٹا حکومت دے خلاف اپنا پہلا دھچکيا لگاندے ہوئے، فیڈل تے راول کاسترو نے ۷۰ جنگجو اکٹھے کيتے تے کئی فوجی تنصیبات اُتے کثیر الجہتی حملے دا منصوبہ بنایا۔ [۴۲] ۲۶ جولائی ۱۹۵۳ نوں، باغیاں نے سانتیاگو وچ مونکاڈا بیرکاں تے بیامو وچ بیرکاں اُتے حملہ کیتا، صرف اس توں کدرے ودھ متعدد سرکاری فوجیاں دے ہتھوں فیصلہ کن شکست ہوئی۔ [۸] امید دی جا رہی سی کہ ایہ حملہ بتیستا دی حکومت دے خلاف ملک گیر بغاوت نوں جنم دے گا۔ اک گھینٹے دی لڑائی دے بعد بوہتے باغی تے انہاں دے رہنما پہاڑاں دی طرف بھج گئے۔ [۴۳] لڑائی وچ مارے جانے والے باغیاں دی صحیح تعداد قابل بحث اے۔ پر، اپنی سوانح عمری وچ ، فیڈل کاسترو نے دعویٰ کيتا کہ لڑائی وچ نو مارے گئے، تے بتیستا حکومت دے قبضے دے بعد ہور ۵۶ نوں پھانسی دے دتی گئی۔ [۴۴] حکومت کیتی طرف توں مرداں دی وڈی تعداد دی وجہ توں، ہنٹ نے کاسترو دے نال پہاڑاں دی طرف بھاگنے دا موقع لیندے ہوئے تعداد نوں ۶۰ دے نیڑے کر دتا۔ [۲۸] مرنے والےآں وچ ایبل سانتاماریا ، کاسترو دا دوسرا کمانڈر سی، جسنوں حملے دے ہی دن قید، تشدد تے پھانسی دے دتی گئی۔ [۴۵]
قید تے ہجرت
[سودھو]کاسترو برادران سمیت تحریک دے متعدد اہم انقلابیاں نوں جلد ہی گرفتار کر ليا گیا۔ اک انتہائی سیاسی مقدمے وچ ، فیڈل نے اپنے دفاع وچ تقریباً چار گھینٹے تک گل کیتی، جس دا اختتام انہاں لفظاں اُتے ہويا کہ "میری مذمت کرو، اس توں کوئی فرق نئيں پڑدا۔ تریخ مینوں معاف کر دے گی ۔" کاسترو دا دفاع قوم پرستی، غیر اشرافیہ کیوبا دے لئی نمائندگی تے فائدہ مند پروگراماں، تے کیوبا دی کمیونٹی دے لئی انہاں دی حب الوطنی تے انصاف اُتے مبنی سی۔ [۴۶] فیڈل نوں اسلا ڈی پنوس اُتے واقع پریسڈیو ماڈلو جیل وچ ۱۵ سال قید دی سزا سنائی گئی، جداں کہ راؤل نوں ۱۳ سال قید دی سزا سنائی گئی۔ [۴۷] پر، ۱۹۵۵ وچ ، وسیع سیاسی دباؤ دے تحت، بتیستا حکومت نے کیوبا دے تمام سیاسی قیدیاں نوں رہیا کر دتا، بشمول مونکاڈا حملہ آور۔ فیڈل دے جیسوئٹ بچپن دے استاداں بتسٹا نوں فیدل تے راؤل نوں رہائی وچ شامل کرنے اُتے راضی کرنے وچ کامیاب رہے۔ [۴۸]
جلد ہی، کاسترو برادران میکسیکو وچ ہور جلاوطناں دے نال بتیستا دا تختہ الٹنے دی تیاری دے لئی شامل ہو گئے، ہسپانوی خانہ جنگی وچ ریپبلکن فورسز دے رہنما البرٹو بایو توں تربیت حاصل کيتی۔ جون ۱۹۵۵ وچ ، فیڈل نے ارجنٹائن دے انقلابی ارنسٹو "چے" گویرا نال ملاقات کيتی، جو اس دے مقصد وچ شامل ہوئے۔ [۴۸] راؤل تے فیڈل دے چیف ایڈوائزر ارنسٹو نے بٹسٹا دی معافی دے آغاز وچ مدد کيتی۔ [۴۶] انقلابیاں نے ۱۹۵۳ وچ مونکاڈا بیرکاں اُتے حملے دی تریخ دے حوالے توں خود نوں "۲۶ جولائی دی تحریک" دا ناں دتا [۸]
طلباء دے مظاہرے ۔
[سودھو]۱۹۵۵ دے آخر تک، طلباء دے ہنگامے تے مظاہرے ودھ عام ہو گئے، تے نويں گریجویٹس نوں نوکریاں نہ ملنے دی وجہ توں بے روزگاری مسئلہ بن گئی۔ ایہ احتجاج بڑھدے ہوئے جبر توں نمٹا گیا۔ تمام نوجواناں نوں ممکنہ انقلابی دے طور اُتے دیکھیا گیا۔ کیوبا دی حکومت دے خلاف مسلسل مخالفت تے اس دے کیمپس وچ ہونے والی بہت ودھ احتجاجی سرگرمیاں دی وجہ توں، ہوانا یونیورسٹی نوں ۳۰ نومبر ۱۹۵۶ نوں عارضی طور اُتے بند کر دتا گیا سی (یہ پہلی انقلابی حکومت دے تحت ۱۹۵۹ تک دوبارہ نئيں کھلی سی)۔[۴۹]
ڈومنگو گوئکوریا بیرکاں اُتے حملہ
[سودھو]جب کاسترو برادران تے ہور ۲۶ جولائی موومنٹ دے گوریلہ میکسیکو وچ تربیت لے رہے سن تے کیوبا وچ اپنے ابھرتی ہوئی تعیناتی دی تیاری کر رہے سن، اک ہور انقلابی گروپ نے مونکاڈا بیرکس حملے دی مثال دی پیروی کيتی۔ ۲۹ اپریل ۱۹۵۶ نوں ۱۲:۵۰ پر وزیر اعظم اتوار دے اجتماع دے دوران، رینول گارسیا دی قیادت وچ تقریباً ۱۰۰ باغیاں دے اک آزاد گوریلا گروپ نے صوبہ ماتنزاس وچ ڈومنگو گوئکوریا دی فوجی بیرکاں اُتے حملہ کيتا۔ لڑائی وچ دس باغیاں تے تن فوجیاں دے مارے جانے دے نال حملے نوں پسپا کر دتا گیا، تے اک باغی نوں مختصراً گیریژن کمانڈر نے قتل کر دتا۔ فلوریڈا انٹرنیشنل یونیورسٹی دے تریخ دان میگنوئل بریتو قریبی کیتھیڈرل وچ سن جدوں فائر فائٹ شروع ہويا۔ اوہ لکھدے نيں، "اس دن، میرے تے ماتنزاس دے لئی کیوبا دے انقلاب دا آغاز ہويا۔" [۵۰][۵۱]
بڑھدا ہويا تنازعہ
[سودھو]گرانما لینڈنگ
[سودھو]گرانما یاٹ ۲۵ نومبر ۱۹۵۶ نوں ٹکسپان ، ویراکروز ، میکسیکو توں روانہ ہوئی، جس وچ کاسترو برادران تے ارنسٹو "چے" گویرا تے کیمیلو سینفیوگوس سمیت ۸۰ ہور افراد شامل سن، حالانکہ یاٹ نوں ودھ توں ودھ ۱۲۵ افراد دے بیٹھنے دے لئی ڈیزائن کيتا گیا سی۔ ۲ دسمبر نوں، [۵۲] ایہ نیکرو دی میونسپلٹی وچ پلیا لاس کولوراڈاس وچ اتری، منصوبہ بندی توں دو دن بعد پہنچی کیونجے کشتی بہت ودھ لدی ہوئی سی، پریکٹس دے دوران جہاز رانی دے برعکس۔ [۵۳] اس نے تحریک دے لانو ونگ دے نال مربوط حملے دی کسی وی امید نوں ختم کردتا۔ جہاز دے پہنچنے تے باہر نکلنے دے بعد، باغیاں دے گروہ نے جنوب مشرقی کیوبا وچ واقع سیرا میسٹرا پہاڑاں وچ اپنا راستہ بنانا شروع کر دتا۔ ٹریک شروع ہونے دے تن دن بعد، بتیستا دی فوج نے گرانما دے بیشتر شرکاء اُتے حملہ کر کے ہلاک کر دتا۔ - جداں کہ صحیح تعداد وچ اختلاف اے، اصل بیاسی وچوں ویہہ توں ودھ آدمی کیوبا دی فوج دے نال ابتدائی مقابلےآں وچ زندہ بچ گئے تے سیرا میسٹرا دے پہاڑاں وچ فرار ہو گئے۔ [۵۴]
زندہ بچ جانے والےآں دے گروپ وچ فیڈل تے راؤل کاسترو، چی گویرا تے کیمیلو سینفیوگوس شامل سن ۔ منتشر بچ جانے والے، اکیلے یا چھوٹے گروہاں وچ ، پہاڑاں وچ گھمدے، اک دوسرے نوں لبھدے۔ آخر کار، ایہ لوک دوبارہ جڑاں گے – کساناں دے ہمدرداں دی مدد توں – تے گوریلا فوج دی بنیادی قیادت تشکیل دین گے۔ کئی سوانیاں انقلابیاں، جنہاں وچ سیلیا سانچیز تے ہیڈی سانتاماریا ( ابیل سانتاماریا دی بہن) وی شامل نيں، نے وی پہاڑاں وچ فیڈل کاسترو دی کارروائیاں وچ مدد کيتی۔ [۵۵]
صدارتی محل اُتے حملہ
[سودھو]۱۳ مارچ ۱۹۵۷ نوں انقلابیاں دا اک وکھ گروپ - مخالف کمیونسٹ اسٹوڈنٹ ریوولیوشنری ڈائریکٹوریٹ (RD) ( <i id="mwAV0">Directorio Revolucionario Estudantil</i>, DRE)، بوہتے طلباء اُتے مشتمل - ہوانا وچ صدارتی محل اُتے دھاوا بولا، بٹسٹا نوں قتل کرنے تے حکومت دا تختہ الٹنے دی کوشش کيتی۔ حملہ مکمل ناکامی اُتے ختم ہويا۔ RD دے رہنما، طالب علم ہوزے انتونیو ایچیوریریا ، ہوانا دے ریڈیو سٹیشن اُتے بٹسٹا دی افواج دے نال فائرنگ دے تبادلے وچ ہلاک ہو گئے، جس اُتے اس نے بتسٹا دی متوقع موت دی خبر پھیلانے دے لئی قبضہ کر ليا سی۔ زندہ بچ جانے والےآں وچوں مٹھی بھر افراد وچ ڈاکٹر ہمبرٹو کاسٹیلو (جو بعد وچ ایسکیمبرے وچ انسپکٹر جنرل بنے)، رولانڈو کیوبیلا تے فاؤر چومن (دونے بعد وچ ۱۳ مارچ دی تحریک دے کمانڈنٹ، جو صوبہ لاس ولاز دے اسکمبرے پہاڑاں وچ مرکز سن ) شامل سن ۔ [۵۶]
پلان، جداں کہ فیوئر چومون میدیاویلا نے دسیا، صدارتی محل اُتے پنجاہ آدمیاں دے اک کمانڈو دے ذریعے حملہ کرنا سی تے نال ہی نال Radiocentro CMQ بلڈنگ وچ ریڈیو سٹیشن ریڈیو ریلوج اُتے قابض اک سو آدمیاں دے آپریشن دی حمایت کرنا سی تاکہ بریستا دی موت دا اعلان کيتا جا سکے۔ محل اُتے حملے دے نتیجے وچ فولخنسیو باتیستا دا خاتمہ ہو جائے گا، ریڈیو ریلوج نوں لینے دا مقصد بریستا دی موت دا اعلان کرنا تے عام ہڑتال دی کال دینا، ہوانا دے لوکاں نوں مسلح جدوجہد وچ شامل ہونے اُتے اکسانا سی۔ صدارتی محل اُتے پنجاہ آدمیاں تک قبضہ کرنے دا منصوبہ، کارلوس گوٹیریز مینیو تے فاؤر چومون دی ہدایت پر، اس کمانڈ نوں ۱۰۰ مسلح افراد دے اک گروپ دی حمایت حاصل سی جس دا کم اردگرد دی بلند ترین عمارتاں اُتے قبضہ کرنا سی۔ صدارتی محل دا علاقہ (La Tabacalera, the Sevilla Hotel, the Palace of Fine Arts) تے انہاں عہدےآں توں صدارتی محل اُتے حملے وچ مرکزی کمانڈ دی حمایت کردے نيں۔ پر، ایہ ثانوی امدادی آپریشن نئيں کيتا گیا کیونجے جنہاں مرداں نوں شرکت کرنا سی اوہ آخری لمحات دی ہچکچاہٹ دی وجہ توں کدی وی واقعات دے مقام اُتے نئيں پہنچے۔ بھانويں حملہ آور محل دی تیسری منزل تک پہنچ گئے، لیکن انہاں نے بتسٹا دا پتہ نئيں لگایا تے نہ ہی اسنوں پھانسی دی۔
ہمبولٹ ۷ دا قتل عام
[سودھو]ہمبولٹ ۷ دا قتل عام ۲۰ اپریل ۱۹۵۷ نوں اپارٹمنٹ ۲۰۱ وچ ہويا جدوں لیفٹیننٹ کرنل ایسٹیبن وینٹورا نوو دی قیادت وچ نیشنل پولیس نے صدارتی محل اُتے حملے تے ریڈیو سینٹرو سی ایم کیو دے ریڈیو ریلوج اسٹیشن اُتے قبضے وچ بچ جانے والے چار شرکاء نوں قتل کر دتا۔ .
پولیس نے جوان پیڈرو کاربو نوں کرنل دے قتل دے لئی تلاش کيتا سی۔ انتونیو بلانکو ریکو، بٹسٹا دی خفیہ سروس دے سربراہ۔ [۵۷] مارکوس رودریگوز الفانسو ("مارکوئٹوس" دے ناں توں وی جانیا جاندا اے ) فریکتوسو، کاربو تے مچادیتو دے نال بحث کرنے لگے۔ جو ویسٹ بروک حالے نئيں آیا سی۔ مارکوئٹوس، جس نے انقلابی ہونے دا اعلان کیتا، انقلاب دے سخت خلاف سی تے اس طرح دوسرےآں دی طرف توں ناراضگی سی۔ ۲۰ اپریل ۱۹۵۷ دی صبح، مارکویٹوس نے لیفٹیننٹ کرنل ایسٹیبن وینٹورا نال ملاقات کيتی تے اس مقام دا انکشاف کيتا جتھے نوجوان انقلابی سن، ہمبولٹ ۷۔ [۵۸][۵۹] ۲۰ اپریل نوں شام ۵:۰۰ بجے دے بعد، پولیس افسران دی اک وڈی نفری پہنچی تے اپارٹمنٹ ۲۰۱ اُتے حملہ کیتا، جتھے ایہ چار افراد مقیم سن ۔ مرداں نوں معلوم نئيں سی کہ پولیس باہر اے۔ پولیس نے انہاں باغیاں نوں پھڑ کر پھانسی دے دی، جو غیر مسلح سن ۔ [۶۰]
یہ واقعہ ۱۹۵۹ وچ انقلاب دے بعد دی تحقیقات تک چھپا ہويا سی۔ مارکوئٹوس نوں گرفتار کر ليا گیا اور، اک دوہرے مقدمے دی سماعت دے بعد، مارچ ۱۹۶۴ وچ سپریم کورٹ نے فائرنگ اسکواڈ دے ذریعے سزائے موت سنائی [۶۱]
فرینک پیس
[سودھو]فرینک پیس اک انقلابی آرگنائزر سی جس نے اک وسیع شہری نیٹ ورک بنایا سی، جس اُتے کاسترو دے اترنے دی حمایت وچ سینٹیاگو ڈی کیوبا وچ ناکام بغاوت نوں منظم کرنے وچ انہاں دے کردار دی وجہ توں مقدمہ چلایا گیا سی تے اسنوں بری کر دتا گیا سی۔ ۳۰ جون ۱۹۵۷ نوں، فرینک دے چھوٹے بھائی، جوسو پیس، نوں سینٹیاگو پولیس نے ہلاک کر دتا۔ جولائی ۱۹۵۷ دے آخری حصے دے دوران، پولیس دی منظم تلاشی دی لہر نے فرینک پیس نوں سینٹیاگو ڈی کیوبا وچ چھپنے اُتے مجبور کيتا۔ ۳۰ جولائی نوں اوہ راؤل پجول دے نال اک محفوظ گھر وچ سن، تحریک دے ہور اراکین دی جانب توں انتباہات دے باوجود کہ ایہ محفوظ نئيں اے۔ کرنل ہوزے سالاس کیزیریز دے ماتحت سینٹیاگو پولیس نے عمارت نوں گھیرے وچ لے لیا۔ فرینک تے راول نے فرار ہونے دی کوشش کيتی۔ پر، اک مخبر نے انہاں دے نال دھوکہ کیہ جدوں انہاں نے اک ویٹنگ گیٹ وے کار تک جانے دی کوشش کيتی۔ پولیس افسران نے دونے افراد نوں کالیجون ڈیل مورو (رامپارٹ لین) اُتے لے جا کے سر دے پچھلے حصے وچ گولی مار دی۔ بتیستا دی حکومت کیتی خلاف ورزی کردے ہوئے، اسنوں ۲۶ جولائی دی تحریک دے زیتون دے سبز وردی تے سرخ تے سیاہ بازو بند وچ سانتا ایفیجینیا قبرستان وچ دفن کيتا گیا۔
País دی موت دے ردعمل وچ ، سینٹیاگو دے کارکناں نے اچانک عام ہڑتال دا اعلان کيتا۔ ایہ ہڑتال اس وقت تک شہر دا سب توں وڈا عوامی مظاہرہ سی۔ ۳۰ جولائی ۱۹۵۷ دے متحرک ہونے نوں کیوبا دے انقلاب تے بٹسٹا دی آمریت دے زوال دونے وچ سب توں فیصلہ کن تاریخاں وچوں اک سمجھیا جاندا اے۔ اس دن نوں کیوبا وچ یوم شہدائے انقلاب دے طور اُتے منایا گیا اے۔ فرینک پیس سیکنڈ فرنٹ، سیرا میسٹرا وچ راؤل کاسترو دی زیرقیادت گوریلا یونٹ دا ناں گرے ہوئے انقلابی دے لئی رکھیا گیا سی۔ ۲۲۶ سان بارٹولوم سٹریٹ اُتے اس دے بچپن دے گھر نوں سینٹیاگو فرینک پیس گارسیا ہاؤس میوزیم وچ تبدیل کر دتا گیا تے اسنوں قومی یادگار دے طور اُتے نامزد کيتا گیا۔ ہولگین، کیوبا دا بین الاقوامی ہوائی اڈہ وی اس دا ناں رکھدا اے۔ [۶۲]
سین فوگوس وچ بحری بغاوت
[سودھو]۶ ستمبر ۱۹۵۷ نوں سینفیوگوس نیول ویہہ وچ کیوبا دی بحریہ دے عناصر نے بٹسٹا حکومت دے خلاف اٹھیا کھڑے ہوئے۔ ۲۶ جولائی دی تحریک دے نال ہمدردی وچ جونیئر افسران دی قیادت وچ ، اس دا اصل مقصد ہوانا بندرگاہ وچ جنگی جہازاں دے قبضے دے نال موافق سی۔ مبینہ طور اُتے امریکی سفارتخانے دے اندر انفرادی عہدیداراں نوں اس سازش دا علم سی تے انہاں نے وعدہ کيتا سی کہ جے ایہ کامیاب ہُندا اے تاں امریکا اسنوں تسلیم کرے گا۔ [۶۳]
صبح ۵:۳۰ بجے تک اڈہ باغیاں دے ہتھ وچ سی۔ ویہہ اُتے سوئے ہوئے ۱۵۰ نیول اہلکاراں وچوں بوہتے اٹھائیہہ اصل سازشیاں دے نال شامل ہو گئے جدوں کہ اٹھارہ افسران نوں گرفتار کر ليا گیا۔ تقریباً دو سو چھبیہہ جولائی موومنٹ دے ارکان تے ہور باغی حامی قصبے توں اڈے وچ داخل ہوئے تے انہاں نوں اسلحہ دتا گیا۔ سین فوگوس کئی گھنٹےآں تک باغیاں دے ہتھ وچ رہیا۔ [۶۴] دوپہر تک سانتا کلارا توں سرکاری موٹر والی پیادہ پہنچ چکی سی، جسنوں B-26 بمباراں دی مدد حاصل سی۔ ہوانا توں بکتر بند یونٹاں دا تعاقب ہويا۔ دوپہر تے رات بھر سڑکاں اُتے لڑائی دے بعد آخری باغی، جو پولیس ہیڈکوارٹر وچ موجود سن، مغلوب ہو گئے۔ تقریباً ۷۰ باغیاں تے باغیاں دے حامیاں نوں موت دے گھاٹ اتار دتا گیا تے شہریاں دے خلاف انتقامی کارروائیاں توں ۳۰۰ افراد دی ہلاکت دی تخمینہ تعداد وچ وادھا ہويا۔ [۶۵]
حال ہی وچ امریکی-کیوبا دے ہتھیاراں دے معاہدے دے تحت خاص طور اُتے نصف کرہ دے دفاع وچ استعمال دے لئی فراہم کيتے گئے بمباراں تے ٹینکاں دے استعمال نے ہن دونے حکومتاں دے درمیان تناؤ ودھیا دتا اے۔ [۶۶]
شورش تے امریکا دی شمولیت
[سودھو]امریکا نے کیوبا نوں ہوائی جہاز، بحری جہاز، ٹینک تے نیپلم ورگی ہور ٹیکنالوجی فراہم کی، جو باغیاں دے خلاف استعمال ہُندی سی۔ ایہ بالآخر ۱۹۵۸ وچ بعد وچ ہتھیاراں دی پابندی دی وجہ توں ختم ہو جائے گا [۶۷]
ٹاڈ شلز دے مطابق، ریاستہائے متحدہ نے اکتوبر یا نومبر ۱۹۵۷ دے آس پاس ۲۶ جولائی دی تحریک نوں فنڈ دینا شروع کيتا تے ۱۹۵۸ دے وسط وچ ختم ہويا۔ ۲۶ جولائی دی تحریک دے اہم رہنماواں نوں "۵۰٬۰۰۰ ڈالر توں کم نئيں" فراہم کيتے جاواں گے، [۶۸] جس دا مقصد تحریک دے کامیاب ہونے دی صورت وچ باغیاں دے درمیان امریکا دے لئی ہمدردی پیدا کرنا اے۔
جدوں کہ بتیستا نے ۲۶ جولائی نوں گوریلاں نوں کچلنے دے لئی سیرا میسٹرا دے علاقے وچ فوجیاں دی تعیناتی وچ وادھا کیتا، اسکامبرے دے دوسرے قومی محاذ نے آئینی فوج دی بٹالین نوں ایسکامبرے پہاڑاں دے علاقے وچ بند رکھیا۔ دوسرے نیشنل فرنٹ دی قیادت سابق انقلابی ڈائریکٹوریٹ ممبر ایلوئے گوٹیریز مینیو تے "یانکی کمانڈنٹ" ولیم الیگزینڈر مورگن کر رہے سن ۔ سیرا میسٹرا وچ کاسترو دے اترنے دے بارے وچ خبراں آنے دے بعد گوٹیریز مینیو نے گوریلا بینڈ تشکیل دتا تے اس دی سربراہی کی، تے ہوزے انتونیو ایچیوریا نے ہوانا ریڈیو اسٹیشن اُتے دھاوا بول دتا۔ بھانويں مورگن نوں امریکی فوج توں بے عزتی توں فارغ کر دتا گیا سی، لیکن فوج دی بنیادی تربیت توں اس دی دوبارہ تخلیق کرنے والی خصوصیات نے دوسرے قومی محاذ دے فوجیاں دی لڑائی دی تیاری وچ اک اہم فرق ڈالیا۔
اس دے بعد، امریکا نے کیوبا دی حکومت اُتے اقتصادی پابندیاں عائد کر دیؤ تے اپنے سفیر نوں واپس بلا لیا، جس توں حکومت دا مینڈیٹ ہور کمزور ہو گیا۔ [۶۹] کیوبا دے درمیان بتسٹا دی حمایت ختم ہونے لگی، سابق حامی یا تاں انقلابیاں وچ شامل ہو گئے یا خود نوں بتسٹا توں دور کر ليا۔ اک بار جدوں بتسٹا نے کیوبا دی معیشت دے بارے وچ سخت فیصلے کرنے شروع کر دتے، تاں اس نے امریکی آئل ریفائنریز تے ہور امریکی املاک نوں قومیانا شروع کر دتا۔ [۷۰] اس دے باوجود مافیا تے امریکی تاجراں نے حکومت کیتی حمایت برقرار رکھی۔ [۷۱]
بتیستا دی حکومت اکثر کیوبا دے شہراں نوں اپنے کنٹرول وچ رکھنے دے لئی ظالمانہ طریقےآں دا سہارا لیندی سی۔ پر، سیرا میسٹرا دے پہاڑاں وچ ، کاسترو نے، جس دی مدد توں فرینک پیس، راموس لاٹور، ہیوبر ماتوس، تے بوہت سارے دوسرے، نے بٹسٹا دے فوجیاں دے چھوٹے چھاؤنیاں اُتے کامیاب حملے کيتے سن ۔ کاسترو دے نال سی آئی اے توں منسلک فرینک سٹرگس نے شمولیت اختیار کيتی جس نے کاسترو دے فوجیاں نوں گوریلا جنگ وچ تربیت دینے دی پیشکش کیتی۔ کاسترو نے ایہ پیشکش قبول کر لئی، لیکن اسنوں بندوقاں تے گولہ بارود دی وی فوری لوڑ سی، اس لئی سٹرگیس بندوق بردار بن گیا۔ سٹرگس نے الیگزینڈریا، ورجینیا وچ سی آئی اے دے ہتھیاراں دے ماہر سیموئیل کمنگز دی انٹرنیشنل آرمامنٹ کارپوریشن توں کشتیاں توں بھرے ہتھیار تے گولہ بارود خریدا۔ اسٹرگس نے سیرا میسٹرا دے پہاڑاں وچ اک تربيتی کیمپ کھولیا، جتھے اس نے چی گویرا تے ۲۶ جولائی دی تحریک دے باغی سپاہیاں نوں گوریلا جنگ سکھائی۔
اس دے علاوہ، کمزور مسلح بے ضابطگیاں نے جسنوں ایسکوپیٹروس کہیا جاندا اے، نے صوبہ اورینٹ دے دامن تے میدانی علاقےآں وچ بٹسٹا دی افواج نوں ہراساں کيتا۔ ایسکوپیریٹورز نے سپلائی لائناں دی حفاظت تے انٹیلی جنس شیئر کرکے کاسترو دی اہم افواج نوں براہ راست فوجی مدد فراہم کيتی۔ [۷۲] بالآخر پہاڑ کاسترو دے قبضے وچ آگئے۔ [۷۳]
مسلح مزاحمت دے علاوہ، باغیاں نے اپنے فائدے دے لئی پروپیگنڈے نوں استعمال کرنے دی کوشش کيتی۔ ریڈیو ریبلڈ ("باغی ریڈیو") دے ناں توں اک قزاقاں دا ریڈیو اسٹیشن فروری ۱۹۵۸ وچ قائم کيتا گیا سی، جس نے کاسترو تے اس دی افواج نوں دشمن دے علاقے وچ ملک بھر وچ اپنا پیغام نشر کرنے دی اجازت دی۔ [۷۴] نیو یارک ٹائمز دے صحافی ہربرٹ میتھیوز دے نال کاسترو دی وابستگی نے کمیونسٹ مخالف پروپیگنڈے اُتے صفحہ اول دے لائق رپورٹ بنائی۔ [۷۵] ریڈیو دی نشریات کارلوس فرانکی نے ممکن بنائی جو کاسترو دے اک سابقہ جاننے والے سن جو بعد وچ پورٹو ریکو وچ کیوبا جلاوطن ہو گئے۔ [۷۶]
اس وقت دے دوران، کاسترو دی افواج دی تعداد بوہت گھٹ رہی، بعض اوقات انہاں دی تعداد ۲۰۰ توں وی کم سی، جداں کہ کیوبا دی فوج تے پولیس فورس دی افرادی قوت تقریباً ۳۷٬۰۰۰ سی۔ [۷۷] اس دے باوجود، تقریباً ہر بار جدوں کیوبا دی فوج نے انقلابیاں دے خلاف جنگ کيتی، فوج نوں پسپائی اُتے مجبور کيتا گیا۔ ۱۴ مارچ ۱۹۵۸ نوں ریاستہائے متحدہ دی طرف توں کیوبا دی حکومت اُتے ہتھیاراں دی پابندی - نے بٹسٹا دی افواج دی کمزوری وچ اہم کردار ادا کيتا۔ کیوبا دی فضائیہ تیزی توں بگڑ گئی: اوہ امریکا توں پرزے درآمد کيتے بغیر اپنے ہوائی جہازاں دی مرمت نئيں کر سکدی سی۔ [۷۸]
مسلسل شورش
[سودھو]آپریشن ویرانو
[سودھو]بتسٹا نے بالآخر کاسترو دی کوششاں دا جواب آپریشن ویرانو دے ناں توں پہاڑاں اُتے حملہ کیتا، جسنوں باغی لا اوفینسیوا دے ناں توں جاندے نيں۔ فوج نے اپنے بھائی راؤل دے نال تقریباً ۱۲٬۰۰۰ سپاہی، جنہاں وچوں نصف غیر تربیت یافتہ ریکروٹس سن، پہاڑاں وچ بھیجے۔ چھوٹی چھوٹی جھڑپاں دے سلسلے وچ ، کاسترو دے پرعزم گوریلاں نے کیوبا دی فوج نوں شکست دتی۔ [۷۸] لا پلاٹا دی لڑائی وچ ، جو ۱۱ توں ۲۱ جولائی ۱۹۵۸ تک جاری رہی، کاسترو دی افواج نے ۵۰۰ افراد اُتے مشتمل بٹالین نوں شکست دتی، جس وچ ۲۴۰ جواناں نوں گرفتار کر ليا گیا جداں کہ اس نے اپنے صرف تن نوں کھو دتا۔ [۷۹]
پر، جوار تقریباً ۲۹ جولائی ۱۹۵۸ نوں بدل گیا، جدوں بتیستا دی فوجاں نے لاس مرسڈیز دی لڑائی وچ تقریباً ۳۰۰ آدمیاں اُتے مشتمل کاسترو دی چھوٹی فوج نوں تقریباً تباہ کر دتا۔ اپنی افواج نوں اعلیٰ تعداد دے نال کم کرنے دے بعد، کاسترو نے یکم اگست نوں عارضی جنگ بندی دی درخواست کيتی تے حاصل کيتی۔ اگلے ست دناں دے دوران، جداں کہ بے نتیجہ مذاکرات ہوئے، کاسترو دی افواج آہستہ آہستہ جال توں بچ گئياں۔ ۸ اگست تک، کاسترو دی پوری فوج پہاڑاں وچ واپس بھج گئی سی، تے آپریشن ویرانو بتیستا حکومت کیتی ناکامی وچ مؤثر طریقے توں ختم ہو گیا سی۔ [۷۸]
لاس مرسڈیز دی جنگ
[سودھو]لاس مرسڈیز دی لڑائی (۲۹ جولائی توں ۸ اگست ۱۹۵۸) آپریشن ویرانو دی آخری جنگ سی۔ [۸۰] ایہ جنگ اک جال سی، جسنوں کیوبا دے جنرل یولوجیو کینٹلو نے فیڈل کاسترو دے گوریلاں نوں اک ایسی جگہ اُتے آمادہ کرنے دے لئی ڈیزائن کيتا سی جتھے انہاں نوں گھیر کر تباہ کيتا جا سکدا سی۔ جنگ دا خاتمہ جنگ بندی دے نال ہويا جسنوں کاسترو نے تجویز کيتا تے جسنوں کینٹلو نے قبول کيتا۔ جنگ بندی دے دوران، کاسترو دی افواج پہاڑیاں وچ واپس بھج گئياں۔ جنگ، بھانويں تکنیکی طور اُتے کیوبا دی فوج دے لئی اک فتح سی، لیکن اس نے فوج نوں مایوس تے حوصلے توں دوچار کر دتا۔ کاسترو نے نتیجہ نوں فتح دے طور اُتے دیکھیا تے جلد ہی اپنا حملہ شروع کر دتا۔
بٹالین ۱۷ نے ۲۹ جولائی ۱۹۵۸ نوں واپسی دا آغاز کيتا۔ کاسترو نے رینے راموس لاٹور دے ماتحت مرداں دا اک کالم پِچھے ہٹنے والے فوجیاں اُتے گھات لگانے دے لئی بھیجیا سی۔ انہاں نے ایڈوانس گارڈ اُتے حملہ کيتا تے تقریباً ۳۰ فوجیاں نوں ہلاک کر دتا لیکن فیر اوہ کیوبا دی افواج دے حملے دی زد وچ آگئے جنہاں دا پہلے توں پتہ نئيں چل سکیا سی۔ لاٹور نے مدد دے لئی پکاریا تے کاسترو اپنے مرداں دے کالم دے نال میدان جنگ وچ آئے۔ کاسترو دا کالم کیوبا دے فوجیاں دے اک ہور گروپ دی طرف توں وی اگ لگ گیا جس نے ایسٹراڈا پالما شوگر مل توں خفیہ طور اُتے سڑک نوں اگے ودھایا سی۔
جداں ہی جنگ گرم ہوئی، جنرل کینٹلو نے قریبی شہراں توں ہور فوجاں بلاواں تے تقریباً ۱۵۰۰ فوجی لڑائی دی طرف ودھنے لگے۔ پر، اس فورس نوں چی گویرا دی کمان وچ اک کالم دے ذریعے روک دتا گیا۔ جداں کہ کچھ ناقدین چے اُتے لاٹور دی مدد دے لئی نہ آنے دا الزام لگاندے نيں، میجر بوکمین دا کہنا اے کہ چی دا ایتھے اقدام کرنا درست سی۔ درحقیقت، اس نے جنگ کيتی چے دی حکمت عملی دی تعریف نوں "شاندار" قرار دتا۔
جولائی دے آخر تک، کاسترو دیاں فوجاں پوری طرح مصروف ہو چکی سی تے کیوبا دی فوج دی وڈی تعداد دے ہتھوں انہاں دا صفایا ہونے دا خطرہ سی۔ اس نے ۷۰ آدمیاں نوں کھو دتا سی، بشمول رینی لاٹور، تے اوہ تے لاٹور دے کالم دی باقیات دوناں نوں گھیر لیا گیا سی۔ اگلے دن، کاسترو نے جنرل کینٹلو دے نال جنگ بندی دی درخواست کيتی، ایتھے تک کہ جنگ دے خاتمے دے لئی گل گل دی پیشکش کیتی۔ اس پیشکش نوں جنرل کینٹلو نے انہاں وجوہات دی بنا اُتے قبول کيتا جو غیر واضح نيں۔
باتسٹا نے ۲ اگست نوں کاسترو دے نال گل گل دے لئی اک ذاتی نمائندہ بھیجیا سی۔ مذاکرات دا کوئی نتیجہ نئيں نکلیا لیکن اگلی چھ راتاں دے دوران کاسترو دیاں فوجاں بغیر کسی دھیان دے اوتھے توں نکلنے وچ کامیاب ہو گئياں۔ ۸ اگست نوں جدوں کیوبا دی فوج نے دوبارہ حملہ شروع کيتا تاں انہاں نوں لڑنے والا کوئی نئيں ملا۔
کاسترو دی باقی ماندہ فوجاں واپس پہاڑاں دی طرف بھج گئی سی، تے آپریشن ویرانو بتیستا حکومت کیتی ناکامی وچ مؤثر طریقے توں ختم ہو گیا سی۔ [۷۸]
یاگواجے دی جنگ
[سودھو]۱۹۵۸ وچ ، فیڈل کاسترو نے اپنی انقلابی فوج نوں بتیستا دی فوج دے خلاف جارحیت دا حکم دتا۔ جدوں کہ کاسترو نے گوسا ، ماسو تے ہور قصبےآں دے خلاف اک قوت دی قیادت کی، اک ہور وڈا حملہ سانتا کلارا شہر اُتے قبضے دے لئی کيتا گیا، جو اس وقت صوبہ لاس ولاس دا راجگڑھ سی۔
تین کالم سانتا کلارا دے خلاف چی گویرا، جیم ویگا تے کیمیلو سینفیوگوس دی کمان وچ بھیجے گئے سن ۔ ویگا دا کالم اک گھات وچ پھڑیا گیا تے مکمل طور اُتے تباہ ہوگیا۔ گویرا دے کالم نے سانتا کلارا (فومینٹو دے قریب) دے ارد گرد پوزیشناں سنبھال لاں۔ سین فوگوس دے کالم نے یاگواجے وچ اک مقامی فوجی چھاؤنی اُتے براہ راست حملہ کيتا۔ ابتدائی طور اُتے کاسترو دے سخت ۲۳۰ وچوں صرف ۶۰ آدمیاں دی تعداد دے نال، سینفیوگوس دے گروپ نے بوہت سارے بھرتیاں حاصل کيتياں جدوں اس نے پینڈو علاقےآں توں سانتا کلارا دی طرف بڑھدے ہوئے، آخر کار اندازے دے مطابق ۴۵۰ توں ۵۰۰ جنگجوواں دی تعداد تک پہنچ گئی۔
یہ گیریژن تقریباً ۲۵۰ آدمیاں اُتے مشتمل سی جس وچ چینی نسل دے کیوبا دے کپتان الفریڈو ابون لی دی کمان سی۔ [۸۱][۸۲] ایسا لگدا اے کہ ایہ حملہ ۱۹ دسمبر دے نیڑے شروع ہويا سی۔
اس گل اُتے یقین رکھدے ہوئے کہ سانتا کلارا توں کمک بھیجی جائے گی، لی نے اپنے عہدے دا پرعزم دفاع کيتا۔ گوریلاں نے بارہیا لی تے اس دے ساتھیاں نوں زیر کرنے دی کوشش کيتی، لیکن ہر بار ناکام رہے۔ ۲۶ دسمبر تک کامیلو سین فوگوس کافی مایوس ہو چکے سن ۔ ایسا لگدا سی کہ لی نوں مغلوب نئيں کيتا جا سکدا، تے نہ ہی اوہ ہتھیار سُٹن اُتے قائل ہو سکدا اے۔ مایوسی وچ ، سین فوگوسنے لی دی پوزیشن دے خلاف گھریلو ٹینک استعمال کرنے دی کوشش کيتی۔ "ٹینک" درحقیقت لوہے دی پلیٹاں وچ بند اک وڈا ٹریکٹر سی جس دے اُتے عارضی فلیمتھرورز منسلک سن ۔ ایہ وی ناکام ثابت ہويا۔
آخر کار، ۳۰ دسمبر نوں لی دے پاس گولہ بارود ختم ہو گیا تے اوہ اپنی قوت نوں گوریلاں دے حوالے کرنے اُتے مجبور ہو گیا۔ [۸۳] گیریژن دا ہتھیار سُٹنا صوبائی راجگڑھ سانتا کلارا دے محافظاں دے لئی اک وڈا دھچکيا سی۔ اگلے دن، ولیم الیگزینڈر مورگن دے ماتحت سین فوگوس، گیوارا تے مقامی انقلابیاں دی مشترکہ افواج نے وسیع الجھناں دی لڑائی وچ شہر اُتے قبضہ کر ليا۔ سانتا کلارا وچ شکست تے ہور نقصانات دی خبراں توں گھبرا کر باتسٹا اگلے دن کیوبا توں فرار ہو گیا۔
آخری دن
[سودھو]گوسا دی جنگ
[سودھو]۲۰ نومبر ۱۹۵۸ دی صبح بتیستا سپاہیاں دے اک قافلے نے گویسا توں اپنا معمول دا سفر شروع کيتا۔ سیرا میسٹرا دے شمالی دامن وچ واقع اس قصبے نوں چھڈنے دے تھوڑی دیر بعد، باغیاں نے کارواں اُتے حملہ کيتا۔ [۸۴]
گوسا بایامو شہر دے مضافات وچ واقع زون آف آپریشنز دی کمانڈ پوسٹ توں ۱۲ کلومیٹر دے فاصلے اُتے سی۔ نو دن پہلے، فیڈل کاسترو نے لا پلاٹا کمانڈ نوں چھڈ دتا سی، اپنے محافظ تے جنگجوواں دے اک چھوٹے گروپ دے نال مشرق دی طرف اک نہ رکنے والا مارچ شروع کر دتا سی۔ [lower-alpha ۱]
۱۹ نومبر نوں باغی سانتا باربرا پہنچے۔ اس وقت تک تقریباً ۲۳۰ جنگجو سن ۔ فیڈل نے اپنے افسراں نوں گوسا دے محاصرے نوں منظم کرنے دے لئی اکٹھا کیتا، تے دریا کیوپینیکو دے اُتے مونجراس پل اُتے اک کان لگانے دا حکم دتا۔ اس رات جنگجوواں نے ہویو ڈی پیپا وچ اک کیمپ بنایا۔ صبح سویرے، انہاں نے اوہ راستہ اختیار کيتا جو ہیلیوگرافو پہاڑی تے میٹیو روبلیجو پہاڑی دے درمیان جاندا اے، جتھے اوہ اسٹریٹجک پوزیشناں اُتے قابض سن ۔ ۲۰ تریخ نوں ہونے والی میٹنگ وچ فوج نے اک ٹرک، اک بس تے اک جیپ کھو دی۔ چھ ہلاک تے ۱۷ قیدی لے لئی گئے، جنہاں وچوں تن زخمی ہوئے۔ صبح تقریباً ۱۰:۳۰ بجے، بیامو دے زون آف آپریشنز وچ واقع ملٹری کمانڈ پوسٹ نے Co. 32 اُتے مشتمل اک کمک بھیجی، اس دے علاوہ Co. L توں اک پلاٹون تے Co. 22 توں اک ہور پلاٹون۔ ایہ فورس باغیاں دی مزاحمت دے لئی پیش قدمی کرنے توں قاصر سی۔ فیڈل نے دریائے کوپینیکو دی اک معاون ندی اُتے اک ہور پل دی کان کنی دا حکم دتا۔ گھنٹےآں بعد فوج نے کمپنی ۸۲ توں اک پلاٹون تے کمپنی ۹۳ توں اک پلاٹون بھیجی جس دی مدد توں T-17 ٹینک سی۔ [۸۵] [lower-alpha ۲] [۸۶]
باغی جارحانہ
[سودھو]کیوبا دی مثال وچ دشمن دا سپاہی جو اس وقت سانوں فکر مند اے، اوہ ڈکٹیٹر دا جونیئر پارٹنر اے۔ اوہ وہ شخص اے جسنوں منافع خوراں دی اک لمبی قطار توں بچا ہويا آخری ٹکڑا ملدا اے جو وال سٹریٹ توں شروع ہُندی اے تے اس اُتے ختم ہُندی اے۔ اوہ اپنے مراعات دا دفاع کرنے دے لئی تیار اے، لیکن اوہ صرف اس حد تک انہاں دا دفاع کرنے دے لئی تیار اے کہ اوہ اس دے لئی اہم نيں۔ اس دی تنخواہ تے اس دی پنشن کچھ مصائب تے کچھ خطرات دے قابل اے، لیکن اوہ اس دی زندگی دے قابل نئيں نيں۔ جے انہاں نوں برقرار رکھنے دی قیمت ادا کرنی پڑدی اے، تاں بہتر اے کہ انہاں نوں ترک کر دے۔ یعنی گوریلا خطرے دے چہرے توں پِچھے ہٹنا۔
- چی گویرا، 1958
۲۱ اگست ۱۹۵۸ نوں، بتیستا دی اوفینسیوا دی شکست دے بعد، کاسترو دی افواج نے اپنی جارحیت شروع کيتی۔ اورینٹ صوبے وچ (موجودہ صوبےآں سانٹیاگو ڈی کیوبا ، گرانما ، گوانتانامو تے ہولگین دے علاقے وچ )، [۸۷] فیڈل کاسترو، راؤل کاسترو تے جوآن المیڈا بوسکی نے چار محاذاں اُتے حملےآں دی ہدایت کيتی۔ اوفینسیوا دے دوران پکڑے گئے تے ہوائی جہاز دے ذریعے اسمگل کيتے گئے نويں ہتھیاراں دے نال پہاڑاں توں اتردے ہوئے، کاسترو دی افواج نے ابتدائی فتوحات دا اک سلسلہ حاصل کيتا۔ گوسا وچ کاسترو دی وڈی فتح، تے مافو ، کونترامیسترے، تے مرکزی اوریئٹے سمیت کئی قصبےآں اُتے کامیاب قبضہ، کائٹو دے میدانی علاقےآں نوں اپنے کنٹرول وچ لے آیا۔
دراں اثنا، تن باغی کالم، چی گویرا، کیمیلو سینفیوگوس تے جیم ویگا دی کمان وچ ، صوبہ ولا کلارا دے راجگڑھ سانتا کلارا دی طرف مغرب دی طرف ودھے۔ بتیستا دی افواج نے گھات لگیا کر جمی ویگا دے کالم نوں تباہ کر دتا، لیکن بچ جانے والے دو کالم وسطی صوبےآں وچ پہنچ گئے، جتھے اوہ کاسترو دی کمان وچ نہندے کئی ہور مزاحمتی گروپاں دے نال افواج وچ شامل ہو گئے۔ جدوں چے گویرا دا کالم صوبہ لاس ولاز توں گزریا، تے خاص طور اُتے اسکامبرے پہاڑاں توں گزریا – جتھے کمیونسٹ انقلابی ڈائریکٹوریٹ فورسز (جو ۱۳ مارچ موومنٹ دے ناں توں مشہور ہوئیاں) کئی مہینےآں توں بٹسٹا دی فوج توں لڑ رہی سی – دونے گروپاں دے درمیان رگڑ پیدا ہو گیا۔ باغیاں کی. بہر حال، مشترکہ باغی فوج نے جارحانہ کارروائی جاری رکھی، تے سینفیوگوس نے ۳۰ دسمبر ۱۹۵۸ نوں یاگواجے دی جنگ وچ اک اہم فتح حاصل کيتی، جس توں اسنوں "یگواجے دا ہیرو" دا لقب ملا۔
۱۹۵۸ کیوبا دے عام انتخابات
[سودھو][۸۸] نومبر ۱۹۵۸ء نوں کیوبا وچ عام انتخابات ہوئے۔ تن وڈے صدارتی امیدواراں وچ پارٹیڈو ڈیل پیئبلو لیبر دے کارلوس مارکیز سٹرلنگ ، پارٹیڈو آٹینٹیکو دے رامون گراؤ تے کولیشن پروگریسٹا ناسیونال دے آندرس رویرو اگیرو سن ۔ بیلٹ اُتے پارٹی دا اک معمولی امیدوار وی سی، البرٹو سالاس امارو یونین کیوبانا پارٹی دے لئی۔ ووٹر ٹرن آؤٹ دا تخمینہ تقریباً ۵۰٪ اہل ووٹراں دے سی۔ [۸۹] بھانويں آندرس رویرو ایگیرو نے ۷۰٪ ووٹاں دے نال صدارتی انتخاب جِت لیا، لیکن اوہ کیوبا دے انقلاب دی وجہ توں عہدہ سنبھالنے توں قاصر رہے۔ [۹۰]
آندرس رویرو ایگیرو ۲۴ فروری ۱۹۵۹ نوں حلف اٹھانے والا سی۔ ۱۵ نومبر ۱۹۵۸ نوں اس دے تے امریکی سفیر ارل ای ٹی اسمتھ دے درمیان ہونے والی گفتگو وچ ، اس نے کاسترو نوں اک "بیمار آدمی" کہیا تے کہیا کہ انہاں دے نال سمجھوتہ کرنا ناممکن ہوئے گا۔ آندرس رویرو ایگیرو نے ایہ وی کہیا کہ انہاں نے آئینی حکومت نوں بحال کرنے دا منصوبہ بنایا اے تے اوہ عہدہ سنبھالنے دے بعد اک آئینی اسمبلی بلاواں گے۔ [۹۱]
یہ کیوبا وچ آخری مسابقتی الیکشن سی، کیوبا دا ۱۹۴۰ دا آئین ، کانگریس تے سینیٹ آف کیوبا، اس دے فوراً بعد ہی ختم کر دتا گیا۔ باغیاں نے ۱۲ مارچ ۱۹۵۸ نوں اپنا کل جنگی منشور جاری کردے ہوئے عوامی طور اُتے انتخابی بائیکاٹ دا مطالبہ کيتا سی، جس وچ ووٹ دینے والے کسی نوں وی قتل کرنے دی دھمکی دتی گئی سی۔حوالےدی لوڑ؟
سانتا کلارا تے بتیستا دی پرواز دی جنگ
[سودھو]۳۱ دسمبر ۱۹۵۸ نوں، سانتا کلارا دی جنگ بہت ہی الجھن دے منظر وچ ہوئی۔ سانتا کلارا شہر چی گویرا، سینفیوگوس، تے انقلابی ڈائریکٹوریٹ (RD) دے باغیاں دی مشترکہ افواج دے زیرِ نگرانی کمانڈنٹیس رولانڈو کیوبیلا ، جوآن ("ایل میجیکانو") ابرہانٹیس، تے ولیم الیگزینڈر مورگن دے ہتھوں گر گیا۔ انہاں شکستاں دی خبراں نے بتیستا نوں گھبراہٹ وچ مبتلیا کے دتا۔ اوہ کیوبا توں ہوائی جہاز توں ڈومینیکن ریپبلک دے لئی چند گھینٹے بعد یکم جنوری ۱۹۵۹ نوں فرار ہو گیا۔ کمانڈنٹ ولیم الیگزینڈر مورگن، آر ڈی باغی افواج دی قیادت کردے ہوئے، بٹسٹا دے جانے دے بعد لڑائی جاری رکھی تے ۲ جنوری تک سینفیوگوس شہر اُتے قبضہ کر ليا۔ [۹۲]
کیوبا دے جنرل یولوجیو کینٹلو ہوانا دے صدارتی محل وچ داخل ہوئے، سپریم کورٹ دے جج کارلوس پیڈریا نوں نويں صدر دے طور اُتے اعلان کیتا، تے بتیستا دی پرانی حکومت وچ نويں اراکین دی تقرری شروع کيتی۔ [۹۳]
کاسترو نوں صبح وچ بتیستا دی پرواز دا علم ہويا تے انہاں نے فوری طور اُتے سینٹیاگو ڈی کیوبا اُتے قبضہ کرنے دے لئی گل گل شروع کر دتی۔ ۲ جنوری نوں شہر دے فوجی کمانڈر کرنل روبیڈو نے اپنے سپاہیاں نوں جنگ نہ کرنے دا حکم دتا تے کاسترو دی افواج نے شہر اُتے قبضہ کر ليا۔ گویرا تے سینفیوگوس دی افواج تقریباً اک ہی وقت وچ ہوانا وچ داخل ہوئیاں۔ سانتا کلارا توں کیوبا دی راجدھانی تک دے سفر وچ انہاں نوں کسی مخالفت دا سامنا نئيں کرنا پيا۔ کاسترو خود اک طویل فتح مارچ دے بعد ۸ جنوری نوں ہوانا پہنچے۔ انہاں دے ابتدائی انتخاب دے صدر مینوئل اُرُوتیا لیو نے ۳ جنوری نوں عہدہ سنبھالیا۔ [۹۴]
مابعد
[سودھو]امریکا دے نال تعلقات
[سودھو]کیوبا دا انقلاب امریکا تے کیوبا دے تعلقات وچ اک اہم موڑ سی۔ بھانويں ریاستہائے متحدہ دی حکومت ابتدائی طور اُتے کاسترو دی نويں حکومت نوں تسلیم کرنے اُتے آمادہ سی، [۹۵] اسنوں جلد ہی ایہ خدشہ پیدا ہو گیا کہ کمیونسٹ شورشاں لاطینی امریکا دی اقوام وچ پھیل جاواں گی، جداں کہ اوہ جنوب مشرقی ایشیا وچ سی۔ [۹۶] دراں اثنا، کاسترو دی حکومت نے انقلاب دے دوران بٹسٹا دی حکومت نوں امداد فراہم کرنے اُتے امریکیوں توں ناراضگی ظاہر کیتی۔ [۹۵] اگست ۱۹۶۰ وچ انقلابی حکومت کیتی طرف توں کیوبا وچ تمام امریکی املاک نوں قومیانے دے بعد، امریکی آئزن ہاور انتظامیہ نے امریکی سرزمین اُتے کیوبا دے تمام اثاثے منجمد کر دتے، سفارتی تعلقات منقطع کر لئی تے کیوبا اُتے اپنی پابندیاں سخت کر دتیاں۔ [۹] [۱۴] [۹۷] کلی ویسٹ – ہوانا فیری بند ہو گئی۔ ۱۹۶۱ وچ ، امریکی حکومت نے خنزیر دی خلیج اُتے حملہ دا آغاز کیتا، جس وچ بریگیڈ ۲۵۰۶ (۱۵۰۰ فوجیاں اُتے مشتمل سی آئی اے دی تربیت یافتہ فورس، بوہتے کیوبا دے جلاوطن) کاسترو نوں ہٹانے دے مشن اُتے اتری۔ کاسترو دا تختہ الٹنے دی کوشش ناکام ہو گئی، اس حملے نوں کیوبا دی فوج نے پسپا کر دتا۔ [۹۶][۹۸] کیوبا دے خلاف امریکی پابندی ہن وی ۲۰۲۰ تک نافذ العمل اے، حالانکہ اوباما انتظامیہ دے دوران اس وچ جزوی ڈھیل دتی گئی سی، جسنوں ٹرمپ دے دور وچ صرف ۲۰۱۷ وچ مضبوط کيتا گیا سی۔ [۹] امریکا نے ۲۰۱۰ دی دہائی دے وسط وچ کیوبا دے نال تعلقات نوں معمول اُتے لیانے دیاں کوششاں شروع کاں، [۱۱] [۹۹] تے اگست ۲۰۱۵ وچ نصف صدی توں ودھ دے بعد ہوانا وچ اپنا سفارت خانہ باقاعدہ طور اُتے دوبارہ کھولیا [۱۲] ٹرمپ انتظامیہ نے امریکی شہریاں دے کیوبا دے سفر اُتے سخت پابندیاں لگیا کر تے ملک دے خلاف امریکی حکومت کیتی پابندیاں نوں سخت کر کے کیوبا دے تھوڑے دا وڈا حصہ تبدیل کر دتا۔ [۱۰۰][۱۰۱]
میرا مننا اے کہ دنیا وچ کوئی وی ایسا ملک نئيں اے، بشمول افریقی خطےآں، بشمول کوئی وی تے نوآبادیاتی تسلط دے تحت تمام ملکاں، جتھے کیوبا توں ودھ معاشی نوآبادیات، ذلت تے استحصال دا شکار ہو، جس دا اک حصہ بٹسٹا دے دور حکومت وچ میرے ملک دی پالیسیاں دی وجہ توں سی۔ . مینوں یقین اے کہ اساں کاسترو دی تحریک نوں پورے کپڑے توں بنایا، بنایا تے تیار کيتا۔ مینوں یقین اے کہ انہاں غلطیاں دے جمع ہونے نے پورے لاطینی امریکا نوں خطرے وچ ڈال دتا اے۔ الائنس فار پروگریس دا عظیم مقصد اس بدقسمت پالیسی نوں پلٹنا اے۔ ایہ امریکا دی خارجہ پالیسی وچ سب توں ودھ، جے نئيں تاں سب توں اہم مسائل وچوں اک اے۔ وچ آپ نوں یقین دلاندا ہاں کہ ميں نے کیوبا نوں سمجھیا اے۔ ميں نے اس اعلان دی منظوری دتی جو فیڈل کاسترو نے سیرا میسٹرا وچ کیہ سی، جدوں اس نے انصاف دے لئی کہیا تے خاص طور اُتے کیوبا نوں بدعنوانی توں نجات دلانے دے لئی تڑپ اٹھی۔ وچ اس توں وی اگے جاواں گا: کسی حد تک ایہ ایسا ہی اے جداں بتسٹا ریاست ہائے متحدہ امریکا دی طرف توں متعدد گناہاں دا اوتار سی۔ ہن سانوں انہاں گناہاں دا خمیازہ بھگتنا پئے گا۔ باتستا حکومت دے معاملے وچ ، وچ کیوبا دے پہلے انقلابیاں توں متفق ہون۔
مینوئل یوروٹیا لیو
[سودھو]مینوئل یوروٹیا لیو (۸ دسمبر ۱۹۰۱ – ۵ جولائی ۱۹۸۱) کیوبا دے اک آزاد خیال وکیل تے سیاست دان سن ۔ انہاں نے ۱۹۵۹ دی پہلی انقلابی حکومت وچ صدر دی حیثیت توں خدمات انجام دینے توں پہلے ۱۹۵۰ دی دہائی دے دوران Gerardo Machado حکومت تے فولخنسیو باتیستا دی دوسری صدارت دے خلاف مہم چلائی۔ انقلابی رہنما فیڈل کاسترو دے نال تنازعات دے سلسلے دی وجہ توں اروتیا نے ست ماہ دے بعد اپنے عہدے توں استعفیٰ دے دتا، تے اس دے فوراً بعد امریکا ہجرت کر گئے۔
یکم جنوری ۱۹۵۹ نوں کیوبا دے انقلاب نے فتح حاصل کيتی، تے اروتیا وینزویلا وچ جلاوطنی توں واپس آکے صدارتی محل وچ رہائش اختیار کيتی۔ اس دی نويں انقلابی حکومت بوہتے کیوبا دے سیاسی سابق فوجیاں تے کاروبار دے حامی لبرلز اُتے مشتمل سی جس وچ جوزے میرو وی شامل سن، جنہاں نوں وزیر اعظم مقرر کيتا گیا سی۔ [۱۰۳]
اقتدار وچ آنے دے بعد، اروتیا نے تیزی توں تمام کوٹھے ، جوئے دی دکاناں تے قومی لاٹری نوں بند کرنے دا پروگرام شروع کیتا، ایہ دلیل دیندے ہوئے کہ ایہ ریاست اُتے طویل عرصے توں بدعنوانی دا اثر رکھدے نيں۔ انہاں اقدامات نے وڈی وابستہ افرادی قوت دی طرف توں فوری مزاحمت کيتی۔ ناپسندیدہ کاسترو، اس وقت کیوبا دی نويں مسلح افواج دے کمانڈر، نے مداخلت کردے ہوئے پھانسی اُتے عمل درآمد روکنے دی درخواست کيتی جدوں تک کہ متبادل روزگار تلاش نہ کر ليا جائے۔ [۱۰۴]
نويں حکومت وچ تنخواہاں وچ کٹوتیاں دے حوالے توں وی اختلافات پیدا ہوئے، جو کاسترو دے مطالبے اُتے تمام سرکاری اہلکاراں اُتے عائد کيتے گئے سن ۔ متنازعہ کٹوتیاں وچ ۱۰۰٬۰۰۰ ڈالر دی سالانہ صدارتی تنخواہ دی کمی وی شامل سی جو یوروتیا نوں بٹسٹا توں وراثت وچ ملی سی۔ [۱۰۵] فروری تک، میرو دے اچانک استعفیٰ دے بعد، کاسترو نے وزیر اعظم دا کردار سنبھال لیا سی۔ اس نے اس دی طاقت نوں مضبوط کيتا تے اروتیا نوں تیزی توں اک اہم صدر بنا دتا۔ [۱۰۳] جداں جداں قانون سازی دے عمل وچ اروتیا دی شرکت وچ کمی آئی، دونے رہنماواں دے درمیان ہور حل نہ ہونے والے تنازعات بڑھدے چلے گئے۔ انتخابات دی بحالی اُتے انہاں دے اعتقاد نوں کاسترو نے مسترد کر دتا، جنھاں نے محسوس کيتا کہ اوہ بدعنوان پارٹیاں تے جعلی ووٹنگ دے پرانے بدنام نظام دی طرف واپسی دا آغاز کرن گے جس نے باتسٹا دے دور نوں نشان زد کيتا سی۔ [۱۰۶]
اس دے بعد اروتیا اُتے اوانس اخبار نے اک لگژری ولا خریدنے دا الزام لگایا، جسنوں انقلاب دے نال اک غیر سنجیدہ دھوکہ دہی دے طور اُتے پیش کيتا گیا تے اس نے عام لوکاں دی طرف توں شور مچا دتا۔ انہاں نے جواب وچ اخبار دے خلاف رٹ جاری کرنے دے الزام دی تردید کيتی۔ اس کہانی نے حکومت دے مختلف دھڑاں دے درمیان تناؤ نوں ہور ودھیا دتا، حالانکہ اروتیا نے عوامی طور اُتے زور دے کے کہیا کہ اس دا فیڈل کاسترو توں "بالکل کوئی اختلاف نئيں" اے۔ اروتیا نے کیوبا دی حکومت (بشمول کاسترو) نوں انتظامیہ دے اندر کمیونسٹاں دے بڑھدے ہوئے اثر و رسوخ توں دور کرنے دی کوشش کيتی، تے مؤخر الذکر گروپ دے خلاف عوامی تبصرےآں دا اک سلسلہ جاری کيتا۔ جداں کہ کاسترو نے کھلے عام کیوبا دے کمیونسٹاں دے نال کسی قسم دی وابستگی دا اعلان نئيں کيتا سی، اُروتیا نوں کمیونسٹ مخالف قرار دتا گیا سی کیونجے انہاں نے بٹسٹا دے خلاف بغاوت دی حمایت کرنے توں انکار کر دتا سی، [۱۰۷] اک انٹرویو وچ کہیا، "اگر کیوبا دے لوک انہاں لفظاں اُتے دھیان دیندے، ساڈے پاس ہن وی بٹسٹا ہُندا … تے اوہ تمام دوسرے جنگی مجرم جو ہن بھج رہے نيں۔" [۱۰۶]
عالمی اثر و رسوخ
[سودھو]کاسترو دا کیوبا دی طرف توں پیش کردہ سب توں وڈا خطرہ لاطینی امریکا دی ہور ریاستاں دے لئی مثال دے طور اُتے اے جو غربت، بدعنوانی، جاگیرداری تے تسلط پسندی دے استحصال توں دوچار نيں... لاطینی امریکا وچ اس دا اثر غالب تے ناقابلِ مزاحمت ہو سکدا اے جے اوہ سوویت دی مدد توں کیوبا وچ اک کمیونسٹ یوٹوپیا قائم کرن۔
کاسترو دی فتح تے انقلاب دے بعد دی خارجہ پالیسی دے عالمی اثرات سن جو ۱۹۱۷ دے اکتوبر انقلاب دے بعد مشرقی یورپ وچ سوویت یونین دی توسیع توں متاثر ہوئے۔ لاطینی امریکا تے اس توں اگے سامراجی طاقتاں دے خلاف انقلاب دے اپنے مطالبے دے مطابق، ہوانا دے اپنے اعلامیے وچ بیان کيتا گیا، کاسترو نے فوری طور اُتے اپنے انقلاب نوں کیریبین تے اس توں باہر دے دوسرے ملکاں وچ "برآمد" کرنے دی کوشش کيتی، تے جلد ہی الجزائر دے باغیاں نوں ہتھیار بھیجے۔ 1960.[۱۸] اگلی دہائیاں وچ ، کیوبا بوہت سارے ترقی پذیر ملکاں وچ کمیونسٹ شورشاں تے آزادی دی تحریکاں دی حمایت کرنے وچ بہت ودھ شامل ہو گیا، گھانا ، نکاراگوا ، یمن تے انگولا وچ باغیاں نوں فوجی امداد گھلدا رہیا۔ [۱۸] ۱۹۷۰ تے ۱۹۸۰ دی دہائیاں وچ انگولا دی خانہ جنگی وچ کاسترو دی مداخلت خاص طور اُتے اہم سی، جس وچ کیوبا دے ۶۰٬۰۰۰ فوجی شامل سن ۔ [۱۸]
سوویت یونین دے نال تعلقات
[سودھو]امریکی پابندیاں دے بعد، سوویت یونین کیوبا دا اہم اتحادی بن گیا۔ [۱۴] سوویت یونین ابتدائی طور اُتے کیوبا یا لاطینی امریکا دے نال کچھ نئيں کرنا چاہندا سی جدوں تک کہ امریکا نے کاسترو دی کمیونسٹ حکومت نوں ختم کرنے وچ دلچسپی نہ لئی۔ شروع وچ ، سوویت یونین وچ بوہت سارے لوک کیوبا دے بارے وچ کچھ نئيں جاندے سن، تے جو لوک کاسترو نوں اک "مسئلہ ساز" تے کیوبا دے انقلاب نوں "اک وڈی بدعت" دے طور اُتے دیکھدے سن ۔ [۳۲] سوویت یونین نے اپنے رویاں وچ تبدیلی دی تے آخر کار جزیرہ نما ملک وچ دلچسپی لینے دی تن وڈی وجوہات سی۔ سب توں پہلے کیوبا دے انقلاب دی کامیابی سی، جس اُتے ماسکو نے وڈی دلچسپی دے نال جواب دتا کیونجے اوہ سمجھدے سن کہ جے کمیونسٹ انقلاب کیوبا دے لئی کامیاب ہُندا اے تاں اوہ لاطینی امریکا وچ کدرے تے وی کامیاب ہو سکدا اے۔ چنانچہ اس وقت توں سوویت یونین نے لاطینی امریکا وچ خارجہ امور نوں دیکھنا شروع کيتا۔ دوسرا، کیوبا وچ گوئٹے مالا دے اک ہور منظر نامے نوں تعینات کرنے دے لئی ریاست ہائے متحدہ امریکا دے جارحانہ منصوبے دے بارے وچ جاننے دے بعد، سوویت رائے نے تیزی توں قدم بدلے۔ [۳۲] تیسرا، سوویت رہنماواں نے کیوبا دے انقلاب نوں سب توں پہلے تے سب توں اہم شمالی امریکا مخالف انقلاب دے طور اُتے دیکھیا جس نے یقیناً انہاں دی بھکھ نوں بھڑکا دتا جداں کہ ایہ سرد جنگ دے عروج دے دوران سی تے سوویت، عالمی تسلط دے لئی امریکی جنگ اپنے عروج اُتے سی۔ [۱۰۹]
امریکی ریاستاں دی تنظیم دی طرف توں جنوری ۱۹۶۲ وچ پنٹا ڈیل ایسٹے وچ منعقد ہونے والی کانفرنس وچ کیوبا نوں بین امریکی نظام توں خارج کر دینے دے بعد سوویت یونین دا پرامید رویہ اس دی حفاظت دے لئی اک تشویش وچ تبدیل ہو گیا۔ [۱۰۹] ایہ جزیرے اُتے ریاستہائے متحدہ دے حملے دے خطرے دے نال مل کے سوویت تشویش دے لئی اک اہم موڑ سی، خیال ایہ سی کہ جے کیوبا نوں ریاستہائے متحدہ دے ہتھوں شکست دتی جائے تاں اس دا مطلب سوویت یونین تے مارکسزم – لینن ازم دی شکست ہوئے گی۔ جے کیوبا دا زوال ہُندا تاں "ہور لاطینی امریکی ملکاں سانوں مسترد کر دیندے، ایہ دعویٰ کردے کہ سوویت یونین کیوبا دے لئی ساڈی پوری طاقت دے باوجود اقوام متحدہ دے سامنے خالی احتجاج کرنے دے سوا کچھ نئيں کر سکا" خروشیف نے لکھیا۔ [۱۰۹] کیوبا دے بارے وچ سوویت دا رویہ جزیرے دی قوم دی حفاظت دے لئی تشویش وچ بدل گیا کیونجے امریکی کشیدگی تے حملے دے خطرات نے سوویت-کیوبا دے تعلقات نوں سطحی بنا دتا سی کیونجے اسنوں صرف خطے وچ امریکی طاقت توں انکار تے سوویت بالادستی نوں برقرار رکھنے دی فکر سی۔ [۱۰۹] انہاں تمام واقعات دی وجہ توں دونے کمیونسٹ ملکاں تیزی توں قریبی فوجی تے انٹیلی جنس تعلقات نوں فروغ دیندے نيں، جس دا اختتام ۱۹۶۲ وچ کیوبا وچ سوویت ایٹمی ہتھیاراں دی تنصیب اُتے ہويا، اک ایسا عمل جس نے اکتوبر ۱۹۶۲ وچ کیوبا دے میزائل بحران نوں جنم دتا۔
کیوبا دے میزائل بحران دے بعد سوویت یونین نوں شرمندگی دا سامنا کرنا پيا، تے بوہت سارے ملکاں بشمول سوویت ملکاں نے ماسکو دی صورت حال توں نمٹنے اُتے فوری تنقید کيتی۔ اس خط وچ جو خروشیف اگلے سال (۱۹۶۳) دے جنوری وچ کاسترو نوں لکھدا اے، تنازعہ دے خاتمے دے بعد، اوہ دونے ملکاں دے تعلقات وچ مسائل اُتے گل گل کرنے دے خواہشمند ہونے دی گل کردا اے۔ اوہ سوشلسٹ سمیت ہور ملکاں دی آوازاں اُتے حملہ آور لکھدے نيں، سوویت یونین اُتے موقع پرست تے خود غرض ہونے دا الزام لگاندے نيں۔ انہاں نے کیوبا توں میزائل واپس لینے دے فیصلے دی وضاحت کردے ہوئے پرامن ذرائع توں کمیونزم نوں اگے ودھانے دے امکان اُتے زور دتا۔ خروشیف نے کیوبا اُتے امریکی حملے دے خلاف ضمانت دینے دی اہمیت اُتے زور دتا تے ہوانا اُتے زور دتا کہ اوہ لاطینی امریکا وچ سوشلزم دا اک چمکتا ہويا مینار بننے دے لئی اقتصادی، ثقافتی تے تکنیکی ترقی اُتے توجہ مرکوز کرے۔ آخر وچ اوہ فیڈل کاسترو نوں ماسکو آنے تے اس طرح دے سفر دی تیاریاں اُتے گل کرنے دی دعوت دیندے نيں۔ [۱۱۰]
۱۹۷۰ تے ۱۹۸۰ دی دہائیاں وچ آنے والی دو دہائیاں اس لحاظ توں کسی حد تک اک معمہ سی کہ ۱۹۷۰ تے ۱۹۸۰ دی دہائی کیوبا دی تریخ وچ سب توں ودھ خوشحالی توں بھری پئی سی، فیر وی انقلابی حکومت نے اپنی سب توں منظم شکل نوں حاصل کرنے دے لئی بھرپور قدم اٹھایا، تے اس نے اپنایا تے مشرقی بلاک توں سوشلسٹ حکومتاں دی کئی ظالمانہ خصوصیات نوں نافذ کيتا۔ اس دے باوجود ایہ خوشحالی دا وقت ۱۹۷۲ وچ کیوبا نے COMECON وچ شمولیت اختیار کيتی، باضابطہ طور اُتے سوویت یونین دے سوشلسٹ تجارتی بلاک دے نال اپنی تجارت وچ شامل ہويا۔ اس دے نال نال ودھدی ہوئی سوویت سبسڈیز، بہتر تجارتی شرائط، تے بہتر، ودھ عملی گھریلو پالیسی کئی سالاں دی خوشحال ترقی دا باعث بنی۔ اس دور وچ کیوبا نوں نکاراگوا جداں ہور کمیونسٹ مخالف امریکی سامراجی ملکاں دے نال اپنی خارجہ پالیسی نوں مضبوط کردے ہوئے وی دیکھیا گیا اے۔ اس دور نوں ۱۹۷۰ تے ۱۹۸۰ دی دہائی دے سوویتائزیشن دے طور اُتے نشان زد کيتا جاندا اے۔ [۱۱۱]
کیوبا نے ۱۹۹۱ وچ سوویت یونین دے خاتمے تک سوویت یونین دے نال قریبی روابط برقرار رکھے۔ سوویت اقتصادی امداد دے خاتمے تے مشرقی بلاک وچ اس دے تجارتی شراکت داراں دا نقصان اک اقتصادی بحران تے قلت دے دور دا باعث بنا جسنوں کیوبا وچ خصوصی دور کہیا جاندا اے۔ [۱۱۲]
روس دے نال موجودہ دور دے تعلقات، سابقہ سوویت یونین، ۲۰۰۲ وچ اس وقت ختم ہو گئے جدوں روسی فیڈریشن نے بجٹ دے خدشےآں اُتے کیوبا وچ اک انٹیلی جنس ویہہ بند کر دتا۔ پر، گزشتہ دہائی وچ ، ۲۰۱۴ وچ یوکرین دی صورت حال اُتے روس نوں مغرب دی جانب توں بین الاقوامی ردعمل دا سامنا کرنے دے بعد حالیہ برساں وچ تعلقات وچ وادھا ہويا اے۔ مشرق دی طرف نیٹو دی توسیع دے بدلے وچ ، روس نے لاطینی امریکا وچ وی ایہی معاہدے کرنے دی کوشش کيتی اے۔ روس نے خاص طور اُتے کیوبا، نکاراگوا، وینزویلا، برازیل تے میکسیکو دے نال ودھ توں ودھ تعلقات دی کوشش کيتی اے۔ فی الحال، ایہ ملکاں امریکا دے نال قریبی اقتصادی تعلقات برقرار رکھے ہوئے نيں۔ ۲۰۱۲ وچ ، پوتن نے فیصلہ کيتا کہ روس نے ماضی دی طرح اپنی فوجی طاقت کیوبا وچ مرکوز رکھی۔ پیوٹن دے حوالے توں کہیا گیا اے کہ "ساڈا مقصد عالمی ہتھیاراں تے فوجی ساز و سامان دی مارکیٹ وچ روس دی موجودگی نوں بڑھانا اے۔ اس دا مطلب اے کہ اسيں جنہاں ملکاں نوں فروخت کردے نيں انہاں دی تعداد نوں بڑھانا تے انہاں اشیاء تے خدمات دی حد نوں بڑھانا جو اسيں پیش کردے نيں۔" [۱۱۳]
خصوصیات
[سودھو]نظریہ
[سودھو]انقلاب دے وقت سماج دے مختلف شعبےآں نے کمیونسٹاں توں لے کے کاروباری رہنماواں تے کیتھولک چرچ تک انقلابی تحریک دی حمایت کيتی۔ [۱۱۴]
انقلاب دے دوران فیڈل کاسترو دے عقائد بہت تاریخی بحث دا موضوع رہے نيں۔ فیڈل کاسترو اس وقت اپنے عقائد دے بارے وچ کھلے عام مبہم سن ۔ کچھ آرتھوڈوکس مورخین دا کہنا اے کہ کاسترو شروع توں ہی اک طویل مدتی منصوبہ بندی دے نال کمیونسٹ سی۔ پر، دوسرےآں نے دلیل دتی کہ اس دی کوئی مضبوط نظریاتی وفاداری نئيں سی۔ لیسلی ڈیورٹ نے کہیا اے کہ اس گل دا کوئی ثبوت نئيں اے کہ کاسترو کدی کمیونسٹ ایجنٹ سی۔ لیوائن تے پاپاسوتیریو دا خیال اے کہ کاسترو امریکی سامراج دے لئی ناگواری توں باہر بوہت گھٹ یقین رکھدے سن ۔ جدوں کہ انا سیرا دا خیال سی کہ ایہ El socialismo y el hombre en Cuba دی اشاعت سی۔ .[۱۱۵] کمیونسٹ جھکاؤ دی کمی دے ثبوت دے طور اُتے اوہ انقلاب دے فوراً بعد امریکا دے نال اس دے دوستانہ تعلقات تے زمینی اصلاحات دے آغاز دے دوران کیوبا دی کمیونسٹ پارٹی وچ شامل نہ ہونے نوں نوٹ کردے نيں۔ [۱۱۴]
انقلاب دے وقت ۲۶ جولائی دی تحریک وچ مختلف سیاسی قائل لوک شامل سن، لیکن بوہتے متفق سن تے کیوبا دے ۱۹۴۰ دے آئین دی بحالی دے خواہاں سن تے جوز مارٹی دے نظریات دی حمایت کردے سن ۔ چی گویرا نے انقلاب دے دوران اک انٹرویو وچ جارج میسیٹی نوں تبصرہ کيتا کہ "فیڈل کمیونسٹ نئيں اے " تے ایہ وی کہیا کہ "سیاسی طور اُتے آپ فیڈل تے اس دی تحریک نوں 'انقلابی قوم پرست' قرار دے سکدے نيں۔ بلاشبہ اوہ امریکا مخالف اے، اس لحاظ توں کہ امریکی انقلاب مخالف نيں۔" [۱۱۶]
سوانیاں دے کردار
[سودھو]کیوبا دے انقلاب وچ سوانیاں دی شراکت دی اہمیت انہاں کامیابیاں توں ظاہر ہُندی اے جنہاں نے انقلاب نوں کامیاب ہونے دتا، مونکاڈا بیرکس وچ شرکت توں لے کے ماریانا گراجلس دی تمام سوانیاں دی پلاٹون تک جس نے فیڈل کاسترو دی ذاتی حفاظت کيتی تفصیلات دے طور اُتے کم کيتا۔ ماریانا گراجلس ویمنز پلاٹون دی سیکنڈ انہاں کمانڈ ٹیٹی پیوبلا نے کہیا اے:
کیوبا وچ سوانیاں ہمیشہ جدوجہد دی صف اول وچ رہیاں نيں۔ مونکاڈا وچ ساڈے پاس یائی (ہائیدا سانتا ماریا) تے ملبا (ہرناندیز) سن ۔ گرانما(کشتی) تے ۳۰ نومبر نوں ساڈے پاس سیلیا، ولما تے بوہت سارے دوسرے ساتھی سن ۔ بہت ساریاں سوانیاں کامریڈ سی جنہاں نوں تشدد دا نشانہ بنا کے موت دے گھاٹ اتار دتا گیا۔ انقلابی مسلح افواج وچ شروع توں ہی سوانیاں سی۔ پہلے اوہ عام فوجی سن، بعد وچ سارجنٹ۔ ماریانا گراجلز پلاٹون وچ اوہ ساڈے درمیان پہلے افسر سن ۔ افسران دے عہدے دے نال جنگ ختم کرنے والے مسلح افواج وچ رہے۔[۱۱۷]
ماریانا گراجلس پلاٹون دے قائم ہونے توں پہلے، سیرا ماسٹرا دی انقلابی سوانیاں نوں لڑائی دے لئی منظم نئيں کيتا گیا سی تے بنیادی طور اُتے کھانا پکانے، کپڑے ٹھیک کرنے، تے بیماراں دی دیکھ بھال وچ مدد کيتی جاندی سی، اکثر کورئیر دے طور اُتے کم کردی سی، تے نال ہی گوریلاں نوں لکھنا پڑھنا سکھاندی سی۔ ہائیدا سانتا ماریا تے میلبا ہرناندیز اوہ واحد سوانیاں سی جنہاں نے مونکاڈا بیرکس اُتے حملے وچ حصہ لیا، اس دے بعد نتالیا ریوولتا تے لیڈیا کاسترو (فیڈل کاسترو دی بہن) دے نال مل کے بتیستا مخالف تنظیماں دے نال اتحاد قائم کیتا، ہور اسمبلی تے تقسیم "تریخ مینوں معاف کر دے گی"۔ [۱۱۸] سیلیا سانچیز تے ولما ایسپن سرکردہ حکمت عملی ساز تے انتہائی ہنر مند جنگجو سن جنہاں نے پورے انقلاب وچ اہم کردار ادا کيتا۔ تیب پوبلا ، بانی رکن تے ماریانا گراجیلز پلاٹون دے دوسرے کمانڈر نے سیلیا سانچیز دے بارے وچ کہیا، "جب آپ سیلیا دی گل کردے نيں، تاں آپ نوں فیڈل دی گل کرنی پڑدی اے، تے اس دے برعکس۔ سیلیا دے خیالات سیرا دی تقریباً ہر چیز نوں چھوندے سن ۔"
متعلقہ آرکائیو دے مجموعے۔
[سودھو]اس دوران کیوبا وچ بوہت سارے غیر ملکی موجود سن ۔ ایستھر برنچ ۱۹۶۰ کیوبا وچ ڈینش حکومت دے لئی ڈینش مترجم سی۔ برنچ دے کم نے کیوبا دے انقلاب تے کیوبا دے میزائل بحران دا احاطہ کيتا۔ [۱۱۹] برنچ دے محفوظ شدہ مواد دا اک مجموعہ جارج میسن یونیورسٹی دے اسپیشل کلیکشن ریسرچ سینٹر وچ رکھیا گیا اے۔
ہور ویکھو
[سودھو]نوٹس
[سودھو]- ↑ Sierra Maestra, Dic. 1, 58 2 y 45 p.m. Coronel García Casares: I am writing these lines to inquire about a man of ours [Lieutenant Orlando Pupo] who was almost certainly taken prisoner by your forces. The event happened like this: after the Army units withdrew, I sent a vanguard to explore in the direction of the Furnace. Further back I set off on the same road where our vanguard was going. By chance said vanguard had taken another road and came to the road behind us. As I expected, I sent a man to catch up with her to tell her to stop before reaching the Furnace. The messenger left with the belief that it was going ahead and therefore would be completely unnoticed of the danger; He was also traveling on horseback, with the consequent noise of his footsteps. Once the error was discovered, everything possible was done to warn him of the situation, but he had already reached the danger zone. They waited several hours for him and he did not return. Today it has not appeared. A gunshot was also heard at night. I am sure that he was taken prisoner; I confess that even the fear that he would have been later killed. I'm worried about the shot that was heard. And I know that when it is a post that fires it is never limited to a single shot in these cases. I have been explicit in the narration of the incident so that you can have sufficient evidence. I hope I can count on your chivalry, to prevent that young man from being assassinated uselessly, if he was not killed last night. We all feel special affection for that partner and we are concerned about his fate. I propose that you return him to our lines, as I have done with hundreds of military personnel, including numerous officers. Military honor will win with that elemental gesture of reciprocity. "Politeness does not remove the brave." Many painful events have occurred in this war because of some unscrupulous or honorable military personnel, and believe me that the Army needs men and gestures to compensate for those blemishes. It is because I have a high opinion of you that I decide to talk to you about this case, in the assurance that you will do what is within your power. If some formal inconvenience arises, it can be done in the form of an exchange, for one or more of the soldiers we took prisoner during the action of Guisa. Sincerely, Fidel Castro R.
- ↑ The following is an excerpt from a speech given on 1 دسمبر 1958 by Fidel Castro, broadcast on the Rebel Army's radio station, which reported on the victory of the revolutionary forces in the battle of Guisa in the Sierra Maestra mountains, one of the turning points in the revolutionary war that spelled the doom of the بریستا dictatorship. A month later the dictatorship collapsed and Rebel Army forces entered Havana:
Yesterday at 9 p.m., after ten days of intense combat, our forces entered Guisa; the battle took place within sight of Bayamo, where the dictatorship has its command center and the bulk of its forces:
The action at Guisa began at exactly 8:30 a.m. on نومبر 20 when our forces intercepted an enemy patrol that made the trip from Guisa to Bayamo on a daily basis. The patrol was turned back, and that same day the first enemy reinforcements arrived. At 4:00 p.m. a T-17 thirty-ton tank was destroyed by a powerful land mine: the impact of the explosion was such that the tank was thrown several meters through the air, falling forward with its wheels up and its cab smashed in on the pavement of the road. Hours before that, a truck full of soldiers had been blown up by another mine. At 6:00 p.m. the reinforcements withdrew.
On the following day, the enemy advanced, supported by Sherman tanks, and was able to reach Guisa, leaving a reinforcement in the local garrison.
On the 22nd, our troops, exhausted from two days of fighting, took up positions on the road from Bayamo to Guisa.
On the 23rd, an enemy troop tried to advance along the road from Corojo and was repulsed. On the 25th, an infantry battalion, led by two T-17 tanks, advanced along the Bayamo-Guisa road, guarding a convoy of fourteen trucks.
At two kilometers from this point, the rebel troops fired on the convoy, cutting off its retreat, while a mine paralyzed the lead tank.
Then began one of the most violent combats that has taken place in the Sierra Maestra. Inside the Guisa garrison, the complete battalion that came in reinforcement, along with two T-17 tanks, was now within the rebel lines. At 6:00 p.m., the enemy had to abandon all its trucks, using them as a barricade tightly encircling the two tanks. At 10:00 p.m., while a battery of mortars attacked them, rebel recruits, armed with picks and shovels, opened a ditch in the road next to the tank that had been destroyed on the 20th, so that between the tank and the ditch, the other two T-17 tanks within the lines were prevented from escaping.
They remained isolated, without food or water, until the morning of the 27th when, in another attempt to break the line, two battalions of reinforcements brought from Bayamo advanced with Sherman tanks to the site of the action. Throughout the day of the 27th the reinforcements were fought. At 6:00 p.m., the enemy artillery began a retreat under cover of the Sherman tanks, which succeeded in freeing one of the T-17 tanks that were inside the lines; on the field, full of dead soldiers, an enormous quantity of arms was left behind, including 35,000 bullets, 14 trucks, 200 knapsacks, and a T-17 tank in perfect condition, along with abundant 37-millimeter cannon shot. The action wasn't over—a rebel column intercepted the enemy in retreat along the Central Highway and caused it new casualties, obtaining more ammunition and arms.
On the 28th, two rebel squads, led by the captured tank, advanced toward Guisa. At 2:30 a.m. on the 29th, the rebels took up positions, and the tank managed to place itself facing the Guisa army quarters. The enemy, entrenched in numerous buildings, gave intense fire. The tank's cannon had already fired fifty shots when two bazooka shots from the enemy killed its engine, but the tank's cannon continued firing until its ammunition was exhausted and the men inside lowered the cannon tube. Then occurred an act of unparalleled heroism: rebel Lieutenant Leopoldo Cintras Frías, who was operating the tank's machine gun, removed it from the tank, and despite being wounded, crawled under intense crossfire and managed to carry away the heavy weapon.
Meanwhile, that same day, four enemy battalions advanced from separate points: along the road from Bayamo to Guisa, along the road from Bayamo to Corojo, and along the one from Santa Rita to Guisa.
All of the enemy forces from Bayamo, Manzanillo, Yara, Estrada Palma, and Baire were mobilized to smash us. The column that advanced along the road from Corojo was repulsed after two hours of combat. The advance of the battalions that came along the road from Bayamo to Guisa was halted, and they encamped two kilometers from Guisa; those that advanced along the road from Corralillo were also turned back.
The battalions that encamped two kilometers from Guisa tried to advance during the entire day of the 30th; at 4:00 p.m., while our forces were fighting them, the Guisa garrison abandoned the town in hasty flight, leaving behind abundant arms and armaments. At 9:00 p.m., our vanguard entered the town of Guisa. Enemy supplies seized included a T-17 tank—captured, lost, and recaptured; 94 weapons (guns and machine guns, Springfield and Garand); 12 60-millimeter mortars; one 91-millimeter mortar; a bazooka; seven 30-caliber tripod machine guns; 50,000 bullets; 130 Garand grenades; 70 howitzers of 60- and 81-millimeter mortar; 20 bazooka rockets; 200 knapsacks, 160 uniforms, 14 transport trucks; food; and medicine.
The army took two hundred losses counting casualties and wounded. We took eight compañeros who died heroically in action, and seven wounded.
A squadron of women, the "Mariana Grajales", fought valiantly during the ten days of action, resisting the aerial bombardment and the attack by the enemy artillery.
Guisa, twelve kilometers from the military port of Bayamo, is now free Cuban territory.
کتابیات
[سودھو]ہور پڑھو
[سودھو]- تھامس ایم لیونارڈ (۱۹۹۹)۔ کاسترو تے کیوبا دا انقلاب ۔ گرین ووڈ پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-313-29979-X ۔
- جولیو گارسیا لوئس (۲۰۰۸)۔ کیوبا انقلاب ریڈر: فیڈل کاسترو دے انقلاب وچ اہم لمحات دی اک دستاویزی تریخ ۔ اوشین پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 1-920888-89-6
- سیموئل فاربر (۲۰۱۲)۔ کیوبا ۱۹۵۹ دے انقلاب دے بعد توں: اک تنقیدی تشخیص ۔ Haymarket کتاباں۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 9781608461394
- جوزف ہینسن (۱۹۹۴)۔ کیوبا دے انقلاب دی حرکیات: اک مارکسی تعریف ۔ پاتھ فائنڈر پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-87348-559-9
- جولیا ای سویگ (۲۰۰۴)۔ کیوبا دے انقلاب دے اندر: فیڈل کاسترو تے شہری زیر زمین ۔ ہارورڈ یونیورسٹی پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-674-01612-2
- تھامس سی رائٹ (۲۰۰۰)۔ کیوبا دے انقلاب دے دور وچ لاطینی امریکا ۔ پریجر پیپر بیک۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-275-96706-9
- مارفیلی پیریز-اسٹیبل (۱۹۹۸)۔ کیوبا انقلاب: ابتدا، کورس، تے میراث ۔ آکسفورڈ یونیورسٹی پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-19-512749-8
- Geraldine Lievesley (2004)۔ کیوبا انقلاب: ماضی، حال تے مستقبل دے تناظر ۔ پالگریو میک ملن۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-333-96853-0
- ٹیو اے بابون (۲۰۰۵)۔ کیوبا دا انقلاب: وعدے دے سال ۔ فلوریڈا یونیورسٹی پریس.سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-8130-2860-4
- انتونیو رافیل ڈی لا کووا (۲۰۰۷)۔ مونکاڈا حملہ: کیوبا دے انقلاب دی پیدائش ۔ یونیورسٹی آف ساؤتھ کیرولینا پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 1-57003-672-1
- سیموئل فاربر (۲۰۰۶)۔ کیوبا دے انقلاب دی ابتداء اُتے دوبارہ غور کيتا گیا۔ یونیورسٹی آف نارتھ کیرولینا پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-8078-5673-8
- Jules R. Benjamin (1992)۔ ریاستہائے متحدہ تے کیوبا دے انقلاب دی ابتدا ۔ پرنسٹن یونیورسٹی پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 0-691-02536-3
- Comite Central del Partido comunista de Cuba: Comisión de orientación revolucionaria (1972)۔ Rencontre symbolique entre deux processus historiques [ یعنی ڈی کیوبا تے چلی] ۔ لا حبانا، کیوبا: سیاسیات۔
- David M. Watry (2014)۔ دہانے اُتے سفارت کاری: سرد جنگ وچ آئزن ہاور، چرچل تے ایڈن۔ بیٹن روج: لوزیانا اسٹیٹ یونیورسٹی پریس۔سانچہ:آئی ایس بی اینآئی ایس بی این 9780807157183
- ڈولگوف، سیم دی کیوبا انقلاب، اک تنقیدی تناظر دتی کیوبا انقلاب دے مشمولات دا جدول
حوالے
[سودھو]- ↑ Pirjevec 2018, p. ۳۳۸.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ (2015) A Guide to Intra-state Wars: An Examination of Civil, Regional, and Intercommunal Wars, 1816–2014. CQ Press, 98.
- ↑ (2019) Liberty or Death: Latin American Conflicts, 1900–70, 309.
- ↑ Jacob Bercovitch and Richard Jackson (1997). International Conflict: A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management, 1945–1995. Congressional Quarterly.
- ↑ Singer, Joel David and Small, Melvin (1974). The Wages of War, 1816–1965. Inter-University Consortium for Political Research.
- ↑ Eckhardt, William, in Sivard, Ruth Leger (1987). World Military and Social Expenditures, 1987–88 (12th edition). World Priorities.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ ۸.۰ ۸.۱ ۸.۲ Faria, Miguel A., Jr. (27 جولائی 2004). "Fidel Castro and the 26th of جولائی Movement". Newsmax Media. https://web.archive.org/web/20150822211554/http://haciendapublishing.com/articles/fidel-castro-and-26th-july-movement. Retrieved on 14 اگست 2015.
- ↑ ۹.۰ ۹.۱ ۹.۲ "Cuba receives first US shipment in 50 years". Al Jazeera. 14 جولائی 2012. https://web.archive.org/web/20120716081825/http://www.aljazeera.com/news/americas/2012/07/20127147196482238.html. Retrieved on 16 جولائی 2012.
- ↑ "On Cuba Embargo, It's the U.S. and Israel Against the World – Again". 28 اکتوبر 2014. https://web.archive.org/web/20170706183216/https://takingnote.blogs.nytimes.com/2014/10/28/on-cuba-embargo-its-the-u-s-and-israel-against-the-world-again/?_r=0. Retrieved on 31 اکتوبر 2014.
- ↑ ۱۱.۰ ۱۱.۱ "Cuba off the U.S. terrorism list: Goodbye to a Cold War relic". ۱۷ اپریل 2015. https://web.archive.org/web/20150418051437/http://www.latimes.com/opinion/editorials/la-ed-cuba-20150417-story.html. Retrieved on 18 اپریل 2015.
- ↑ ۱۲.۰ ۱۲.۱ "US flag raised over reopened Cuba embassy in Havana". 15 اگست 2015. https://web.archive.org/web/20150818133248/http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-33919484. Retrieved on 27 اگست 2015.
- ↑ Lazo, Mario (1970).
- ↑ ۱۴.۰ ۱۴.۱ ۱۴.۲ Nash, Gary B.; Roy Jeffrey, Julie; Howe, John R.; Frederick, Peter J.; Davis, Allen F.; Winkler, Allan M.; Mires, Charlene; Gardina Pestana, Carla (2007). The American People, Concise Edition: Creating a Nation and a Society, Combined Volume (6th ed.). New York: Longman.
- ↑ "The Cuban Army Abroad – Meet Castro's Foreign Cold Warriors". https://web.archive.org/web/20200817163643/https://militaryhistorynow.com/2016/01/29/the-cuban-army-abroad-fidel-castros-forgotten-foreign-wars/.
- ↑ Parameters: Journal of the US Army War College. U.S. Army War College. 1977. p. 13.
- ↑ "Foreign Intervention by Cuba". https://web.archive.org/web/20170122223212/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/CIA-RDP77M00144R000400100003-7.pdf.
- ↑ ۱۸.۰ ۱۸.۱ ۱۸.۲ ۱۸.۳ "Makers of the Twentieth Century: Castro". 1981. https://web.archive.org/web/20131111114833/http://www.historytoday.com/alfred-stepan/makers-twentieth-century-castro. Retrieved on 9 جولائی 2013.
- ↑ Tamayo, Juan O.. "El alzamiento más prolongado contra Castro" (in es). https://www.elnuevoherald.com/ultimas-noticias/article2008184.html. Retrieved on 2019-05-29.
- ↑ "Los rostros del Escambray" (in es). https://www.elnuevoherald.com/ultimas-noticias/article1914859.html. Retrieved on 2019-05-29.
- ↑ "¿Quien era el Capitan Tondique? – Proyecto Tondique" (in es). https://web.archive.org/web/20190529232858/https://proyectotondique.blogspot.com/p/margarito-lanza-flores-mejor-conocido.html. Retrieved on 2019-05-29.
- ↑ "New Clashes Reported In Cuban Countryside". http://www.latinamericanstudies.org/morgan/Morgan-08-11-59.htm. Retrieved on 2019-05-29.
- ↑ ۲۳.۰ ۲۳.۱ ۲۳.۲ Diaz-Briquets, Sergio (2006). Corruption in Cuba: Castro and beyond. Pérez-López, Jorge F. (1st ed.). Austin: University of Texas Press. ISBN 978-0-292-71482-3. OCLC 64098477.
- ↑ ۲۴.۰ ۲۴.۱ ۲۴.۲ ۲۴.۳ ۲۴.۴ Masó y Vázquez, Calixto (1976). Historia de Cuba: la lucha de un pueblo por cumplir su destino histórico y su vocación de libertad (2nd ed.). Miami, Florida: Ediciones Universal. ISBN 978-0-89729-875-9. OCLC 2789690.
- ↑ ۲۵.۰ ۲۵.۱ ۲۵.۲ Thomas 1998.
- ↑ Chapman, Charles E. (2005). A history of the Cuban Republic: a study in Hispanic American politics. Whitefish, Montana: Kessinger. ISBN 978-1-4179-0311-5. OCLC 67235524.
- ↑ ۲۷.۰ ۲۷.۱ ۲۷.۲ Schwartz, Rosalie (1997). Pleasure Island: tourism and temptation in Cuba. Lincoln: University of Nebraska Press. ISBN 978-0-585-30061-0. OCLC 45733547.
- ↑ ۲۸.۰ ۲۸.۱ ۲۸.۲ ۲۸.۳ ۲۸.۴ Hunt, Michael (2014). The World Transformed: 1945 to the Present. New York: Oxford University Press. p. 257.
- ↑ Font, Mauricio Augusto; Quiroz, Alfonso W., eds. (2006). The Cuban Republic and José Martí: reception and use of a national symbol. Lanham, MD: Lexington Books. ISBN 978-0-7391-1225-0. OCLC 61179604.
- ↑ Martínez-Fernández, Luis (2014). Revolutionary Cuba: a history. Gainesville. ISBN 978-0-8130-4995-3. OCLC 896824646.
- ↑ ۳۱.۰ ۳۱.۱ Sáenz Rovner, Eduardo (2008). The Cuban connection: drug trafficking, smuggling, and gambling in Cuba from the 1920s to the Revolution. Chapel Hill: University of North Carolina Press. ISBN 978-0-8078-3175-5. OCLC 401386259.
- ↑ ۳۲.۰ ۳۲.۱ ۳۲.۲ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:2
لئی۔ - ↑ "From the archive, 11 مارچ 1962: بریستا 's revolution". 11 مارچ 2013. https://web.archive.org/web/20141017144941/http://www.theguardian.com/theguardian/2013/mar/11/cuba-%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7. Retrieved on 29 جون 2013.
- ↑ ۳۴.۰ ۳۴.۱ Sweig, Julia E. (2004). Inside the Cuban Revolution. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01612-5.
- ↑ Arthur Meier Schlesinger (1973). The Dynamics of World Power: A Documentary History of the United States Foreign Policy 1985–1993. McGraw-Hill. p. 512. ISBN 0-07-079729-3.
- ↑ ۳۶.۰ ۳۶.۱ ۳۶.۲ "Remarks of Senator John F. Kennedy at Democratic Dinner, Cincinnati, Ohio, اکتوبر 6, 1960". John F. Kennedy Presidential Library. https://web.archive.org/web/20131014174405/http://www.presidency.ucsb.edu/ws/index.php?pid=25660. Retrieved on 29 جون 2013.
- ↑ "فولخنسیو باتیستا". HistoryOfCuba.com. https://web.archive.org/web/20130514164321/http://historyofcuba.com/history/funfacts/batist.htm. Retrieved on 29 جون 2013.
- ↑ Díaz-Briquets, Sergio; Pérez-López, Jorge F. (2006). Corruption in Cuba: Castro and beyond. University of Texas Press. p. 77. ISBN 978-0-292-71482-3. Archived from the original on 18 اکتوبر 2015. Retrieved 27 جون 2015. Unknown parameter
|df=
ignored (help); Unknown parameter|url-status=
ignored (help); Check date values in:|archivedate=, |accessdate=
(help) - ↑ Daniel, Jean (14 دسمبر 1963) "Unofficial Envoy: An Historic Report from Two Capitals".
- ↑ Olson, James Stuart (2000). Historical Dictionary of the 1950s. Greenwood Publishing Group. pp. 67–68. ISBN 0-313-30619-2.
- ↑ "Biography of Fidel Castro". About.com. https://web.archive.org/web/20130424233839/http://latinamericanhistory.about.com/od/historyofthecaribbean/p/08fidelcastro.htm. Retrieved on 29 جون 2013.
- ↑ "Historical sites: Moncada Army Barracks and". CubaTravelInfo. https://archive.today/20130710203403/http://www.cubatravelinfo.com/historical-sites/moncada-army-barracks.html. Retrieved on 10 جولائی 2013.
- ↑ Hunt, Michael H. (2004). The World Transformed: 1945 to the present. New York, New York: Oxford University Press. p. 257. ISBN 978-0-19-937102-0.
- ↑ Castro (2007)
- ↑ Castro (2007)
- ↑ ۴۶.۰ ۴۶.۱ Hunt, Michael (2014). The World Transformed: 1945 to the Present. New York: Oxford University Press. p. 258.
- ↑ "Chronicle of an Unforgettable Agony: Cuba's Political Prisons". ستمبر 1996. https://web.archive.org/web/20130128090116/http://www2.fiu.edu/~fcf/estoria.presidio.html. Retrieved on 10 جولائی 2013.
- ↑ ۴۸.۰ ۴۸.۱ Castro (2007)
- ↑ Sterling, Carlos Márquez (1963).
- ↑ "Uprising in Cuba Quickly Quelled, Ten Listed Dead". Florence Morning News. 30 اپریل 1956. https://newspaperarchive.com/florence-morning-news-apr-30-1956-p-1/. Retrieved on 25 جنوری 2019.
- ↑ "Finally, Cuba's Matanzas gets some respect". https://www.victoriaadvocate.com/361mag/entertainment/finally-cuba-s-matanzas-gets-some-respect/article_fdef70b4-b019-5864-b392-51ddccd5094e.html. Retrieved on 5 مئی 2010. "... the world knows about the Moncada attack in Oriente province that made Fidel Castro famous, but few have heard of the attack on the Goicuria Barracks in Matanzas on اپریل 29, 1956. That event caught the young Bretos on a Sunday outing to mass at the cathedral with his Aunt Nena. He remembers the scene vividly: the staccato gun fire, the military fighter that roared by, the news that all the rebels had been killed, the photographs of the colonel in charge who smiled proudly over the corpses and of a prisoner being shot in cold blood, the latter image published in the Spanish edition of Life. 'That day,' Bretos writes, 'the Cuban Revolution began for me and Matanzas.'"
- ↑ "Cuban Revolution: The Voyage of the Granma". Latin American History. https://web.archive.org/web/20150405213137/http://latinamericanhistory.about.com/od/thehistoryofcuba/p/09granma.htm. Retrieved on 24 دسمبر 2014. "The yacht, designed for only 12 passengers and supposedly with a maximum capacity of 25, also had to carry fuel for a week as well as food and weapons for the soldiers."
- ↑ Castro (2007)
- ↑ Thomas (1998)
- ↑ "Opiniones: Haydee Santamaría, una mujer revolucionaria" (in es). La Ventana. 2 جولائی 2004. https://web.archive.org/web/20140517164246/http://laventana.casa.cult.cu/modules.php?name=News&file=article&sid=2014. Retrieved on 14 جون 2013.
- ↑ Faria (2002)
- ↑ "Humboldt 7 y el hombre que delató a mi padre". 6 مارچ 2011. https://web.archive.org/web/20190812125341/https://napoleon03.wordpress.com/2011/03/06/humboldt-7-y-el-hombre-que-delato-a-mi-padre/. Retrieved on 2019-08-12.
- ↑ Parodi, Rosario Alfonso (1 جون 2020). "Fructuoso Rodríguez. Apuntes para la biografía de un revolucionario" (in es). https://medium.com/la-tiza/fructuoso-rodr%C3%ADguez-apuntes-para-la-biograf%C3%ADa-de-un-revolucionario-f00ec3604826.
- ↑ "Humboldt 7, una criminal delación". https://web.archive.org/web/20210602214512/https://www.radiocubana.icrt.cu/la-opinion/245-habana-heroica/25213-humboldt-7-una-criminal-delacion. Retrieved on 2021-03-13.
- ↑ "The Martyrs of Humboldt 7". 25 اکتوبر 2016. https://web.archive.org/web/20190812141432/https://havanatimes.org/diaries/elio/the-martyrs-of-humboldt-7/. Retrieved on 2018-10-28.
- ↑ "Los Amagos de Saturno". https://vimeo.com/187481091.
- ↑ Cushion, Steve (2018). A Hidden History of the Cuban Revolution How the Working Class Shaped the Guerillas' Victory. Monthly Review Press. ISBN 978-1-58367-581-6.
- ↑ Thomas, Hugh (2001). Cuba. p. 640. ISBN 0-330-48487-7.
- ↑ Thomas, Hugh (2001). Cuba. p. 641. ISBN 0-330-48487-7.
- ↑ Thomas, Hugh (2001). Cuba. p. 642. ISBN 0-330-48487-7.
- ↑ Thomas, Hugh (2001). Cuba. p. 643. ISBN 0-330-48487-7.
- ↑ Ernesto "Che" Guevara (World Leaders Past & Present), by Douglas Kellner, 1989, Chelsea House Publishers, سانچہ:آئی ایس بی این, p. 45.
- ↑ "1950s CIA Aid to Castro Reported". 19 اکتوبر 1986. https://www.latimes.com/archives/la-xpm-1986-10-19-mn-6235-story.html. Retrieved on 18 اگست 2019.
- ↑ Louis A. Pérez. Cuba and the United States.
- ↑ Hunt, Michael (2014). The World Transformed 1945 to the Present. New York: Oxford University Press. p. 260.
- ↑ "The بریستا -Lansky Alliance: How the mafia and a Cuban dictator built Havana's casinos". مئی 2001. https://web.archive.org/web/20150923222003/http://www.cigaraficionado.com/webfeatures/show/id/The-%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7. Retrieved on 28 اگست 2015.
- ↑ Dewitt, Don A. (2011). U.S. Marines at Guantanamo Bay, Cuba. p. 31. ISBN 978-1-4620-2124-6. Archived from the original on 2015-10-25. Retrieved 27 جون 2015. Unknown parameter
|url-status=
ignored (help); Unknown parameter|df=
ignored (help); Check date values in:|accessdate=
(help) - ↑ Mallin, Jay (2018). Covering Castro: Rise and Decline of Cuba's Communist Dictator. New York: Taylor & Francis. p. 19. ISBN 978-1-351-29418-8.
- ↑ "About Us". Radio Rebelde. https://web.archive.org/web/20130609203305/http://www.radiorebelde.cu/english/about-us/. Retrieved on 11 مارچ 2013.
- ↑ Hunt, Michael (2014). The World Transformed 1945 to the Present. New York: Oxford University Press. p. 267. ISBN 978-0-19-937102-0.
- ↑ "Carlos Franqui". 24 مئی 2010. https://web.archive.org/web/20121114072349/http://www.telegraph.co.uk/news/obituaries/military-obituaries/7760752/Carlos-Franqui.html. Retrieved on 14 جون 2013.
- ↑ "بریستا Says Manpower Edge Lacking". 1 جنوری 1959. https://web.archive.org/web/20150912114613/https://news.google.com/newspapers?nid=1697&dat=19590101&id=FsEaAAAAIBAJ&sjid=0EUEAAAAIBAJ&pg=5002,96492. Retrieved on 14 جون 2013.
- ↑ ۷۸.۰ ۷۸.۱ ۷۸.۲ ۷۸.۳ "Air war over Cuba 1956–1959". ACIG.org. 30 نومبر 2011. https://web.archive.org/web/20130318145436/http://www.acig.info/CMS/index.php?option=com_content&task=view&id=259&Itemid=47. Retrieved on 14 جون 2013.
- ↑ "1958: Battle of La Plata (El Jigüe)". Cuba 1952–1959. 15 دسمبر 2009. https://web.archive.org/web/20131029195517/http://cuba1952-1959.blogspot.co.uk/2009/12/1958-battle-of-la-plata-el-jigue.html. Retrieved on 26 جون 2013.
- ↑ "The Spirit Of Moncada: Fidel Castro's Rise To Power, 1953–1959". https://www.globalsecurity.org/military/library/report/1984/BLJ.htm.
- ↑ "Capítulo V – La Batalla de Yaguajay". https://web.archive.org/web/20081006215916/http://www.hero.cult.cu/monumento/yaguajaymultimedia.php.
- ↑ "La Batalla de Yaguajay". https://web.archive.org/web/20100104204350/http://www.radiocaribe.co.cu/Secundaria/Historia/103.htm.
- ↑ Larry James Bockman (1984). "The Spirit Of Moncada: Fidel Castro's Rise To Power, 1953–1959". Global Security. http://www.globalsecurity.org/military/library/report/1984/BLJ.htm.
- ↑ "Batalla de Guisa, victoria decisiva para el triunfo de 1959 (+Fotos)". https://web.archive.org/web/20220817192730/http://www.acn.cu/especiales-acn/52148-batalla-de-guisa-victoria-decisiva-para-el-triunfo-de-1959-fotos.
- ↑ "La batalla de Guisa". http://www.juventudrebelde.cu/cuba/2007-11-30/la-batalla-de-guisa. Retrieved on 2021-06-02.
- ↑ "How Rebel Army took the town of Guisa". https://www.themilitant.com/2004/6815/681560.html. Retrieved on 2021-06-01.
- ↑ Brown & Tucker (2013)
- ↑ "Todas las magistraturas de la Nación serán cubiertas mañana en 8,521 colegios electorales". 2 نومبر 1958. http://ufdc.ufl.edu/UF00001565/00879. Retrieved on 1 جون 2018.
- ↑ Manuel Marquez-Sterling (2009).
- ↑ Dieter Nohlen (2005).
- ↑ "154. Memorandum of a Conversation Between the Ambassador in Cuba (Smith) and President-Elect Rivero Agüero, Havana, نومبر 15, 1958". Office of the Historian, Foreign Service Institute, United States Department of State. https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1958-60v06/d154. Retrieved on 23 جولائی 2020.
- ↑ Faria (2002)
- ↑ Quirk 1993; Coltman 2003.
- ↑ Thomas (1998)
- ↑ ۹۵.۰ ۹۵.۱ Gleijeses, Piero (2002).
- ↑ ۹۶.۰ ۹۶.۱ "Ahead Of Bay Of Pigs, Fears Of Communism". NPR. 17 اپریل 2011. https://web.archive.org/web/20140220212237/http://www.npr.org/2011/04/17/135493605/ahead-of-bay-of-pigs-fears-of-communism. Retrieved on 9 جولائی 2013.
- ↑ Faria (2002)
- ↑ How the Bay of Pigs invasion began – and failed – 60 years on, BBC News (23 اپریل 2021).
- ↑ "Obama hails 'new chapter' in US-Cuba ties". 17 دسمبر 2014. https://web.archive.org/web/20141217231944/http://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-30516740. Retrieved on 18 دسمبر 2014.
- ↑ "Trump administration bans educational and recreational travel to Cuba". PBS. 4 جون 2019. https://web.archive.org/web/20190604154808/https://www.pbs.org/newshour/nation/trump-administration-bans-educational-and-recreational-travel-to-cuba. Retrieved on 6 جولائی 2019.
- ↑ "Helms-Burton Act: US firms face lawsuits over seized Cuban land". BBC. 3 مئی 2019. https://web.archive.org/web/20190503193152/https://www.bbc.com/news/world-us-canada-48113549. Retrieved on 6 جولائی 2019.
- ↑ "Jean Daniel Bensaid: Biography" Archived 12 جنوری 2018 at the وے بیک مشین . Spartacus Educational. Retrieved 3 دسمبر 2012.
- ↑ ۱۰۳.۰ ۱۰۳.۱ John Lee Anderson, Che Guevara : A revolutionary life. 376–405.
- ↑ Robert E. Quirk.
- ↑ Richard Gott.
- ↑ ۱۰۶.۰ ۱۰۶.۱ The Political End of President Urrutia Archived 2012-10-19 at the وے بیک مشین.
- ↑ Hugh Thomas, Cuba.
- ↑ "Cuba Once More" by والٹر لپمان. نیوز ویک. 27 اپریل 1964. p. 23.
- ↑ ۱۰۹.۰ ۱۰۹.۱ ۱۰۹.۲ ۱۰۹.۳ Spenser, Daniela (2008-01-01). "The Caribbean Crisis: Catalyst for Soviet Projection in Latin America". In Gilbert M. Joseph; Daniela Spenser. In from the Cold: Latin America's New Encounter with the Cold War (in English). Duke University Press. doi:10.1215/9780822390664-003.
- ↑ Khrushchev, Nikita. "Letter from Khrushchev to Fidel Castro". https://digitalarchive.wilsoncenter.org/document/114507.pdf?v=946daf276273115b399e1658086b5e3b. Retrieved on 19 مارچ 2021.
- ↑ Bustamante, Michael J. (2019-09-30). "The Cuban Revolution" (in en). doi:. https://oxfordre.com/americanhistory/view/10.1093/acrefore/9780199329175.001.0001/acrefore-9780199329175-e-643. Retrieved on 2021-03-19.
- ↑ "Parrot diplomacy". The Economist. 2008-07-24. ISSN 0013-0613. https://www.economist.com/the-americas/2008/07/24/parrot-diplomacy.
- ↑ Shuya, Mason (2019). "Russian Influence in Latin America: a Response to NATO". Journal of Strategic Security 12 (2): 17–41. doi: . ISSN 1944-0464.
- ↑ ۱۱۴.۰ ۱۱۴.۱ "Cuba receives first US shipment in 50 years". Cambridge University Press. http://assets.cambridge.org/97811076/98901/excerpt/9781107698901_excerpt2.pdf. Retrieved on 18 نومبر 2019.
- ↑ Serra, Ana. Ideology and the novel in the Cuban revolution: the making of a revolutionary identity in the first decade. OCLC 42657417.
- ↑ Brown, Jonathan (24 اپریل 2017). Cuba's Revolutionary World. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-97832-4. Check date values in:
|date=
(help) - ↑ Puebla, Teté, and Mary-Alice Waters. Marianas in Combat: Teté Puebla & the Mariana Grajales Women's Platoon in Cuba's Revolutionary War, 1956–58. New York: Pathfinder, 2003.
- ↑ Shayne, Julie D. The Revolution Question: Feminisms in El Salvador, Chile, and Cuba.
- ↑ "Guide to the Esther Brinch Cuban Revolution documents, 1960-1967Esther Brinch Cuban Revolution documents". https://scrc.gmu.edu/finding_aids/brinch.html. Retrieved on 2020-04-09.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- فیڈل کاسترو۔ "What Cuba's Rebels Want" (17 اپریل ۲۰۰۹ نوں محفوظ شدہ) . دی نیشن بذریعہ انٹرنیٹ آرکائیو۔ ۳۰ نومبر ۱۹۵۷۔
- "کیوبا انقلاب (۱۹۵۲–۱۹۵۸)" ۔ لاطینی امریکن اسٹڈیز آرگنائزیشن۔
- مائیکل ووس۔ "کیوبا دے انقلاب نوں زندہ کرنا" ۔ بی بی سی۔ ۲۹ دسمبر ۲۰۰۸۔
- "کیوبا وچ سوشلسٹ انقلاب دی تریخ (۱۹۵۳–۱۹۵۹)" ۔ ورلڈ ہسٹری آرکائیوز۔
- آرتھر برائس۔ "کیوبا دے انقلاب دی گرمی وچ لڑکپن دی یاداں" Archived 2022-04-08 at the وے بیک مشین ۔ سی این این۔ ۲۰۰۹.
- "1959-2009: کیوبا دے انقلاب دے ۵۰ سال منانا" ۔ کیوبا یکجہتی مہم۔
- A film clip .
- روڈریگز، سلویو۔ " Silvio Rodríguez Sings of the Special Period ." کیوبا ریڈر وچ : تریخ، سبھیاچار، سیاست ، ۵۲۱-۵۲۴۔
- ریونڈا، سلواڈور۔ " شوگر ملز تے سوویت ." کیوبا ریڈر وچ : تریخ، سبھیاچار، سیاست ، ۲۵۹-۲۶۰۔
- شٹربلکی۔ " کیوبا انقلاب - مکمل طور اُتے تجزیاتی ڈائجسٹ " شٹربلکی ویب آرٹیکل: ۲۲ جولائی ۲۰۲۱
|
- Pages with citations using unsupported parameters
- CS1 errors: dates
- CS1 maint: English language specified
- تصویر دا متروک پیرامیٹر استعمال کرنے والے صفحات
- مضامین جنہاں وچ ہسپانوی بولی دا متن شامل اے
- تریخ سوویت اتحاد
- ویکیپیڈیا مضامین مع LCCN شناخت کنندگان
- ویکیپیڈیا مضامین مع BNF شناخت کنندگان
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- ۱۹۵۰ء دی دہائی دے تنازعات
- چین-کیوبا تعلقات
- کیوبا روس تعلقات
- کیوبا ریاستہائے متحدہ تعلقات
- تریخ اشتراکیت
- سرد جنگ
- امریکیت مخالف
- ویہويں صدی دے انقلابات
- ۱۹۵۹ء وچ کیوبا
- کیوبا وچ ۱۹۵۰ء دی دہائی
- ویب آرکائیو سانچے مع وے بیک روابط
- غیر نظر ثانی شدہ تراجم اُتے مشتمل صفحات