بیرون ملک مقیم ہندوستانی
کل آبادی | |
---|---|
24,000,000+ | |
گنجان آبادی والے علاقے | |
نیپال | 4,000,000 |
امریکہ | 2,765,815 |
ملائشیا | 2,400,000 |
برما | 2,000,000 |
سعودی عرب | 1,500,000 |
متحدہ عرب امارات | 1,400,000[۱] |
انگلستان | 1,316,000 |
دکھنی افریقہ | 1,160,000 |
کینیڈا | 1,063,150 |
موریشس | 855,000 |
کویت | 580,000 |
ٹرینیڈاڈ تے ٹوباگو | 525,000 |
عمان | 450,000 |
آسٹریلیا | 405,000+ |
سنگاپور | 400,000 |
فجی | 340,000 |
فرانس (2/3 in رے یونیاں) | 330,000[note ۱] |
گیانا | 327,000 |
بحرین | 310,000 |
سرینام | 135,000 |
قطر | 125,000 |
نیدرلینڈز | 110,000 |
نیوزی لینڈ | 105,000 |
کینیا | 100,000 |
تنزانیہ | 90,000 |
یوگنڈا | 90,000 |
جمیکا | 90,000 |
اٹلی | 71,500 |
پرتگال | 70,000 |
تھائی لینڈ | 65,000 |
زباناں | |
بھارت دیاں بولیاں · Local languages · انگریزی زبان (for NRIs) | |
مذہب | |
ہندو مت · سکھ مت · جین مت · بدھ مت · زرتشتیت · مسیحیت · اسلام · دہریت · لاادری |
غیر رہائشی ہندوستانی ( این آر آئی )؛ ہندی: प्रवासी भारतीय امیگرینٹ بھارتی) اک بھارتی شہری نيں جو کسی دوسرے ملک وچ ہجرت دی اے، ہندوستانی نژاد اک شخص دے باہر پیدا ہويا سی جو بھارت ، یا بھارت توں باہر مستقل طور اُتے رہندا اے جو بھارتی نژاد اک شخص. ايسے معنی دے نال اک ہور اصطلاح ہندوستانی تے غیر ملکی ہندوستانی سفر کرنا اے۔ عام استعمال وچ ، اس وچ اکثر ہندوستان وچ پیدا ہونے والے افراد (اور ہندوستانی نسل دے دوسرے ملکاں دے لوک بھی) شامل نيں جنہاں نے دوسرے ملکاں دی شہریت حاصل کيتی اے۔
شمالی امریکا وچ ، مشرقی ہندوستانی تے ایشین ہندوستانی جداں لفظاں اکثر انہاں لوکاں دی شناخت دے لئی استعمال ہُندے نيں جو ہندوستان ماں پیدا ہوئے سن (برصغیر پاک و ہند دے ملکاں دے لوکاں سمیت) ، جدوں کہ امریکی ہندوستانی اپنی شناخت دیسی یا دیسی لفظاں توں کردے نيں۔
ہندوستانی نژاد پرسن (PIO (PIO)) عام طور اُتے ہندوستانی نژاد دا اک شخص ہُندا اے جو ہندوستان دا شہری نئيں ہُندا اے۔ پی آئ او کارڈ جاری کرنے دے مقاصد دے لئی ، حکومت ہند ہندوستانی نسل دے کسی وی فرد توں چار نسل تک پی آئی او نوں ہٹانے دے لئی سلوک کردی اے۔ [۲] PIO کارڈ دے حقدار افراد دے شریک حیات اپنے حق دے لئی PIO کارڈ وی رکھدے نيں۔ مؤخر الذکر زمرے وچ ہندوستانی شہریاں دے غیر ملکی شریک حیات وی شامل نيں ، قطع نظر اس دی نسبت کسی وی نسل تاں۔ پی آئ او کارڈ وچ غیرملکی شہریاں اُتے لاگو ہونے والی متعدد پابندیاں توں ہولڈرز نوں خارج کردتا گیا اے ، بشمول کچھ دوسری معاشی حدود ، ویزا تے ورک پرمٹ دی ضروریات۔
دنیا بھر وچ تخمینہ شدہ این آر آئی تے پی آئ او دی آبادی 3 کروڑ توں زیادہ اے۔
1947 وچ آزادی دے بعد پہلی مرتبہ ، جنوری 2006 وچ ، [۳] حکومت ہند نے محدود شکل وچ ہندوستانیاں ، این آر آئیز تے پی آئی اوز نوں دوہری شہریت دینے دے لئی ، "اوورسیز شہریت آف ہندوستان (OCI)" اسکیم دا آغاز کيتا۔ کيتا اے . توقع دی جارہی اے کہ آنے والے سالاں وچ OCI دے حق وچ PIO کارڈ اسکیم بند کردتی جائے گی۔
تریخ
[سودھو]یہ گل اہم اے کہ "غیر رہائشی ہندوستانی" دی اصطلاح صرف کسی شخص دے ٹیکس دی حیثیت توں مراد اے ، یعنی ، کوئی ایسا شخص جو انکم ٹیکس ایکٹ ، 1961 دے تحت ، انکم ٹیکس ایکٹ (سیکشن 6 دے تحت) دے مقاصد دے لئی ہندوستان وچ مقیم نئيں سی ، لیکن فیر وی اوہ ہندوستان دا شہری اے۔ ہندوستان وچ رہائش دے ل، ، ہندوستانی انکم ٹیکس ایکٹ دے مقاصد دے لئی ، کیلنڈر سال یا مسلسل 4 سال تک پھیلے ہوئے 365 دن وچوں گھٹ توں گھٹ 182 دن ہندوستان وچ رہنا چاہیدا۔ ایہ ضرورت تمام افراد اُتے لاگو ہُندی اے ، بشمول غیر ہندوستانی شہریت رکھنے والا شخص قانونی مقاصد دے لئی "ہندوستان دا رہائشی" وی ہوسکدا اے ، لیکن اک رہائشی ہندوستانی صرف اوہی ہوئے گا جو مذکورہ ضروریات نوں پورا کرے تے ہندوستانی شہریت رکھدا ہوئے۔ ايسے طرح ، کوئی وی جو قانون دے ذریعہ ہندوستان دا باشندہ نئيں اے ، اوہ واضح طور اُتے غیر مقیم ہندوستانی اے ، لیکن صرف اوہی لوک جنہاں دے پاس ہندوستانی شہریت اے لیکن رہائش گاہ دی ضروریات نوں پورا نئيں کردے نيں اوہ غیر مقیم ہندوستانی سمجھے جاندے نيں۔ ہندوستان توں سب توں اہم تاریخی ہجرت رومیاں دی طرف سی ، جسنوں روايتی طور اُتے "خانہ بدوش" دے ناں توں جانیا جاندا اے۔ [۴] لسانی تے جینیاتی شواہد توں پتہ چلدا اے کہ رومی برصغیر پاک و ہند وچ پیدا ہوئے سن ، تے 11 ويں صدی توں پہلے ہندوستان سے شمال مغرب وچ ہجرت نئيں کيتی سی۔ خیال کيتا جاندا اے کہ رومانی(روما لوک) عام طور اُتے وسطی ہندوستان وچ پیدا ہويا سی ، ممکنہ طور اُتے جدید ہندوستانی ریاست راجستھان وچ ، تے عیسیٰ دی پیدائش توں تقریبا 250 سال پہلے شمال مغربی ہندوستان (صوبہ پنجاب) وچ ہجرت کر گیا سی۔ ایتھے دی گذشتہ صدیاں وچ ، انھاں نے راجپوتاں تے جاٹاں جداں قائم گروپاں دے نال نیڑےی گل گل دی ہوئے گی۔ انہاں دا بعد وچ مغرب وچ ہجرت ، ممکنہ طور اُتے زیادہ تعداد وچ ، عیسیٰ دی وفات دے 500 توں 1000 سال دے درمیان ہويا سی۔ عصر حاضر دی آبادی بعض اوقات وسطی ایشیاء دے ہندوستان دے بنجارس تے رومیاں دے نال نیڑےی تعلقات وچ شراکت دار دے طور اُتے تجویز کيتی جاندی اے۔ [۵]
برصغیر توں اک ہور وڈی ہجرت جنوب مشرقی ایشیاء سی۔ اس دی شروعات ہندوواں نے جنوب دے ہندو تے بدھ مت دے بادشاہاں دی فوجی مہم دی وجہ نال کیندی سی ، تے بعد وچ مقامی معاشرے نے ہجرت دا نتیجہ کڈیا۔ چولاں نوں ، جو اپنی بحری طاقتاں دے لئی جانیا جاندا سی ، نے سوماترا تے مالائی جزیرہ نما نوں فتح کيتا۔ ہندوستانی سبھیاچار دے اثر و رسوخ نوں حالے وی جنوب مشرقی ایشیاء ، خاص طور اُتے بالی ( انڈونیشیا ) ورگی جگہاں اُتے سختی توں محسوس کيتا جاسکدا اے۔ ایداں دے معاملات وچ ، صدیاں پہلے تارکین وطن دی اولاد نوں 'پی آئ اوز' دا ناں دینا مناسب نئيں اے۔ مرکب سازی اِنّی وڈی اے کہ اس تناظر وچ اس طرح دے ناں دی قدر کرنا بے معنی اے۔
ہندوستانی تاجر سولہويں صدی دے وسط وچ وسطی ایشیاء تے فارس وچ پھیل گئے تے چار صدیاں تک سرگرم رہے۔ روس دے سسرڈوم وچ دریائے وولگا (اک دریا دے نام) دے منہ اُتے واقع استراخان ، اوہ پہلی جگہ سی جتھے ابتدائی ہندوستانی تجارتی آبادی دا قیام تقریبا 1610 وچ ہويا سی۔ روسی مورخین ماسکو تے سینٹ پیٹرزبرگ وچ ہندو تاجراں دی موجودگی نوں نوٹ کردے نيں۔ سینٹ پیٹرزبرگ وچ 18 ويں صدی وچ ریکارڈ کيتا گیا۔ [۶]
19 ويں صدی دے دوران تے (ہندوستان اُتے برطانوی حکومت کے) اختتام تک معاہدے دے نظام دے تحت زیادہ تر نقل مکانی ناقص مزدوراں دی دوسری برطانوی نوآبادیات وچ سی۔
مرکزی تھاںواں بالترتیب ماریشیس ، گیانا ، کیریبین ، فیجی تے مشرقی افریقہ سن ۔ انہاں وچوں کچھ ملکاں وچ ، ایتھے تک کہ بوہت گھٹ ہنر مند مزدوراں تے کاروباری افراد نے 20 واں صدی وچ خود ہجرت کيتی۔ واقعہ جس نے ایہ پھیلاؤ شروع کیہ اوہ غلامی ایکٹ دا خاتمہ سی ، جسنوں برطانوی پارلیمنٹ نے یکم اگست 1834 نوں منظور کيتا ، تمام برطانوی نوآبادیات توں غلام مزدوری نوں آزاد کرایا۔ اس توں بہت ساری زرعی بستیاں وچ مزدوراں دی کمی پیدا ہوگئی ، کیونجے آزاد کارکنان اپنی آزادی توں فائدہ اٹھاندے رہے۔ جس دے نتیجے وچ بہت ساری برطانوی نوآبادیات وچ مزدوری دی شدید قلت پیدا ہوگئی ، جسنوں معاہدہ دی غلامی وچ جکڑے مزدوراں دی وڈے پیمانے اُتے درآمد توں حل کيتا گیا۔ سری لنکا تے برما وچ پڑوسی برطانوی کالونیاں وچ برطانوی مالائی (اب ملائشیا تے سنگاپور ) وچ چائے دے باغات تے ربڑ دے باغات دے لئی کارکناں دی بھرتی دا اک غیر متعلقہ طریقہ شامل سی۔
مشرق وسطی وچ 1970 دے تیل دے عروج دے بعد ، متعدد ہندوستانی خلیجی ملکاں وچ ملازمت دے لئی ہجرت کر گئے۔ جدید آوا جائی تے توقعات دے نال ، ایہ مستقل دے بجائے معاہدہ سی ، جداں کہ 19 ويں صدی دا معاملہ سی۔ ایتھے تک کہ جے اوہ اوتھے پیدا ہوئے سن ، تاں وی انہاں خلیجی ملکاں وچ غیر عرباں نوں شہری حقوق نہ دینے دی اک ورگی پالیسی اے۔
1990 دی دہائی دے سافٹ ویئر وچ تیزی تے عروج والی معیشت نے ریاستہائے مت toدہ وچ ہجرت کرنے والے متعدد ہندوستانیاں نوں راغب کيتا۔ اج ، امریکا وچ ہندوستانیاں دی تیسری وڈی تعداد اے۔
اج دا پی آئی او(PIO)
[سودھو]افریقہ
[سودھو]مشرقی افریقہ
[سودھو]برطانوی نوآبادیاتی دور دے دوران وڈے پیمانے اُتے ہجرت توں پہلے ، جنوبی ایشیناں دے اہم گروہاں ، خاص طور اُتے مغربی کنارے ( سندھ ، سورت ، کونکن ، ملابار تے لنکا) توں ، باقاعدگی توں مشرقی افریقہ تے خاص طور اُتے زنجبار دا رخ کردے سن ۔ خیال کيتا جاندا اے کہ اس نے بحری جہاز ، مراٹھا (کونناگی انگریہ ، کونھاجی انگرے) تے ممکنہ طور اُتے چینی فلیٹ دے تھلے والے جہاز رانی والے جہاز تے پرتگالی جہازاں وچ سفر کيتا سی۔ انہاں وچوں کچھ افراد مشرقی افریقہ وچ آباد ہوئے تے فیر موجودہ یوگنڈا ورگی جگہاں اُتے پھیل گئے۔ اس دے بعد اوہ بہت وڈی تعداد وچ جنوبی ایشیناں دے نال مل گئے جو انگریزاں دے نال آئے سن ۔
کینیا ، یوگنڈا تے تنزانیہ دے جدید ملکاں وچ ہندوستانی ہجرت دا آغاز تقریبا اک صدی پہلے ہويا سی ، جدوں ایہ تمام ملکاں برطانوی مشرقی افریقہ دا حصہ سن ۔ زیادہ تر سیاح گجراتی یا پنجابی نژاد سن ۔ انہاں دی تعداد 1960 وچ 500،000 تک ہوسکدی سی۔ ہندوستان دی زیرقیادت تجارت (یا اے ) انہاں ملکاں دی معیشتاں دا اصل ٹھکانہ سی۔ ماضی وچ ، ایہ کاروبار چھوٹے پینڈو گروسری اسٹورس توں لے کے شوگر ملاں تک سی۔ اس دے علاوہ ، ڈاکٹر ، استاداں ، انجینئر جداں ہندوستانی پیشہ ور افراد نے وی انہاں ملکاں دی ترقی وچ اہم کردار ادا کيتا۔ سن 1960 وچ برطانیہ توں آزادی دے بعد ، زیادہ تر ایشین ، جداں کہ انھاں کہیا جاندا سی ، اوہ ملک چھڈ کے چلے گئے یا انہاں نوں زبردستی جلاوطن کردتا گیا (1970 وچ یوگنڈا توں آئیڈی امین دے ذریعہ)۔ انہاں وچوں بیشتر برطانیہ ، یا ہندوستان ، یا ہور مشہور تھاںواں جداں امریکا تے کینیڈا منتقل ہوگئے۔
مڈغاسکر
[سودھو]مڈغاسکر وچ بوہت سارے ہندوستانی ایداں دے سوداگراں دی اولاد نيں جو انیہويں صدی وچ بہتر مواقع دی تلاش وچ آئے سن ۔ انہاں وچوں بیشتر ، جو کرن (مسلم) تے بنیان (ہندو) دے ناں توں جانیا جاندا اے ، ہندوستانی ریاست گجرات دے مغربی ساحل توں آئے سن ۔ زیادہ تر لوک گجراتی بولدے نيں ، حالانکہ کچھ دوسری ہندوستانی زباناں وی بولی جاندی نيں۔ اج نوجوان نسل گھٹ توں گھٹ تن زباناں بولدی اے ، جنہاں وچ فرانسیسی یا انگریزی ، گجراتی تے ملاگاسی شامل نيں۔ مڈغاسکر وچ ہندوستانیاں دی اک وڈی تعداد اعلیٰ تعلیم یافتہ نيں ، خاص کر نوجوان نسل ، جو مڈغاسکر دی ترقی وچ اپنے علم وچ حصہ ڈالنے دی کوشش کردے نيں۔
ماریشیس
[سودھو]خود ہندوستان توں باہر ، ماریشیس واحد ملک اے جتھے ہندوستانی نسل دے لوکاں دی اک وڈی تعداد (جتھے افریو-ٹرینیڈیڈین تے انڈو-ٹرینیڈا دے باشندےآں دی مساوی آبادی اے ، سوائے گیانا ، ٹرینیڈاڈ تے ٹوبیگو یا فجی دے جتھے انڈو فجی اک زمانے وچ بہت وڈی تعداد وچ سن ) حالے نئيں). ایتھے دے لوک انڈو موریشین دے ناں توں جانے جاندے نيں ، تے اس دی آبادی دا 70٪ حصہ اے۔ انہاں وچوں بیشتر ہندو نيں (77٪) تے اک اہم گروہ مسلمان (22٪) اے۔ ایتھے چند مسیحی ، بہائ تے سکھ وی موجود نيں ، لیکن بہائ تے سکھ کل آبادی دا 1٪ تک شامل نئيں کردے نيں۔ ہن وی بہت ساری ہندوستانی زباناں بولی جاندیاں نيں ، خاص طور اُتے بھوجپوری ، تمل ، مراٹھی ، تیلگو ، ہندی تے اردو ، لیکن ہن زیادہ تر ہندوا موریشین گھراں وچ ہی ، تے نال ہی فرانسیسی مقیم کریول وی ، مختلف علاقےآں وچ بولدے نيں۔ ہندوستانی ماریشین لوکاں توں ملنا بہت ہی غیر معمولی گل اے جو صرف ہندوستانی بولی بولدے نيں۔
ری یونین
[سودھو]ری یونین دی آبادی دا اک چوتھائی حصہ (مڈغاسکر کے مشرق وچ بحر ہند دا اک فرانسیسی جزیرہ) ہندوستانی اے۔ زیادہ تر باشندے کنٹراکٹ ورکرز دے طور اُتے جنوبی ہندوستان توں آئے سن ۔
جنوبی افریقہ
[سودھو]جنوبی افریقہ وچ بیشتر ایشین 19 ويں صدی وچ انگریزاں دے ذریعہ ہندوستان توں لیائے جانے والے ٹھیکیدار ہندوستانی مزدوراں دی اولاد نيں ، زیادہ تر بانس دی کاشتکاری کالونیاں وچ کم کرنے دے لئی ، جنھاں ہن کووازو - نٹل (کے زیڈن) کہیا جاندا اے۔ اک اقلیت ہندوستانی تاجراں دی اولاد اے جو تقریبا ايسے وقت جنوبی افریقہ آئے سن ، انہاں وچوں زیادہ تر تاجر گجرات دے علاقے توں آئے سن ۔ افریقہ دے سب صحارا وچ واقع دربان شہر وچ سب توں زیادہ ایشیائی باشندے نيں ، تے ہندوستان دی آزادی دے رہنما مہاتما گاندھی نے 1900 دی دہائی دے اوائل وچ اس شہر وچ اک وکیل دی حیثیت توں کم کيتا سی۔ در حقیقت دنیا وچ ہندوستان توں باہر ہندوستانی نسل دے لوکاں دی سب توں وڈی تعداد جنوبی افریقہ وچ اے ، یعنی جنوبی افریقہ وچ پیدا نئيں ہويا تے ہجرت نئيں کيتا ، امریکيتی۔ ایس انہاں وچوں بیشتر امریکا دے مقابلے وچ چوتھی یا پنجويں نسل دی اولاد نيں۔ ہور ایہ کہ ، سورج دے موجودہ خط دے مطابق ، صرف نٹل دے علاقے وچ ، پچھلے 140 برساں وچ 20 توں زیادہ مندر نيں۔ جو بنیادی طور اُتے ہندو تے مسلم مذہبی گروہ نيں۔ اک مسلم اسکالر تے عوامی اسپیکر ، شیخ احمد دیدات دا تعلق جنوبی افریقہ توں سی۔ احمد دیدات گجرات وچ پیدا ہوئے تھے تے اوہ اپنے کنبے دے ہمراہ ڈربن ہجرت کر گئے سن ۔ اگرچہ بیشتر ہندوستانی جنوبی افریقہ دی ہندوستانی بولی نئيں بولدے جو نسلاں توں 'فراموش' کيتا جاندا اے ، لیکن فیر وی اوہ ہندوستانی فلماں دیکھنے تے ہندوستانی موسیقی سننے توں لطف اندوز ہُندے نيں۔
ایشیا
[سودھو]انڈونیشیا
[سودھو]اگرچہ اس دے بارے وچ کوئی سرکاری اعداد و شمار موجود نئيں نيں ، لیکن اک اندازے دے مطابق انڈونیشیا وچ تقریبا 25،000 پی آئ او / این آر آئی رہندے نيں ، جنہاں وچوں 5،000 رجسٹرڈ ہندوستانی سفارتخانے تے مدینہ وچ ساڈے قونصل خانے وچ مقیم نيں۔
ہندوستانی صدیاں توں انڈونیشیا وچ رہ چکے نيں ، سریویجیا تے میجافیت دیاں ریاستاں دے زمانے توں ، ایہ دونے ہی ہندو سن تے برصغیر توں بہت زیادہ متاثر سن ۔ اس دے بعد ہندوستانی نوں 19 ويں صدی وچ سمچرا دے میڈان دے آس پاس دی زرعی بستیاں وچ کم کرنے دے لئی ڈچ معاہدہ مزدور دی حیثیت توں ڈچاں نے انڈونیشیا لیایا سی۔ انہاں وچوں بیشتر دا تعلق جنوبی ہندوستان توں سی ، جدوں کہ اک قابل ذکر تعداد شمالی ہندوستان توں وی آئی سی۔ شادی شدہ ہندوستانیاں وچ ہندو ، مسلمان تے سکھ شامل نيں۔ ہن اوہ چار نسلاں توں زیادہ عرصہ توں انڈونیشیا وچ اے تے انڈونیشی پاسپورٹ رکھدا اے۔ مقامی اعداد و شمار توں پتہ چلدا اے کہ سماترا وچ 40،000 دے نیڑے پی آئ او نيں ، جدوں کہ بہت ساریاں اکثریت ہن پوری طرح توں انڈونیشیا دے معاشرے وچ شامل ہوگئی اے ، حالانکہ تامل ، سکھ تے بہاری برادری دے کچھ عناصر ہن وی اپنے ثقافتی ورثے نوں برقرار رکھدے نيں۔
ہندوستانی تارکین وطن (ویاپا) وچ کئی ہزار سندھی خاندان وی شامل نيں ، جو ہندوستانی تارکین وطن دا دوسرا سب توں وڈا گروہ اے جس نے 20 واں صدی دے پہلے نصف وچ انڈونیشیا نوں اپنا گھر بنایا سی۔ سندھی برادری بنیادی طور اُتے تجارت تے تجارت وچ شامل اے۔
ان گروہاں وچ ، تامل تے کسی حد تک سکھ اصل وچ زراعت توں وابستہ سن ، جدوں کہ سندھی تے پنجابی بنیادی طور اُتے خود نوں ٹیکسٹائل بنائی تجارت تے کھیلاں دے کاروبار وچ قائم رکھدے سن ۔
انڈونیشیا وچ ہندوستانیاں دی وڈی آمد ، جو 1970 دی دہائی وچ شروع ہوئی سی ، نے ہندوستانی سرمایہ کاراں تے ایگزیکٹوز دی اک وڈی تعداد نوں اس ملک دی طرف راغب کيتا۔ کاروباری افراد تے کاروباری پیشہ ور افراد دے اس گروہ وچ گذشتہ دو دہائیاں وچ توسیع ہوئی اے تے ہن اس وچ انجینئرز ، کنسلٹنٹس ، چارٹرڈ اکاؤنٹنٹ ، ساہوکار تے ہور پیشہ ور افراد شامل نيں۔
انڈونیشیا وچ ہندوستانی برادری دی قدر دی نگاہ توں دیکھیا جاندا اے ، اوہ عام طور اُتے متمول ہُندے نيں تے انہاں وچ مقامی افراد دے نال نال ملٹی نیشنل کمپنیاں دے سینئر عہدےآں والے افراد شامل ہُندے نيں۔
معاشی وجوہات دی بناء اُتے ، پی آئی او وچ زیادہ تر تاجر تے کاروباری افراد میڈونا تے سورابایا جداں دور دراز علاقےآں توں جکارتہ جا رہے نيں (سورابایا انڈونیشیا دا دوسرا وڈا شہر تے مشرقی جاوا دا راجگڑھ اے )۔ انڈونیشیا وچ تقریبا نصف ہندوستانی جماعت جکارتہ وچ مقیم اے۔ اک اندازے دے مطابق جھارکھنڈ وچ ہندوستانی برادری دی آبادی 19000 دے لگ بھگ اے۔ جکارتہ وچ ہندوستانی پی آئی او / این آر آئی برادری وچ چھ وڈی سماجی تے کاروباری تنظیماں نيں۔ گاندھی سیوا لوک (جو پہلے بمبئی مرچنٹس ایسوسی ایشن دے ناں توں جانیا جاندا اے ) سندھی برادری دے زیر انتظام اک رفاہی ادارہ اے تے بنیادی طور اُتے اوہ تعلیمی تے سماجی سرگرمیاں وچ ملوث اے۔ انڈیا کلب PIOs / NRIs دی اک سماجی تنظیم اے۔ انڈین ویمن ایسوسی ایشن PIOs / NRIs دی بیویاں جمع کردی اے تے خیراندی سرگرمیاں کردی اے۔ جکارتہ وچ اک گرودوارہ پروبندک کمیٹی اے جس وچ سندھی دے علاوہ سکھ وی گرودوارہ سرگرمیاں وچ شامل نيں۔ ای سی اے آئی آئی ہندوستانی برادری دے کاروباری افراد نوں دوطرفہ معاشی تعلقات نوں فروغ دینے دے مقصد دے نال اکٹھا کردا اے ، لیکن وڈی حد تک غیر فعال اے۔ آخر وچ ، ایہ (ICAI) اے۔
ملائیشیا
[سودھو]ملائشیا وچ سیاحاں دی تعداد وچ سب توں زیادہ چینی تے دنیا وچ ہندوستانی آبادی شامل اے۔ برطانوی حکمرانی وچ بیشتر ہندوستانی زرعی کالونیاں وچ مزدور دی حیثیت توں ہجرت کر گئے سن ۔ ایہ اک اہم نسلی گروہ نيں ، جو ملائشیا دی 8٪ توں زیادہ آبادی اُتے مشتمل اے۔ انہاں وچ زیادہ تر تمل نيں ، لیکن ملیالم – تیلگو ، پنجابی تے گجراتی بولنے والے وی موجود نيں۔ انہاں نے اپنی زباناں تے مذہب نوں برقرار رکھیا اے - ملائشیا وچ 80٪ نسلی ہندوستانی ہندو منے جاندے نيں۔ آبادی دی اک قابل ذکر تعداد سکھ نيں تے باقی عیسائی تے مسلمان نيں۔
ایتھے ہندوستانیاں دی اک چھوٹی سی جماعت اے ، چٹی ، جو عیسیٰ دی وفات دے 1500 سال بعد تے اس دے پہلے چینی تے مایا دے مقامی لوکاں وچوں ہجرت کرکے تامل تاجراں دی اولاد نيں۔ خود نوں تامل سمجھنا ، مالائی (زبان) بولنا ، تے ہندو مذہب اُتے عمل پیرا ہونے دی وجہ سے ، اج چٹی لوکاں دی تعداد 2000 دے لگ بھگ اے۔
فلپائن
[سودھو]اس وقت ، تقریبا 38،000 ہندوستانی تے ہندوستانی فلپائن ، جو PIOs / NRI نيں ، پورے فلپائن وچ مکمل طور اُتے رہ رہے نيں۔ زیادہ تر منیلا ، سیبو ، تے دااوو جداں تھاںواں وچ ، تے زمبوانگا ، تے دوسرے وڈے شہراں تے چھوٹے چھوٹے شہراں وچ وی مرتکز نيں جنہاں دے ناں 11 جزیرے نيں۔ فلپائن وچ ہندوستانی عیسیٰ دی وفات دے بعد چوتھی صدی توں لے کے چوتھی صدی تک 17 ويں صدی تک سن ۔ عربی تے انڈونیشیا دے اسلام تے کیتھولک مذہب دے تعارف توں پہلے تے اس دے بعد ہی ہندو مذہب تے بدھ مت دے امتزاج نوں اسپینیاں نے اک بنیادی مذہب بنا دتا سی ۔ انہاں وچوں بوہت سارے ابتدائی آبادی حالے تک ناقابل شناخت اے ، کیوں کہ بوہت سارے لوکاں نے ہسپانوی نوآبادیات وچ آباد ہونے توں پہلے اپنے کنیت تبدیل کردتے نيں۔
ایتھے تک کہ منیلا اُتے برطانوی حملے دے نال ہی ہندوستان دے شہر چنويں ، تامل ناڈو ، توں ہندوستانی آئے جنہاں نے اس شہر نوں اسپینیئرس توں لیا۔ اس دے نال ہی منیلا تے کینٹہ تے مورونگ (موجودہ صوبہ رجال) دے درمیان علاقےآں اُتے وی 1762 تے 1763 دے درمیان قبضہ کيتا۔ انہاں وچوں بوہت سارے لوکاں نے چھڈنے توں انکار کردتا ، بغاوت دی تے مقامی تگوکھ خواتین نال شادی کيتی ، ایہ دسدے ہوئے کہ کینٹا ، رجال دے آس پاس موجود فلپائن ہندوستانی نسل دے کیوں نيں۔ پڑوسی ملکاں جداں انڈونیشیا ، ملائشیا ، تے سنگاپور وچ پہلے توں کدرے زیادہ شادی کرنے دے بعد ، بوہت سارے ہندوستانیاں نے فلپائنس دے نال شادی کرلئی ، اس دی بنیادی وجہ ایہ اے کہ انہاں دی آبادی زیادہ تر مسلمان اے ، تے اس میزبان ملک وچ مسلماناں نال شادی کرنا ہندوستانیاں دے لئی دشمنی اے۔ 1930 تے 1940 دی دہائی دے دوران ، بہت سارے ہندوستانی تے ہندوستانی فلپائن ، دااوو سمیت فلپائنی صوبےآں وچ آباد ہوئے ، جتھے اس وقت بوہت سارے جاپانی تے جاپانی فلپائن سن ، تے حالے وی نيں۔ جدوں فلپائن دی معیشت منیلا وچ مقیم سی ، بوہت سارے لوک اوتھے ہجرت کرگئے ، جس وچ دسیا گیا اے کہ ادھی ہندوستانی تے ہندوستانی فلپائنی برادری ہن اوتھے کیوں آباد اے۔
فلپائن وچ ہندوستانیاں تے ہندوستانی فلپائناں دی اکثریت سندھی تے پنجابی اے ، لیکن ایتھے اک وڈی تعداد وچ تامل آبادی وی اے۔ بوہت سارے لوک ٹیگوکھ تے انگریزی دے نال نال صوبےآں تے جزیراں دی مقامی زباناں وچ وی روانی رکھدے نيں۔ بوہت سارے امیر مڈل تے اپر کلاس نيں جنہاں دا کپڑا فروخت تے خرید و فروخت دا بنیادی کاروبار اے۔ سکھ وڈے پیمانے اُتے قرض دینے ، تے فروخت تے خرید و فروخت وچ ملوث نيں۔ زیادہ تر ہندوستانی تے ہندوستانی فلپائن ہندو تے سکھ نيں ، لیکن فلپائن سبھیاچار وچ گھل مل چکے نيں تے کچھ کیتھولک نيں۔ ایتھے منیلا تے پورے فلپائنی صوبےآں وچ ہندو تے سکھ دے وڈے مندر نيں۔
سنگاپور
[سودھو]سنگاپور وچ ہندوستانی - جو جنوبی ایشین آبائی نسل دے افراد دے ناں توں جانیا جاندا اے - تے ملک دے 10٪ شہری تے مستقل رہائشی نيں ، جس دی وجہ توں اوہ سنگاپور دا تیسرا سب توں وڈا نسلی گروہ اے۔ شہراں وچ ، سنگاپور وچ سب توں زیادہ سیاحتی ہندوستانی آبادی اے۔
اگرچہ قدیم ہندوستان دے نال سنگاپور دے رابطے نے سنگاپور دی دیسی مالائی برادری اُتے گہرے ثقافتی اثرات چھڈے نيں ، اُتے 1819 وچ انگریزاں دے ذریعہ جدید سنگاپور دے قیام توں ہی نسلی ہندوستانیاں دی اس جزیرے وچ وڈے پیمانے اُتے نقل مکانی شروع ہوئی۔ ابتدائی طور اُتے ، ہندوستانی آبادی بوہت گھٹ سی ، جس وچ بنیادی طور اُتے جوان ، فوجی تے قیدی شامل سن جو کارکن بن دے آئے سن ۔ 20 واں صدی دے وسط تک ، اک متوازن جنسی تناسب تے بہتر عمر گروپاں دے پھیلاؤ دے نال ، اک مستحکم معاشرے دا وجود سامنے آیا سی۔ انگریزی ، چینی تے مالائی دے نال ، تامل سنگاپور دی چار سرکاری زباناں وچوں اک اے۔
غیر متناسب وڈے اشرافیہ تے کم آمدنی والے گروہاں دے نال ، سنگاپور دی ہندوستانی آبادی اپنی طبقاتی سطح دے لئی مشہور اے۔ ہندوستان توں اچھے تعلیم یافتہ تے غیر ہنر مند تارکین وطن دی آمد دے نال ہی ، تے سنگاپور وچ آمدنی دی مساوات وچ اضافے دے اک حصے دے طور اُتے ، ایہ طویل المیعاد مسئلہ 1990 دی دہائی وچ زیادہ واضح ہُندا گیا۔ ہندوستانیاں نے دوسرے وڈے اقليتی گروپ ، ملائیشیا توں زیادہ آمدنی حاصل کيتی۔ انہاں گروہاں دے مقابلے وچ ہندوستانی وچ وی یونیورسٹی دی ڈگری حاصل کرنے دا امکان بہت زیادہ سی۔ اُتے ، مقامی طور اُتے پیدا ہونے والے ہندوستانی طلباء نے قومی اوسط توں زیادہ سرکاری پرائمری تے ثانوی اسکولاں وچ اہم امتحانات وچ ناقص کارکردگی دا مظاہرہ کيتا۔
چھوٹی اکثریت رکھنے والے سکھاں تے ہندوواں دے نال ، سنگاپور دے ہندوستانی مختلف زباناں تے مذاہب دے نيں۔ ایتھے 200 توں زیادہ سالاں توں ، ہندوستانی سبھیاچار زندہ تے ترقی پا رہی اے۔ وسط توں لےکے 20 واں صدی تک ، ہندوستانی عنصر سنگاپور دی وسیع سبھیاچار وچ بگڑ گئے سن ، بلکہ کچھ حد تک ، انہاں عصری جنوبی ایشیائی ثقافتاں توں کچھ مختلف ہوچکے سن ۔ 1990 دی دہائی توں ، نويں ہندوستانی تارکین وطن نے مقامی ہندوستانی آبادی دے سائز تے پیچیدگی دونے وچ اضافہ کيتا اے۔ جدید مواصلات دے نظام جداں کیبل ٹیلیویژن تے انٹرنیٹ نے سنگاپور نوں ابھرتی ہوئی عالمی ہندوستانی سبھیاچار توں جوڑنے دا کم کيتا اے۔
سنگاپور وچ قومی زندگی دے بوہت سارے شعبےآں وچ قائدین دی حیثیت توں جانے جانے والی ہندوستانی شخصیتاں نے تاثرات چھڈے نيں۔ اجتماعی طور اُتے وی ہندوستانی سیاست ، تعلیم ، سفارتکاری تے قانون جداں شعبےآں وچ اچھی تے کدی کدی بہت اچھی نمائندگی کر رہے نيں۔ ایتھے ہندوستانیاں دی اک چھوٹی سی جماعت اے ، چٹی ، جو عیسیٰ دی وفات دے 1500 سال بعد تے اس دے پہلے چینی تے مایا دے مقامی لوکاں وچوں ہجرت کرکے تامل تاجراں دی اولاد نيں۔ خود نوں تامل سمجھنا ، مالائی (زبان) بولنا ، تے ہندو مذہب اُتے عمل پیرا ہونے دی وجہ توں ، اج چٹی لوکاں دی تعداد 2000 دے لگ بھگ اے۔
امریکا
[سودھو]کینیڈا
[سودھو]اعدادوشمار کینیڈا (کینیڈا دی اک وفاقی سرکاری ایجنسی) دے مطابق ، 2006 وچ ، ہندوستانی نسل دے دعوے کرنے والے 962،665 افراد سن ، جنہاں وچ "مشرقی ہندوستانی" ، جنوبی ایشین یا ہند کینیڈین شامل نيں۔ 2001 وچ ، کینیڈا وچ ہندوستانی نسل دے 34٪ لوکاں نے سکھاں ، 27٪ ہندوواں ، 17٪ مسلمان تے 16٪ عیسائیاں (7٪ پروٹسٹنٹ / ایوینجیکل ، 9٪ کیتھولک) دی نمائندگی کيتی۔ [۷] مقابلے وچ ، ہندوستانی نسل دے کچھ لوکاں دا مذہبی وابستگی نئيں اے۔ اہم ہندوستانی نسلی برادری پنجابی ہور گجراتی ، تامل (بطور ہندوستانی سری لنکا دے مخالف نيں) ، ہند کیریبین (تقریبا 200،000) ، کیریالی ، بنگالی ، سنگی تے ہور نيں۔
1897 وچ ، لندن ، انگلینڈ وچ ملکہ وکٹوریہ دی ڈائمنڈ جوبلی دے جشن وچ شرکت کردے ہوئے ، وطن جاندے ہوئے ، ہندوستانی فوج کینیڈا توں گزری ، تے اوہ کینیڈا وچ آباد ہونے والے پہلے ہندوستانی بن گئے۔ کچھ دے بارے وچ خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ برٹش کولمبیا وچ مقیم نيں ، تے کچھ اس دے بعد واپس آئے نيں۔ زراعت تے جنگلات دے امکانات توں پنجابی ہندوستانی متوجہ ہوگئے۔ اوہ نوکری دے مواقع دی تلاش وچ بنیادی طور اُتے مرد سکھ سن ۔ معاہدے دے تحت آنے والے ہندوستانی کارکنان جو 1838 توں ہی کیریبین ہجرت کرچکے نيں ، ہندo کیریبین ، ٹرینیڈاڈین میڈیکل دے طالب علم کینتھ مہاویر تے ڈیمریرا (اب گیانا) دے کلرک ایم۔ این. سنٹونا ، جنہاں دونے نے سن 1908 وچ کینیڈا وچ ابتدائی پیش کش کيتی سی ، پہنچے۔
مبینہ طور اُتے پہلے ہندوستانی تارکین وطن نوں مقامی گورے کینیڈا دے وڈے پیمانے اُتے نسل پرستی دا سامنا کرنا پيا۔ نسلی فسادات نے انہاں تارکین وطن دے نال نال نويں چینی تارکین وطن نوں وی نشانہ بنایا۔ بیشتر نے ہندوستان واپس جانے دا فیصلہ کيتا ، جدوں کہ کچھ ٹھہر گئے۔ اک ہور وجہ جس دی وجہ توں انہاں وچوں بوہت سارے لوکاں نے اس جگہ نوں چھڈنے دا فیصلہ کیہ اوہ ایہ اے کہ ، 1919 تک کینیڈا دی حکومت نے انہاں افراد نوں اپنی بیویاں تے بچےآں نوں ایتھے لیانے اُتے پابندی عائد کردتی سی۔ 20 واں صدی دے اوائل وچ ، بوہت سارے ہندوستانیاں نوں کینیڈا آنے توں روکنے دے لئی کوٹے مقرر کیتے گئے سن ۔ 1957 وچ جدوں تک ایہ کوٹہ ودھیا کر 300 کر دتا گیا ، انہاں کوٹہ اک سال وچ 100 توں کم لوکاں نوں آنے دی اجازت دیندے سن ۔ 1967 وچ ، تمام کوٹے ختم کردتے گئے۔ اس دے بعد ہجرت پوائنٹ پوائنٹ سسٹم اُتے مبنی سی ، ایويں بہت سارے ہندوستانیاں نوں داخلے دی اجازت ملی۔ جدوں توں ایہ کھلی دروازہ پالیسی اپنائی گئی اے ، ہندوستانیاں نے وڈی تعداد وچ آنا شروع کيتا اے ، تے ہر سال تقریبا، 25،000-30،000 لوک آندے نيں۔ (یہ تعداد ہندوستانیاں نوں چینیاں دے بعد ہجرت کرنے والے ہندوستانیاں دا دوسرا وڈا گروہ بنا دیندا اے )
ٹورنٹو تے وینکوور جداں وڈے شہری مراکز وچ جتھے 70 فیصد توں زیادہ ہندوستانی رہندے نيں ، زیادہ تر ہندوستانی ہجرت نوں ترجیح دیندے نيں۔ کیلگری ، ایڈمونٹن تے مونٹریال وچ وی چھوٹی چھوٹی معاشرے ودھ رہے نيں۔ وینکوور وچ ، ہندوستانی ہندوستان دے مختلف حصےآں ، جداں پنجاب ، گجرات ، تمل ناڈو ، آندھرا پردیش تے کیرالہ توں آئے نيں ۔ وینکوور وچ لٹل انڈیا نامی اک جگہ موجود اے۔ زیادہ تر ہندوستانی شہر وینکوور دے مضافاتی علاقے سرے یا نیڑےی ایبٹس فورڈ وچ رہندے نيں ، لیکن وینکوور دے دوسرے علاقےآں وچ وی ہندوستانی پائے جاندے نيں۔ وینکوور وچ ہندوستانیاں دی اکثریت سکھ نسل دی اے تے سکھ برادری نے سیاست دے نال نال ہور پیشےآں وچ وی انہاں دے سپریم کورٹ دے مختلف ججاں ، تن چیف سرکاری وکیلاں تے اک صوبائی وزیر اعظم دے نال اہم کردار ادا کيتا اے۔
گریٹر ٹورنٹو ایریا دی تعداد شمالی امریکا وچ ہندوستانی نسل دی دوسری سب توں وڈی آبادی اے ، اس دی مجموعی آبادی 2006 دے حساب توں 484،655 اے ، جو نیویارک دے لئی امریکی سوسائٹی برائے مشترکہ شماریاتی علاقےآں دے 2007 وچ 575،541 توں اگے نکل گئی اے۔ اُتے ، ٹورنٹو مردم شماری (لیکن نیو یارک دی مردم شماری نئيں) وچ مغربی ہندوستانی / ہند-کیریبین دی اولاد وی شامل اے۔
کیریبین
[سودھو]1838 توں 1917 دے برطانوی راج دے دوران ، غلامی دے خاتمے تے مزدوری دے مطالبے نوں پورا کرنے دے مقصد توں پنج لکھ توں زیادہ ہندوستانیاں نوں برطانوی ویسٹ انڈیز وچ کنٹریکٹ نوکر کے طور اُتے لے جایا گیا سی۔ جس دے اک حصے دے طور اُتے پہلے دو جہاز 5 مئی 1838 نوں برٹش گیانا (اب گیانا) پہنچے۔
انگریزی بولنے والے کیریبین وچ بسنے والے ہندوستانیاں دی اکثریت اترپردیش تے مغربی بہار توں آندی اے ، جدوں کہ گواڈیلوپ تے مارٹنک وڈے پیمانے اُتے آندھرا پردیش تے تمل ناڈو توں لیائے گئے سن ۔
اس دے علاوہ ایداں دے افراد وی موجود نيں جو اج دے پاکستان تے بنگلہ دیش دے عوام سمیت جنوبی ایشیاء دے کچھ حصےآں توں ہجرت کر چکے نيں۔ جدوں کہ دوسرے ہند کیریبین ہندوستانی ڈاکٹراں ، گجراتی تاجراں تے کینیا تے یوگنڈا دے لوکاں توں کمتر سن جو پہلے پہنچ چکے سن ۔ اس وقت ہندوستانی تارکین وطن سینٹ مارٹن / سینٹ مارٹن تے دوسرے ڈیوٹی فری جزیراں اُتے پائے جاندے نيں ، جتھے اوہ تجارت وچ سرگرم عمل نيں۔
ہند کیریبین باشندے گیانا ، سرینام تے ٹرینیڈاڈ تے ٹوبیگو وچ سب توں وڈا نسلی گروپ نيں۔ اوہ جمیکا ، سینٹ ونسنٹ تے گریناڈائنز تے دوسرے ملکاں وچ دوسری وڈی اکثریت نيں۔ اوہ بہاماس ، بارباڈوس ، بیلیز ، فرانسیسی گیانا ، گراناڈا ، پاناما ، سینٹ لوسیا ، ہیٹی ، مارٹنک تے گواڈیلوپ وچ کدی کدائيں نيں۔
ہندوستانی مزدوراں تے انہاں دے جانشیناں نے بہت ساری مشکلات دے باوجود انہاں ملکاں دی ترقی وچ حصہ لیا۔ 13 مئی ، اولڈ ہاربر بے وچ مشرقی ہندوستانیاں دی آمد ، اج وی جمیدا ميں منائی جارہی اے۔ 2003 وچ ، مارٹنک نے ہندوستانیاں دی آمد دی 150 واں سالگرہ منائی۔
یہ گواڈیلوپ وچ وی 2004 وچ کیہ گیا سی۔ ایہ جشن نہ صرف ہندوستانی اقلیتاں دی شناخت دے لئی اے ، بلکہ مقامی سبھیاچار دے نال ہندوستانیاں دے اتحاد تے زراعت توں لے کے تعلیم تک دے متناسب ، متنوع سبھیاچار دے لئی فرانسیسی تے ہور مقامی حکام دی حمایت دے لئی وی اے۔ جشن وچ دونے جزیراں دے کثیر القومی ادارےآں نے شرکت کيتی۔ [۸]
ریاست ہائے متحدہ امریکا
[سودھو]ہندوستانیاں نے 1890 وچ شمالی امریکا دی طرف ہجرت شروع کيتی۔ سکھوں-کینیڈین ایبٹس فورڈ ، برٹش کولمبیا تے کینیڈا وچ 100 توں زیادہ سالاں توں مقیم نيں۔ جدوں حکومت نے اوتھے اک مندر تعمیر کيتا تاں ہندوستان دے ہندوواں نے اوتھے آباد ہونا شروع کردتا۔ کینیڈا وچ مقیم سکھ جدوں اکثر ہندوستان وچ اپنے گھر جاندے نيں تاں انہاں دے رشتہ داراں توں اس مندر دے بارے وچ گل کردے نيں۔ اس سب دی وجہ توں ہندوواں نوں شمالی امریکا جانے تے اوتھے بسنے وچ مدد ملی۔ پہلا ہندو خاندان 1889 وچ ایتھے پہنچیا ، جس دے لئی حکومت نے اک خاص مندر تعمیر کيتا سی۔ اس مندر نے زیادہ توں زیادہ ہندوواں نوں ایتھے آنے دے لئی راغب کيتا۔ اُتے ، اس دے فورا بعد ہی ، شہر وچ بوہت سارے مندر بنائے گئے۔ لیکن سکھاں نوں ایہ کہندے ہوئے مندر بنانے دی اجازت نئيں سی کہ 'چونکہ سکھ مذہب ہندو مذہب دا اک ٹکڑا اے لہذا ، انہاں نوں مندراں وچ پوجا نئيں کرنا چاہیدا ، جے ننيں۔' اوہ دوسری عبادت گاہاں دے لئی اضافی رقم خرچ نئيں کرنا چاہندے سن کیونجے پہلے ہی ایسی بہت ساریاں جگنيں موجود سن۔ تاں اس نے سکھاں نوں ایسا ہی کہیا۔ تب توں ، 75 توں زیادہ سکھاں نے مندراں وچ پوجا شروع کر رکھی اے ، جدوں کہ اک سو توں زیادہ سکھاں نے ایہ کہندے ہوئے احتجاج کيتا اے کہ انہاں دا مذہب آزاد اے ، لہذا انہاں دی عبادت دی جگہ وکھ ہونی چاہیدا۔ اس دے بعد سکھاں نے 1911 تک تقریبا 22 سال اپنے حقوق دی جنگ لڑی تے پہلا گرودوارہ تعمیر ہويا۔ اُتے ایہ گردوارہ امریکا وچ نئيں بلکہ کینیڈا وچ سی ، کیوں کہ امریکی حکومت جاپان تے یورپ وچ جنگاں وچ مصروف سی۔ حالے وی امریکا وچ بوہت گھٹ گروڈوارے تے کینیڈا وچ بہت سارے نيں۔ ایبٹس فورڈ وچ ساؤتھ فریزر وے اُتے 1911 وچ تعمیر کيتا گیا گرودوارہ شمالی امریکا دا سب توں قدیم سکھ مندر اے۔
امریکی ایس امریکا وچ ہجرت دا عمل وی 19 ويں تے 20 واں صدی وچ شروع ہويا۔ جدوں سکھ وینکوور پہنچے تاں ، اوہ اس حقیقت توں بخوبی واقف ہوگئے کہ برطانوی سلطنت دا حصہ ہونے دے باوجود ، انہاں دی کینیڈا وچ کوئی موجودگی نئيں سی ، جتھے انہاں دے نال کھلم کھلا استحصال کيتا گیا سی۔ اُتے انہاں وچوں کچھ کامیاب رہے نيں۔ ایس (امریکا) سیئٹل تے سان فرانسسکو وچ آباد ، ایشیاء دے بوہت سارے جہاز انہاں بندرگاہاں اُتے اتاردے نيں۔ ایہ لوک زیادہ تر صوبہ پنجاب دے سکھ سن ۔ اگرچہ امریکی ایس (امریکی ) ، اوہ ہندو کے ناں توں جانے جاندے سن ۔ (کیونجے اک عام امریکی دے ذہن وچ ایہ غلط فہمی سی کہ ہندوستان وچ تمام ہندو ہندو نيں تے دوسرے مقامی امریکی وی انہاں مشہور تارکین وطن دے لئی اک خاص لفظ چاہندے سن ، جو بعد وچ ہندوستانی دے ناں توں مشہور ہوئے)۔
اس دوران ، امریکی ایس ایشین خواتین نوں تارکین وطن دی حیثیت توں امریکا وچ داخلے توں روک دتا گیا سی ، کیونجے امریکی حکومت نے 1917 وچ کیلیفورنیا سمیت متعدد مغربی ریاستاں دی جانب توں اک بل منظور کيتا سی ، جس وچ چینی ، جاپانی تے ہندوستانی تارکین وطن دی وڈی تعداد دا سامنا سی۔ اس دے نتیجے وچ ، کیلیفورنیا وچ رہنے والے بہت ساؤتھ ایشین مرداں نے میکسیکو دیاں عورتاں نال شادی کيتی۔ کیلیفورنیا دی وسطی وادی وچ ایداں دے بوہت سارے خاندان کسان بطور کسان رہ رہے سن ، ایہ سلسلہ اج وی جاری اے۔ اُتے ، انہاں ابتدائی تارکین وطن نوں حق رائے دہی ، خاندانی دوبارہ اتحاد تے شہریت جداں حقوق توں انکار کيتا گیا سی۔ 1923 وچ ، ریاست ہائے متحدہ امریکا دی سپریم کورٹ نے ریاستہائے متحدہ دے خلاف بھگت سنگھ تھند کے حق وچ فیصلہ سناتے ہوئے کہیا کہ ہندوستان نال تعلق رکھنے والے افراد (اس وقت دے برطانوی ہندوستان ، جداں۔ جنوبی ایشین) شہریت توں نااہل۔ اُتے ، اگلے چند سالاں دے اندر ، تھند اک نیو یارک سی۔ بھگت سنگھ تھند انڈیا نال تعلق رکھنے والا سکھ سی ، جو اوریگون وچ آباد ہويا ، ایتھے تک کہ اوریگون وچ وی اس نے شہریت دے لئی درخواست دتی جسنوں مسترد کردتا گیا۔ [۹]
پر ، پابندیاں دی تقریبا نصف صدی دے بعد تے دوسری جنگ عظیم دے بعد ، امریکی ایس (امریکی) امیگریشن پالیسی وچ وی ترمیم کيتی گئی اے تاکہ خاندانی اتحاد نوں دوبارہ گہرائی وچ لینے دے لئی غیر گوراں نوں اجازت دتی جائے۔ اس دے علاوہ ، ایشیائی باشندےآں نوں شہریت تے حق ادا کيتا گیا۔
اب بہت سارے مرد جو 1940 توں پہلے آئے سن اوہ اپنے کنبے نوں امریکا منتقل کر چکے نيں۔ ایس (امریکی ) ، جنہاں وچوں بیشتر کیلیفورنیا تے مغربی ساحلی ریاستاں وچ آباد ہوئے۔
ہندوستانی تارکین وطن دی دوسری آمد 50 ، 60 ، 1970 تے 1980 دی دہائی وچ آئی۔ انہاں وچ زیادہ تر سکھ سن جو نويں 'کلر بلائنڈ' امیگریشن قانون دے ذریعے اپنے کنباں دے نال مل رہے سن ، تے ہور وچ تاجر تے طلبا شامل سن جو پورے ہندوستان توں ایتھے آئے سن ۔ سرد جنگ دے انہاں دناں دفاع تے ایرو اسپیس انڈسٹری دے انجینئرز دی ضرورت دیکھی گئی ، جنہاں وچوں بیشتر ہندوستانی سن ۔ 1980 تے 1990 تک ، گجراتی جنوبی ہندوستان تک وی پہنچ چکے سن ۔ پر ، جنوبی ہندوستانی پنجابی سکھاں توں زیادہ نئيں سن ، جدوں کہ گجراتی پنجابیاں توں وی زیادہ تعداد وچ سن ۔ ہندوستانیاں دا سب توں وڈا گروہ گجراتی تے پنجابی سی ۔ ( حوالہ دی ضرورت اے )۔ تارکین وطن دی نويں تے شاید سب توں وڈی آمد 1990 دی دہائی دے آخر تے 2000 دی دہائی دے اوائل وچ 'انٹرنیٹ بوم' دے دوران ہوئی سی۔ نتیجے دے طور اُتے ، موجودہ امریکی امریکا وچ سب توں وڈی ڈائیسپورا برادری ہندوستانی اے ، جس دی تخمینہ لگ بھگ آبادی 2.7 ملین اے۔ امریکا آنے والے پہلے ہندوستانی لوک ٹیکسی ڈرائیور ، مزدور ، کسان یا چھوٹے تاجر سن ، جدوں کہ بعد وچ ہندوستانی بزنس مین یا فارغ التحصیل سن تے کاروبار وچ چلے گئے سن ۔ ہائی ٹیک صنعت دی عظمت دی وجہ توں اوہ انتہائی متمول ہوگئے ، تے شاید اوہ ایتھے دے سب توں امیر تارکین وطن نيں۔ انہاں نے زندگی دے ہر سطح اُتے ، خاص طور اُتے تعلیم ، انفارمیشن ٹکنالوجی تے طب وچ ترقی دی اے۔ صرف 2007-08 وچ ، امریکی یونیورسٹیاں وچ ہندوستانی نسل دے 4000 توں زیادہ پروفیسر تے 84،000 ہندوستانی طلبا سن ۔ امریکن ایسوسی ایشن آف فزیشنز آف انڈین انڈین دے 35،000 ممبران نيں۔ 2000 ماں فارچون میگزین کے ذریعہ کیتے گئے اک تخمینے دے مطابق ، سلیکن ویلی وچ ہندوستانی کاروباریاں کا کاروبار 250 ارب ڈالر اے۔ امریکی حکومت دے ذریعہ مقرر کردہ اک اعلیٰ سطحی ماہر کمیٹی دی اک رپورٹ دے مطابق ، غیر مقیم ہندوستانی برادری دی اجتماعی دولت دا تخمینہ لگ بھگ اک ٹریلین ڈالر اے۔ [۲] Archived 2012-10-12 at the وے بیک مشین
فی الحال امریکی ایس امریکا وچ ، ہندوستانی علاقہ نیو یارک جداں میٹروپولیٹن شہراں وچ آباد اے۔ (امریکی) ایس امریکی مردم شماری 2007 امریکن کمیونٹی سروے دا اندازہ اے کہ اس دی آبادی 5،75،541 ہندوستانی امریکیوں دی اے )۔ اس دے علاوہ انہاں دی آبادی تقریبا ہر میٹروپولیٹن علاقے جداں واشنگٹن ، بوسٹن ، فلاڈیلفیا ، اٹلانٹا ، شکاگو ، ڈلاس ، لاس اینجلس ، سان فرانسسکو ، ڈیٹرایٹ تے ہیوسٹن وچ اے۔
یورپ
[سودھو]متحدہ سلطنت یونائیٹڈ کنگڈم
[سودھو]اس وقت برطانیہ وچ ہندوستانی تارکین وطن دی تیسری نسل آباد اے۔ فیصد دے لحاظ توں ، برطانیہ وچ مقیم ہندوستانی ایشیاء توں باہر سب توں وڈی اکثریت نيں ، جدوں کہ اوہ آبادی دے لحاظ توں دوسری وڈی جماعت اے ، صرف کینیڈا دے نیڑے ہی ، ریاستہائے متحدہ امریکا دے مقابلے ہندوستانیاں دی زیادہ آبادی اے۔
ہندوستانی سبھیاچار برطانیہ دی بھرپور سبھیاچار توں یکجا رہندی اے ، حالیہ خاندانی فلم بینڈ اٹ لائیک بیکہم ماں بہترین 'غیر ملکی' اثر و رسوخ دکھادی دیندا اے ، جس وچ مائی بیوفل لونٹریٹ ورگی فلماں وی شامل نيں۔ ہور برآں ، ہندوستانی کھانا برطانوی کھاناں دا لازمی جزو بن گیا اے۔
برطانیہ دی قومی مردم شماری اپریل 2001 دے مطابق ، [۱۰] برطانیہ وچ ہندوستانی نسل دے 1،051،800 افراد آباد نيں۔ زیادہ تر تمل ، پنجابی ، گجراتی ، بنگالی تے اینگلو انڈین باشندے نيں۔ کل ہندوستانی آبادی وچ ہندو 45٪ ، سکھ 29٪ ، مسلمان 13٪ تے عیسائی 5٪ نيں۔ باقی (15،000) وچ جین ، پارسی ، بدھ مت تے ہور شامل نيں جنہاں نے کسی وی چیز نوں اپنا مذہب نئيں قرار دتا اے۔ 2005 تک ، انگلینڈ دی کل آبادی دا 2.41٪ ، یا تقریبا 1،215،400 (انگلینڈ دی آبادیاتی معلومات دیکھو) ہندوستانی نيں ، حالانکہ اس وچ مخلوط نسل دے لوک شامل نئيں نيں۔ اگرچہ ایہی رجحان 2008 وچ جاری رہیا ، برطانیہ وچ ہندوستانی (مخلوط نسلی ہندوستانی) دی آبادی 1،600،000 توں زیادہ سی۔ [۱۱]
برطانیہ وچ زیادہ تر ہندوستانی لندن ، مڈلینڈز ، نارتھ ویسٹ تے یارکشائر وچ آباد نيں۔ اسکاٹ لینڈ ، ویلز ، شمالی آئرلینڈ تے ہور علاقےآں وچ انہاں دی آبادی کم اے۔
انگریزی دے بعد برطانیہ وچ پنجابی دوسری بولی جانے والی دوسری بولی اے۔ ہور جنوبی ہندوستانی زباناں ، جنہاں وچ 2،300،000 پنجابی بولنے والی زباناں وی شامل نيں ، ہندوستانیاں وچ عام نيں۔ (2،300،000) ؟ ماخذ وسیلہ؟ اعداد و شمار بہت زیادہ نيں۔ ) (* اعداد و شمار غلط نيں ، بولنے والےآں دی تعداد ہندوستانی آبادی توں زیادہ نئيں ہوسکدی اے۔ )
مشرق وسطی
[سودھو]مشرق وسطی ، خاص طور اُتے خلیج فارس توں ملحق تیل توں مالا مال ملکاں وچ وی وڈی تعداد وچ ہندوستانی آبادی اے ، زیادہ تر کیرالہ تے ہور جنوبی ہندوستانی ریاستاں توں نيں۔ تیل دی معیشت وچ اچانک تیزی دے دوران ، انہاں نے روزگار تے علمی کماں دے لئی خلیجی ملکاں دا رخ کيتا۔ اُتے ، ہندوستانی تے دوسرے غیر ملکی آسانی توں ایتھے دے شہری نئيں بن سکدے۔ اسنوں اپنا ہندوستانی پاسپورٹ جمع کروانا اے ، بیشتر خلیجی ملکاں وچ شہریت یا مستقل رہائش دی کوئی گنجائش نئيں اے۔ خلیجی ملکاں وچ ہندوستانی کم کرنے نوں ترجیح دینے دی سب توں وڈی وجہ ایہ اے کہ انہاں نوں ايسے کم دے لئی ہندوستان وچ ملنے دے مقابلے وچ کئی گنیازیادہ اجرت دتی جاندی اے ، تے اوہ جغرافیائی طور اُتے ہندوستان سے ملدے جلدے نيں۔ ایتھے تک کہ فیصد دے لحاظ توں ، ہندوستانی ڈاس پورہ دی جی سی سی وچ اک وڈی موجودگی اے۔ 2005 وچ ، متحدہ عرب امارات دی کل آبادی دا 40٪ ہندوستانی سی۔
خلیجی تعاون کونسل وچ سعودی عرب ، کویت ، بحرین ، قطر ، متحدہ عرب امارات تے عمان شامل نيں۔ خلیج کارپوریشن کونسل ملکاں وچ این آر آئی دی آبادی تقریبا 6،000،000 (2006-07) اے ، جنہاں وچوں 1،500،000 صرف متحدہ عرب امارات وچ رہندے نيں۔ ایہ ہندوستانی زیادہ تر کیرالا ، آندھرا پردیش ، کرناٹک تے تمل ناڈو دے رہنے والے نيں ۔ این آر آئیز ہندوستان وچ انحصار کرنے والے خانداناں نوں وڈی رقم گھلدے نيں۔ اک شماریات دے مطابق ، اوہ ہر سال 10 بلین امریکی ڈالر توں زیادہ ہندوستان گھلدے نيں۔ (جس وچ رسمی تے غیر رسمی چینل دونے شامل نيں)۔ (ماخذ: ایس کڈوی دی تحقیق دے مطابق ، 2007)۔
اوشینیا
[سودھو]آسٹریلیا
[سودھو]2009 تک ، آسٹریلیا وچ ہندوستانی نسل دے اک اندازے دے مطابق 405،000 آسٹریلیائی باشندے نيں ، جنہاں وچوں 308،542 ہندوستان وچ پیدا ہوئے سن ۔ ایہ کہیا جا رہیا اے ، آسٹریلیا پہنچنے والا پہلا ہندوستانی کپتان کک دا جہاز سی۔ سڑکاں تے آمدورفت دی ترقی توں پہلے بہت سارے ہندوستانی اونٹھاں اُتے ایتھے آئے سن ۔ اوہ صحراواں وچ اونٹھاں دے ذریعہ سامان دی آمدورفت تے گفتگو کردے سن ۔ آسٹریلیا آنے والے پہلے پنجابیاں وچ کریم بخش وی سن ، جو 1893 وچ اک چھوٹے ہاکر دی حیثیت توں بانڈیگو آئے سن ، جدوں کہ سردار بیر سنگھ جوہل 1895 وچ تے سردار نارائن سنگھ ہیئر 1898 وچ آئے سن ۔ اس دوران بہت سارے پنجابیاں نے وکٹورین دے میدان وچ سونے دی تجارت کيتی۔
ہندوستانی وی 20 واں صدی دے اوائل وچ آسٹریلیا آئے سن ، جدوں آسٹریلیا تے ہندوستان دونے برطانوی علاقے سن ۔ ايسے اثناء وچ ، ہندوستانی سکھ جنوبی کوئنز لینڈ وچ کیلے دے کھیتاں وچ مزدور بن دے آنے لگے۔ اج انہاں وچوں بیشتر والگولگا ( سڈنی تے برسبین دے درمیان واقع) شہر وچ رہندے نيں۔ ایتھے دے بوہت سارے لوک ہندوستانیاں دی اولاد نيں جو کیلے دے کھیتاں وچ کم کردے سن ، جو ہن اپنے فارماں دے مالک نيں۔ ولگولگا وچ دو سکھ گرودوارے نيں۔ انہاں وچوں اک گرودوارے وچ ، سکھ مذہب توں متعلق اک میوزیم وی قائم کيتا گیا اے۔ بہت سارے برطانوی تے اینگلو ہندوستانی جو 947 دے بعد ہندوستان وچ پیدا ہوئے سن آسٹریلیا آئے۔ ایداں دے ہزاراں برطانوی شہریاں نے آسٹریلیا وچ ہی رہنے دا فیصلہ کيتا ، لیکن مردم شماری وچ ہن وی انہاں نوں 'ہندوستانی' سمجھیا جاندا اے۔ وائٹ آسٹریلیا پالیسی دی موت دے گھٹنے دے بعد 1980 وچ ہندوستانیاں دی اک تیسری آمد آسٹریلیا پہنچی۔ پالیسی ختم ہونے دے بعد بوہت سارے ہندوستانی استاداں تے ڈاکٹر آسٹریلیا وچ آباد ہوگئے۔ فیر آئی ٹی انقلاب دے دوران بوہت سارے ہندوستانی ایتھے آئے سن ۔ 1976 دے بعد ، سافٹ ویئر پیشہ ور افراد دی اک وڈی تعداد آسٹریلیا پہنچی۔ 1987 تے 2000 وچ فیجی وچ موروثی فوجی حکمرانی دے الٹ جانے دے دوران بہت سارے فجیائی باشندے آسٹریلیا چلے گئے سن ، تا کہ اج وی آسٹریلیا وچ فجیئن ہند دی اک وڈی آبادی اے۔ آسٹریلیا وچ ہندوستانی معاشرے دا چہرہ بدلنے وچ فجیئن ہندستانی نے اہم کردار ادا کيتا اے۔ آسٹریلیا وچ پچھلے پڑھے لکھے تاجراں دی طرح ، فجیئن ہندوستانی زیادہ تر تاجر سن ، جدوں کہ باقی چھوٹے تاجر تے کاروباری سن ۔
تارکین وطن وچ فی الحال انجینئر ، ٹول بنانے والے ، مشرقی افریقہ دے گجراتی کاروباری خاندان تے آسٹریلیا وچ آباد ہندوستانیاں دے خاندان شامل نيں۔ سرکاری رقوم دی کمی دے سبب ، آسٹریلیائی تعلیمی ادارے غیر ملکی طلباء نوں بھاری فیس دے لئی داخلہ دیندے نيں۔ ایتھے دی بہت ساریاں یونیورسٹیاں نے ہندوستان سمیت ہور ایشیائی ملکاں وچ مستقل نمائندے مقرر کیتے نيں۔ انہاں نوں تعلیمی مقاصد دے لئی ہندوستانی طلباء نوں آسٹریلیا دی طرف راغب کرنے دے لئی ادائیگی کيتی جاندی اے۔ صرف 2006–2007 وچ ، آسٹریلیا وچ 34،136 ہندوستانی طلبا ویزا دتے گئے [۱۲] ؛ 2002–2003 وچ ، صرف 7،603 ہندوستانی طلباء نوں ویزا دتا گیا سی۔ [۱۳]
آسٹریلیائی بیورو آف شماریات دے مطابق ، آسٹریلیا وچ مقیم 87 فیصد ہندوستانی 50 سال توں کم عمر دے افراد نيں ، جدوں کہ 83٪ توں زیادہ آبادی انگریزی وچ روانی اے۔ ایتھے دی اکثریت آبادی ہندو تے سکھ اے ، جدوں کہ بقیہ عیسائی تے مسلمان نيں۔
نیوزی لینڈ
[سودھو]ہندوستانی 18 ويں صدی وچ نیوزی لینڈ پہنچنے لگے ، زیادہ تر برطانوی بحری جہاز وچ عملے دے ممبر دے طور پر۔ 1815 وچ نیوزی لینڈ وچ آباد ہونے والا پہلا ہندوستانی خیال کيتا جاندا اے کہ اوہ اپنی موری بیوی دے نال جزیرے دی خلیج وچ مقیم سی۔ فیر 1899 وچ اک قانون ایداں دے لوکاں نوں خارج کرنے دے لئی منظور کيتا گیا جو 'برطانوی پیدا ہوئے تے پیٹرن' نئيں سن ، فیر وی 19 ويں تے 20 واں صدی وچ ہندوستانی آبادی آہستہ آہستہ ودھ گئی۔ نیوزی لینڈ وچ ، دوسرے ملکاں دی طرح ، ہندوستانی وی ملک بھر وچ بکھرے ہوئے نيں تے انہاں وچوں بیشتر چھوٹے کاروبار جداں پھلاں تے سبزیاں تے گروسری اسٹورز دے مالک نيں۔ حالے تک ، ایتھے مقیم ہندوستانی نیوزی لینڈ دے بیشتر افراد اصل وچ گجرات توں نيں ۔ 1980 وچ امیگریشن پالیسی وچ تبدیلی دے بعد بوہت سارے ہندوستانی ، پاکستانی تے بنگلہ دیشی ایتھے آئے سن ۔ جدوں 1987 تے 2000 وچ فجی وچ فوجی حکمرانی دا خاتمہ ہويا تاں ، بہت سارے فجیئن ہندوستانی نیوزی لینڈ آئے سن ۔ انہاں وچ ڈونیڈن میئر سکھی ٹرنر ، کرکٹر دیپک پٹیل ، گلوکار اراانا تے موجودہ گورنر جنرل آنند ستیانند جداں ممتاز ہندوستانی نیوزی لینڈ شامل نيں۔ [۱۴]
اعدادوشمار
[سودھو]ہور ویکھو
[سودھو]- شیٹی
- سیاحاں دا ہندوستانی سہولت مرکز
- دیسی
- ڈوم لوک
- لوح لوکاں
- رومن لوک
- ایلام
- این آر اوز دی لسٹ
تامل ڈس پورہ
- میتنی
- انڈوفوبیا
- ہندوستانی ریاست
</br>
مشرقی افریقہ وچ ہندوستانی باشندے
سن 1962 وچ برما توں ہندوستانیاں دا اخراج
</br> 1972 وچ یوگنڈا توں ہندوستانیاں دا اخراج
</br> زنجبار انقلاب
- پنجابی ڈاسپورہ
- بنگلہ دیشی ڈاس پورہ
- پاکستانی ڈس پورہ
- سری لنکا تمل ڈاس پورہ
یوم ہندوستان آمد
نوٹ
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Expatriate Indians in UAE not hit by global meltdown
- ↑ http://www.indianembassy.org/policy/PIO/Introduction_PIO.html
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ રોમનો ઇતિહાસ અને ઉદ્ભવ
- ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
- ↑ રશિયામાં ભારતીય ડાયસ્પોરા
- ↑ http://www.statcan.gc.ca/pub/89-621-x/89-621-x2007004-eng.htm#6
- ↑ http://cqoj.typepad.com/chest/2005/02/english_version.html
- ↑ http://www.pbs.org/rootsinthesand/i_bhagat1.html
- ↑ http://www.statistics.gov.uk/StatBase/Product.asp?vlnk=13675
- ↑ યુ.કે.માં વસતા 1.6 મિલિયન ભારતીયો
- ↑ http://www.immi.gov.au/media/statistics/study/_pdf/2006_07_grants_combined.pdf
- ↑ બુક1
- ↑ Indians in Te Ara: the Encyclopedia of New Zealand : http://www.teara.govt.nz/NewZealanders/NewZealandPeoples/Indians/en Archived 2009-08-13 at the وے بیک مشین
- ↑ "How Saudi Arabia's 'Family Tax' Is Forcing Indians To Return Home". The Huffington Post. 21 June 2017. http://www.huffingtonpost.in/2017/06/21/how-saudi-arabias-family-tax-is-forcing-indians-to-return-hom_a_22494498/. Retrieved on ۲۱ جون ۲۰۱۷.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Where big can be bothersome Archived 6 June 2011 at the وے بیک مشین. دی ہندو. 7 January 2001.
- ↑ ۱۸.۰ ۱۸.۱ "India is a top source and destination for world's migrants". Pew Research Center. 3 March 2017. http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/03/03/india-is-a-top-source-and-destination-for-worlds-migrants/. Retrieved on ۷ مارچ ۲۰۱۷.
- ↑ "Population by States and Ethnic Group"۔ Department of Information, Ministry of Communications and Multimedia, Malaysia۔ 2015۔ ۱۲ فروری ۲۰۱۶ میں اصل سے آرکائیو شدہ
- ↑ Gishkori, Zahid (30 July 2015). "Karachi has witnessed 43% decrease in target killing: Nisar". دی ایکسپریس ٹریبیون. https://tribune.com.pk/story/929229/over-280000-immigrants-living-in-pakistan-says-nisar/. Retrieved on ۳ اگست ۲۰۱۷. "Interestingly, around 16,501 Indians are also living in Pakistan."
- ↑ Bagri, Neha Thirani. "There are more Indian migrants living in Pakistan than the United States". Quartz. https://qz.com/926009/there-are-more-indian-migrants-living-in-pakistan-than-the-united-states/. Retrieved on ۷ مارچ ۲۰۱۷.
- ↑ "More Indian migrants in Pakistan than in US: Pew report – Times of India". The Times of India. http://timesofindia.indiatimes.com/india/more-indian-migrants-in-pakistan-than-in-us-pew-report/articleshow/57519432.cms. Retrieved on ۷ مارچ ۲۰۱۷.
- ↑ "More Indian migrants living in Pakistan than US: PEW Research Centre – The Express Tribune". The Express Tribune. 7 March 2017. https://tribune.com.pk/story/1348433/indian-migrants-living-pakistan-united-states-pew-research-centre/. Retrieved on ۷ مارچ ۲۰۱۷.
- ↑ 0.2%"1,184 Indians in Pak jails, says MEA". Times of India. 5 May 2013. http://timesofindia.indiatimes.com/india/1184-Indians-in-Pak-jails-says-MEA/articleshow/19890633.cms. Retrieved on ۹ نومبر ۲۰۱۴.
- ↑ In limbo: The stateless Indians of Myanmar. Rediff.com
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Kuwait MP seeks five-year cap on expat workers' stay". Gulf News. 30 January 2014. http://gulfnews.com/news/gulf/kuwait/kuwait-mp-seeks-five-year-cap-on-expat-workers-stay-1.1284513.
- ↑ ۲۸.۰ ۲۸.۱ ۲۸.۲ ۲۸.۳ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Indians in Thailand"
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےbooks.google.com
لئی۔ - ↑ ۳۲.۰۰ ۳۲.۰۱ ۳۲.۰۲ ۳۲.۰۳ ۳۲.۰۴ ۳۲.۰۵ ۳۲.۰۶ ۳۲.۰۷ ۳۲.۰۸ ۳۲.۰۹ ۳۲.۱۰ ۳۲.۱۱ ۳۲.۱۲ ۳۲.۱۳ ۳۲.۱۴ ۳۲.۱۵ ۳۲.۱۶ ۳۲.۱۷ Overseas Indian Population 2001 Archived 20 October 2006 at the وے بیک مشین. Little India.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےJamNews
لئی۔ - ↑ [۱] Archived 29 December 2009 at the وے بیک مشین
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۳۸.۰ ۳۸.۱ ۳۸.۲ ۳۸.۳ ۳۸.۴ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۴۴.۰۰ ۴۴.۰۱ ۴۴.۰۲ ۴۴.۰۳ ۴۴.۰۴ ۴۴.۰۵ ۴۴.۰۶ ۴۴.۰۷ ۴۴.۰۸ ۴۴.۰۹ ۴۴.۱۰ ۴۴.۱۱ ۴۴.۱۲ ۴۴.۱۳ ۴۴.۱۴ ۴۴.۱۵ ۴۴.۱۶ ۴۴.۱۷ ۴۴.۱۸ ۴۴.۱۹ ۴۴.۲۰ ۴۴.۲۱ ۴۴.۲۲ ۴۴.۲۳ ۴۴.۲۴ ۴۴.۲۵ ۴۴.۲۶ ۴۴.۲۷ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےpetersburgcity.com
لئی۔ - ↑ "Immigrants and Norwegian-born to immigrant parents"۔ Statistics Norway
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ "Canada to set up online resource centre in Toronto". دی ہندو. 19 January 2014. http://www.thehindu.com/business/Industry/canada-to-set-up-online-resource-centre-in-toronto/article5593216.ece. Retrieved on ۲ مئی ۲۰۱۲.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
باہرلے جوڑ
[سودھو]- اوورسیز انڈین فیلیٹیلیشن سینٹر Archived 2020-08-31 at the وے بیک مشین وزارت اوورسیز انڈین امور (ایم او آئی اے) تے کنڈیڈریشن آف انڈین انڈسٹری (سی آئی آئی) دے وچکار اک غیر منافع بخش پبلک پرائیوٹ اقدام۔
- ہندوستانی Archived 2010-08-15 at the وے بیک مشین حکومت ، ہندوستانی دی سرکاری ویب سائٹ
- ہندوستانی ڈایسپورا؛ حکومت ہند دا قومی پورٹل Archived 2010-10-31 at the وے بیک مشین
- نیوزی لینڈ وچ انڈین ڈاس Archived 2016-11-16 at the وے بیک مشین پورہ ، اک شائع کردہ ماخذ دی کتابیات
- این آر آئی مدھیہ پردیش Archived 2011-07-21 at the وے بیک مشین ، سرکاری سرکاری ویب سائٹ