اشک آباد
| شہر
عشق آباد Ashgabat 
| ||||||||||||||||||||||||||||||||
عشق آباد 1919ء توں 1927ء تک ناں پولتورسک ، وسطی ایشیاء چ ترکمانستان دا راجگڑھ اتے سب توں وڈا شہر ہے ، جیہڑا قراقم صحرا اتے کوپت داغ پربت دھارے وشکار واقع ہے ۔ 2001ء دی جنگننا (مردم شماری) اچ شہر دی لوک گنتی 6،95،300 اتے 2009ء دی جنگننا چ شہر دی لوک گنتی 10 لکھ دے نیڑے ہے۔ شہر دی آبادی دی اکثریت ترکمان ہے اتے روسی ، آذری ، آرمینی گھٹ گنتیاں وی وسدیاں نیں ۔
قراقم نہر شہر دے درمیاں چوں وگدی اے جہڑی آمو دریا توں پانی چڑھدے توں لہندے لیاؤندی ہے [۸]
۔
ناں
[سودھو]اشک آباد نوں ترکمن بولی وچ اشگابات (Aşgabat ) ، روسی وچ اسخ آباد (Ашхабад) اتے فارسی چ عشق آباد ۔1991ء توں پہلے عام طور تے انگریزی چ شہر دے جوڑ Ashkabad لکھے جاندے سی ، جیہڑے شہر دے روسی ناں توں لئے گئے سی ، جیہڑے کہ خود آپ اصل فارسی ناں عشق آباد توں لئے گئے سی۔ شہر دے ناں دے جوڑ اشخابات تے اشگابات وی کیتے جاندے رہے نیں۔ 1919ء توں 1927ء تک شہر دا ناں پولتورسک رہیا جیہڑا اک مقامی انقلابی دے ناں تے رکھیا سی ۔ فارسی چ شہر دے ناں عشق آباد دا مطلب پیار دا شہر یاں محبت دا شہر ہے ۔ کجھ ترکمان سوجھواناں دا خیال ہے کہ شہر دا ناں تیجی صدی ق م دے پارتھی سلطنت (پارتھیا) دے بانی ارساسیس اول ناں توں نکلیا ہے ، ترک بولی دے تلفظ چ اشک آباد (ارساسیس/اشک دا شہر) بن گیا [۹]۔
تریخ
[سودھو]اشک آباداک نسبتا نواں شہر ہے ، جیہڑا 1818ء چ اک قلعہ بندی دے طور تے اساریا گیا سی اَتے اسدا ناں اک نیڑلی آبادی اشک آباد دے ناں تے رکھیا گیا ، جیہڑا پارتھی سلطنت دے پرانے راجگڑھ نسا دی تھاں توں بوہتا دور نیہ سی ۔ اشک آباد شاہراہ ریشم دے شہر کونجی قلعہ ، جسدا پہلا ذکر دوجی صدی ق م چ اک شراب پیدا کرن آلے پنڈ دے طور تے آیا اتے جیہڑا پہلی صدی ق م چ اک بھچال چ زمین برابر ہوگیا سی ، دے کھنڈراں اتے ودھیا پھلیا ۔ کونجی قلعہ شاہراہ ریشم اتے اپنی اہمیت پاروں مڑ اساریا گیا تے 13ویں صدی عیسوی چ منگولاں ہتھوں تباہی تک ترقی کردا رہیا ۔ اس توں مگروں ایہہ اک نکے پنڈ دی شکل چ وسدا رہیا اتے 19ویں صدی چ روسی سلطنت دے مل ہیٹھ آ گیا [۱۰][۱۱]۔
اشک آباد گیوک تیپے دی لڑائی تک ایران دا حصہ سی ، شہر معاہدہ اخال دی شرطاں ہیٹھ روسی سلطنت دا حصہ بنیا ۔ روس نے برطانیہ دے اثر تھلے ایران دی ولگن نیڑے ہوݨ دی وجہ توں اس علاقے چ ترقیاتی کم کیتے ۔ اس شہر نوں یورپی سٹائل دیاں عمارتاں ، دکاناں اتے ہوٹلاں نال اک خوشگوار شہر سمجھیا جاندا سی ۔1908ء جگ دا پہلا بہائی عبادت جانہ اشک آباد چ اساریا گیا ۔ ایہہ 1948ہ دے بھچال چ بھیڑی طراں تباہ ہویا اتے 1963ء چ ڈھٹھ گیا[۱۲] ۔ ترکمانستان چ وسدے بہائیاں دی وڈي گنتی اشک آباد وچ رہندی ہے ۔
سویت یونین دی اشک آباد اتے حکومت دسمبر 1917ء چ قایم ہوئی ۔ پر جولائی 1918ء چ منشویک ، سماجی انقلابیاں اتے روسی شاہی فوج دے سابق زار شاہی افسراں نے تاشقند توں چلائی جاڻ آلی بالشویک حکومت خلاف بغاوت کر دتی تے اشک آباد ایگزیگٹو کمیٹی قايم کیتی ۔جنرل ولفریڈ مالیسن ولوں کجھ سپورٹ (پر بوہتے وعدے) مگروں ، برطانیہ نے اپریل 1919ء وچ علاقہ چھڈ دتا اتے تاشقند سویت نے شہر دا کنٹرول مڑ سمبھال لیا ۔
1919ء چ شہر دا ناں پولتورسک ترکستان خودمختار سویت اشتراکی لوکراج دی نیشنل اکانومی دی سویت دے چیئرمین پاول پولتورسکی دے ناں تے رکھ دتا گیا۔ جدوں 1924ء چ ترکمان سویت اشتراکی لوکراج قایم ہویا ، پولتورسک اسدا راجگڑھ بن گیا ۔ شہر دا اصل ناں اشخابات () دی شکل چ 1927ء چ بحال کیتا گیا ۔ اس ویلے دے مگروں شہر نے بوہت چھیتی نال صنعتی ترقی کیتی ، حالانکہ 6 اکتوبر 1948ء دے 7.3 شدت دے بھچال نال شہر بھیڑی طرحاں دوچار ہویا ۔ اس بچھال نال 1،70،000 تیکر لوکی مارے گئے [۱۳][۱۴][۱۵] (شہر دی ⅔ لوک گنتی ), پر سویت خبراں چ سرکاری گنتی صرف 40،000 دسی گئی سی .[۱۶]
جولائی 2013ء چ ، اشک آباد دیاں ساریاں سڑکاں دے ناں سیریل نمبراں نال بدل دتے گئے سوائے 9 وڈیاں سڑکاں دے ، جنھاں چوں کجھ دے ناں ترکمانی صدر سپرمرات نیازوف ، اسدے پیو اتے ماں دے ناں تے ہیگے نیں ۔ مرکزی محل علاقے نوں 2000 دا نمبر دتا گیا جیہڑا 21ویں صدی دی شروعات دسدا ہے ۔ باقی سڑکاں دے 4 عددی ناں نیں ۔
2013ء چ اشک آباد نوں اسدیاں جگ دیاں سبتوں بوہتیاں چٹّے سنگ مرمر دیاں عمارتاں پاروں گینیز بک آف ورلڈ ریکارڈ چ شامل کیتا گیا[۱۷]
اشک آباد سنگ میل:[۱۸]
- 1882-1918 – روسی سلطنت دے ٹرانس کیسپیئن علاقے دا انتظامی مرکز۔
- 1918-1925 – ترکستان خودمختار سویت اشتراکی لوکراج دی ترکمان اوبلاست (صوبے) دا انتظامی مرکز ۔۔
- ترکمان سویت اشتراکی لوکراج دا راجگڑھ - فروری 1925ء توں ۔
- آزاد ترکمانستان دا راجگڑھ - اکتوبر 1991ء توں ۔
ضلعے
[سودھو]اشک آباد ایہناں ضلعیاں چ ونڈیا ہویا ہے :[۱۹]
2013ء چ اشک آباد شہر دے بنے ضلعے:[۲۰]
موسم
[سودھو]کوپت داغ پربت دھارا اشک آباد شہر دے دکھن چ ۲۵ کلومیٹر[آلہ تبدیل: نامعلوم اکائی] 25 کلومیٹر تے شہر دی اتلی حد قراقم صحرا نال لگدی ہے ۔اشک آباد دا موسم گرمیاں چ تتا اتے خشک اتے سردیاں چھوٹیاں اتے ٹھنڈیاں ہندیاں نیں ۔ جولائی دا اوسط ودھ درجہ حرارت ۳۸٫۳ °C (۱۰۰٫۹ °F) ہے ۔ گرمیاں دیاں راتاں وی گرم ہندیاں نیں جولائی وچ اوسط گھٹ درجہ حرارت ۲۳٫۸ °C (۷۵ °F) ڈگری سینٹی گریڈ ہندا ہے ۔ جنوری دا اوسط ودھ درجہ حرارت ۸٫۶ °C (۴۷٫۵ °F)ڈگری سینٹی گڑیڈ اتے اوسط گھٹ درجہ حرارت −۰٫۴ °C (۳۱٫۳ °F) ڈگڑی سینٹی گڑیڈ ہندا ہے ۔ اشک آباد دا ودھ توں ودھ ریکارڈ کیتا درجہ حرارت ۴۶٫۷ °C (۱۱۶ °F) ڈگڑی سینٹی گڑیڈ ، جیہڑا جون 1995ء وچ ریکارڈ کیتا گیا[۲۱][۲۲] ۔ گھٹ توں گھٹ درجا حرارت −۲۴٫۱ °C (−۱۱ °F) ڈگری سینٹی گریڈ جنوری 1969ء اِچ ریکارڈ کیتا گیا ۔ اس علاقے وچ برفباری عام ہے ۔ سالانہ مین٘ہہ صرف۲۰۱ ملیمیٹر (۷٫۹۱ انچ)201 ملی میٹر ہے ۔
| اشک آباد دا موسم | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مہینا | جنوری | فروری | مارچ | اپریل | مئی | جون | جولائی | اگست | ستمبر | اکتوبر | نومبر | دسمبر | سال |
| ودھ توں ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 28.7 (83.7) |
32.6 (90.7) |
38.6 (101.5) |
39.4 (102.9) |
44.5 (112.1) |
46.7 (116.1) |
45.5 (113.9) |
45.7 (114.3) |
45.6 (114.1) |
40.1 (104.2) |
37.0 (98.6) |
33.1 (91.6) |
۴۶.۷ (۱۱۶.۱) |
| اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 8.6 (47.5) |
11.2 (52.2) |
16.5 (61.7) |
24.1 (75.4) |
30.1 (86.2) |
36.0 (96.8) |
38.3 (100.9) |
37.2 (99) |
31.7 (89.1) |
24.3 (75.7) |
16.8 (62.2) |
10.4 (50.7) |
۲۳.۸ (۷۴.۸) |
| روزانہ اوسط سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 3.5 (38.3) |
5.5 (41.9) |
10.4 (50.7) |
17.4 (63.3) |
23.3 (73.9) |
29.0 (84.2) |
31.3 (88.3) |
29.6 (85.3) |
23.6 (74.5) |
16.5 (61.7) |
10.2 (50.4) |
5.1 (41.2) |
۱۷.۱ (۶۲.۸) |
| اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | -0.4 (31.3) |
1.0 (33.8) |
5.5 (41.9) |
11.6 (52.9) |
16.6 (61.9) |
21.5 (70.7) |
23.8 (74.8) |
21.7 (71.1) |
16.1 (61) |
10.1 (50.2) |
5.2 (41.4) |
1.2 (34.2) |
۱۱.۲ (۵۲.۲) |
| گھٹ توں گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | −24.1 (-11.4) |
−20.8 (-5.4) |
−13.3 (8.1) |
−0.8 (30.6) |
1.3 (34.3) |
9.2 (48.6) |
13.8 (56.8) |
9.5 (49.1) |
2.0 (35.6) |
−5.1 (22.8) |
−13.1 (8.4) |
−16.0 (3) |
−۲۴.۱ (−۱۱.۴) |
| مینہہ م م (انچ) | 20 (0.79) |
24 (0.94) |
41 (1.61) |
32 (1.26) |
21 (0.83) |
6 (0.24) |
3 (0.12) |
2 (0.08) |
3 (0.12) |
10 (0.39) |
19 (0.75) |
20 (0.79) |
۲۰۱ (۷.۹۱) |
| % نمی | 78 | 72 | 66 | 58 | 47 | 35 | 34 | 34 | 40 | 54 | 68 | 77 | ۵۵ |
| اوسطاً روزانہ مینہہ (≥ 1.0 mm) | 9 | 8 | 11 | 10 | 7 | 2 | 1 | 1 | 2 | 5 | 6 | 8 | ۷۰ |
| دھپ (گھینٹے) | 111.6 | 121.5 | 145.7 | 195.0 | 275.9 | 336.0 | 353.4 | 347.2 | 288.0 | 217.0 | 156.0 | 105.4 | ۲,۶۵۲.۷ |
| Source #1: Pogoda.ru.net,[۲۱] World Meteorological Organisation (precipitation days)[۲۳] | |||||||||||||
| Source #2: HKO (sun)[۲۴] | |||||||||||||
اہم عمارتاں
[سودھو]محل
[سودھو]- ترکمان باشی محل ، ترکمانستان دا صدارتی محل
- رخیات محل ،سرکاری میٹنگاں ، سرکاری ریاستی واقعیاں دی تھاں ۔
- شادی محل ، سول رجسٹری دی عمارت [۲۵]
تھیٹر
[سودھو]- سپرمرات ترکمان باشی تھیٹر
- ترکمان ڈرامہ تھیٹر
- ترکمان قومی تھیٹر
- ترکمان پتلی تھیٹر
- اشک آباد روسی ڈرامہ تھیٹر (روسی شاعر پشکن دے ناں تے)
- ترکمان سٹیٹ سرکس
باغ تے پارک
[سودھو]اشک آباد چ کئی پارک اتے کھلیاں تھانواں نیں جیہڑِیاں زیادہ تر آزادی دے شروع آلے سالاں اساریاں گئیاں اتے بعد چ ودھائیاں گئیاں ۔ مشہور پارکاں اتے باغاں چ :بوٹینیکل گارڈن ، گونش ، ترکمان ترک دوستی ، آزادی نیں ۔ سبتوں پرانا شہری باغ اشگ آباد باغ 1887ء چ بنایا گیا [۲۶]۔ شہر دے وشکارے آرٹ پارک کمپلیکس ہے ۔ تفریحی پارک ترکمان باشی کہانیاں دنیا () ڈزنی لینڈ دا مقامی نمونہ ہے ۔ چوک:ترکمانستان دی آزادی دے 10 سال ،ماگتیمگولی ، ابدی شعلہ ، زیلیلی ، چیرچیق ، گاراشسیزلک ، مارچ8 ، گیروگلی ، ڈولفن ، آزادی دے 15 سال ،10 ییل ابادانچیلک وغیرہ نیں [۲۷]۔
سینیما
[سودھو]اشک آباد چ کئی سینیما نیں ، وطن تے ترکمانستان سینیما نوں مڑ اساریا گیا ہے ۔
کھیڈاں
[سودھو]اشک آباد چ کھیڈاں دے اہم تھاں اولمپک سٹیڈیم ، اشک آباد سٹیڈیم ، قومی اولمپک آئیس رینک ، سرمائی کھیڈاں دا کمپلیکس اتے اولمپک واٹر سپورٹس کمپلیکس نیں ۔
بین الاقوامی تعلقات
[سودھو]جڑواں شہر
[سودھو]اشک آباد دے جڑواں شہر:
ایتھنز, یونان
البوقرق, امریکہ
انکرہ, ترکی[۲۸]
کیف, یوکرین[۲۹][۳۰]
بماکو, مالی
لانچاؤ ، چین
آقتاؤ, قازقستان
گیلری
[سودھو]-
اشک آباد: سیٹیلائیٹ فوٹو -
Serdaryň Saglyk Ýoly - The longer walk of health, viewed from the shorter route -
اشک آباد شہر دا نظارہ اشک آباد شہر پارک ترں
حوالے
[سودھو]- ↑ راجگڑھ, مستقبل چ. // turkmenistan.gov.tm (09 نومبر2013 )
- ↑ اشک آباد چ دو شہری ضلعےآں دی ناں بدلی. Archived 2013-11-10 at the وے بیک مشین // news.asgabat.net (31 مئی2013 )
- ↑ ڈاک انڈیکسز (POÇTA INDEKSLERI). "Türkmenpoçta" Poçta aragatnaşygy döwlet kompaniýasynyň aragatnaşyk bölümleriniň. // turkmenpost.gov.tm
- ↑ سفید مرمری اشک آباد — گینیز بک آف ورلڈ ریکارڈ وچ. // turkmenistan.gov.tm
- ↑ سب توں سفید مرمری شہر دے طور تے اشک آباد دی گینیز بک آف ریکارڈز چ ناں ۔ // ria.ru (25 мая 2013 года)
- ↑ اشک آباد دنیا دا سبتوں سفید مرمری شہر // bbc.co.uk (25 مئی 2013 )
- ↑ اشک آباد: نویں شہری ترتیب تے ٹرانسپورٹ انفکراسٹریکچر ۔ Archived 2017-07-03 at the وے بیک مشین // turkmenistan.gov.tm (28 نومبر 2013 )
- ↑ «Brief Note on Turkmenistan». Embassy of India, Ashgabat. بایگانیشده از اصلی در ۱۸ فروری ۲۰۱۴. دریافتشده در ۱۰ جون ۲۰۱۴.
- ↑ «How Old is Ashgabat?». Turkmeniya.tripod.com. دریافتشده در ۲۰۱۳-۱۱-۲۴.
- ↑ «Konjikala». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۴-۱۰-۲۹. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۹.
- ↑ Konjikala
- ↑ «Baha'i House of Worship in Ashgabat». Bahai.us. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۰۷-۰۸-۰۸. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۶-۲۸.
- ↑ «US Geological Survey». Earthquake.usgs.gov. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۶-۲۸.
- ↑ Britannica Concise Encyclopedia. «Britannica Online». Britannica.com. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۶-۲۸.
- ↑ «State News Agency of Turkmenistan». Turkmenistan.gov.tm. ۲۰۰۷-۱۰-۰۶. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۱-۱۰-۰۴. دریافتشده در ۲۰۱۰-۰۶-۲۸.
- ↑ Àðäàåâ, Âëàäèìèð (2003-10-06). "Би-би-си | Люди и нравы | Горькая память Ашхабада". BBC News. http://news.bbc.co.uk/hi/russian/life/newsid_3169000/3169472.stm. Retrieved on ۲۴ نومبر ۲۰۱۳.
- ↑ "Turkmenistan enters record books for having the most white marble buildings | World news". London: theguardian.com. 2013-05-26. http://www.guardian.co.uk/world/2013/may/26/turkmenistan-world-record-white-marble-buildings. Retrieved on ۲۴ نومبر ۲۰۱۳.
- ↑ Independent Neutral Turkmenistan: 10 Glorious Years of the Epoch of Turkmenbashi the Great, Ashgabat، 2001, pp. 39-40 (روسی)
- ↑ «??» (PDF). Stat.gov.tm. بایگانیشده از اصلی (PDF) در ۲۰۱۳-۱۲-۰۲. دریافتشده در ۲۰۱۳-۱۱-۲۴.
- ↑ «Туркменистан: золотой век». Turkmenistan.gov.tm. ۲۰۱۳-۰۵-۲۷. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۹-۰۱. دریافتشده در ۲۰۱۳-۱۱-۲۴.
- ↑ ۲۱.۰ ۲۱.۱ «Weather and Climate-The Climate of Ashgabat» (به Russian). Weather and Climate. دریافتشده در اگست ۲۱, ۲۰۱۲.
- ↑ Herrera، Maximiliano. «Extreme Temperatures Around the World». دریافتشده در ۱۰ فروری ۲۰۱۳.
- ↑ «World Weather Information Service - Ashgabat». World Meteorological Organisation (UN). بایگانیشده از اصلی در اکتوبر ۱۷, ۲۰۱۲. دریافتشده در اگست ۲۱, ۲۰۱۲.
- ↑ «Climatological Normals of Ashgabat». Hong Kong Observatory. بایگانیشده از اصلی در جون ۲۲, ۲۰۱۱. دریافتشده در جون ۱۱, ۲۰۱۰.
- ↑ «Weddenig palace». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۳-۰۹-۲۳. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۹.
- ↑ «Monument-symbol of city and amusement park inaugurated in Ashgabat». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۷-۰۸-۰۳. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۳-۰۹.
- ↑ «Parks,squares and entertainment centers». Ashgabat.gov.tm. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۷-۱۰-۱۰. دریافتشده در ۲۰۱۳-۱۱-۲۴.
- ↑ «Kardeş Kentleri Listesi ve 5 Mayıs Avrupa Günü Kutlaması [via WaybackMachine.com]» (به Turkish). Ankara Büyükşehir Belediyesi - Tüm Hakları Saklıdır. بایگانیشده از روی نسخه اصلی در ۲۰۰۹-۰۱-۱۴. دریافتشده در ۲۰۱۳-۰۷-۲۱.
- ↑ «Посольство України в Туркменістані». Mfa.gov.ua. دریافتشده در ۲۰۱۳-۱۱-۲۴.
- ↑ «Города-побратимы». Eternityclub.kiev.ua. دسمبر ۴, ۲۰۱۰. بایگانیشده از اصلی در دسمبر ۳, ۲۰۱۳. دریافتشده در نومبر ۲۴, ۲۰۱۳.
زریعے
[سودھو]- Е. М. Поспелов (Ye. M. Pospelov). "Имена городов: вчера и сегодня (1917–1992). Топонимический словарь." (City Names: Yesterday and Today (1917–1992). Toponymic Dictionary.) Москва, "Русские словари", 1993.
باہرلے جوڑ
[سودھو] |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: Aşgabat |
- سرکاری ویب سائیٹ
- اشک آباد فوٹو گیلری
- impressions of Ashgabat Archived 2008-05-09 at the وے بیک مشین
- Ashgabat Photo Gallery. Pictures of modern Ashgabat.
- Page on modern Ashgabat
- Pre-1948 photo of Baha’i House of Worship in Ashgabat
- www.ashgabatairport.com Archived 2011-01-14 at the وے بیک مشین - اشک آباد بین الاقوامی ہوائی اڈے دی غیرسرکاری ویب سائیٹ(انگریزی)
- Tourism in Ashgabat Archived 2015-09-04 at the وے بیک مشین
.svg){kind=small} اشک آباد دے ضلعے
| |
|---|---|
| ضلع آرچابل • ضلع آبادان • ضلع بختیارلیک • ضلع بِرکرارلیک • ضلع چاندیبل • ضلع روح آباد • ضلع کوپت داغ | |
 ترکمانستان دے شہر
| |
|---|---|
| راجگڑھ:اشک آباد | |
| راجگڑھ صوبہ | اناؤ • بلخان آباد • ترکمان آباد • داش اوغوز • مــَـرۡۉ |
| راجگڑھ ضلع | گولانلی • بیرام علی • تختہ بازار • ترکمن قلعہ • ساکارچقہ • سرحدآباد • قراقم (شہر) • مرغاب • مولانفیس • یولوتین |
 ترکمانستان دی انتظامی ونڈ
| |
|---|---|
| راجگڑھ | اشک آباد |
| صوبہ (صوبے دا راجگڑھ) | |
| صوبے |
اخال (اناؤ) • بلخان (بلخان آباد) • داش اوغوز (داش اوغوز) • لیباپ (ترکمان آباد) • مرو (مرو) |
| ایشیائی دیساں دے راجگڑھ خطے دے حساب نال | |
|---|---|
| چڑھدا ایشیا |
|
| دکھنی ایشیا | |
| وشکارلا ایشیا | |
| دکھن چڑھدا ایشیا |
|
| لہندا ایشیا | |
.svg){kind=small}
| ||||||