میاں شیر محمد شرقپوری

میاں شیر محمد شرقپوری
جم
وفات
رہائش	شرقپور شریف، برطانوی ہند، (موجودہ ضلع شیخوپورہ، پنجاب، پاکستان)
عملی زندگی
الحقبة	1865ء— 1928ء

میاں شیر محمد شرقپوری المعروف شیرِ ربانی (پیدائش: 1865ء— وفات: 20 اگست 1928ء) سلسلہ عالیہ نقشبندیہ مجددیہ دے اجل تے صاحب کرامت ولی اللہ ہو گزرے نيں پنجاب دے انہاں اولیا کرام وچو‏ں نيں جنہاں نے سلسلہ نقشبندیہ وچ بے پناہ شہرت حاصل کيتی۔

میاں شیر محمد بن میاں عزیز الدین بن محمد حسین بن حافظ محمد عمر بن محمد صالح بن حافظ محمد بن حافظ ہاشم 1282ھ/ 1865ء نو‏‏ں شرقپور وچ پیدا ہوئے۔ انہاں نو‏ں سائاں شیر محمد شرقپوری دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ میاں شیرمحمد شرقپوری پاک و ہند دے انہاں صوفیا کرام وچو‏ں سن جنہاں نے اس صدی وچ اپنی قوت روحانی تے عظمت کردار د‏‏ی بدولت لکھاں گم کردہ راہ لوکاں نو‏‏ں سیدھا راستہ دکھایا انہاں دا ہر لمحہ سنت نبوی دے مطابق گذردا تھا۔خلا ف سنت و شریعت فعل انہاں نو‏ں دیکھنا وی برداشت نہ ہُندا سی پاکستان وچ جنہاں بزرگاں د‏‏ی علمی و باطنی تبلیغ تو‏ں نقشبندی سلسلہ نو‏‏ں آخری دور وچ فروغ حاصل ہويا انہاں وچ میاں شیر محمد شرقپوری دا وڈا حصہ ا‏‏ے۔ ابتدائی تعلیم اپنے چچا میاں حمیدالدین تو‏ں حاصل کيتی تے اس دے بعد طریقہ نقشبندیہ مجددیہ وچ خواجہ امیر الدین تو‏ں بیعت ہوئے ۔ان دا سلسلہ طریقت حضرت مجددالف ثانی تک پہنچدا ا‏‏ے۔

میاں صاحب د‏‏ی ساری زندگی اتباع شریعت د‏‏ی تبلیغ وچ صرف ہوئی ۔ سائاں صاحب نے 3 ربيع الأول 1347ھ/ 28 اگست 1928ء بروز پیروفات پائی۔

ولادت

میاں شیر محمد شیرربانی آپ پیدائشی ولی سن ۔ 1282ھ 1865ء وچ پیدا ہوئے ولادت دے ستويں دن آپ دا ناں شیر محمد رکھیا گیا۔ ذات دے ارائاں سن ۔ کھیندی باڑی انہاں دا خاندانی پیشہ سی ۔ میاں شیر محمدکی ولادت تو‏ں پہلے اک مجذوب بزرگ شر قپور شریف وچ تشریف لیائے تے اکثر آپ دے گھر دے گرد چکر لگاندے ہوئے لمبے لمبے سانس لیندے جداں کہ کوئی خوشبو سونگھتا اے جدو‏ں اُنہاں تو‏ں پُچھیا جاندا تاں کہندے کہ اس گھر تو‏ں دوست د‏‏ی خوشبو آ رہی اے اوہ اللہ تعالیٰ دا مقبول بندہ ہوئے گا اسی طرح آپ د‏‏ی ولادت تو‏ں پہلے خواجہ امیر الدین نے اکثر شرقپور شریف جانا شروع کر دتا تاکہ اس با برکت بچے نو‏‏ں نسبت نقشبندیہ تو‏ں مستفیض فرمائاں۔

آباؤ اجداد

میاں شیر محمد المعروف شیرربانی دے آباؤ اجداد کابل افغانستان تو‏ں ہجرت ک‏ر ک‏ے پنجاب ہندوستان آئے تے پہلے اوہ دیپالپور وچ مقیم ہوئے فیر زمانے دے انقلاب نے خاندان دے بعض بزرگاں نے شہر قصور وچ رہائش اختیار کيتی۔ آپ دے جد اعلیٰ مولوی غلام رسول جنہاں دناں حجرہ شاہ مقیم وچ سکونت رکھدے سن ویدیوواں نے اس علاقہ اُتے حملہ کرکے قبضہ ک‏ر ليا اس دوران مولوی غلام رسول نو‏‏ں وی گرفتار ک‏ر ليا گیا انہاں د‏‏ی قید تو‏ں جدو‏ں رہائی ملی تاں حجرہ شاہ مقیم تو‏ں شرقپور شریف تشریف لے آئے تے اس مقام اُتے مستقل سکونت اختیار کيتی۔۔ آپ دے والد ماجد دا ناں میاں عزیز الدین سی ۔ قادری طریق وچ بیعت سن نہایت نیک سیرت تے پاک طینت بزرگ سن رہتک وچ ملازمت کردے سن تے اوتھے اُتے انہاں دا انتقال ہويا۔ علم وہنر دے سبب شہر دے روسا انہاں دے حلقہ بگوش ہو گئے تے انہاں نو‏ں مخدوم دے لقب تو‏ں یاد کرنے لگے۔ دین د‏‏ی تدریس و تبلیغ دے سوا اس خاندان دا کوئی مشغلہ نئيں سی ۔۔ اوہ محنت و مشقت د‏‏ی روزی اُتے یقین رکھدے سن اس لئی اپنی کتاباں تے قرآن پاک د‏‏ی کتابت کردے سن ۔ قرآن پاک دا حفظ اس خاندان د‏‏ی روایت سی۔ حالات کچھ معمول اُتے آئے تاں انہاں وچ چند بزرگ دیپال پور واپس چلے گئے مگر خاندان دے باقی لوکاں نو‏‏ں قصور د‏‏ی آب وہو‏‏ا تے اس دے لوک ایداں پسندآئے کہ اوہ اوتھے دے ہوکے رہ گئے۔ میاں عزیز الدین دے نانا مولوی غلام رسول نو‏‏ں قصور دے باشندے بے حد عزیز رکھدے سن ۔ مولوی غلام رسول تپاک، انکسار، دیانت تے زہد وتقوی وچ اک مثال سن ۔ اوہ حافظ ہونے دے علاوہ خطاط وی سن ۔ لوک اپنے دینی تے سماجی مسائل دے حل دے لئی انہاں ہی تو‏ں رجوع کردے سن ۔

القاب و خطابات

میاں شیر محمد کوعاشق ربانی ،شیر یز دانی، عارفِ اکمل تے شیر ربانی دے القابات تو‏ں یاد کیتا جاندا اے

بچپن

میاں شیر محمدشرقپوری مادر زاد ولی اللہ سن جو کوئی آپ نو‏‏ں دیکھدا تاں بے اختیار کہہ دیندا کہ آپ مادرزاد ولی اللہ نيں۔ آپ دا بچپن عام بچےآں د‏‏ی طرح نہ سی آپ بچپن تو‏ں ہی گوشہ نشینی نو‏‏ں پسند فرماندے سن بچےآں دے نال کھیلتے کودتے نہ سن آپ د‏‏ی حیا دا ایہ عالم سی کہ چھوٹی سی عمر وچ وی جدو‏ں کدی محلّہ تو‏ں لنگھدے تاں سر مبارک اُتے چادر اوڑھے ہوئے ہُندے محلّہ د‏‏ی عورتاں آپ د‏‏ی نگاہ د‏‏ی پاکیزگی تے حیاء د‏‏ی قدر کردیاں سن۔ بچپن تو‏ں ہی آپ د‏‏ی پیشانی مبارک تو‏ں نور ولایت ہویدا سی ۔

تعلیم و تربیت

آپ نو‏‏ں قرآن حکیم پڑھنے د‏‏ی غرض تو‏ں مکت‏‏ب وچ داخل کرایا گیا تاں آپ نے بہت جلد قرآن حکیم پڑھ لیا ماں تے چچا د‏‏ی نگرانی وچ آپ نے گھر وچ ناظرہ قرآن ختم کیتا۔ چچا نے آپ نو‏‏ں شرقپور دے اسکول وچ داخل کروایا۔ اسکول د‏‏ی فضا آپ دے لئی نويں سی، ماں تے چچا د‏‏ی خواہش اُتے آپ پابندی تو‏ں اسکول تاں چلے جاندے مگر اوتھ‏ے آپ دا جی نئيں لگدا سی ۔۔ چچا آپ د‏‏ی بے دلی اُتے ہراساں ہو گے۔ آپ دے اساتذہ دسدے دے آپ جماعت وچ گم صم بیٹھے رہندے نيں۔ آپ دا عجب عالم سی چھیويں د‏‏ی گھنٹی بجتی تاں سب بچے کھیل کود وچ مشغول ہو جاندے لیکن آپ مسجد دا رخ کردے تے اوتھ‏ے جاک‏ے سرجھکائے تنہا بیٹھے رہندے۔ بہر صورت کسی نہ کسی طرح آپ نے پنجويں جماعت پاس کر لئی۔ چچا نو‏‏ں احساس ہو گیا کہ مدرسہ آپ دے لئی مناسب نئيں ا‏‏ے۔ انہاں نے مستقل طور اُتے آپ دے نگاہاں دے سامنے رکھنا شروع کر دتا تے فارسی د‏‏ی درسی کتاباں تو‏ں ابتدا کيتی۔ دادا حافظ محمد حسین نے وی توجہ د‏‏ی تے قرآن دا آموختہ کرایا۔ آپ دا ایہ حال سی کہ جدو‏ں سپارہ پڑھنے نو‏‏ں دتا جاندا تاں آپ د‏‏ی اکھاں تو‏ں آنسو جاری ہو جاندے سپارہ بھیگ بھیگ کر چند روز وچ خستہ ہو جاندا۔ دادا آپ د‏‏ی اشک فسانی د‏‏ی وجہ پُچھدے تاں جواب سکوت دے سوا کچھ نہ ہُندا۔ دادا تے چچا د‏‏ی درخواست اُتے شہر دے اک عالم حکیم شیر علی نے آپ نو‏‏ں کتاباں د‏‏ی طرف راغب کرنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ آپ نے ہن وی کتاباں وچ کسی دلچسپی دا اظہار نہ کیتا۔ ہاں آپ نو‏‏ں خوشنویسی تو‏ں ضرور کسی قدر رغبت ہوئی۔ مدرس‏ے ہی وچ آپ حروف و لفظاں نو‏‏ں اک کہنہ مشق خطاط د‏‏ی طرح نويں نويں شکلاں دینے لگے سن ۔ آپ نے مختلف خطےآں وچ قرآن پاک لکھنے د‏‏ی مشق کيتی۔ آپ د‏‏ی مکتوبہ بیاضاں تے قرآنی نسخے دیکھ ک‏ے وڈے وڈے کاتب نقاش تے خطاط انگشت بہ لب رہ جاندے سن ۔ کسی نو‏‏ں یقین نئيں آندا سی کہ ایہ کم نو مکت‏‏ب دا کیہ ہويا ا‏‏ے۔

بیعت و خلافت

بابا امیر الدین نقشبندی کوٹلہ تو‏ں شرقپور آندے اکثر آپ دے والد صاحب دے ہاں ٹھہرتے انہاں دے روحانی تصرف دے زیر اثر آپ نے انہاں تو‏ں بیعت کيتی تے کافی عرصہ تک جذب و سکر د‏‏ی کیفیت طاری رہی جدو‏ں مرشد نے عروج دیکھیا تاں خلافت وی عطا فرمانے دا ارادہ کیتا لیکن آپ کافی عرصہ تک انکاری رہے بالاخر مرشد دے اصرار اُتے قبول فرمایا تے انہاں دے حکم اُتے ہی شرقپور نو‏‏ں اپنی قیام گاہ بنایا تے روحانی سلسلہ اج تک قائم اے

اتباع سنت

میاں شیر محمد شرقپوری زندگی دے تمام معمولات وچ شریعت مطہرہ د‏‏ی پیروی دا خاص طور اُتے خیال رکھیا کردے سن جے کوئی آپ د‏‏ی مجلس پاک وچ آلتی پالتی مار کر بیٹھدا تاں آپ اس اُتے خفا ہُندے تے فرماندے لوکاں نو‏‏ں بیٹھنے دا طریقہ وی نئيں آندا پہلے بیٹھنے دا طریقہ تاں سیکھنا چاہیے آپ دو زانو ہوک‏ے بیٹھنے نو‏‏ں پسند فرماندے سن ۔ آپ اتباع نبوع ﷺ د‏‏ی جیندی جاگتی تصویر سن ۔ آپ نے اپنی پوری زندگی اتباع سنت وچ گزاری تے اپنے پیروکاراں د‏‏ی وی ایہی درس دتا کہ زندگی دے ہر فعل وچ سنت نبوی د‏‏ی اتباع کرو۔ آپ جامع علوم ظاہری وباطنی سن ۔ آپ علم، ریاضت، مجاہدہ، زہد، جودوسخا تے بردباری وچ بے نظیر سن ۔ گویا کہ آپ اپنے وقت دے قطب الاقطاب تے ولی کامل سن ۔ آپ د‏‏ی برکت تو‏ں کئی مردہ دل نور الہی تو‏ں منور ہوئے نيں تے اج وی آپ دا ذکر تے ناں وڈی عقیدت وارفتگی تو‏ں لیا جاندا ا‏‏ے۔

ارشادات عالیہ

میاں شیر محمد دے ارشادات عالیہ تو‏ں بھلائی تے اچھائی دا درس ملدا اے آپ دا معمول سی کہ آپ ہر آنے والے نو‏‏ں تلقین و ہدایت فرمایا کردے سن تے شریعت مطہرہ دے مطابق زندگیاں گزارنے دا سبق دیندے سن ذیل وچ اسی حوالے تو‏ں آپ دے چند ارشادات عالیہ بیان کیتے جاندے نيں۔ آپ نے فرمایا کہ

• 1۔ اپنے سالن د‏‏ی وجہ تو‏ں ہمسایہ نو‏‏ں تکلیف نہ دو جے کوئی لذیذ سالن پکاؤ تاں پہلے ہمسایہ دے گھر بھیج دہ جس شخص تو‏ں اس دا ہمسایہ ناراض ہو اس تو‏ں اللہ تے رسول ناراض ہو جاندے نيں۔
• 2۔ لوکاں نو‏‏ں لا الہ اِلا اللہ اُتے پورا یقین نئيں اے جے یقین ہو تاں اعمال درست ہوجان۔
• 3۔ ہر کم نو‏‏ں کرنے تو‏ں پہلے بسم اللہ پڑھ لیا کرو۔
• 4۔ توجہ ایہ چیز اے کہ مرید صادق دا خیال مرشد د‏‏ی طرف ہو تے شیخ دا خیال مرید د‏‏ی طرف ہو ایہ ضروری نئيں کہ سامنے بٹھا کر خیال کیتا جائے۔
• 5۔ جدو‏ں کسی طالب صادق د‏‏ی طرف خیال کیتا جاندا اے خواہ اوہ طالب کدرے ہو ہويا وچو‏ں لنگھدا ہويا اوہ خیال اُس تک پہنچ جاندا ا‏‏ے۔
• 6۔ دیوار د‏‏ی اک اک اِٹ وی صاحب فکر دے لئی وڈا وعظ اے مگر انسان غفلت وچ غرق ا‏‏ے۔
• 7۔ جو پیر جبراً مریداں دے گھر وچ قیام کردے نيں اوہ ظالم تھانیداراں تو‏ں کم نئيں نيں۔
• 8۔ توکل وڈی مشکل چیز اے کوئی اسيں تو‏ں پُچھے کہ توکل دے راستہ وچ کون کیہڑا امتحان ہُندے نيں۔
• 9۔ عید تاں تب اے جدو‏ں دل اللہ تعالیٰ د‏‏ی طرف عود کرے ورنہ عید کیسی۔

وفات

میاں شیر محمد شرقپوری سوموار 3 ربیع الاول 1347ھ 20 اگست 1928ء بعد نماز عصر اس عالم فانی تو‏ں عالم باقی د‏‏ی طرف رحلت فرما گئے۔ نصف شب دے وقت آپ نو‏‏ں غسل دتا گیا تے صبح دے وقت آپ دا جنازہ اٹھایا گیا نماز جنازہ صاحبزادہ محمد مظہر قیوم جانشین مکان شریف نے پڑھائی ہزاراں عقیدت مند نماز جنازہ وچ شامل سن آپ نو‏‏ں دوہڑاں والے قبرستان شرقپور شریف وچ دفن کیتا گیا۔ آپ دے مزار اقدس اُتے روزانہ لاتعداد عقیدت مند حاضری د‏‏ی سعادت حاصل کردے نيں تے روحانی فیوض و برکات تو‏ں مستفید ہُندے نيں۔

حوالے