نکوسیا
نیکوسیا Nicosia Λευκωσία (language?) Lefkoşa (language?) | |
---|---|
شہر | |
اوپری کھبے سے: نکوسیا شہر دی اسکائی لائن، لیڈریا سٹریٹ رات دے وقت، نیکوسیا دے گھراں دے صحن، نکوسیا دی وینسی دیواراں، پرانے شہر وچ اک نیکوسین دروازہ، بیوک خان، قدیم شہر، وینسی مکانات، نکوسیا کرسمس میلہ، میکاریوس ایونیو رات وچ | |
Lua error in ماڈیول:Location_map at line 502: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Cyprus" does not exist. | |
متناسقات: نکوسیا 35°10′N 033°22′E / 35.167°N 33.367°Eمتناسقات: نکوسیا 35°10′N 033°22′E / 35.167°N 33.367°E | |
دعوی |
|
زیر انتظام | |
| |
ضلع | ضلع نیکوسیا |
حکومت | |
• جنوبی نکوسیا بلدیہ دا میئر | کونستنتینوس یورکادجیس (آزاد) |
• شمالی نکوسیا بلدیہ دا میئر | محمد حرمانجی (ٹی ڈی پی) |
بلندی | ۲۲۰ میٹر (۷۲۰ فٹ) |
آبادی (2011)[۱][۲] | |
• شہر |
|
• میٹرو |
|
جنوبی میٹرو وچ نیکوسیا دے بلدیاتی ادارےآں وچ آئیوس دومیتیوس، انگومی، ستوولوس، اگلاندجیا، لاکاٹامیا، انتھوپولس، لاتسیا تے گیری، قبرص شامل نيں جدوں کہ شمال وچ شمالی نیکوسیا، گونیئلی، گیرولاکوس تے کانلی شامل نيں۔ | |
نام آبادی | نیکوسین |
منطقۂ وقت | مشرقی یورپی وقت (UTC+2) |
• گرما (گرمائی وقت) | مشرقی یورپی گرما وقت (UTC+3) |
ڈاک رمز | 1010–1107 |
ٹیلی فون کوڈ | +357 22 |
آیزو 3166 رمز | CY-01 |
ویب سائٹ | بلدیہ نیکوسیا |
نیکوسیا (انگریزی: Nicosia؛ تلفظ: /ˌnɪkəˈsiːə/ -ə-'-ə؛ سانچہ:Lang-el سانچہ:IPA-el؛ ترکی زبان: Lefkoşa، تلفظ: سانچہ:IPA-tr لیفکوشا) قبرص دا سب توں وڈا شہر تے میساوریا میدانی علاقہ دے تقریباً وسط وچ دریائے پیدیوس دے کنارے اُتے واقع حکومت قبرص دا راجگڑھ اے۔ ایہ یورپی یونین دی رکن ریاستاں وچ انتہائی جنوب مشرقی راجگڑھ اے۔ ایہ شہر 4،500 برساں توں مسلسل آباد اے تے دسويں صدی توں قبرص دا راجگڑھ چلا آرہیا اے۔ قبرص بحران 1955–64ء دے بعد توں ترک قبرصی تے یونانی قبرصی شہر دی تقسیم دے بعد شہر دے شمالی تے جنوبی وکھ وکھ حصےآں وچ آباد نيں۔ 1974ء وچ ترکی دے قبرص دے حملے دے بعد شہر دے درمیان وچ اک عسکری خط اخضر قائم اے جو اقوام متحدہ دے زیر نگرانی اے۔ اس تقسیم دے بعد نیکوسیا دا جنوبی حصہ جمہوریہ قبرص دا راجگڑھ تے شمالی قبرص ترک جمہوریہ شمالی قبرص دا راجگڑھ اے۔
قانون سازی تے انتظامی افعال دے علاوہ نیکوسیا نے خود نوں جزیرے دے اقتصادی راجگڑھ تے اہم بین الاقوامی کاروباری مرکز دے طور اُتے وی منوایا اے۔[۳] 2018ء وچ نیکوسیا دنیا دے تقابل وچ قوت خرید وچ بتیسواں امیر ترین شہر سی۔ [۴] دیوار برلن دے خاتمے دے بعد نیکوسیا دنیا دا واحد منقسم راجگڑھ اے۔ [۵]
تریخ
[سودھو]قدیم دور
[سودھو]نیکوسیا برنجی دور توں 2500 سال ق م توں مسلسل آباد رہیا اے۔ پہلی مرتبہ میساوریا دے زرخیز میدان وچ لوک آباد ہوئے۔ [۶] بعد وچ نیکوسیا اک شہر ریاست بنا جسنوں لیڈریا کہیا جاندا سی۔ لیڈریا انہاں بارہ ریاستاں وچوں اک سی جنہاں نوں آخیئی قبیلے نے ٹرائے دی جنگ دے بعد قبرص وچ قائم کيتا۔ لیڈریا دے آثار شہر دے جنوب مشرق وچ کوہ آئیا پاراسکیوی دے نیڑے پائے جاندے نيں۔ لیڈریا دے صرف اک بادشاہ اوناساگوراسنوں ذکر تریخ وچ ملدا اے۔ مملکت لیڈریا قبرص اُتے اشوری حکومت دے دوران وچ تباہ ہوئے گئی۔ اوناساگوراسنوں اشوریہ دے آسرحدون نوں 672 ق م وچ خراج تحسین پیش کردے بیان کيتا گیا اے۔ 330 ق م وچ لیڈریا نوں اک غیر اہم قصبہ شمار کيتا گیا اے۔ [۷] روایات دے مطابق شہر دی تعمیر نو "لیکوس" (Leucus) نے دی جسنوں بطلیموس اول سوتیر دا بیٹا تصور کيتا جاندا اے، تے تقریباً 300 ق م یا 200 ق م اس دا ناں اپنے ناں دی مناسبت توں لیکوتون (Leucoton) یا لیفکوتیون (Lefkotheon) رکھیا۔ [۸][۹][۱۰] اس دور وچ قصبے دا ذریعہ روزگار کھیتی باڑی سی۔ اس زمانے دے دوران وچ لیڈریا نے دوسرے قبرصی ساحلی شہراں دے مقابلے وچ کوئی خاص ترقی نئيں کيتی جنہاں دی معیشت بنیادی طور اُتے تجارت اُتے مبنی سی۔ [۱۱]
رومی تے بازنطینی دور
[سودھو]بازنطینی دور وچ قصبہ نوں لیفکوسیا (Λευκωσία) یا کالینیکیسیس (Καλληνίκησις) کہیا جاندا سی۔ چوتھی صدی وچ شہر "سینٹ تریفلیوس" دی وجہ نشست اسقف بنیا۔ [۱۲] 647ء وچ عرب حملےآں دی وجہ توں سلامیس دی تباہی دے بعد تقریباً 965ء وچ نیکوسیا قبرص دا راجگڑھ بنا جدوں قبرص دوبارہ بازنطینی سلطنت توں مل گیا۔ بازنطینیاں نے جزیرے دی انتظامیہ نوں نیکوسیا منتقل کر دتا کیونجے ساحلی شہراں اُتے اکثر حملے ہُندے رہندے سن ۔ تب توں نیکوسیا قبرص دا راجگڑھ اے۔ نیکوسیا جو بازنطینی گورنر دی نشست سی اسنوں شہر دی فصیل توں محفوظ کيتا گیا تے اک قلعہ وی تعمیر کيتا گیا۔ آخری بازنطینی گورنر اسحاق کومنینوس سی جس نے شہنشاہ ہونے دا اعلان کيتا تے اس دے بعد قبرص اُتے 1183ء توں 1191ء تک حکومت کيتی۔ [۱۳]
قرون وسطی
[سودھو]1187ء وچ تیسری صلیبی جنگ دے دوران وچ ارض مقدسہ جاندے ہوئے رچرڈ اول شاہ انگلستان دا بحری بیڑا شدید بحری طوفان توں متاثر ہويا۔ اسنوں پہلے کریٹ تے فیر رودوش وچ رکنا پيا۔ اُتے بیڑے وچ شامل تِناں بحری جہاز سفر کردے رہے جنہاں وچوں اک جہاز اُتے جون انگلستانی، ملکہ صقلیہ تے بیرنگیریا ناواری رچرڈ دی ہونے والی بیوی سوار سن۔ دو جہاز قبرص دے ساحل دے نیڑے تباہ ہوئے گئے اُتے جس جہاز اُتے جون انگلستانی، ملکہ صقلیہ تے بیرنگیریا ناواری سوار سن اوہ بحفاظت لیماسول پہنچ گیا۔ جون نے بحری جہاز توں اترنے توں انکار کر دتا کیونجے اسنوں ڈر سی کہ اسحاق کومنینوس جو فرنگیاں نوں پسند نئيں کردا انہاں نوں یرغمال بنا لے گا۔ جہاز اک ہفتہ تک ساحل اُتے لنگر انداز رہیا ایتھے تک کہ 8 مئی نوں رچرڈ اول شاہ انگلستان وی اوتھے پہنچ گیا۔ اپنی بہن تے مستقبل دی دلہن دے نال ناروا سلوک دی وجہ توں رچرڈ نے غم و غصہ وچ قبرص اُتے حملہ کر دتا۔
رچرڈ نے نیکوسیا دا محاصرہ کيتا تے آخر دا تریمیتوسیا دے مقام اُتے اس دا تے اسحاق کومنینوس دا آمنا سامنا ہويا اسنوں اسنوں شکست دینے دے بعد رچرڈ جزیرے دا وی حکمران بنا اُتے اس نے اسنوں فرسان الہیکل نوں فروخت کر دتا۔
قبرص وچ فرنگیاں دا دور 1192ء توں شروع ہويا جو 1489ء تک رہیا۔ اس دوران وچ نیکوسیا قرون وسطی دی مملکت قبرص دا راجگڑھ رہیا۔ تے اس دوران ایہ شاہ دی نشست، لاطینی چرچ تے فرنگی انتظامیہ دا مرکز وی رہیا۔ فرنگی دور وچ شہر دی دیواراں تے بہت ساریاں ہور عمارتاں وی تعمیر کيتیاں گئیاں جس وچ سینٹ سوفیا کیتھیڈرل وی شامل اے۔ ایتھے لوزینیان شاہاں دے مقبرے وی موجود نيں۔ نیکوسیا جو غیر مقامی ناں اے لوزینیان دا ہی دتا ہويا اے۔ فرانسیسی زبان بولنے والے صلیبی جنگی یا تاں "لیفکوسیا" بول نئيں پاندے سن یا انہاں نوں تلفظ دی پروا نئيں سی تے انہاں نے اسنوں نیکوسی (Nicosie) کہنا شروع کر دتا جو بعد وچ بین القوامی طور اُتے نیکوسیا دے ناں توں رائج ہوئے گیا۔
1374ء وچ نیکوسیا اُتے جمہوریہ جینوا تے 1426ء توں ایہ سلطنت مملوک دے زیر نگيں آ گیا۔ 1489ء وچ جزیرے اُتے جمہوریہ وینس دا قبضہ ہوئے گیا تے نکوسیا انتظامی مرکز تے حکومتی نشست بنیا۔ وینس گورنر نے عثمانی خطرے دی وجہ توں قبرص دے تمام شہراں دی قلعہ بندی نوں ضروری سمجھیا۔ [۱۴] 1567ء وچ وینسیاں نے فرنگیاں دی تعمیر کردہ دیواراں نوں منہدم کر کے نکوسیا دی وینسی دیواراں دی تعمیر دی جو اج وی اکثر تھاںواں اُتے اپنی اصلی حالت وچ موجود نيں۔ اس دے علاوہ فرنگیاں دے دور دی ہور عمارتاں تے شاہی محل دی حفاظت دا وی بندوبست کيتا۔ آرتھوڈوکس تے لاطینی کلیسیا دے گرجا گھر تعمیر کیتے۔ [۱۵]
نکوسیا دی وینسی دیواراں گیارہ کونے دے ستارے دی شکل کيتیاں سن۔ اس دا ڈیزائن دفاع دے لئی بہتر کنٹرول تے توپ خانے دے استعمال دے لئی زیادہ مناسب سی۔ دیواراں وچ تن دروازے سن ۔ شمال وچ دروازہ کیرینیہ، مغرب وچ دروازہ پافوس تے مشرق وچ دروازہ فاماگوستا واقع سی۔ [۱۵] دریائے پیدیوس شہر دی دیواراں دے اندر توں وگدا سی۔ 1567ء وچ دفاعی حکمت عملی دے سبب دریا دا راستہ تبدیل کر کے شہر دے باہر توں گزاریا گیا۔ [۱۶]
عثمانی دور
[سودھو]1 جولائی، 1570ء نوں عثمانیاں نے قبرص اُتے حملہ کر دتا۔ 22 جولائی نوں پیالے پاشا نے پافوس، لیماسول تے لارناکا فتح کرنے دے بعد نکوسیا دی طرف پیش قدمی دی تے شہر دا محاصرہ کے لیا۔ [۱۷] شہر نے چالیس دن تک مقابلہ کيتا تے آخر دا 9 ستمبر، 1570ء نوں شہر فتح ہوئے گیا۔ محاصرہ دے دوران وچ 20،000 افراد ہلاک ہوئے تے عمارتاں نوں وی نقصان پہنچیا۔ کئی گرجا گھراں نوں مسجد وچ تبدیل کر دتا گیا۔
عثمانی دور وچ نیکوسیا پاشا، یونانی صدر اسقف تے عثمانی قاضی دی نشست بنیا۔ وینسی گورنر دا محل پاشا دے زیر استعمال آیا جس دا ناں تبدیل کر کے سرائے (محل) رکھیا گیا۔ سرائے دے سامنے دی جگہ دا ناں ايسے مناسبت توں اج وی "سیراگلیو چوک" اے۔ 1904ء وچ ایہ عمارت مسمار دے دتی گئی۔ موجودہ حکومتی عمارتاں ايسے مقام اُتے تعمیر کيتی گئی نيں۔ [۱۸]
عثمانی دور وچ نويں آباد ہونے والےآں ترکاں نے دریا دے شمال نوں اپنا مسکن بنایا، جنکہ یونانی دریا دے جنوب وچ جتھے لاٹ پادری دا تعلقہ تے راسخ الاعتقاد گرجا گھر وی واقع سی مرکوز ہوئے۔ ہور اقليتی گروہ جداں آرمینی تے لاطینی شہر دی مغربی حصے وچ دروازہ پافوس دے نیڑے آباد ہوئے۔ [۱۹]
عثمانی دور وچ نیکوسیا دے بارہ محلے جو شہر دی انتظامی تقسیم سن اس وقت عثمانی جرنیلاں دے ناں اُتے سن ۔ ایہ جرنیل انہاں محلےآں دے حاکم سن اُتے دو محلےآں دے ناں اس اصول توں مبرا سن ۔
- جنرل ابراہیم پاشا
- جنرل محمود پاشا
- جنرل آق کاوک پاشا (سفید عمامہ)
- جنرل کوکود آفندی
- جنرل عرب احمد پاشا
- جنرل عبدی پاشا
- جنرل حیدر پاشا
- جنرل کرمان زادہ
- جنرل یحیی پاشا
- جنرل دانیال پاشا
- توپ خانہ
- نیبت خانہ (پولیس اسٹیشن) [۱۸]
نکوسیا | ||
قبرص دا راجگڑھ | ||
| ||
قبرص دا نشان | ||
قبرص دا نقشہ | ||
سیاسی حثیت | ||
دیس | قبرص | |
[[ضلع | ضلع نکوسیا | |
سیاسی حثیت | راجگڑھ | |
بولی | ترک تےیونانی بولی | |
اعداد تے شمار | ||
لوک گنتی | ' | |
رقبہ | مربع کلومیٹر | |
آبادی دی گنجانی | افراد فی مربع کلومیٹر |
قبرص رومی سمندر چ ترکی دے ساحلاں لاگے اک جزیرہ اے ، جہڑا جغرافیائی طور اتے ایشیاء تے سیاسی طور اتے یورپ چ شامل اے ۔ ایہہ دیس ترکی تے یونان وشکار تنازعے دی وجہ وی اے کیونجے اسدا آبادی یونانیاں تے ترکاں اتے مشتمل اے ، اس پاروں ہن قبرص ، یونانی قبرص تے ترک قبرص (ترک جمہوریہ شمالی قبرص) چ ونڈیا ہویا اے ۔ نکوسیا شہر قبرص دا راجگھر اے تے قبرص دے ضلع نکوسیا دا انتظامی مرکز وی اے ۔ ایہہ شہر یونانی قبرص تے اتلے قبرص وشکار ونڈیا ہویا اے ۔
نیکوسیا Nicosia Λευκωσία (language?) Lefkoşa (language?) | |
---|---|
شہر | |
اوپری بائیں سے: نکوسیا شہر کی اسکائی لائن، لیڈرا سٹریٹ رات کے وقت، نیکوسیا کے گھروں کے صحن، نکوسیا کی وینسی دیواریں، پرانے شہر میں ایک نیکوسین دروازہ، بیوک خان، قدیم شہر، وینسی مکانات، نکوسیا کرسمس میلہ، میکاریوس ایونیو رات میں | |
Lua error in ماڈیول:Location_map at line 502: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/Cyprus" does not exist. | |
متناسقات: نکوسیا 35°10′N 033°22′E / 35.167°N 33.367°Eمتناسقات: نکوسیا 35°10′N 033°22′E / 35.167°N 33.367°E{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page | |
دعوی |
|
زیر انتظام | |
| |
ضلع | ضلع نیکوسیا |
حکومت | |
• جنوبی نکوسیا بلدیہ کا میئر | کونستنتینوس یورکادجیس (آزاد) |
• شمالی نکوسیا بلدیہ کا میئر | محمد حرمانجی (ٹی ڈی پی) |
بلندی | ۲۲۰ میٹر (۷۲۰ فٹ) |
آبادی (2011)[۲۰][۲۱] | |
• شہر |
|
• میٹرو |
|
جنوبی میٹرو میں نیکوسیا کے بلدیاتی اداروں میں آئیوس دومیتیوس، انگومی، ستوولوس، اگلاندجیا، لاکاٹامیا، انتھوپولس، لاتسیا اور گیری، قبرص شامل ہیں جبکہ شمال میں شمالی نیکوسیا، گونیئلی، گیرولاکوس اور کانلی شامل ہیں۔ | |
نام آبادی | نیکوسین |
منطقۂ وقت | مشرقی یورپی وقت (UTC+2) |
• گرما (گرمائی وقت) | مشرقی یورپی گرما وقت (UTC+3) |
ڈاک رمز | 1010–1107 |
ٹیلی فون کوڈ | +357 22 |
آیزو 3166 رمز | CY-01 |
ویب سائٹ | بلدیہ نیکوسیا |
نیکوسیا (انگریزی: Nicosia؛ تلفظ: /ˌnɪkəˈsiːə/ -ə-'-ə؛ سانچہ:Lang-el سانچہ:IPA-el؛ ترکی زبان: Lefkoşa، تلفظ: سانچہ:IPA-tr لیفکوشا) قبرص کا سب سے بڑا شہر اور میساوریا میدانی علاقہ کے تقریباً وسط میں دریائے پیدیوس کے کنارے پر واقع حکومت قبرص کا دار الحکومت ہے۔ یہ یورپی یونین کی رکن ریاستوں میں انتہائی جنوب مشرقی دار الحکومت ہے۔ یہ شہر 4،500 برسوں سے مسلسل آباد ہے اور دسویں صدی سے قبرص کا دار الحکومت چلا آرہا ہے۔ قبرص بحران 1955–64ء کے بعد سے ترک قبرصی اور یونانی قبرصی شہر کی تقسیم کے بعد شہر کے شمالی اور جنوبی الگ الگ حصوں میں آباد ہیں۔ 1974ء میں ترکی کے قبرص کے حملے کے بعد شہر کے درمیان میں ایک عسکری خط اخضر قائم ہے جو اقوام متحدہ کے زیر نگرانی ہے۔ اس تقسیم کے بعد نیکوسیا کا جنوبی حصہ جمہوریہ قبرص کا دار الحکومت اور شمالی قبرص ترک جمہوریہ شمالی قبرص کا دار الحکومت ہے۔
قانون سازی اور انتظامی افعال کے علاوہ نیکوسیا نے خود کو جزیرے کے اقتصادی دار الحکومت اور اہم بین الاقوامی کاروباری مرکز کے طور پر بھی منوایا ہے۔[۲۲] 2018ء میں نیکوسیا دنیا کے تقابل میں قوت خرید میں بتیسواں امیر ترین شہر تھا۔ [۲۳] دیوار برلن کے خاتمے کے بعد نیکوسیا دنیا کا واحد منقسم دار الحکومت ہے۔ [۲۴]
تاریخ
[سودھو]قدیم دور
[سودھو]نیکوسیا برنجی دور سے 2500 سال قبل مسیح سے مسلسل آباد رہا ہے۔ پہلی مرتبہ میساوریا کے زرخیز میدان میں لوگ آباد ہوئے۔ [۲۵] بعد میں نیکوسیا ایک شہر ریاست بنا جسے لیڈرا کہا جاتا تھا۔ لیڈرا ان بارہ ریاستوں میں سے ایک تھا جنہیں آخیئی قبائل نے ٹرائے کی جنگ کے بعد قبرص میں قائم کیا۔ لیڈرا کے آثار شہر کے جنوب مشرق میں کوہ آئیا پاراسکیوی کے قریب پائے جاتے ہیں۔ لیڈرا کے صرف ایک بادشاہ اوناساگوراس کو ذکر تاریخ میں ملتا ہے۔ مملکت لیڈرا قبرص پر اشوری حکومت کے دوران میں تباہ ہو گئی۔ اوناساگوراس کو اشوریہ کے آسرحدون کو 672 قبل مسیح میں خراج تحسین پیش کرتے بیان کیا گیا ہے۔ 330 ق م میں لیڈرا کو ایک غیر اہم قصبہ شمار کیا گیا ہے۔ [۲۶] روایات کے مطابق شہر کی تعمیر نو "لیکوس" (Leucus) نے کی جسے بطلیموس اول سوتیر کا بیٹا تصور کیا جاتا ہے، اور تقریباً 300 ق م یا 200 ق م اس کا نام اپنے نام کی مناسبت سے لیکوتون (Leucoton) یا لیفکوتیون (Lefkotheon) رکھا۔ [۲۷][۲۸][۲۹] اس دور میں قصبے کا ذریعہ روزگار کھیتی باڑی تھا۔ اس زمانے کے دوران میں لیڈرا نے دوسرے قبرصی ساحلی شہروں کے مقابلے میں کوئی خاص ترقی نہیں کی جن کی معیشت بنیادی طور پر تجارت پر مبنی تھی۔ [۳۰]
رومی اور بازنطینی دور
[سودھو]بازنطینی دور میں قصبہ کو لیفکوسیا (Λευκωσία) یا کالینیکیسیس (Καλληνίκησις) کہا جاتا تھا۔ چوتھی صدی میں شہر "سینٹ تریفلیوس" کی وجہ نشست اسقف بنا۔ [۳۱] 647ء میں عرب حملوں کی وجہ سے سلامیس کی تباہی کے بعد تقریباً 965ء میں نیکوسیا قبرص کا دار الحکومت بنا جب قبرص دوبارہ بازنطینی سلطنت سے مل گیا۔ بازنطینیوں نے جزیرے کی انتظامیہ کو نیکوسیا منتقل کر دیا کیونکہ ساحلی شہروں پر اکثر حملے ہوتے رہتے تھے۔ تب سے نیکوسیا قبرص کا دار الحکومت ہے۔ نیکوسیا جو بازنطینی گورنر کی نشست تھی اسے شہر کی فصیل سے محفوظ کیا گیا اور ایک قلعہ بھی تعمیر کیا گیا۔ آخری بازنطینی گورنر اسحاق کومنینوس تھا جس نے شہنشاہ ہونے کا اعلان کیا اور اس کے بعد قبرص پر 1183ء سے 1191ء تک حکومت کی۔ [۳۲]
قرون وسطی
[سودھو]1187ء میں تیسری صلیبی جنگ کے دوران میں ارض مقدسہ جاتے ہوئے رچرڈ اول شاہ انگلستان کا بحری بیڑا شدید بحری طوفان سے متاثر ہوا۔ اسے پہلے کریٹ اور پھر رودوش میں رکنا پڑا۔ تاہم بیڑے میں شامل تینوں بحری جہاز سفر کرتے رہے جن میں سے ایک جہاز پر جون انگلستانی، ملکہ صقلیہ اور بیرنگیریا ناواری رچرڈ کی ہونے والی بیوی سوار تھیں۔ دو جہاز قبرص کے ساحل کے قریب تباہ ہو گئے تاہم جس جہاز پر جون انگلستانی، ملکہ صقلیہ اور بیرنگیریا ناواری سوار تھیں وہ بحفاظت لیماسول پہنچ گیا۔ جون نے بحری جہاز سے اترنے سے انکار کر دیا کیونکہ اسے ڈر تھا کہ اسحاق کومنینوس جو فرنگیوں کو پسند نہیں کرتا انہیں یرغمال بنا لے گا۔ جہاز ایک ہفتہ تک ساحل پر لنگر انداز رہا یہاں تک کہ 8 مئی کو رچرڈ اول شاہ انگلستان بھی وہاں پہنچ گیا۔ اپنی بہن اور مستقبل کی دلہن کے ساتھ ناروا سلوک کی وجہ سے رچرڈ نے غم و غصہ میں قبرص پر حملہ کر دیا۔
رچرڈ نے نیکوسیا کا محاصرہ کیا اور آخر کا تریمیتوسیا کے مقام پر اس کا اور اسحاق کومنینوس کا آمنا سامنا ہوا اسے اسے شکست دینے کے بعد رچرڈ جزیرے کا بھی حکمران بنا تاہم اس نے اسے فرسان الہیکل کو فروخت کر دیا۔
قبرص میں فرنگیوں کا دور 1192ء سے شروع ہوا جو 1489ء تک رہا۔ اس دوران میں نیکوسیا قرون وسطی کی مملکت قبرص کا دار الحکومت رہا۔ اور اس دوران یہ شاہ کی نشست، لاطینی چرچ اور فرنگی انتظامیہ کا مرکز بھی رہا۔ فرنگی دور میں شہر کی دیواریں اور بہت سی دیگر عمارتیں بھی تعمیر کی گئیں جس میں سینٹ سوفیا کیتھیڈرل بھی شامل ہے۔ یہاں لوزینیان شاہوں کے مقبرے بھی موجود ہیں۔ نیکوسیا جو غیر مقامی نام ہے لوزینیان کا ہی دیا ہوا ہے۔ فرانسیسی زبان بولنے والے صلیبی جنگی یا تو "لیفکوسیا" بول نہیں پاتے تھے یا انہیں تلفظ کی پروا نہیں تھی اور انہوں نے اسے نیکوسی (Nicosie) کہنا شروع کر دیا جو بعد میں بین القوامی طور پر نیکوسیا کے نام سے رائج ہو گیا۔
1374ء میں نیکوسیا پر جمہوریہ جینوا اور 1426ء سے یہ سلطنت مملوک کے زیر نگیں آ گیا۔ 1489ء میں جزیرے پر جمہوریہ وینس کا قبضہ ہو گیا اور نکوسیا انتظامی مرکز اور حکومتی نشست بنا۔ وینس گورنر نے عثمانی خطرے کی وجہ سے قبرص کے تمام شہروں کی قلعہ بندی کو ضروری سمجھا۔ [۳۳] 1567ء میں وینسیوں نے فرنگیوں کی تعمیر کردہ دیواروں کو منہدم کر کے نکوسیا کی وینسی دیواروں کی تعمیر کی جو آج بھی اکثر مقامات پر اپنی اصلی حالت میں موجود ہیں۔ اس کے علاوہ فرنگیوں کے دور کی دیگر عمارتوں اور شاہی محل کی حفاظت کا بھی بندوبست کیا۔ آرتھوڈوکس اور لاطینی کلیسیا کے گرجا گھر تعمیر کیے۔ [۱۵]
نکوسیا کی وینسی دیواریں گیارہ کونے کے ستارے کی شکل کی تھیں۔ اس کا ڈیزائن دفاع کے لئے بہتر کنٹرول اور توپ خانے کے استعمال کے لئے زیادہ مناسب تھا۔ دیواروں میں تین دروازے تھے۔ شمال میں دروازہ کیرینیہ، مغرب میں دروازہ پافوس اور مشرق میں دروازہ فاماگوستا واقع تھا۔ [۱۵] دریائے پیدیوس شہر کی دیواروں کے اندر سے بہتا تھا۔ 1567ء میں دفاعی حکمت عملی کے سبب دریا کا راستہ تبدیل کر کے شہر کے باہر سے گزارا گیا۔ [۱۶]
عثمانی دور
[سودھو]1 جولائی، 1570ء کو عثمانیوں نے قبرص پر حملہ کر دیا۔ 22 جولائی کو پیالے پاشا نے پافوس، لیماسول اور لارناکا فتح کرنے کے بعد نکوسیا کی طرف پیش قدمی کی اور شہر کا محاصرہ کر لیا۔ [۳۴] شہر نے چالیس دن تک مقابلہ کیا اور آخر کا 9 ستمبر، 1570ء کو شہر فتح ہو گیا۔ محاصرہ کے دوران میں 20،000 افراد ہلاک ہوئے اور عمارتوں کو بھی نقصان پہنچا۔ کئی گرجا گھروں کو مسجد میں تبدیل کر دیا گیا۔
عثمانی دور میں نیکوسیا پاشا، یونانی صدر اسقف اور عثمانی قاضی کی نشست بنا۔ وینسی گورنر کا محل پاشا کے زیر استعمال آیا جس کا نام تبدیل کر کے سرائے (محل) رکھا گیا۔ سرائے کے سامنے کی جگہ کا نام اسی مناسبت سے آج بھی "سیراگلیو چوک" ہے۔ 1904ء میں یہ عمارت مسمار کر دی گئی۔ موجودہ حکومتی عمارتیں اسی مقام پر تعمیر کی گئی ہیں۔ [۱۸]
عثمانی دور میں نئے آباد ہونے والوں ترکوں نے دریا کے شمال کو اپنا مسکن بنایا، جنکہ یونانی دریا کے جنوب میں جہاں لاٹ پادری کا تعلقہ اور راسخ الاعتقاد گرجا گھر بھی واقع تھا مرکوز ہوئے۔ دیگر اقلیتی گروہ جیسے آرمینی اور لاطینی شہر کی مغربی حصے میں دروازہ پافوس کے قریب آباد ہوئے۔ [۳۵]
عثمانی دور میں نیکوسیا کے بارہ محلے جو شہر کی انتظامی تقسیم تھے اس وقت عثمانی جرنیلوں کے نام پر تھے۔ یہ جرنیل ان محلوں کے حاکم تھے تاہم دو محلوں کے نام اس اصول سے مبرا تھے۔
- جنرل ابراہیم پاشا
- جنرل محمود پاشا
- جنرل آق کاوک پاشا (سفید عمامہ)
- جنرل کوکود آفندی
- جنرل عرب احمد پاشا
- جنرل عبدی پاشا
- جنرل حیدر پاشا
- جنرل کرمان زادہ
- جنرل یحیی پاشا
- جنرل دانیال پاشا
- توپ خانہ
- نیبت خانہ (پولیس اسٹیشن) [۱۸]
نیکوسیا آبراہ
[سودھو]دریائے پیدیوس پہلے شہر دی اندر توں وگدا سی اُتے بعد وچ عسکری حکمت عملی دی بنا اُتے اسنوں شہر دے باہر توں گزاریا گیا جس دی وجہ توں شہر وچ پانی دی قلت ہوئے گئی۔ عثمانی دور وچ اک آبراہ بنائی گئی جو شہر نوں پانی فراہم کردی سی۔ نیکوسیا آبراہ قبرص دے راجگڑھ نیکوسیا وچ واقع قبرص دی قدیم ترین آبراہ اے۔ ایہ الفتھیریا چوک دے نیڑے واقع اے۔ ایہ شہر دے شمال وچ پہاڑاں توں پانی شہر تک پہنچاندی سی۔ ایہ شمال وچ دروازہ کیرینیہ توں مشرق وچ دروازہ فاماگوستا تک جاندی اے۔
برطانوی دور
[سودھو]تریخی آبادی | ||
---|---|---|
سال | آبادی | ±% |
1881 | ۱۱,۵۳۶ | — |
1891 | ۱۲,۵۱۵ | +8.5% |
1901 | ۱۴,۴۸۱ | +15.7% |
1911 | ۱۶,۰۵۲ | +10.8% |
1921 | ۱۱,۸۳۱ | −26.3% |
1931 | ۲۳,۳۲۴ | +97.1% |
1946 | ۳۴,۴۸۵ | +47.9% |
1960 | ۴۵,۶۲۹ | +32.3% |
ماخذ برائے 1881–1960.[۳۶] |
5 جولائی، 1878ء نوں نیکوسیا سلطنت برطانیہ دی حکمرانی دے تحت آیا۔ [۳۸] 1904ء قدیم عثمانی انتظامی مرکز (سرائے) نوں مسمار دے کے اس دی جگہ نويں حکومتی عمارتاں تعمیر کيتیاں گئیاں جنہاں وچ عدالت، زمین دی رجسٹری، جنگلات، کسٹم تے نیکوسیا کمشنر دا دفتر بنایا گیا۔ [۱۸] نیکوسیا پولیس ہیڈ کوارٹر اس توں ملحقہ سی جدوں کہ اس دے سامنے جنرل پوسٹ آفس تے ٹیلی گراف آفس سن ۔ [۳۹] اک وینیسی ستون جو سرائے دے نیڑے موجود سی اُتے اسنوں مسمار دے دتا گیا سی، 1915ء دے موسم گرما اسنوں سرائے چوک دے وسط وچ بحال کر دتا گیا اے۔ غالباً ایہ ستون ڈوگ فرانسسکو ڈوناٹی دے اعزاز وچ 1550ء وچ تعمیر کيتا گیا سی۔ [۱۸]
برطانوی قبضے دے بعد 1882ء وچ نیکوسیا وچ شہر دی دیواراں دے اندر تے کچھ علاقے دیواراں دے باہر دے عام معاملات دی انتظام دے لئی میئر دی صدارت دے تحت میونسپل کونسل دا قیام عمل وچ آیا۔ [۴۰] سب توں پہلے بلدیاتی دفاتر "میونسپلٹی اسکوائر" (اب مرکزی میونسپل مارکیٹ) وچ سن،
لیکن 1944ء وچ دفاتر عارضی طور اُتے ڈی ویلا بیسچن وچ منتقل کر دتے گئے تے 1952ء وچ اس عمارت نوں تجدید کرنے دے فیصلے توں اسنوں مستقل بنا دتا گیا۔ [۴۱]
1923ء وچ بلدیاتی حدود وچ ہور توسیع کيتی گئی تے نويں علاقےآں دی داخلی محلےآں وچ تقسیم کيتی گئی۔ [۴۲] 1938ء وچ حدود وچ مغرب دی سمت دوبارہ توسیع کيتی گئی تے ایہ موجودہ سرحد جو آئیی اومولویتیس، پالوریوتیسا، کایماکلی و اوموفیندا تک پہنچ گئی سی۔ [۴۳] آزادی دے کچھ عرصہ بعد پالوریوتیسا، کایماکلی و اوموفیندا 1968ء شہر وچ شامل کے دتے گئے۔ [۴۴]
1955ء وچ سلطنت برطانیہ دے خلاف اک مسلح جدوجہد تے جزیرے نوں یونان دے نال متحد کرنے دی تحریک شروع ہوئی۔ اس تحریک دی قیادت ایوکا جو اک یونانی قبرصی قوم پرست فوجی مزاحمت تنظیم کر رہی سی [۴۵][۴۶] جسنوں کثیر تعداد وچ یونانی قبرصیاں دی حمایت حاصل سی۔ یونان دے نال اتحاد دی تحریک نا کم ہوئے گئی تے اس دی بجائے 1960ء قبرص دی آزادی دا اعلان کر دتا گیا۔ اس جدوجہد دوران وچ خاص طور اُتے نیکوسیا وچ برطانوی حکومت دے خلاف پرتشدد کارروائیاں ہوئیاں جس وچ لیڈریا اسٹریٹ نوں "میل قتل" دا ناں دتا گیا سی۔
آزادی تے تقسیم
[سودھو] تفصیلی مضامین لئی ملاحظہ کرو: جمہوریہ قبرص اور ترک جمہوریہ شمالی قبرص
1960ء وچ نیکوسیا جمہوریہ قبرص دا راجگڑھ بنا جسنوں یونانی تے ترک دی قبرصیاں دی مشترکہ حمایت حاصل سی۔ 1963ء وچ یونانی قبرصیاں نے آئین وچ ترمیم دی تجویز پیش کيتی جسنوں ترک قبرصی برادری نے مسترد کر دتا۔ [۴۷] اس بحران دے دوران وچ تے بعد 21 دسمبر 1963ء نوں یونانی تے ترک قبرصیاں دے درمیان وچ فرقہ ورانہ فسادات شروع ہوئے گئے۔ نیکوسیا خط اخضر جو شہر دے نقشے اُتے اقوام متحدہ دے افسر دے قلم دے رنگ نوں ظاہر کردا اے، توں شہر یونانی تے ترکی نیکوسیا وچ تقسیم ہوئے گیا۔ [۴۸] اس دے نتیجے وچ ترکی حکومت توں علاحدہ ہوئے گئے تے 1964ء اُتے تشدد فسادات وچ ہور تیزی آگئی۔ ترکی فبرصیاں دی اک وڈی تعداد شمالی نیکوسیا وچ منتقل ہوئے گئی جس توں آبادی دے مسائل وی پیدا ہوئے۔ [۴۹]
15 جولائی 1974ء نوں اک فوجی تاخت وی ہوئی جسنوں یونانی فوج دی سرپرستی حاصل سی جس دا مقصد جزیرے دا یونان دے نال الحاق سی۔ اس دے نتیجے وچ صدر مکاریوس سوم نوں ہٹا کر قوم پرست نکوس سامپسون نوں صدر بنا دتا گیا۔ [۵۰]
20 جولائی 1974ء دی مسلح بغاوت دے نتیجے وچ ترکی فوج نے جزیرے اُتے حملہ کر دتا۔ [۵۱]
یہ آپریشن وچ دو مراحل وچ ہويا۔ ترک حملے دا دوسرا مرحلہ 14 اگست 1974ء نوں انجام پایا جس وچ ترک فوج نے جزیرہ قبرص دے 37 فیصد علاقے اُتے قبضہ کر ليا جس وچ شمالی نیکوسیا وی شامل سی۔ لڑائی دے نتیجے وچ دونے اطراف وچ پناہ گزیناں دا مسئلہ اک وڈے پیمانے اُتے سامنے آیا۔ [۵۲]
13 فروری 1975ء نوں ترک قبرصی برادری نے ترک فوج دے قبضہ شدہ علاقے اُتے ترک وفاقی ریاست قبرص دا اعلان کر دتا۔۔[۵۳] 15 نومبر 1983ء نوں ترک قبرصیاں نے آزادی دے اعلان دے نال ترک جمہوریہ شمالی قبرص قائم کيتا۔
23 اپریل 2003ء نوں لیڈریا پیلس خط اخضر وچوں چودہ سال وچ پہلی گزرگاہ کھولی گئی۔ [۵۴] اس دے بعد 9 مئی 2003ء نوں آئیوس دومیتیوس دے مقام اُتے دوسری گزرگاہ کھولی گئی۔ [۵۵] 3 اپریل 2008ء نوں لیڈریا اسٹریٹ دی گزرگاہ دوبارہ کھولی گئی۔ [۵۶]
30 اکتوبر 2016ء دے بعد نیکوسیا دنیا دے واحد راجگڑھ بنا جتھے دو منطقۂ وقت استعمال ہُندے نيں۔ ایسا ترک جمہوریہ شمالی قبرص دی پالیمان دے اس فیصلے توں ہويا جس وچ انہاں نے تمام سال متناسق عالمی وقت +03:00 نوں برقرار رکھنے دا فیصلہ کيتا جداں کہ ترکی وچ ہوئے رہیا اے۔ [۵۷][۵۸] پر شمال قبرصی عوام دے احتجاج دے بعد اسنوں دوبارہ یورپی معیاری وقت دے مطابق کر دتا گیا۔
جغرافیہ
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: جغرافیہ قبرص
قبرص بحیرہ روم دے مشرقی حصے وچ واقع اے۔ ایہ اطالوی جزیرے صقلیہ تے ساردینیا دے بعد بحیرہ روم دا تیسرا تے دنیا دا ايسے واں وڈا جزیرہ اے۔ یہایشیا (یا یوریشیا) دے خطے ایشیائے کوچک دے جنوب وچ ترکی دے جزیرہ نما اناطولیہ دے نیڑے واقع اے۔ اس لئی اسنوں مغربی ایشیا، مشرق وسطی وچ وی شامل کيتا جا سکدا اے۔ قبرص جنوبی یورپ تے شمالی افریقا دے وی نیڑے اے۔ ایہ طویل عرصے تک یونان، سرزمین شام، بازنطینی، ترکی تے مغربی یورپ دے زیر اثر رہیا اے۔
جزیرے اُتے دو سلاسل کوہ سلسلہ کوہ ٹروڈوس تے سلسلہ کوہ کیرینیہ موجود نيں جدوں کہ انہاں دے درمیاں میدانی علاقہ میساوریا موجود اے۔ ایہ دونے سلاسل کوہ ترکی سلسلہ کوہ طوروس دے متوازی نيں۔
جغرافیائی سیاسیات
[سودھو]جغرافیائی سیاسیات دے مطابق جزیرہ چار اکائیاں وچ منقسم اے۔ جمہوریہ قبرص جزیرے دی واحد بین الاقوامی سطح اُتے تسلیم شدہ حکومت، تے یورپی یونین دی رکن ریاست جو جزیرے دے جنوبی 60٪ رقبے اُتے موجود اے۔ ترک جمہوریہ شمالی قبرص سفارتی طور اُتے صرف ترکی توں تسلیم شدہ جزیرے دے شمالی اک تہائی حصے جو کل رقبے دا تقریباً 36% اے۔
اقوام متحدہ دا بفر زون جو کل رقبے دا 4% اے۔ اس دے علاوہ دو چھوٹے علاقے ایکروتیری و دیکیلیا جتھے برطانوی فوجی چھاونیاں موجود نيں 254 مربع کلومیٹر جو جزیرے دا 2.8% اے۔
آب و ہوا
[سودھو]کوپن موسمی گٹھ بندی دے مطابق نیکوسیا دی آب و ہوا اس دی کم سالانہ بارش تے درجہ حرارت دی حد دی وجہ توں گرم تے نیم خشک اے۔ [۵۹] موسم گرما طویل، گرم تے خشک ہُندا اے جدوں کہ موسم سرما سرد توں متوسط رہندا اے۔ زیادہ تر بارشاں موسم سرما وچ ہُندی نيں۔ موسم سرما دی بارش دے نال کدی کدائيں اولے وی پڑدے نيں لیکن برف باری شاذ و ناظر ہی ہُندی اے۔ نیکوسیا وچ برف باری 1950،1974 تے 1997ء وچ ہوئی سی۔ سردیاں دی راتاں وچ کدی کدائيں ہلکی کہر] وی ہُندی اے۔ 2 جولائی 2017ء نوں نیکوسیا دے لیفکوپا موسمی اسٹیشن وچ درجہ حرارت 44.7° سینٹی گریڈ رہیا سی۔ [۶۰]
نیکوسیا (مصنوعی سیارہ نظارہ) دا موسم | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
مہینا | جنوری | فروری | مارچ | اپریل | مئی | جون | جولائی | اگست | ستمبر | اکتوبر | نومبر | دسمبر | سال |
اوسطاً ودھ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 15.5 (59.9) |
15.9 (60.6) |
19.2 (66.6) |
24.0 (75.2) |
29.7 (85.5) |
34.3 (93.7) |
37.2 (99) |
36.9 (98.4) |
33.5 (92.3) |
29.0 (84.2) |
22.1 (71.8) |
17.0 (62.6) |
۲۶.۲ (۷۹.۲) |
روزانہ اوسط سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 10.6 (51.1) |
10.6 (51.1) |
13.1 (55.6) |
17.1 (62.8) |
22.3 (72.1) |
26.9 (80.4) |
29.7 (85.5) |
29.4 (84.9) |
26.2 (79.2) |
22.3 (72.1) |
16.3 (61.3) |
12.0 (53.6) |
۱۹.۷ (۶۷.۵) |
اوسطاً گھٹ سینٹی گریڈ (فارنہائیٹ) | 5.7 (42.3) |
5.2 (41.4) |
7.0 (44.6) |
10.2 (50.4) |
14.8 (58.6) |
19.4 (66.9) |
22.2 (72) |
21.9 (71.4) |
18.8 (65.8) |
15.6 (60.1) |
10.4 (50.7) |
7.1 (44.8) |
۱۳.۲ (۵۵.۸) |
مینہہ م م (انچ) | 54.7 (2.154) |
41.6 (1.638) |
28.3 (1.114) |
19.9 (0.783) |
23.5 (0.925) |
17.6 (0.693) |
5.80 (0.2283) |
1.30 (0.0512) |
11.7 (0.461) |
17.4 (0.685) |
54.6 (2.15) |
65.8 (2.591) |
۳۴۲.۲ (۱۳.۴۷۲) |
اوسطاً روزانہ مینہہ (≥ 1 mm) | 7.3 | 6.5 | 5.4 | 3.5 | 2.7 | 1.3 | 0.5 | 0.1 | 0.6 | 2.8 | 4.7 | 7.7 | ۴۳.۱ |
دھپ (گھینٹے) | 182.9 | 200.1 | 238.7 | 267.0 | 331.7 | 369.0 | 387.5 | 365.8 | 312.0 | 275.9 | 213.0 | 170.5 | ۳,۳۱۴.۱ |
جتھوں لیا: موسمیاتی خدمات (قبرص)[۶۱] |
سیاست تے انتظامیہ
[سودھو]ضلع نیکوسیا
[سودھو] تفصیلی مضامین لئی ملاحظہ کرو: ضلع نیکوسیا اور ضلع لیفکوشا
ضلع نیکوسیا قبرص دے چھ ضلعے وچوں اک اے۔ اس دا مرکزی شہر جزیرے دا راجگڑھ نیکوسیا اے۔
ترک جمہوریہ شمالی قبرص دے زیر انتظام اسنوں ضلع لیفکوشا کہیا جاندا اے۔ ایہ دو ذیلی ضلعے وچ منقسم اے۔[۶۲][۶۳] ضلع گوزلیارت نوں ضلع لیفکوشا توں علاحدہ کر کے بنایا گیا اے۔
بلدیات
[سودھو]نکوسیا | ||
قبرص دا راجگڑھ | ||
| ||
قبرص دا نشان | ||
قبرص دا نقشہ | ||
سیاسی حثیت | ||
دیس | قبرص | |
[[ضلع | ضلع نکوسیا | |
سیاسی حثیت | راجگڑھ | |
بولی | ترک تےیونانی بولی | |
اعداد تے شمار | ||
لوک گنتی | ' | |
رقبہ | مربع کلومیٹر | |
آبادی دی گنجانی | افراد فی مربع کلومیٹر |
قبرص رومی سمندر چ ترکی دے ساحلاں لاگے اک جزیرہ اے ، جہڑا جغرافیائی طور اتے ایشیاء تے سیاسی طور اتے یورپ چ شامل اے ۔ ایہہ دیس ترکی تے یونان وشکار تنازعے دی وجہ وی اے کیونجے اسدا آبادی یونانیاں تے ترکاں اتے مشتمل اے ، اس پاروں ہن قبرص ، یونانی قبرص تے ترک قبرص (ترک جمہوریہ شمالی قبرص) چ ونڈیا ہویا اے ۔ نکوسیا شہر قبرص دا راجگھر اے تے قبرص دے ضلع نکوسیا دا انتظامی مرکز وی اے ۔ ایہہ شہر یونانی قبرص تے اتلے قبرص وشکار ونڈیا ہویا اے ۔
ضلع نیکوسیا بارہ بلدیات اُتے مشتمل اے جو مندرجہ ذیل نيں۔
پنڈ تے آبادیاں
[سودھو]- آئیا
- آئیا ایرینی
- آئیا مارینا
- آئیا مارینا (سکالؤرا)
- آئیا واروارا
- آئیوی الیوفوتوئی
- آئیوی تریمیتھیاس
- آئیوس اپیفانیوس
- اگیواس اپیفانیوس (لینو)
- آئیوس جارجیوس
- آئیوس جارجیوس لیفکاس
- آئیوس ایونیس (سلیمانی)
- آئیوس ایوآنیس مالونتاس
- آئیوس نکولاس لیفکاس
- آئیوس سوزومینوس
- آئیوس تھیودوروس
- آئیوس تھودوروس تیلیریا
- آئیوس واسیلیوس
- ایگرکیپیا
- اکاکی
- الامپرا
- الیوگا
- الیتھینؤ
- الونا
- آمادیس
- امپیلوکو
- انالیونتاس
- اناگیا
- انگولیمی
- انتھوپولس
- اپلیکی
- اریدیو
- ارگاکی
- اسکاس
- آسترومیریتیس
- آولونا
- بئیکیوی
- دینئیا
- دیو پپوتاموی
- ایلیا
- اپیخو
- اپیسکوپیو
- ارگاتیس
- ایوریخو
- ایکسومیتوخی
- فارماکاس
- فیکاردؤ
- فلاسؤ
- فتیریکودی
- فیئلیا
- گالاندا
- گالینی
- گیراکیس
- گیرولاکوس
- گونیئلی
- گوئری
- حامدکوئے
- کاکوپیتریا
- کالیانا
- کاپوتی
- کالو خوریو اوننیس
- کالو خوریو
- کالوپاناگیوتیس
- کالیواکیا
- کامپی
- کامپیا
- کامپوس
- کانلی
- کاناویا
- کاپیدیس
- قرہ ووستاسی
- کاتالیونتاس
- دیفتیرا
- کاتوکوپیا
- کاتو کوترافاس
- کاتو مونی
- پایرگوس
- زودتا
- کاتیداتا
- قاضیویرا
- قزلباش
- کلیرو
- کوکینا
- کوکینوتریمیتھیا
- قرہ نوں
- کوتسیاتیس
- کورو مونستیری
- کیئرا
- لاگودیرا
- لازانیاس
- لیفکا
- لینو
- لیوادتا
- لوروجینا
- لوتروس
- لیمپیا
- لیتھرودونتاس
- مالوندا
- ماماری
- منصورہ
- مارگی
- مارگو، نیکوسیا
- ماساری
- ماتھیاتیس
- مینیکو
- میا میلیا
- میلیکوری
- میتسیرو
- مورا
- موسفیلیری
- موتولاس
- نیو خوریو
- نیکیتاری
- نیکیتاس
- نیسو
- اویکوس
- اوروندا
- اورتاکوئے
- پاخیاموس
- پالئیخوری مورفو
- پالئیخوری
- پالئیکیتھرو
- پالیومیتوخو
- پانو دیفتیرا
- پانو کوترافاس
- پانو پیرگوس
- پانو زودتا
- پیدولاس
- پینتاگیا
- پیرا اورینیس
- پیرا خوریو
- پیرسٹیرونا
- پیرستیروناری
- پیترا
- پیترا تاں دیگینی
- پیگینیا
- پالتانیستاسا
- پولیتیکو
- پولیستیپوس
- پوتامی
- پوتامیا
- پراستیو
- پسیمولوفو
- پیئروگی
- ساراندی
- سیلادی تاں آپی
- سیا
- سیناوروس
- سکوریوتیسا
- سکایلورا
- سپیلیا
- سیریانوخوری
- تیموریا
- تراخونی
- تساکیسترا
- تسیری
- تیمبو
- واریسیا
- ؤنی
- ورویسا
- ویزاکیا
- سیروونوس
- سیلیاتوس
میٹروپولیٹن علاقے دی حکومت
[سودھو]نیکوسیا عظمی دے زیر انتظامی کئی بلدیات نيں۔ شہر دے مرکز وچ نیکوسیا خود بلدیہ اے۔ ہور بلدیات وچ ستروولوس، لاکاتامیا، لاتسیا، اگلاندجیا، انگومی، آئیوس دومیتیوس 2011ء وچ نويں بننے والی گیری تے تسیری شامل نيں۔
میٹروپولیٹن علاقے دی آبادی 300،000 (2011ء دی مردم شماری، جمع 2006ء دی ترک قبرصی زیر انتظام مردم شماری) اے جنہاں وچوں 100،000 نیکوسیا بلدیاتی علاقے وچ رہندے نيں۔ کیونجے بلدیہ نیکوسیا دی علیحدہ بلدیاتی انتظامیہ اے اس وجہ توں ستروولوس آبادی دے لحاظ توں (67،904 (2011ء دی مردم شماری) نیکوسیا عظمی دی سب توں وڈی بلدیہ اے۔
بلدیہ نیکوسیا وچ زیادہ تر آبادی ملحقہ علاقےآں وچ رہندی اے جنہاں وچ کایماکلی، پالوریوتیسا، اوموفیندا تے آئیوی اومولویتیس شامل نيں۔
نیکوسیا عظمیٰ دے کار مفوضہ دے لئی کوئی باقائدہ اتھارٹی نئيں اے میٹروپولیٹن علاقے دی ذمہ داریاں تے افعال نیکوسیا ضلعی انتظامیہ، مثلاً نیکوسیا واٹر بورڈ تے کسی حد تک بلدیہ نیکوسیا سر انجام دیندی اے۔ نیکوسیا واٹر بورڈ اُتے اکثرتی کنٹرول نیکوسیا عظمیٰ دی بلدیات دا اے جو اک اہم علاقائی حکومت خدمت فراہم کردا اے۔ [۶۴] نیکوسیا واٹر بورڈ مندرجہ ذیل بلدیات نوں پانی فراہم کردا اے:
- نیکوسیا
- ستوولوس
- اگلاندجیا
- انگومی
- آئیوس دومیتیوس
- لاتسیا
- گیری
- تسیری
نیکوسیا سیوریج بورڈ وی اکثرتی کنٹرول نیکوسیا عظمی دی بلدیات دا اے۔ اس دا سربراہ نیکوسیا عظمی دی بلدیات نیکوسیا (6 ارکان)، ستوولوس (5 ارکان)، اگلاندجیا (2 ارکان)، لاکاتامیا (2 ارکان)، آئیوس دومیتیوس (2 ارکان)، انگومی (2 ارکان)، لاتسیا (1 رکن) دے ارکان منتخب کردے نيں۔ نکاسی دے نظام دی صفائی دا پلانٹ میا میلیا وچ واقع اے۔ نکوسیا سیوریج سسٹم تقریباً 20 مربع کلومیٹر (8 مربع میل) دے علاقے وچ 140،000 دی آبادی نوں خدمات فراہم کردا اے۔ تقریباً 30 فیصد نکاسی دا انتظام ترک قبرصی حصہ کردا اے۔ [۶۵]
عوامی آوا جائی مقامی مقتدرہ دے زیر انتطام نئيں بلکہ ایہ نیکوسیا ضلعی انتظامیہ دے تحت آندی اے جو وزارت داخلہ دا اک حصہ اے۔ آوا جائی دی خدمات (بنیادی طور اُتے بس تے ٹیکسی) ضلع نیکوسیا (او ایس ای ایل) یا نجی کمپنیاں فراہم کردی نيں۔ [۶۶]
بلدیہ نیکوسیا
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: بلدیہ نیکوسیا
بلدیہ نکوسیا جنوبی نیکوسیا وچ بلدیاتی حکومت اے جو تمام بلدیاتی فرائض دی ذمہ دار اے۔
بلدیہ نکوسیا دا قیام برطانوی دور دے دوران وچ عمل وچ آیا۔ 1882ء دے بلدیاتی آرڈیننس دے مطابق میونسپل کونسل نوں منتخب کيتا جاندا سی۔ 1884ء نومبر دے بعد توں ضلع کمشنر اک یونانی تے اک ترک مشیر دے نال بلدیاتی معاملات دی دیکھ بھال کردا سی۔
1930ء نويں بلدیاتی قانون سازی کيتی گئی جس وچ بلدیات حکومتی آڈٹ مستوجب قرار دتیاں گئیاں۔ اُتے 1931ء دی بغاوت دے بعد میونسپل کونسلز وچ حکومت تقرریاں کرنا شروع کر دتیاں۔ 1943ء وچ بلدیاتی انتخابات دوبارہ متعارف کرائے گئے۔
1958ء تک ٹاؤن کلرک یونانی تے ترکی ملازمین دی اک ٹیم دے نال پورے شہر دا با اختیار افسر سی۔ 1974ء وچ ملک تے شہر دی تقسیم دے بعد جنوبی حصے وچ "بلدیہ نکوسیا" بدستور کم کردی رہی جدوں کہ شمالی حصے وچ نیکوسیا ترکی بلدیہ قائم ہوئی
نیکوسیا ترکی بلدیہ
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: نیکوسیا ترکی بلدیہ
نیکوسیا ترکی بلدیہ شمالی نیکوسیا دی جلس انتظامیہ اے۔ اس دا قیام 1958ء وچ جمہوریہ قبرص دے آئین دے تحت عمل وچ آیا۔[۶۷]
1974ء وچ ملک دی تقسیم دے بعد ایہ شمالی نیکوسیا دی بلدیہ بن گئی۔
نیکوسیا عظمی وچ ہور بلدیات
[سودھو]1986ء تک نیکوسیا دی کوئی مضافاتی بلدیہ نئيں سی۔ اُتے میونسپل قانون 111/1985 دے مطابق ستوولوس، انگومی، آئیوس دومیتیوس، اگلاندجیا، لاتسیا و لاکاتامیا نويں بلدیات وجود وچ آئیاں ۔ ہر میونسپل کونسل وچ میونسپل قانون 111/1985 دے مطابق آبادی دے لحاظ توں میونسپل ارکان موجود ہُندے نيں۔ کونسل دے تمام ارکان نوں 5 سال دی مدت دے لئی براہ راست بلدیہ دے لوک منتخب کردے نيں۔
انتظامی تقسیم تے آبادیات
[سودھو]تازہ ترین مردم شماری دے مطابق شہر دی حدود وچ نیکوسیا نوں 29 انتظامی اکائیاں وچ تقسیم کيتا گیا اے۔
اس اکائی نوں انگریزی وچ کوارٹر، یونانی وچ "اینوریا" (پیرش) یا ترکی وچ محلہ کہیا جاندا اے۔ ایہ اکائیاں مندرجہ ذیل نيں:
- آئیوس اندریاس (توپ خانہ)
- تریپیوتیس
- نیبیتھان
- طباق خانہ
- فانیرومینی
- آئیوس ساواس
- اومیری
- آئیوس انتونیوس (سینٹ انتھونی)
- سینٹ جان
- تخت القلعہ
- خریسالینیوتیسا
- آئیوس کاسیانوس
- کایماکلی
- پالوریوتیسا
- آئیوی اومولویتیس
- عرب احمد
- ینی جامعی
- اوموفیندا
- ابراہیم پاشا
- محمد پاشا
- آق کوواک
- آئیوس لوکاس
- عبدی چواش
- اپلک بازار–کورکوت افندی
- آئیا صوفیا
- حیدر پاشا
- کرمان زادہ*[۶۸]
- ینی شہر [۶۹]
1986ء وچ بلدیہ ستوولوس دا قیام عمل وچ آیا جو آبادی دے لحاظ توں قبرص دی دوسری وڈی میونسپل اتھارٹی اے۔[۷۰] لاکاتامیا، لاتسیا، گیری، قبرص تے اگلاندجیا نیکوسیا میٹروپولیٹن علاقے وچ ہور علیحدہ بلدیات نيں۔ گونیئلی قصبہ اک شہر دا اک شمالی مضافاتی علاقہ اے۔ پہلے ایہ اک پنڈ اتھارٹی سی لیکن ہن ایہ ايسے علاقے وچ [۷۱] اک بلدیہ دے طور اُتے کم کردا اے۔ [۷۲] شہر دے فوری شمالی مضافاتی علاقےآں نوں بلدیاتی ادارےآں وچ تبدیل نئيں کيتا گیا اے۔ پنڈ اتھارٹی حامدکوئے نے بہت زیادہ ترقی دی [۷۳] اور اسنوں بطور اک محلہ نیکوسیا ترکی بلدیہ دی حدود وچ شامل کے لیا گیا [۷۴] جس دا سربراہ مختار ہُندا اے۔ [۷۵] اسی طرح اورتاکوئے پنڈ اتھارٹی نوں وی محلہ قرار دے کے نیکوسیا ترکی بلدیہ دی حدود وچ شامل کے دتا گیا اے۔ [۷۶]
مذہب
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: قبرص وچ مذہب
مسیحی قبرصی آبادی دا 73 فی صد نيں جنہاں وچوں اکژیت یونانی راسخ الاعتقاد کلیسیا نال تعلق رکھدی اے۔ ہور مسیحی فرقےآں وچ پروٹسٹنٹ (بشمول انگلیکانیت)، کاتھولک، مارونی تے آرمینیائی رسولی شامل نيں۔ زیادہ تر ترک سنی مسلمان نيں۔ اس دے علاوہ اک قلیل تعدا وچ یہودی تے بہائی وی موجود نيں۔
مسیحیت
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: قبرص وچ مسیحیت
قبرص وچ مسیحیت جزیرے دا سب توں وڈا مذہب اے۔ اکژیت یونانی راسخ الاعتقاد کلیسیا نال تعلق رکھدی اے۔ ہور مسیحی فرقےآں وچ پروٹسٹنٹ (بشمول انگلیکانیت)، کاتھولک، مارونی تے آرمینیائی رسولی شامل نيں۔
اسلام
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: قبرص وچ اسلام
قبرص وچ اسلام دی آمد دی تریخ بہت پرانی اے۔ مسلمان مجاہدین قبرص وچ خلیفۂ راشد جناب عثمان غنی رضی اللہ تعالٰی دے دور خلافت وچ ایتھے پہنچے۔ ایہ زمانہ 649ء دا سی۔ اور فی زمانہ 1974 تک ترکی قبرص دے جزیرہ نما علاقے وچ ترک نژاد مسلمان 18 فیصد تک پہنچ چکے ہيں۔ جو 2 لکھ 64 ہزار 1 سو بہتر دی تعداد وچ جنوبی قبرص وچ آباد ہيں۔ ترک نژاد قبرصی اصل وچ سنی العقیدہ تے تصوف مائل رجحان رکھدے ہيں۔ انہاں دے رہنما نظام القبرصی نيں جو نقشبندی حقانی سلسلے نال تعلق رکھدے ہيں تے لیفکاماں رہائش پزیر ہيں۔ اسلام اپنے ابتدائی دناں وچ ہی اس خطے تک پہنچ چکيا سی۔ مسلماناں نے خلافت راشدہ دے دور وچ یونانی جزيرہ کریٹ اُتے جہاد کيتا۔ کہیا جاندا اے کہ آن حضرت محمد صلی اللہ علیہ و سلم دی بزرگہ اُمِّ حرام وی اس مہم وچ شامل سن۔
قبرص 395ء وچ رومی سلطنت دی تقسیم دے بعد بازنطینی سلطنت دا حصہ بنا تے امیر معاویہ دے دور وچ اسنوں مسلماناں نے فتح کر ليا۔ 1571ء وچ لالہ مصطفٰی دی زیر قیادت عثمانی فوج نے جزيرہ فتح کر ليا۔ قبرص 1960ء وچ برطانیہ توں آزادی حاصل کرنے وچ کامیاب ہويا۔ 11 سال تک فسادات دے بعد 1964ء وچ اقوام متحدہ دی امن فوج تعینات کيتی گئی جس دے بعد جزیرے دے یونان دے نال الحاق کيتا گیا جس اُتے ترکی نے 1974ء وچ جزیرے اُتے حملہ کر دتا۔ اس دے نتیجے وچ شمالی قبرص وچ ترکاں دی حکومت قائم ہوئے گئی جسنوں ترک جمہوریۂ شمالی قبرص کہیا جاندا اے اُتے اسنوں اقوام متحدہ تسلیم نئيں کردی۔ شمالی قبرص تے قبرص اک خط دے ذریعے منقسم نيں جسنوں "خط سبز" کہیا جاندا اے۔
جزیرے دی سلطنت عثمانیہ دی فتح دے بعد کثیر تعداد وچ ترک مسلمان نیکوسیا وچ آباد ہوئے۔ زیادہ تر مسلمان شہر دے شمالی حصے مین مرکوز ہوئے تے جنوبی حصہ مسیحاں دا گڑھ بنیا۔ ایويں شہر دی اک غیر مرئی مذہبی تقسیم ہوئی۔ زیادہ تر مسیتاں شہر دے شہر دے شمالی حصہ وچ ہی واقع نيں۔ کچھ مسیتاں ایسی وی نيں جو اصل وچ گرجا گھر سن جنہاں نوں مسجد وچ تبدیل کر دتا گیا اے۔ نیکوسیا دی تاریخی مسیتاں درج ذیل نيں:
سبھیاچار
[سودھو]قبرص عجائب گھر قبرص دا سب توں قدیم تے سب توں وڈا آثاریاندی عجائب گھر اے۔ حاجیگیورگاکیس کورنیسیوس مینشن قدیم قبرص وچ سینٹ انتونیوس محلہ وچ واقع گھر سی جسنوں عجائب گھر وچ تبدیل کر دتا گیا اے۔ ایہ قدیم وقتاں دے امیر یونانی رہن سہن دی عکاسی کردا اے۔ مینشن نوں "یوروپا نوسترا" اعزاز توں نوازیا گیا اے ایتھے بازنطینی، قرون وسطی تے عثمانی دور دی نادر اشیا دا مجموعی رکھیا گیا اے۔ نیکوسیا دے ہور عجائب گھراں وچ قدرتی تریخ دا قبرصی عجائب گھر جو نیکوسیا دے مضافات وچ اک قدرتی تریخ دا عجائب گھر اے۔ لیوینتیس میونسپل میوزیم نکوسیا قبرص دے راجگڑھ نکوسیا وچ اک اہم عجائب گھر اے۔ وان ورلڈ پینز ہال نیکوسیا دے جنوب وچ خاص طور اُتے اقلام تے ہور تحریری آلات دے لئی مختص اک عجائب گھر اے۔ [۷۸] شمالی نکوسیا وچ حاجیگیورگاکیس کورنیسیوس مینشن دی طرح درویش پاشا مینشن جو نسلی جغرافیہ توں متعلق عرب احمد، نیکوسیا وچ واقع اک عجائب گھر اے۔ ایہ عثمانی طرز تعمیر تے ترکی رہن سہن دی عکاسی کردا اے۔ [۷۹] اس دے علاوہ لوزنیان ہاؤس شمالی نیکوسیا دے ینی جامعی محلہ وچ اک عجائب گھر اے۔ [۸۰] مولوی تکیہ عجائب گھر شمالی نیکوسیا، ترک جمہوریہ شمالی قبرص وچ اک تکیہ اے۔ تاریخی طور اُتے ایہ سلسلہ مولویہ دی اک خانقاہ دے طور اُتے استعمال ہُندا سی جدوں کہ موجودہ دور وچ اسنوں اک عجائب گھر وچ تبدیل کر دتا گیا اے۔ ایہ جزیرے دی اہم ترین تاریخی تے مذہبی عمارتاں وچوں اک اے۔ [۸۱] یہ دروازہ کیرینیہ کر نزدیک ابراہیم پاشا محلہ وچ واقع اے۔ [۸۲]
نکوسیا وچ آرٹ گیلریاں وچ لیوینتیس گیلری وی شامل اے [۸۳] جس وچ قبرصی، یونانی تے یورپی فنکاراں دی 800 توں ودھ پینٹنگز رکھی گئی نيں۔ نیکوسیا وچ موسیقی تے تھیٹر دی وی کئی سرگرمیاں ہُندیاں نيں جنہاں دا انتظام بلدیہ نکوسیا یا آزاد تنظیماں کردی نيں۔ اس مقصد دے لئی استعمال کیتے جانے والے ہال تے تھیٹر وچ مندرجہ ذیل شامل نيں:
- قبرص قومی تھیٹر جو دو وڈے تھیٹراں اُتے مشتمل اے: [۸۴]
- 550 نشستاں دا شاعری تھیٹر
- 150 نشستاں دا نواں تھیٹر
- پلاس سنیما- تھیٹر [۸۵]
- تھییترو اینا [۸۶]
- ماسکارینی تھیٹر [۸۷][۸۸]
- دیونیسوس تھیٹر [۸۹][۹۰]
- میلینا میرکونی ہال [۹۱]
نیکوسیا دی یونیورسٹیاں شہر دی سبھیاچار وچ اہم کردار ادا کردی نيں۔ اکثر یونیورسٹیاں وچ ثقافتی سرگرمیاں دی لئی خصوصی جگنيں موجود نيں تے موسیقی، ثقافتی تے فن توں متعلق سرگرمیاں میزبانی کردی نيں۔ یونیورسٹی مشرق نیڑے وچ اتاترک ثقافتی تے کانفرنس سینٹر وچ 700 نشستاں دی گنجائش دا اک وسیع ہال موجود اے۔ [۹۲]
نیکوسیا نے مقابلہ حسن "مس یونیورس 2000ء" دی میزبانی وی دی جس دی فاتح بھارت نال تعلق رکھنے والی لارا دتا نيں۔ [۹۳][۹۴]
جون 2011ء وچ نیکوسیا نے "ثقافتی یورپی راجگڑھ 2017ء" بننے دی اک مہم شروع دی اُتے اس وچ کامیابی حاصل نہ ہوسکيتی۔ [۹۵]
تعلیم
[سودھو]شمالی تے جنوبی نیکوسیا وچ کئی یونیورسٹیاں موجود نيں جنہاں وچ مقامی تے بین الاقوامی طلبا زیر تعلیم نيں۔ نیکوسیا وچ موجود یونیورسٹیاں دی لسٹ مندرجہ ذیل اے:
- قبرص یونیورسٹی
- نیکوسیا یونیورسٹی
- یورپی یونیورسٹی قبرص
- اوپن یونیورسٹی آف سائپرس
- فریڈرک یونیورسٹی
- یونیورسٹی مشرق نیڑے
- بحیرہ روم کارپاسیا یونیورسٹی
- سائپرس انٹرنیشنل یونیورسٹی
- امریکن یونیورسٹی آف سائپرس
- رؤف دینکتاش یونیورسٹی
- یونیورسٹی آف ویسٹ آف سکاٹ لینڈ
معیشت
[سودھو]نیکوسیا قبرص دا مالی تے کاروباری مرکز اے۔ شہر تمام قبرصی بینکاں دے صدر دفاتر دی میزبانی کردا اے جنہاں وچ سابقہ سائپرس پاپولر بینک، بینک آف سائپرس تے ہیلینک بینک شامل نيں۔ انہاں دے علاوہ سینٹرل بینک آف سائپرس قبرصی راجگڑھ دے ایکروپولس علاقے وچ واقع اے۔
نیکوسیا وچ کئی بین الاقوامی کاروباری ادارےآں نے اپنا قبرصی ہیڈکوارٹر قائم کر رکھیا اے جداں کہ وڈے چار آڈٹ ادارےآں پرائس واٹر ہاؤس کوپرز، ڈیلویٹ، کے پی ایم جی تے ارنسٹ اینڈ ینگ۔ بین الاقوامی ٹیکنالوجی کمپنیاں مثلاً این سی آر کارپوریشن تے ٹی ایس وائی ایس دے علاقائی ہیڈکوارٹر نیکوسیا وچ واقع نيں۔ شہر مقامی مالیاتی اخباراں جداں فاینینشل مرر تے اسٹاک واچ دے صدر دفاتر وی نکوسیا وچ ہی موجود نيں۔ گو کہ نیکوسیا بین الاقوامی ہوائی اڈا فعال نئيں اے اُتے سائپرس ائیرویز دا مرکزی دفتر میکاریوس ایونیو اُتے واقع اے۔۔[۹۶] اگست 2011 وچ یو بی ایس دے اک حالیہ سروے دے مطابق نیکوسیا مشرقی بحیرہ روم فی کس آمدنی دے لحاظ توں امیر ترین تے 2011ء وچ قوت خرید دے لحاظ توں دنیا دا دسواں امیر ترین شہر اے۔ [۹۷]
آوا جائی
[سودھو]نیکوسیا قبرص دا راجگڑھ تے جغرافیائی طور اُتے وی جزیرے دے تقریباً وسط وچ واقع اے۔ ملک دے دو حصےآں وچ تقسیم ہونے دی وجہ توں شمالی حصے دی طرف آوا جائی محدود اے جدوں کہ جنوبی حصے وچ نیکوسیا شارعی جال توں ہور شہراں توں منسلک اے۔ نیکوسیا شہر وچ نیکوسیا بین الاقوامی ہوائی اڈا وی واقع جو نیکوسیا دے 8.2 کلومیٹر (5.1 میل) مغرب وچ لاکاتامیا نواحی علاقہ وچ واقع اے۔ ایہ 1974ء توں پہلے جزیرہ دا بنیادی ہوائی اڈا سی اُتے ایہ فی الوقت فعال نئيں بلکہ ایہ اقوام متحدہ بفر زون دے زیر انظام اے۔
شارعی
[سودھو]نیکوسیا قبرص دے ہور وڈے شہراں توں جدید موڈ وے نیٹ ورک دے ذریعے منسلک اے۔ اے 1 موٹروے جسنوں عام طور اُتے "نیکوسیا-لیماسول ہائی وے" وی کہیا جاندا اے قبرص دی پہلی تے طویل ترین موٹروے اے۔ اس دی لمبائی 73 کلومیٹر اے۔ ایہ راجگڑھ نیکوسیا نوں لیماسول بندرگاہ شہر (دوسرا وڈا شہر) توں ملاندی اے۔ لیماسول توں اے 1 موٹروے اے 6 موٹروے توں ملدی اے تے پافوس تک جاندی اے۔ اے 2 موٹروے نیکوسیا جنوب مشرقی شہر لارناکا توں ملاندی اے۔ لارناکا توں اے 3 موٹروے قبرص دے جنوبی ساحل اُتے اک تفریحی مقام آئیا ناپیا تک جاندی اے۔ اے 9 موٹروے نیکوسیا نوں سلسلہ کوہ ٹروڈوس توں ملاندی اے۔ اس دے علاوہ نیکوسیا قبرص دے دو بین الاقوامی ہوائی اڈاں لارناکا بین الاقوامی ہوائی اڈا تے پافوس بین الاقوامی ہوائی اڈا توں وی مربوط اے۔
فضائی
[سودھو]نیکوسیا قبرص دے دو بین الاقوامی ہوائی اڈاں لارناکا بین الاقوامی ہوائی اڈا تے پافوس بین الاقوامی ہوائی اڈا موٹروے نیٹ ورک توں مربوط اے۔
بس / ٹیکسی
[سودھو]شہر دے اندر عوامی آوا جائی دے لئی اک نويں تے قابل اعتماد بس سروس کم کر رہی اے۔ نکوسیا وچ بس خدمات "او ایس ای ایل" دے زیر انتطام ہی۔ [۹۸] شمالی حصے وچ "لیتاش" کمپنی ایہ خدمت فراہم کردی اے۔ [۹۹] بوہت سارے ٹیکسی کمپنیاں نیکوسیا وچ کم کر رہیاں نيں۔ کرائے دے لئی قانون موجود نيں تے ٹیکسی ڈرائیور "ٹیکسی میٹر" استعمال کرنے دے پابند نيں۔
سائیکل
[سودھو]2011ء وچ بلدیہ نیکوسیا ایکشن اسکیم دے تحت سائیکل شیئرنگ سسٹم متعارف کرایا جو نیکوسیا عظمی دا احاطہ کردا اے۔ یہ اسکیم نیکوسیا دی بین-بلدیاتی کمپنی "ڈی ای پی ایل" دے زیر انتظام اے۔ [۱۰۰]
مجوزہ ٹرام
[سودھو]2010 وچ نیکوسیا مربوط موبلٹی پلان دے حصے دے طور اُتے ٹرام نیٹ ورک دے لئی اک قبل-امکانیت رپورٹ پیش کيتی گئی جسنوں وزارت مواصلات و تعمیرات نے سپانسر کيتا۔ اس مطالعے دے مطابق آلودگی دے لحاظ توں ٹرام وے دے نال تے ٹرام وے دے بغیر دو نظریات اُتے غور کيتا گیا۔ [۱۰۱]
غیر فعال
[سودھو]نیکوسیا بین الاقوامی ہوائی اڈا قبرص دے راجگڑھ نیکوسیا دے 8.2 کلومیٹر (5.1 میل) مغرب وچ لاکاتامیا نواحی علاقہ وچ واقع اے۔ ایہ 1974ء توں پہلے جزیرہ دا بنیادی ہوائی اڈا سی۔ ملک تے شہر دی تقسیم دے بعد ہوائی اڈَے دا علاقہ اقوام متحدہ بفر زون وچ شامل اے جس دی وجہ توں ایہ ہوائی اڈا غیر فعال اے۔
قبرص حکومتی ریلوے قبرص وچ 2 فٹ 6 انچ (762 ملی میٹر) نیرو گیج ریلوے نظام سی جو اکتوبر 1905ء توں دسمبر 1951ء تک فعال رہیا۔ اس دی کل لمبائی 76 میل (122 کلومیٹر) تے اس اُتے 39 اسٹیشن سن جنہاں توں توں اہم فاماگوستا، پراستیو، تراخونی، نیکوسیا، کوکینوتریمیتھیا، مورفو، کالو خوریو تے ایوریخو سن ۔ قبرص حکومتی ریلوے مالی مشکلات دی وجہ توں بند کيتی گئی۔
کھیل
[سودھو]فٹ بال قبرص دا مقبول ترین کھیل اے۔ نیکوسیا جزیرے دے تن وڈی ٹیماں اپوِئل، اومونیا تے اولمپیاکوس دا گھر اے۔ اپوِئل تے اومونیا قبرصی فٹ بال وچ غالب ٹیماں نيں۔ انہاں دے علاوہ وی بکوسیا تے اس دے مضافات وچ کئی فٹ بال کلب موجود نيں۔ شمالی نیکوسیا وچ جیتین کایا ترک، ینی جامعی آغدیلین، کوچک کیمکلی ترک تے گونیلی چار وڈے اسپورٹس کلب نيں۔ نیکوسیا وچ ارارت فٹ بال کلب وی موجود اے جو جزیرے دا واحد امریکی کلب اے۔
نیکوسیا وچ باسکٹ بال، ہینڈ بال تے ہور کئی کھیلاں دے کلب وی موجود نيں۔ اپوِئل تے اومونیا دے باسکٹ بال تے والی بال دے سیکشن وی نيں جدوں کہ کاراونوس جزیرے دے اہم باسکٹ بال ٹیماں وچوں اک اے۔ جمناسٹک کلب پین سپرئین (جی ایس پی) نوں جی ایس پی اسٹیڈیم دی ملکیت اے جزیرے دے اہم ایتھلیٹکس کلباں وچوں اک اے۔ فوٹسال فرسٹ ڈویژن دی تمام ٹیماں نکوسیا توں ہی نيں۔ انہاں دے علاوہ یورپی یونیورسٹی تے ایس پی اسٹراولو قبرص وچ دو بہترین ہینڈ بال ٹیماں نيں جو نیکوسیا اے نيں۔
نیکوسیا وچ جزیرے دے کئی وڈے کھیلاں دے تھاںواں نيں۔ جی ایس پی اسٹیڈیم وچ 23،400 افراد دی گنجائش اے جو قبرص قومی فٹ بال ٹیم، اپوِئل، اومونیا تے اولمپیاکوس دا گھر اے۔ میکاریو اسٹیڈیم وچ 16,000 افرااد دی گنجائش اے۔ شمالی حصے وچ نیکوسیا اتاترک اسٹیڈیم وچ 28,000 افرااد دی گنجائش اے۔ [۱۰۲] الفتھیریا انڈور ہال قبرص دا سب توں وڈا باسکٹ بال اسٹیڈیم اے جس دی گنجائش 6,500 نشستاں دی اے جو قبرص قومی باسکٹ بال ٹیم، اپوِئل تے اومونیا دی باسکٹ بال ٹیماں دا گھر اے۔ لیفکوتھیو انڈور ایرینا والی بال اسٹیڈیم اے۔
2010ء تے 2012ء وچ ایتھے نیکوسیا میراتھن وی منعقد ہوئی جس دا انتظام ایناتھوسیوس کتوریدیس فاؤنڈیشن نے کيتا۔ اس وچ 7،000 توں ودھ شرکا نے حصہ لیا۔ [۱۰۳][۱۰۴]
نیکوسیا نے شاٹ گن دے مقابلے آئی ایس ایس ایف ورلڈ کپ فائنل 2000ء دی میزبانی وی کيتی۔ اس دے علاوہ شہر نے دو باسکٹ بال دے مقابلاں دی میزبانی وی دی جنہاں وچ یورپی سیپورٹا کپ 1997ء تے فیبا یورپ آل سٹار کھیل 2005ء شامل نيں۔ ایہ مقابلے الفتھیریا انڈور ہال وچ منعقد ہائے۔ اس دے علاوہ یورپ دی چھوٹے ریاستاں دے کھیل 1989ء تے 2009ء وی نیکوسیا وچ ہی ہوئے۔
خاص تھاںواں
[سودھو]خط اخضر دے جنوب وچ
[سودھو]لیڈریا سٹریٹ دیواراں وچ شہر دے درمیان وچ واقع اے۔ ایہ سڑک تاریخی طور مصروف ترین خریداری مرکز رہی اے۔ اس وچوں تنگ گلیاں نوں راستے، بوتیک، بار تے آرٹ کیفے موجود نيں۔ موجودہ دور وچ سڑک خود اک تاریخی یادگار اے۔ ایہ تقریباً 1 کلومیٹر (0.6 میل) لمبی اے تے قدیم شہر دے جنوبی تے شمالی حصےآں نوں ملاندی اے۔ ایوکا جدوجہد دے دوران وچ جو 1955ء توں 1959ء تک چلا اسنوں "قتل میل" (The Murder Mile) دے ناں توں وی جانیا جاندا سی کیونجے اس دوران وچ قوم پرست جنگجوواں دی طرف توں برطانوی استعماری طاقتاں دے دفاتر تے افسران اُتے قاتلانہ حملے کیتے گئے۔ [۱۰۵][۱۰۶]
1963ء وچ آئین وچ ترمیم دے اعلان دے بعد یونانی قبرصیاں تے ترک قبرصیاں دے درمیان وچ تنازع دے بعد ترک قبرصی شہر دے شمالی حصے وچ چلے گئے جو جزیرے دے ہور علاقےآں دی طور اک ترک محصور علاقہ بنیا۔ لیڈریا سٹریٹ سمیت شہر دی کئی سڑکاں جو شہر دے شمالی تے جنوبی حصے دے درمیان وچ واقع سن بند کر دتا گیا۔
1974ء وچ قبرص اُتے ترک فوجی دے حملے دے دوران وچ ترک افواج نے شمالی نیکوسیا (اور نال ہی قبرص دے شمالی حصے اُتے قبضہ کيتا) کر ليا۔ جزیرہ دو ملکاں وچ تقسیم ہوئے گیا تے اک جنگ بندی لائن مقرر کيتی گئی جدوں کہ دونے ملکاں دے درمیان وچ اقوام متحدہ دا بفر زون وی قائم کيتا گیا۔ لیڈریا سٹریٹ 2008ء توں پہلے اقوام متحدہ دا حائل علاقہ (بفر زون) تے عارضی مورچا بندی وی قائم سی۔ اپریل 2008ء ایہ مورچا بندی ہٹا دتی گئی تے لیڈریا سٹریٹ قبرص تے شمالی قبرص دے درمیان وچ چھیويں گزرگاہ بن گئی۔
1974ء توں پہلے فانیرومینی چوک شہر دا مرکز ہويا کردا سی۔ ایتھے کئی تاریخی عمارتاں تے یادگاراں موجود نيں جنہاں وچ فانیرومینی گرجا گھر، فانیرومینی اسکول، فانیرومینی کتب خانہ تے سنگ مرمر عجائب گھر موجود نيں۔ فانیرومینی گرجا گھر 1872ء وچ لاکاوا قلعہ تے کانوینٹ دے کھنڈر اُتے تعمیر ہويا۔ صدر اسقف دا محل صدر اسقف کیپریانوس چوک اُتے واقع اے۔ اگرچہ ایہ بہت قدیم لگدا اے اُتے اسنوں 1956ء وچ خاص طور اُتے وینیسی طرز تعمیر دے مطابق بنایا گیا اے۔ چوک توں راستہ اوناساگورو اسٹریٹ دی طرف جاندا اے جو اک ہور مصروف خریداری سڑک تے تاریخی مرکز اے۔
نکوسیا دی دیواراں خاص تاریخی اہمیت دی حامل نيں۔ شہر دی فصیل وچ تن دروازے نيں۔ دروازہ کیرینیہ جو شہر دے شمال وچ آوا جائی خاص طور اُتے کیرینیہ دے لئی، دروازہ فاماگوستا جو فاماگوستا، لارناکا، لیماسول تے کارپاسیا دی طرف آوا جائی دے لئی استعمال ہُندا سی، دروازہ پافوس خاص طور اُتے پافوس دی سمت وچ آوا جائی دے لئی استعمال کيتا جاندا سی۔ ایہ تِناں دروازے اچھی طرح توں محفوظ نيں۔ [۱۰۷]
تاریخی مرکز واضح طور اُتے دیواراں دے اندر موجود اے اُتے جدید شہر وچ کافی اضافہ ہويا اے۔ موجودہ وقت وچ الفتھیریا چوک شہر دا مرکزی چوک اے جتھے سٹی ہال، ڈاک خانہ تے لائبریری موجود نيں۔ چوک جس اُتے جدید تزئین و آرائش وی کيتی گئی اے قدیم شہر نوں جدید شہر توں ملاندا اے جتھے جدید خریداری مراکز موجود نيں جنہاں وچ ستاسیکراتوس اسٹریٹ، تھیمیستوکلی دیروی ایونیو تے میکاریوس ایونیو قابل ذکر نيں۔
نکوسیا نوں اس دے عجائب گھراں دے لئی جانیا جاندا اے۔ صدر اسقف دے محل وچ بازنطینی دور دا عجائب گھر وی موجود نيں جتھے جزیرے دے مذہبی نوادرات دا سب توں وڈا مجموعہ رکھیا گیا اے۔ لیوینتیس میونسپل میوزیم نیکوسیا دا واحد تاریخی عجائب گھر اے ایہ قدیم زمانے وچ راجگڑھ وچ زندگی دے پرانے طور طریقےآں اُتے روشنی ڈالدا اے۔
ہور دلچسپ عجائب گھراں وچ لوک فن عجائب گھر، قومی جدوجہد عجائب گھر (1950ء دی دہائی وچ برطانوی انتظامیہ دے خلاف بغاوت)، قبرص اخلاقیات عجائب گھر، تے دستکاری دے مرکز شامل نيں۔
خط اخضر دے شمال وچ
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: شمالی نیکوسیا
فصیل دے اندر شہر دا مرکز سرائے اونو چوک اے۔ اسنوں "نیکوسیا دا دل" قرار دتا جاندا اے تے ایہ تاریخی طور اُتے ترک قبرصی برادری دا ثقافتی مرکز رہیا اے۔ [۱۰۸] چوک دے وسط وچ وینسی ستون موجود اے مقامی لوکاں دے لئی ایہ حکومت کیتی علامت اے۔ [۱۰۸] یہ ستون1550ء وچ وینیسی قدیم شہر سلامیس توں ایتھے لیائے سن ۔ [۱۰۹] گیرنے ایونیو دروازہ کیرینیہ نوں سرائے اونو توں جوڑدا اے جدوں کہ اونو چوک اس دے سامنے واقع اے۔ ایونیو نوں فصیل بند شہر دی علامت تصور کيتا جاندا اے جتھے بے شمار دکاناں تے ریستوران موجود نيں۔ [۱۱۰]
لیڈریا اسٹریٹ چیک پوائنٹ دے نال ہی آراستہ علاقہ اے۔ ایہ علاقہ 2013ء وچ صرف پیدل چلنے دے لئی مخصوص کر دتا گیا اے ایتھے کئی تاریخی خریداری گلیاں دا جال بچھا ہويا اے جو مشرقی خریداری روایات، روايتی اشیا تے خور و نوش دے روايتی طریقےآں توں مزین اے۔ [۱۱۱] بیوک خان جو جزیرے دی سب توں وڈی کاروان سرائے اے جسنوں قبرص دی بہترین عمارتاں وچوں اک سمجھیا جاندا اے 1572ء وچ عثمانیاں نے تعمیر کی، موجودہ دور وچ ایہ اک ثقافتی مرکز دے طور اُتے کم کر رہیا اے۔۔[۱۱۲][۱۱۳] گیرنے ایونیو دے مغرب وچ سامان باہچہ محلہ اے جسنوں انیہويں صدی وچ حکومت نے تعمیر کروایا اسنوں جزیرے وچ سماجی رہائشی دی پہلی مثال سمجھیا جاندا اے۔ گو کہ ایہ ہن وی اک رہائشی علاقہ اے لیکن اسنوں قبرصی سبھیاچار دی بہترین نمائندگی سمجھیا جاندا اے۔ [۱۱۴] فصیل بند شہر دا اک ہور مرکزی نقطہ سلیمیہ مسجد اے جس دا سابقہ ناں سینٹ سوفیا کیتھیڈرل سی۔ ایہ مسجد شمالی قبرص وچ اہم مذہبی مرکز اے۔ [۱۱۵] مسجد دے ساَتھ ہی چھت دار بازار اے۔ عثماني دور وچ بازار دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا سی مگر موجودہ دور وچ اسنوں اک ثقافتی مرکز دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا اے جتھے مختلف ثقافتی سرگرمیاں جداں کنسرٹ تے تہوار منعقد ہُندے نيں۔ [۱۱۶][۱۱۷] فصیل بند شہر دے باہر دے نیکوسیا دے محلے زیادہ کشادہ نيں جتھے وسیع سڑکاں تے جنکشن موجود نيں۔ ایہ علاقےآں وچ کثیر منزلہ کنکریٹ عمارتاں انہاں دی خاص خصوصیات نيں۔ شہر دے مضافات وچ صاحبِ ثروت تے اعلیٰ طبقات نال تعلق رکھدے والےآں لوکاں دے وڈے گھر موجود نيں۔ [۱۱۸] دیریبویو ایونیو رسمی طور اُتے محمد عاکف ایونیو شمالی نیکوسیا وچ مصروف ترین ایونیو [۱۱۹] تے تفریحی مرکز اے۔ دیریبویو توں مراد دریا دے پاس دی جگہ اے۔ حالانکہ روايتی طور اُتے اس توں مراد محمد عاکف ایونیو ہی توں جو پیدیوس ندی توں متصل اے، اُتے اسنوں وسعت دتی گئی اے تے اس وچ اوہ علاقے نوں وی شامل کيتا گیا اے جو پڑوس دے عثمان پاشا ایونیو اُتے محیط اے۔
بین الاقوامی تعلقات
[سودھو] تفصیلی مضمون لئی ملاحظہ کرو: قبرص وچ سفارتی مشناں دی فہرست
نیکوسیا وچ واقع سفارت خانے یا قونصل خانے
[سودھو]قبرص بین الاقوامی تسلیم شدہ ملک تے یورپی یونین دا رکن اے۔ اُتے چند ملکاں اسنوں قبرصی تنازع دی وجہ توں تسلیم نئيں کردے۔ نیکوسیا وچ مندرجہ ذیل ملکاں دے سفارت خانے یا قونصل خانے موجود نيں۔ [۱۲۰]
- آسٹریلیا - ہائی کمیشن
- آسٹریا - سفارت خانہ
- بیلاروس - قونصل خانہ
- بیلیز - قونصل خانہ
- برازیل - سفارت خانہ
- بلغاریہ - سفارت خانہ
- برونڈی - قونصل خانہ
- کیمرون - قونصل خانہ
- کینیڈا - قونصل خانہ
- چلی - قونصل خانہ
- چین - سفارت خانہ
- کرویئشا - قونصل خانہ
- کیوبا - سفارت خانہ
- چیک جمہوریہ - سفارت خانہ
- ڈنمارک - عمومی قونصل خانہ
- ڈومینیکا - قونصل خانہ
- جمہوریہ ڈومینیکن - قونصل خانہ
- مصر - سفارت خانہ
- استونیا - عمومی قونصل خانہ
- فن لینڈ - سفارت خانہ
- فرانس - سفارت خانہ
- گیبون - قونصل خانہ
- جارجیا - سفارت خانہ
- جرمنی - سفارت خانہ
- یونان - سفارت خانہ
- گواتیمالا - قونصل خانہ
- گیانا - قونصل خانہ
- مقدس کرسی - پاپائے اعظم دی سفارت
- ہنگری - عمومی قونصل خانہ
- آئس لینڈ - عمومی قونصل خانہ
- بھارت - ہائی کمیشن
- انڈونیشیا - قونصل خانہ
- ایران - سفارت خانہ
- آئرلینڈ - سفارت خانہ
- اسرائیل - سفارت خانہ
- اطالیہ - سفارت خانہ
- جمیکا - قونصل خانہ
- جاپان - سفارت خانہ
- اردن - سفارت خانہ
- کینیا - قونصل خانہ
- کوریا (جمہوریہ) - عمومی قونصل خانہ
- کویت - سفارت خانہ
- کرغیزستان - قونصل خانہ
- لبنان - سفارت خانہ
- لیبیا - سفارت خانہ
- لتھووینیا - عمومی قونصل خانہ
- لکسمبرگ - قونصل خانہ
- ملائیشیا - قونصل خانہ
- مالی - قونصل خانہ
- میکسیکو - قونصل خانہ
- موناکو - قونصل خانہ
- منگولیا - قونصل خانہ
- مونٹینیگرو - قونصل خانہ
- مراکش - نائب قونصل خانہ
- نمیبیا - عمومی قونصل خانہ
- نیپال - قونصل خانہ
- نیدرلینڈز - سفارت خانہ
- نیوزی لینڈ - قونصل خانہ
- نکاراگوا - قونصل خانہ
- ناروے - عمومی قونصل خانہ
- سلطنت عمان - سفارت خانہ
- فلسطین - سفارت خانہ
- پاناما - عمومی قونصل خانہ
- پاپوا نیو گنی - قونصل خانہ
- پیراگوئے - قونصل خانہ
- پیرو - قونصل خانہ
- فلپائن - قونصل خانہ
- پولینڈ - سفارت خانہ
- پرتگال - سفارت خانہ
- قطر - سفارت خانہ
- رومانیہ - سفارت خانہ
- روس - سفارت خانہ
- روانڈا - قونصل خانہ
- سربیا - سفارت خانہ
- سربیا - قونصل خانہ
- سیچیلیس - عمومی قونصل خانہ
- سلوواکیہ - سفارت خانہ
- سلووینیا - عمومی قونصل خانہ
- ہسپانیہ - سفارت خانہ
- سویڈن - سفارت خانہ
- سوئٹزرلینڈ - سفارت خانہ
- شام - سفارت خانہ
- سیئی لینڈ - قونصل خانہ
- یوکرین - سفارت خانہ
- متحدہ عرب امارات - سفارت خانہ
- مملکت متحدہ - ہائی کمیشن
- ریاستہائے متحدہ - سفارت خانہ
- یوراگوئے - قونصل خانہ
- ازبکستان - قونصل خانہ
ہور ملکاں وچ واقع سفارت خانے
[سودھو]کئی ملکاں کسی دوسرے ملک وچ واقع اپنے سفارت خانے توں قبرص دے معاملات وی دیکھدے نيں۔ ایداں دے ملکاں اکثر یونان دے راجگڑھ ایتھنز دا سفارت خانہ استعامل کردے نيں۔ انہاں ملکاں دی لسٹ درج ذیل اے۔
جتھے شہر درج نئيں اوہ سب ایتھنز دا سفارت خانہ استعمال کر رہے نيں۔
- افغانستان (روم)
- البانیا
- سانچہ:DZA (بیروت)
- ارجنٹائن (تل ابیب)
- آرمینیا
- بنگلا دیش (قاہرہ)
- بارباڈوس (لندن)
- بیلجیم
- بولیویا (روم)
- بوسنیا تے ہرزیگووینا (تل ابیب)
- سانچہ:BWA (لندن)
- برونڈی (جنیوا)
- سانچہ:CAM (برلن)
- کینیڈا
- چلی (میدرد)
- کولمبیا (بیروت)
- جمہوری لوکراج کانگو
- کوسٹاریکا (روم)
- سانچہ:HRV (روم)
- جمہوریہ ڈومینیکن (تل ابیب)
- ایکواڈور (تل ابیب)
- سانچہ:ESA (روم)
- استونیا
- ایتھوپیا (تل ابیب)
- گیبون (روم)
- سانچہ:GMB (رباط (شہر))
- گھانا (قاہرہ)
- گواتیمالا (یروشلم)
- سانچہ:GIN (قاہرہ)
- ہنگری
- آئسلینڈ (اسٹاک ہوم)
- انڈونیشیا (روم)
- جمیکا (جنیوا)
- جاپان
- اردن
- کینیا (روم)
- اتلا کوریا (روم)
- جنوبی کوریا
- لیٹویا
- سانچہ:LTU
- لکسمبرگ
- سانچہ:MAW
- ملائشیا (روم)
- مالی (قاہرہ)
- موریتانیہ (روم)
- میکسیکو
- مالدووا (تل ابیب)
- سانچہ:MGL (صوفیہ)
- مراکش
- سانچہ:NEP (قاہرہ)
- نیوزی لینڈ (روم)
- سانچہ:NCA (روم)
- نائیجیریا (تل ابیب)
- ناروے
- پاکستان (بیروت)
- پاناما
- پیراگوئے (پیرس)
- پیرو (روم)
- فلپائن
- سان مارینو (سان مارینو)
- سیچیلز (پیرس)
- سیرالیون (لندن)
- سنگاپور (روم)
- سانچہ:SLO
- دکھنی افریقہ
- سری لنکا (روم)
- سوازی لینڈ (لندن)
- تھائی لینڈ (روم)
- تیونس (روم)
- یوگنڈا (روم)
- سانچہ:URY (بیروت)
- ازبکستان
- ویتنام (طرابلس، لیبیا)
- یمن (بیروت)
- سانچہ:ZMB (لندن)
جڑواں شہر
[سودھو]- GRE دا جھنڈا ایتھنز، یونان - از 1974
- ROU دا جھنڈا بخارسٹ، رومانیہ - از 1988
- QAT دا جھنڈا دوحہ، قطر
- اودیسا، یوکرین - از 1996
- GER دا جھنڈا شورین، جرمنی - از 1998
- شنگھائی، چین - از 1999
- IRN دا جھنڈا شیراز، ایران - از 2000
- SYR دا جھنڈا دمشق، شام - از 2001
- ہلسنکی، فن لینڈ - از 2003
- ماسکو، روس - از 2004
- ناپولی، اطالیہ - از 2004
- MLT دا جھنڈا والیٹا، مالٹا - از 2007
- CRO دا جھنڈا زغرب، کرویئشا - از 2007
نگارخانہ
[سودھو]ہور ویکھو
[سودھو]- لیڈریا
- شمالی نیکوسیا
- منقسم شہراں دی لسٹ
- شمالی نکوسیا
- قبرص
- ترک جمہوریہ شمالی قبرص
- قبرص دے ضلعے
- اتلے قبرص دے ضلعے
باہرلے جوڑ
[سودھو]وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: نکوسیا |
- قبرص دے شہراں دے میئراں بارے جانکاری
- قبرص Archived 2020-10-31 at the وے بیک مشین
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: نکوسیا |
حوالے
[سودھو]- ↑ «Population – Place of Residence, 2011». Statistical Service of Cyprus (CYSTAT). 17 اپریل 2014. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 2017-07-18. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «KKTC 2011 Nüfus ve Konut Sayımı» (به Turkish). TRNC State Planning Organization. 6 اگست 2013. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 2018-12-26. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا|trans_title=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ (2005) Urban Issues and Urban Policies in the New EU Countries. Ashgate, 207. ISBN 978-0-7546-4511-5.
- ↑ «World's richest cities by purchasing power». UBS. 2018. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 30 مئی 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ https://www.theguardian.com/world/2017/jan/15/in-nicosia-cyprus-spirit-of-reconciliation-is-stirring
- ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 21 جولائی 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ World and its Peoples: Greece and the Eastern Balkans. Marshall Cavendish, 2010.
- ↑ Hakeri, Bener Hakkı (1992)۔ "Lefkoşa"۔ Kıbrıs Türk Ansiklopedisi. II. Kıbrıs۔ p. 240.
- ↑ (1908) Excerpta Cypria. CUP Archive, 119. GGKEY:KQE4WQ2GWSC.
- ↑ Jacovides, A. E. (1968). Cyprus Directory. A.E. Jacovides Tourist & Commercial Publications, 191.
- ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Saint Tryphillius». Saintsoftheday108.blogspot.com. دریافتشده در 10 مارچ 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۱۵.۰ ۱۵.۱ ۱۵.۲ ۱۵.۳ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۱۶.۰ ۱۶.۱ «Nicosia». بایگانیشده از اصلی (PDF) در 2018-12-26. دریافتشده در 12 مارچ 2013. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ ۱۸.۰ ۱۸.۱ ۱۸.۲ ۱۸.۳ ۱۸.۴ ۱۸.۵ A description of the historic monuments of Cyprus. Studies in the archaeology and architecture of the island, by George Jeffery, Architect, 1918
- ↑ «Nicosia». Conflictincities.org. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Population – Place of Residence, 2011». Statistical Service of Cyprus (CYSTAT). 17 اپریل 2014. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 2017-07-18. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «KKTC 2011 Nüfus ve Konut Sayımı» (به Turkish). TRNC State Planning Organization. 6 اگست 2013. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 2018-12-26. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); نامعلوم پیرامیٹر دا|trans_title=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ (2005) Urban Issues and Urban Policies in the New EU Countries. Ashgate, 207. ISBN 978-0-7546-4511-5.
- ↑ «World's richest cities by purchasing power». UBS. 2018. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 30 مئی 2018. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ https://www.theguardian.com/world/2017/jan/15/in-nicosia-cyprus-spirit-of-reconciliation-is-stirring
- ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 21 جولائی 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ World and its Peoples: Greece and the Eastern Balkans. Marshall Cavendish, 2010.
- ↑ Hakeri, Bener Hakkı (1992)۔ "Lefkoşa"۔ Kıbrıs Türk Ansiklopedisi. II. Kıbrıs۔ p. 240.
- ↑ (1908) Excerpta Cypria. CUP Archive, 119. GGKEY:KQE4WQ2GWSC.
- ↑ Jacovides, A. E. (1968). Cyprus Directory. A.E. Jacovides Tourist & Commercial Publications, 191.
- ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Saint Tryphillius». Saintsoftheday108.blogspot.com. دریافتشده در 10 مارچ 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia». Conflictincities.org. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «PRIO». Prio-cyprus-displacement.net. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۳-۲۹. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ See map drawn in 1952 published in "Romantic Cyprus"، by Kevork Keshishian, 1958 edition
- ↑ Municipality web site, section on Municipal Building retrieved اگست 2013
- ↑ Municipality web site, section on Municipal Building retrieved اگست 2013
- ↑ Order No. 397 published in Cyprus Gazette No. 1597, 4 اگست 1923
- ↑ Cyprus Gazette No. 2676. 23 ستمبر 1938, Supplement No.3:The Municipal Corporations Laws, 1930 to 1938 — Limits of the Municipal Corporation of Nicosia
- ↑ Nicosia Capital of Cyprus by Kevork Keshishian, pub 1978
- ↑ «EOKA (Ethniki Organosis Kyprion Agoniston)». بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 12 دسمبر 2008. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «War and Politics – Cyprus». بایگانیشده از اصلی در 16 دسمبر 2008. دریافتشده در 12 دسمبر 2008. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Solsten، Eric. «The Republic of Cyprus». US Library of Congress. دریافتشده در ۱۸ جون ۲۰۱۲.
- ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 7 مارچ 2012. دریافتشده در 10 مارچ 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Solsten، Eric. «Intercommunal Violence». US Library of Congress. دریافتشده در ۱۸ جون ۲۰۱۲.
- ↑ "CYPRUS: Big Troubles over a Small Island". ٹائم (رسالہ). 29 جولائی 1974. http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,911440,00.html. Archived 2011-12-21 at the وے بیک مشین
- ↑ «Nicosia Municipality». Nicosia.org.cy. بایگانیشده از اصلی در 17 اپریل 2013. دریافتشده در 10 مارچ 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ (25 اگست 2001) The Cyprus Conspiracy: America, Espionage and the Turkish Invasion. By Brendan O'Malley, Ian Craig. Books.google.com. ISBN 978-1-86064-737-6. Retrieved on 10 مارچ 2012.
- ↑ Malcolm Nathan Shaw, International Law، Cambridge University Press, 2003, ISBN [[Special:BookSources/978-0-521-82473-6، p. 212.
- ↑ "Emotion as Cyprus border opens". BBC News. 23 اپریل 2003. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/2969089.stm. Retrieved on 21 جولائی 2012.
- ↑ «Report of the Secretary-General on the United Nations Operation in Cyprus». Docs.google.com. دریافتشده در 21 جولائی 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ "Symbolic Cyprus crossing reopens". BBC News. 3 اپریل 2008. http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7327866.stm. Retrieved on 21 جولائی 2012.
- ↑ "Cyprus to have two time zones, north to follow Turkey in refusing to turn clocks back". Cyprus Mail. 8 ستمبر 2016. https://web.archive.org/web/20201108112525/http://cyprus-mail.com/2016/09/08/two-time-zones-cyprus-turkey-will-not-turn-clocks-back-next-month/. Retrieved on 25 نومبر 2016.
- ↑ "Clocks going back tonight". Cyprus Mail. 29 اکتوبر 2016. https://web.archive.org/web/20190111095723/http://cyprus-mail.com/2016/10/29/clocks-going-back-tonight/. Retrieved on 25 نومبر 2016.
- ↑ Map
- ↑ «Ogimet daily weather summary».
- ↑ «Meteorological Service – Climatological and Meteorological Reports». اگست 2011. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ TRNC Census 2006 (TRNC State Planning Organization) Retrieved 2011-05-02.
- ↑ Lefkoşa Kaymakamlığı'na Kemal Deniz Dana atandı (Kıbrıs Postası) Retrieved 2012-03-25.
- ↑ Official web site of the Nicosia Water Board Archived 2019-07-16 at the وے بیک مشین (extract 20/5/13)
- ↑ Official web site of the Nicosia Sewerage Board (extract 20/5/13)
- ↑ «Official web site of Organisation for Communications of Nicosia District». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۲-۰۶-۰۶. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «The Constitution – Appendix D: Part 12 – Miscellaneous Provisions». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۲-۰۸-۰۵. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ Census of Cyprus (available from Statistical Service* Nicosia)۔ Document: Population – Place of Residence* 2011* Table C. Municipality/Community* Quarter and Street Index published by Ministry of Information (CILIS_streets_022011)
- ↑ Official Gazette of the Republic No. 4341 and dated 25. جنوری 2010
- ↑ Official web site of Strovolos municipality, history section (English version)
- ↑ The authority has the population, economic viability and consent of the (original) inhabitants prescribed in the Municipalities Law (see Law 11/1985)، without having been formally recognised as a municipality under that law. See also www.prio-cyprus-displacement.net/default_print.asp?id=300 retrieved اگست 2013
- ↑ Gonyeli Municipal web site اگست 2013
- ↑ «PRIO». Prio-cyprus-displacement.net. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۳-۲۹. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ «Archived copy». بایگانیشده از اصلی در 3 اگست 2012. دریافتشده در 2012-04-15. تاریخ وارد شده در
|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) (retrieved اگست 2013) - ↑ retrieved اگست 2013 Archived 18 مئی 2014 at the وے بیک مشین
- ↑ «PRIO». Prio-cyprus-displacement.net. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶. دریافتشده در ۲۰۱۷-۰۳-۲۹. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک) - ↑ Pew Research Center's Religion & Public Life Project: Cyprus Archived 2014-07-17 at the وے بیک مشین۔ پیو ریسرچ سینٹر۔ 2010.
- ↑ World Pens Hall Archived 2012-03-27 at the وے بیک مشین، Cyprus Tourism Organisation Archived 2010-06-28 at the وے بیک مشین
- ↑ «Dervish Pasha Mansion». TRNC Department of Antiquities. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 2 جنوری 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Dünkü ve Bugünkü Lefkoşa, 3rd (in Turkish), Galeri Kültür, 132–6. ISBN 9963660037.
- ↑ (2005) Kıbrıs'ta Osmanlı Türk Eserleri. Turkish Cypriot Association of Museum Lovers, 20–25.
- ↑ «Mevlevi Tekke Müzesi» (به Turkish). نیکوسیا ترکی بلدیہ. بایگانیشده از اصلی در 2019-07-16. دریافتشده در 14 مئی 2016. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ http://www.kathimerini.gr/759177/article/politismos/eikastika/pinako8hkh-leventh-sth-leykwsia
- ↑ The Cyprus National Theatre at nicosia.org.cy Accessed 2 فروری 2017
- ↑ Pallas Cinema-Theatre at nicosia.org.cy Accessed 2 فروری 2017
- ↑ Theatro Ena at nicosia.org.cy Accessed 2 فروری 2017
- ↑ Maskarini Theatre ay maskarini.com Archived 16 ستمبر 2017 at the وے بیک مشین Accessed 2 فروری 2017
- ↑ Maskarini Theatre at nicosia.org.cy Accessed 2 فروری 2017
- ↑ Dionysos Theatre at theatrodionysos.org Accessed 2 فروری 2017
- ↑ Dionysos Theatre at nicosia.org.cy Accessed 2 فروری 2017
- ↑ Melina Mercouri Hall at nicosia.org.cy Archived 2018-10-21 at the وے بیک مشین Accessed 2 فروری 2017
- ↑ «Atatürk Kültür ve Kongre Merkezi». Near East University. بایگانیشده از اصلی در 2017-10-24. دریافتشده در 24 اکتوبر 2017. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ "Cyprus to host Miss Universe in millennium". Agence France Press. 1 جولائی 1999.
- ↑ "Cyprus to host Miss Universe in millennium". Agence France Press. 1 جولائی 1999.
- ↑ «Nicosia-Cyprus presents candidacy for European Cultural Capital». Citiesintransition.posterous.com. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 10 مارچ 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Addresses سائپرس ائیرویز
- ↑ «The most expensive and richest cities in the world – A report by UBS». Citymayors.com. 18 اگست 2011. دریافتشده در 10 مارچ 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Οργανισμός Συγκοινωνιών Επαρχίας Λευκωσίας». Osel.com.cy. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 21 جولائی 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Kurban bayramı yarın başlıyor». Star Kıbrıs. 19 دسمبر 2007. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 28 اپریل 2012. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=،|date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Ποδηλατο Εν Δρασει / Home». Podilatoendrasi.com.cy. بایگانیشده از اصلی در 26 دسمبر 2011. دریافتشده در 21 جولائی 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ سانچہ:El icon THE NICOSIA INTEGRATED MOBILITY MASTER PLAN Archived 2017-10-31 at the وے بیک مشین REPUBLIC OF CYPRUS – Ministry of Communications and Works
- ↑ «Archive copy». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۵-۱۲-۰۸. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «Nicosia Marathon». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۴-۰۱. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ «SPORTS: Voyiatzis wins Nicosia marathon, Financial Mirror 10 دسمبر، 2012». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۸-۰۲-۰۲. دریافتشده در ۲۰۲۰-۱۰-۰۵.
- ↑ "The First Move". Time Magazine. 27 اگست 1956. https://web.archive.org/web/20181226114306/http://content.time.com/time/magazine/article/0,9171,864100-1,00.html%20. Retrieved on 20 مارچ 2008.
- ↑ «War and Politics-Cyprus». Britains-smallwars.com. بایگانیشده از اصلی در 16 دسمبر 2008. دریافتشده در 10 مارچ 2012. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Keshishian, Kevork K. (1978)۔ Nicosia: Capital of Cyprus Then and Now، p. 78-83, The Mouflon Book and Art Centre.
- ↑ ۱۰۸.۰ ۱۰۸.۱ «İki paradan bir milyona.۔۔ Saraçoğlu'ndan Ecevit'e.۔۔». kibris.net. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 3 جنوری 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Venedik Sütunu». Nicosia Turkish Municipality. بایگانیشده از اصلی در 3 جنوری 2015. دریافتشده در 3 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Girne Caddesi'nin dokusu değişecek». Kıbrıs Postası. دریافتشده در 3 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Arasta». LTB. بایگانیشده از اصلی در 4 جنوری 2015. دریافتشده در 4 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Arasta boş، Büyük Han kaynıyor!». Kıbrıs Postası. دریافتشده در 4 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Büyük Han». LTB. بایگانیشده از اصلی در 4 جنوری 2015. دریافتشده در 4 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Samanbahçe Evleri». Nicosia Turkish Municipality. بایگانیشده از اصلی در 4 جنوری 2015. دریافتشده در 4 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Selimiye Cami». LTB. بایگانیشده از اصلی در 4 جنوری 2015. دریافتشده در 4 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=،|archive-date=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Trio Arion oda müziği konserler dizisi yarın başlıyor». Kıbrıs Postası. دریافتشده در 4 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ Dreghorn، William. «The Antiquities of Turkish Nicosia». stwing.upenn.edu. بایگانیشده از اصلی در 2013-11-23. دریافتشده در 4 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Urbanization in Cyprus». Eastern Geography Review. بایگانیشده از اصلی در 2012-08-18. دریافتشده در 6 جنوری 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ «Yeni uygulama 23 Şubat'ta devrede» (به Turkish). Haber Kıbrıs. دریافتشده در 12 مارچ 2015. تاریخ وارد شده در
|accessdate=
را بررسی کنید (کمک) - ↑ https://www.embassypages.com/city/nicosia
- ↑ «Twinnings». Nicosia Municipality. بایگانیشده از اصلی در 2018-12-26. دریافتشده در 7 جنوری 2015. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=
نظر انداز کردا (کمک); تاریخ وارد شده در|accessdate=
را بررسی کنید (کمک)
دستاویزی فلماں
[سودھو]- نیکوسیا - آرمینیائی دستاویزی فلم
- شمالی نکوسیا - 1
- شمالی نکوسیا - 2
- شمالی نکوسیا - 3
- شمالی نکوسیا - 4
- شمالی نکوسیا - 5
- نیکوسیا اج
- نیکوسیا منقسم راجگڑھ
سانچہ:لسٹ ایشیائی راجگڑھ بلحاظ خطہ سانچہ:لسٹ یورپی راجگڑھ بلحاظ خطہ سانچہ:یورپی یونین دے رکن ملکاں دے دار الحکومت سانچہ:ایشیاء دے دارالحکومت سانچہ:ضلع نیکوسیا سانچہ:قبرص دی بلدیات
یورپی دیساں دے راجگڑھ خطے دے حساب نال | |
---|---|
چڑھدا یورپ | |
چڑھدا دکھن یورپ | |
لہندا یورپ | |
اتلا یورپ | |
دکھن یورپ |
روم • انڈورا لا ویلا • لیوبلیانا • ولیٹا • میڈرڈ • لزبن • سان مرینو شہر • مناکو |
- Pages with non-numeric formatnum arguments
- Pages with malformed coordinate tags
- صفحههای دارای ارجاع با پارامتر پشتیبانینشده
- خطاهای یادکرد: تاریخ
- یادکردهای دارای منبع به زبان Turkish
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- نگهداری یادکرد:عنوان آرشیو به جای عنوان
- مضامین جنہاں وچ یونانی بولی دا متن شامل اے
- مضامین جنہاں وچ ترکی بولی دا متن شامل اے
- سانچہ جات ابواب
- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- نیکوسیا
- ایشیائی راجگڑھ
- راجگڑھ
- ضلع نیکوسیا دی بلدیات
- ضلع نیکوسیا دے آباد تھاںواں
- قبرص دے آباد تھاںواں
- قبرص دے تاریخی تھاںواں
- قلعہ بند آبادیاں
- منقسم شہر
- یورپ دے شہر
- یورپی راجگڑھ
- کامنز گٹھ جس دا ربط ویکی ڈیٹا اُتے اے
- قبرص دے ضلعے
- قبرص
- قبرص دے شہر
- قبرص دے آباد تھاں
- یورپ
- جغرافیہ
- شہر
- یورپ دے شہراں دی لسٹ
- یورپ دے شہر تے قصبے
- یورپی شہر
- یورپ دے آباد تھاں