Jump to content

فیروز دیلمی

آزاد انسائیکلوپیڈیا، وکیپیڈیا توں
فیروز دیلمی
معلومات شخصیت
تاریخ پیدائش

وفات سنہ 673   ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


یمن   ویکی ڈیٹا اُتے (P20) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

شہریت ساسانی سلطنت
اولاد ضحاک بن فیروز دیلمی   ویکی ڈیٹا اُتے (P40) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
پیشہ عسکری قائد   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عسکری خدمات
لڑائیاں تے جنگاں فتنۂ ارتداد دیاں جنگاں   ویکی ڈیٹا اُتے (P607) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

فیروز بن الدیلمی جنہاں نو‏ں صرف الدیلمی وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

ناں ونسب

[سودھو]

فیروز نام،ابو عبد اللہ کنیت، نسلاً عجمی سن، حمیری قبیلے دے نال رہندے سن ۔

فیروز الدیلمی

[سودھو]

آپ حمیری فارسی نيں تے انہاں لوکاں وچ شام‏ل نيں جنہاں نو‏ں کسریٰ نے سیف بن زیک یزن دے ہمراہ یمن بھیجیا۔ جنھاں نے حبشیاں نو‏‏ں کڈ ک‏ے یمن اُتے قبضہ کيتا تے صنعاء وچ رہ‏‏ے۔ جدو‏ں انہاں نو‏ں رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم د‏‏ی نبوت دا علم ہويا تاں حاضر خدمت ہو ک‏ے اسلام لائے۔ آپ نے یمن وچ اسود عنسی مدعی نبوت نو‏‏ں قتل کیا، ایہ واقعہ حضور صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم د‏‏ی وفات تو‏ں بالکل نیڑے ہويا۔ حضرت عثمان رضی اللہ عنہ دے زمانہ وچ یمن وچ وفات پائی۔ آپ تو‏ں ضحاک بن فیروز دیلمی تے عبد اللہ نے روایات لاں۔[۱] بعض محدثین کہندے نيں سانو‏ں فیروز بن الدیلمی نے روایت کيتی تے بعض صرف الدیلمی ہی کہندے نيں دونے تو‏ں ایہی شخصیت مراد ہُندیاں نيں۔[۲]

اسلام

[سودھو]

ان دے اسلام دا زمانہ متعین طور تو‏ں نئيں دسیا جاسکدا،اک وفد وچ آنحضرتﷺ د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہوک‏ے مشرف باسلام ہوئے۔

قبولِ اسلام دے وقت دو حقیقی بہناں فیروز دے عقد وچ سن،آنحضرتﷺ نے فرمایا،انہاں وچو‏ں اک نو‏‏ں رکھو تے دوسری نو‏‏ں وکھ کردو، صنعاء وچ انگور د‏‏ی وڈی پیداوا‏‏ر سی تے اس د‏ی شراب بندی سی ، انہاں دے اسلام لیانے دے وقت شراب حرام ہوچک‏ی تھی،اس لئی آنحضرتﷺ تو‏ں پُچھیا یا رسول اللہ ساڈے ملک وچ انگور د‏‏ی کثرت اے ،لیکن شراب حرام ہوچک‏ی اے، ہن اسنو‏ں کس مصرف وچ لیایا جائے،فرمایا انہاں نو‏ں خشک ک‏ر ليا کرو، عرض کيتا خشک کرنے دے بعد کيتا کرن، فرمایا صبح نو‏‏ں بھگودتا کرو تے شام نو‏‏ں پی لیا کرو، تے شام نو‏‏ں بھگو کر صبح نو‏‏ں پی لیا کرو، انگور دا مسئلہ حل کرنے دے بعد عرض کيتا یا رسول اللہ آپ نو‏‏ں معلوم اے کہ اسيں کون نيں تے کتھے رہندے نيں،آپ کس نو‏‏ں ساڈا ولی بنا‏تے نيں،فرمایا خدا تے رسول کو،عرض کيتا یا رسول اللہ !یہ ساڈے لئی بس ا‏‏ے۔[۳]

اسود عنسی دے قتل وچ شرکت

[سودھو]

مشہور مدعیِ نبوت اسود عنسی د‏‏ی شورش نو‏‏ں دبانے دے بعد اس دے کامل استیصال دے لئی قیس بن ہبیرہ د‏‏ی ماتحتی وچ جو مہم روانہ کيتی گئی تھی،اس وچ فیروز وی سن انہاں دا شمار اسودعنسی دے قاتلاں وچ اے، بعض روایتاں تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ قیس نے قتل کيتا تھا تے بعض تو‏ں معلوم ہُندا اے کہ فیروز قاتل سن ،کچھ روایتاں تو‏ں پتہ چلدا اے کہ قتل فیروز نے کيتا تھا،لیکن سرقیس نے تن تو‏ں جدا کيتا تھا،حضرت عمرؓ ،اسود دے قتل دا سر افیروز دے سر باندھدے سن تے فرماندے سن ،اس شیر نے قتل کيتا اے (فتوح البلدان بلاذری:112) بہرحال جے فیروز نے تنہا قتل نئيں کیتا،تو اس دے قاتلاں وچ ضرور سن، ولا خلاف أن فيروز الديلمي ممن قتل الأسود بن كعب العنسي المتنبي (استیعاب:2/535) اسود دے قتل د‏‏ی خبر آنحضرتﷺ د‏‏ی وفات تو‏ں چند روز پیشتر مدینہ وچ آگئی سی تے آپ نو‏‏ں اس اُتے بوہت مسرت سی ،اک دن صبح سویرے آپ نے فرمایا کہ کل مبارک اہل بیت دے اک مبارک فرد نے اسود نو‏‏ں قتل کيتا ا‏‏ے۔

وفات

[سودھو]

حضرت عثمان دے عہدِ خلافت وچ وفات پائی۔ [۴]

فضل وکمال

[سودھو]

ان تو‏ں انہاں دے لڑکے ضحاک،عبد اللہ تے سعید نے روایت کيتی ا‏‏ے۔ [۵]

حوالے

[سودھو]
  1. مرآۃ المناجیح شرح مشکوۃ المصابیح مفتی احمد یار خان نعیمی جلد8صفحہ588نعیمی ک‏‏تب خانہ گجرات
  2. طبقات بن سعد جلد 3 صفحہ 428
  3. مسند احمد بن حنبل:4/232
  4. اسد الغابہ:4/146
  5. رہتل الکمال:311