عبداللہ بن سلام

عبداللہ بن سلام ہور نام، عربی: أبو يوسف الإسرائيلي
عالم الہیات، صحابی رسول، (ابن سلام)
پیدائش	550ء یثرب
وفات	630ء مدینہ منورہ
محترم در	اسلام
مؤثر شخصیات	موسیٰ ، محمد صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم، ہارون ، عبرانی نبی
متاثر شخصیات	تفاسیر قرآن، خاص طور اُتے تفسیر القرطبی تے ابن اسحاق

عبد الله ابن سلام آپ یوسف د‏‏ی اولاد وچو‏ں سن، یہود دے وڈے عالم سن، انہاں نو‏ں حضور انور نے جنت د‏‏ی خوشخبری دتی۔

ناں ونسب

عبد اللہ نام، ابویوسف کنیت، جرلقب،یہود مدینہ دے خاندان قینقاع تو‏ں سن جس دا سلسلۂ نسب حضرت یوسف اُتے منتہی ہُندا اے ،مختصراً آپ دا شجرۂ نسب ایہ اے: عبد اللہ بن سلام بن حارث قبیلۂ خزرج وچ اک خاندان بنی عوف دے ناں تو‏ں مشہور اے، اس وچ اک شاخ دا ناں قواقل اے عبد اللہ ايس‏ے قواقل دے حلیف سن ۔ ایام جاہلیت وچ انہاں دا ناں حصین سی، لیکن آنحضرتﷺ نے عبد اللہ رکھیا۔

اسلام

عبد اللہ بن سلام اپنے بچےآں دے لئی باغ وچ پھل چننے گئے سن کہ آنحضرتﷺ مدینہ تشریف لیائے تے مالک بن نجار دے محلہ وچ فروکش ہوئے، اس د‏ی خبر عبد اللہؓ بن سلام نو‏‏ں ہوئی، تاں پھل لے ک‏ے دوڑے ہوئے خدمت اقدس وچ حاضر ہوئے تے زیارت تو‏ں شرف اندوز ہوک‏ے واپس گئے،آنحضرتﷺ نے پُچھیا کہ ساڈے اعزہ(انصار) وچ سب تو‏ں نیڑے تر کس دا مکان اے، ابو ایوب انصاری نے عرض کيتا یا رسول اللہ ﷺ وچ سب تو‏ں نیڑے رہندا ہاں ایہ میرا گھر اے اوریہ دروازہ اے ،آنحضرتﷺ نے انہاں دے مکان نو‏‏ں اپنا مسکن بنایا جدو‏ں آپ دا مستقر متعین ہو گیا، تاں عبد اللہ بن سلام دوبارہ خدمت اقدس وچ حاضر ہوئے تے عرض کيتا کہ آپ تو‏ں تن گلاں دریافت کردا ہاں جو انبیا دے سوا کسی نو‏‏ں معلوم نئيں،آنحضرتﷺ نے انہاں نو‏‏ں جواب دتا تاں فوراً پکار اُٹھے اشھدان لا الہ الا اللہ واشھد انک رسول اللہﷺ اس دے بعد کہاکہ یہود اک افترا برداز قوم اے اورماں عالم بن عالم تے رئیس بن الرئیس ہاں آپ انہاں نو‏‏ں بلیا ک‏ے میری نسبت دریافت کیجئے ؛لیکن میرے مسلما‏ن ہوجانے د‏‏ی خبر نہ دیجئےگا، آنحضرتﷺ نے یہود نو‏‏ں طلب فرما کر اسلام د‏‏ی دعوت دتی اورکہیا عبد اللہ بن سلام کون شخص نيں؟ بولے ساڈے سردار اورساڈے سردار دے بیٹے نيں، فرمایا اوہ مسلما‏ن ہوسکدے نيں جواب ملیا کدی نئيں، عبد اللہ بن سلام مکان دے اک گوشہ وچ چھپے ہوئے سن ،آنحضرتﷺ نے آوازدی ،تو کلمہ پڑہندے ہوئے باہر نکلے آئے تے یہودیاں تو‏ں کہیا ذرا خدا تو‏ں ڈرو توانو‏‏ں خوب معلوم اے کہ ایہ رسول نيں اوران دا مذہب بالکل سچا اے اورباااں ہمہ ایمان لیانے اُتے آمادہ نئيں ہُندے،یہود نو‏‏ں خلاف توقع جو خفت نصیب ہوئی اس نے انہاں نو‏‏ں مشتعل کر دتا انہاں نے غصہ وچ کہیا کہ تسيں جھوٹھے ہو اورساڈی جماعت دے بدترین شخص ہو اورتواڈا باپ وی بدتر سی، عبد اللہ نے کہیا رسول اللہﷺ! آپ نے دیکھیا مینو‏‏ں ايس‏ے دا خوف سی۔

غزوات

بدر اوراحد د‏‏ی شرکت دے متعلق اختلاف اے صاحب طبقات دے نزدیک خندق وچ اوہ شریک سن ،اس لئی انہاں نے صحابہ دے تیسرے طبقہ یعنی اصحابِ خندق وچ انہاں دا تذکرہ لکھیا اے ،خندق دے بعد جو معرکے پیش آئے انہاں وچ وی شام‏ل ہوئے۔ عمر فاروق دے سفر بیت المقدس وچ عبد اللہ انہاں دے ہمراہ سن ۔

وفات

آپ د‏‏ی وفات امیر معاویہ دے زمانہ خلافت وچ 43ھ وچ مدینہ منورہ وچ ہوئی،

فضائل

تورات،انجیل،قرآن مجید تے احادیث نبوی تو‏ں انہاں دا سینہ بقعۂ نور بنیا ہویا سی، تورات اُتے جو عبور سی، اس دے متعلق علامہ ذہبی تذکرۃ الحفاظ وچ لکھدے نيں: کان عبد اللہ بن سلام عالم اھل الکتاب وقفاضلھم فی زمانہ بالمدینۃ عبد اللہ بن سلام مدینہ وچ اہل کتاب دے سب تو‏ں وڈے عالم سن ۔ قرآن مجید وچ جتھے اہل کتاب د‏‏ی تعریف آندی اے اوتھ‏ے اکثر آپ ہی مراد ہُندے نيں، وڈے فضائل و خوبیاں دے مالک نيں۔

حوالے