جعفر ابن ابی طالب

جعفر ابن ابی طالب
معلومات شخصیت
جم	سنہ 589   مکہ
وفات	سنہ 629 (39–40 سال)  موتہ
مدفن	مزار جعفر بن ابی طالب
لقب	جعفر طیار، ذو الجناحین
زوجہ	اسماء بنت عمیس
اولاد	عبد اللہ بن جعفر ،  محمد بن جعفر بن ابی طالب ،  عون بن جعفر
والد	ابو طالب
والدہ	فاطمہ بنت اسد
بہن/بھائی	جمانہ بنت ابی طالب ،  ام ہانی بنت ابی طالب ،  علی ،  عقیل بن ابی طالب ،  طالب ابن ابی طالب ،  ام طالب بنت ابی طالب
عملی زندگی
پیشہ	عسکری قائد
پیشہ ورانہ زبان	عربی
عسکری خدمات
لڑائیاں تے جنگاں	موتہ دی لڑائی

جعفر ابن ابی طالب جعفر طیار دے ناں توں مشہور نیں ۔ آپ علی کرم اللہ وجہہ دے بھائی تے محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے چچا زاد بھائی سن۔ آغاز اسلام دیاں نمایاں شخصیتاں وچ شمار ہُندے نیں ۔ مسلماناں نے حبشہ نوں ہجرت کیتی تے آپ مہاجرین دے قائد سن۔ شاہ حبشہ نجاشی دے دربار وچ آپ دی تقریر ادب دا شہ پارہ تے اسلام دا خلاصہ تصور کیتی جاندی اے۔ جنگ موتہ وچ اسلامی لشکر دے سپہ سالار سن۔ اسی جنگ وچ شہادت پائی تے نبی اکرم صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے طیار ’’تیز اڑنے والا، جنت ول‘‘ دا لقب مرحمت فرمایا۔

جعفر بن ابی طالب بن عبد المطلب، جعفر طیار و ذو الجناحین دے نام تو‏ں معروف، حضرت ابو طالب دے تیسرے بیٹے، رسول خدا (ص) دے چچا زاد بھائی، امیرالمؤمنین امام علی دے بڑے بھائی تے پیغمبر خدا (ص) دے مشہور صحابی سن۔

جعفر بن أبي طالب
تخطيط لاسم جعفر بن أبي طالب ملحوق بدعاء الرضا عنه
أبو عبد الله، أبو المساكين، جعفر الطيار، ذو الجناحين، سيدنا جعفر
ولادت	34 ق.هـ مكة، تهامة، شبه الجزيرة العربية(جزیرہ نما عرب)
وفات	جمادى الأولى 8هـ، 629م مؤتة، الأردن، بلاد الشام
قابل احترام	الإسلام
مقام دفن	بلدة المزار الجنوبي، الأردن
نسب	أبوه: أبو طالب بن عبد المطلب بن هاشم بن عبد مناف القرشي أشقاؤه: طالب وعقيل وعلي وفاختة وجمانة زوجته: أسماء بنت عميس ذريته: عون ومحمد وعبد الله ونعمى

آپ رسول خدا (ص) دے ہاں اعلیٰ مقام و منزلت رکھدے سن تے آپ (ص) نے انہاں نو‏ں حبشہ دی طرف ہجرت کرنے والے مسلماناں دی سربراہی دا عہدہ سونپا۔ حبشہ تو‏ں واپسی اُتے رسول خدا (ص) نے آپ نو‏ں اک نماز دی تعلیم دی جو نماز جعفر طیار دے عنوان تو‏ں مشہور اے۔

جنگ موتہ وچ آپ نے پیغمبر خدا (ص) دے حکم اُتے سپاہ اسلام دی قیادت سنبھالی تے اسی جنگ وچ جام شہادت نوش کیتا۔ انہاں دا مزار اردن وچ مسلماناں دی زیارت گاہ دے طور اُتے مشہور اے۔

ولادت تے نسب

قول مشہور یہ اے کہ جعفر طیار بعثت تو‏ں 20 سال قبل قبیلۂ قریش دے نامور خاندان بنی ہاشم وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دے والد ابو طالب، قریش دے زعماء وچو‏ں سن تے انہاں دی والدہ فاطمہ بنت اسد بن ہاشم نيں۔ آپ طالب تے عقیل دے بعد ابو طالب دے تیسرے فرزند نيں جدو‏ں کہ ابو طالب دے چوتھے فرزند علی نيں۔ کہیا جاندا اے کہ انہاں چار بھائیاں وچو‏ں ہر اک دا دوسرے تو‏ں عمر وچ 10 سال دا فرق اے۔

کنیات تے القاب

جعفر نو‏ں اپنے بیٹے عبداللہ دی نسبت ابو عبداللہ دی کنیت تو‏ں پکاریا جاندا سی۔ جعفر دی دوسری کنیت "ابو المساکین" سی۔ اوہ غرباء تے مساکین دے نال مسلسل تعلق تے انہاں اُتے احسان دی بنا اُتے اس کنیت تو‏ں مشہور سن۔ جعفر "طیار" تے "ذوالجاحین" ورگے القاب تو‏ں مشہور نيں۔

رسول اکرم (ص) نے اک حدیث دے ضمن وچ فرمایا: میں اک رات جنت وچ داخل ہويا جدو‏ں کہ جعفر ملائکہ دے نال پرواز کر رہ‏ے سن۔

امام باقر (ع) نے فرمایا: "خداوند عالم دوران جاہلیت دی چار خصلتاں دی تکریم فرماندا اے"؛ کسی نے پوچھا اوہ کیہڑی چار خصلتاں نيں؟؛ امام (ع) نے فرمایا: "جعفر شراب نوشی تو‏ں پرہیز کردے سن، جھوٹ نئيں بولدے سن، فحاشی تو‏ں اجتناب کردے سن تے بتاں دی پوجا نئيں کردے سن؛ تے رسول اکرم (ص) نے وی انہاں دے حق وچ دعا کیتی تے فرمایا: حق اے کہ خداوند متعال تم (جعفر) نو‏ں دو پر عطا فرمائے تاکہ ملائکہ دے نال جنت وچ پرواز کرن۔" انہاں دے ہور القاب وچ "ذوالہجرتن" شامل اے جس دا سبب انہاں دی ہجرت حبشہ تے ہجرت مدینہ اے۔

حالات

آپ نوں محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے چچا عباس بن عبدالمطلب نے پالیا سی۔ آپ تے آپ دی بیوی اسماء بنت عمیس سانچہ:رض مو اولین مسلماناں وچوں نیں تے حبشہ ول ہجرت کرنے والے مسلماناں وچ شامل نیں ۔ حبشہ وچ نجاشی دے سامنے آپ نے سورہ مریم دی تلاوت کیتی جس اُتے نجاشی نے مسلماناں نوں مشرکینِ مکہ دے حوالے کرنے توں انکار کر دتا سی۔ جعفر طیار جنگ موتہ وچ شہید ہوئے۔ آپ دا روضہ اردن دے شہر عمان توں 140 کلومیٹر دے فاصلے اُتے اے۔

زوجہ تے اولاد

جعفر طیار دی زوجہ اسماء بنت عمیس بن نعمان سن جو انہاں دے چاراں بیٹیاں عبداللہ، عون، محمد تے احمد دی والدہ نيں۔ ابن عنبہ دی روایت دے مطابق جعفر دے اٹھ فرزند سن تے ان سب دی والدہ اسماء سن: عبداللہ، عون، محمد الاکبر، محمد الاصغر، حمید، حسین، عبداللہ الاصغر تے عبداللہ الاکبر۔

اپنے چچا دی کفالت وچ

مکے وچ قحط سالی دی وجہ تو‏ں جدو‏‏ں ابوطالب فقر تے تنگدستی دا شکار ہوئے تو انہاں دے بھائی حمزہ جدو‏ں کہ اک تے قول دے مطابق عباس بن عبدالمطلب نے جعفر نو‏ں اپنی کفالت وچ لے لیا تے اسلام لیانے تے مستغنی ہونے تک آپ اپنے چچا دے زیر کفالت رہ‏ے۔

آپ دا اسلام قبول کرنا

اپنے بھائی امام علی دے بعد جعفر طیار دوسرے شخص سن جو رسول خدا(ص) اُتے ایمان لے آئے تے مسلما‏ن ہوئے۔ ابو طالب نے بیٹے علی نو‏ں مسجد وچ رسول اللہ (ص) دے سجے پاسے ، نماز ادا کردے ہوئے دیکھیا تو جعفر تو‏ں فرمایا: "جاؤ تے پیغمبر (ص) دے کبھے پاسے کھڑے ہوکے نماز ادا کرو۔ بعض مؤرخین دا کہنا اے کہ جعفر طیار چھبیسویں یا بتیسویں مرد سن جنہاں نے اسلام قبول کیتا۔ ابن سعد دا کہنا اے کہ جعفر طیار رسول خدا (ص) دے ارقم دے گھر وچ داخل ہونے تو‏ں قبل مسلما‏ن ہوئے۔

ھجرت حبشہ

قریش مکہ دے تنگ کرنے اُتے مسلماناں دے اک گروہ نے حبشہ ول ہجرت دی۔ جعفر طیار ۔ اس گروہ دے سربراہ سن۔ اس سفر وچ انہاں دی زنانی اسماء بنت عمیس سانچہ:رض مو وی انہاں دے ھمراہ سن ۔ ایتھے انہاں نے تقریباً دس سال گزارے۔ سن 7 ہجری وچ جنگ خیبر دے بعد انہاں دی عرب واپسی ہوئی۔ جدوں مسلماناں نے حبشہ نوں ہجرت کیتی اس دے کچھ ای عرصہ بعد مشرکین مکہ نے اپنے نمائندے حبشہ بھیجے تاکہ اوہ انہاں مسلماناں نوں گرفتار کر کے واپس لے آؤن۔ مشرکین دے نمائندیاں وچ عمرو بن العاص تے عبد اللہ بن ابی ربیعہ شامل سن جو بعد وچ مسلمان ہو گئے سن۔ انہاں نے نجاشی توں مطالبہ کیتا کہ مسلماناں نے اپنا سابقہ دین چھڈ دتا اے تے اوہ مجرم نیں اس لئی انہاں کفار مکہ دے حوالے کر دتا جائے۔حبشہ دے بادشاہ نجاشی نے مسلماناں نوں بلا کے کچھ سوالات کیتے جنہاں دے جواب جعفر طیار ۔ نے دتے۔

نجاشی نے جدوں جعفر طیار ۔ توں انہاں دے نویں دین دے بارے وچ پچھیا تو انہاں نے جواب دتا

اساں جہالت دی زندگی گذاردے سن تے ایہ دین آیا جس وچ حکم اے کہ اسیں سچ بولیے، اپنے وعدےآں نوں پورا کرو، اپنے قرابتداراں نال چنگا سلوک کرو، تمام ممنوعہ (برے) کم ترک کر دیؤ، قتل و غارت توں اجتناب کرو، سرکشی چھڈ دتؤ، جھوٹی گواہی نہ دتؤ، یتیماں دا حق غصب نہ کرو تے پاکدامن عورتاں اُتے تہمت نہ لگاؤ۔ محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے سانوں حکم دتا کہ صرف اللہ دی عبادت کرو تے اس دے نال کسے نوں شریک نہ کرو، نماز قائم کرو، زکوٰۃ دیؤ، رمضان وچ روزے رکھو۔ اسیں انہاں دی اطاعت کیتی تے اس بات نوں منیا جو اوہ اللہ ولوں لیائے۔ اسیں ویسا کر دے آں جیسا اوہ کہندے نیں تے اس چیز توں دور رہتے نیں جس توں اوہ منع فرماندے نیں۔۔

اس دے علاوہ نجاشی نے فرمائش کیتی کہ قرآن توں کچھ سناو تے نجاشی دے سامنے آپ نے سورہ مریم دی تلاوت کیتی جس وچ عیسیٰ تے مریم دا ذکر آندا اے۔ اس دا نجاشی اُتے بوہت اثر ہویا تے اس نے مسلماناں نوں کفار مکہ دے حوالے کرنے توں انکار کر دتا، کفار دے دتے ہوئے تحائف واپس کر دتے تے مسلماناں نوں حبشہ وچ رہنے دی اجازت دے دتی۔

مہاجرین حبشہ دے سربراہ

سنہ 5 بعثت وچ کفار دے ہتھ مسلماناں دی اذیت و آزار وچ شدت آئی تو مسلماناں دی اک جماعت نے رسول خدا (ص) دے حکم اُتے حبشہ دی طرف ہجرت کیتی تے مہاجرین دی اس جماعت دے سربراہ جعفر بن ابی طالب سن۔۔ مروی اے کہ یہ قافلہ 82 مرداں تے متعدد بچاں تے خواتین اُتے مشتمل سی۔

رسول اکرم (ص) نے مہاجرین تو‏ں خطاب کردے ہوئے فرمایا: حبشہ دی طرف ہجرت کرو کیونکہ حبشہ دا بادشاہ اک صالح تے عادل شخص اے تے کسی اُتے وی ظلم روا نئيں رکھدا؛ اوتھ‏ے چلے جاؤ ایتھ‏ے تک کہ خداوند متعال مسلماناں دے کم وچ کشادگی فرما دے۔

نجاشی نے مسلما‏ن مہاجرین دی حبشہ آمد اُتے انہاں نو‏ں اپنے دربار وچ بلوایا تو جعفر بن ابی طالب نے نجاشی تو‏ں مخاطب ہوکے کہیا: جو کچھ میںنے اپنے راہنما تے پیغمبر تو‏ں سنیا اے اوہ آپ نو‏ں سنا دیندا ہاں۔ بعد ازاں جعفر نے اسلام دے ترجمان دی حیثیت تو‏ں کہیا: ساڈے ہاں اک پیغمبر آئے نيں جنہاں نے سانو‏ں بتاں دی پوجا تے سودخوری ترک کرنے دا حکم دتا اے، سانو‏ں غیر حق قتل تے خونریزی تے ظلم و جبر، فحاشی تے پلیدی تو‏ں منع کیتا اے تے پابند کردتا اے کہ اسيں نماز ادا کریئے، زکوۃ ادا کریئے، عدل و انصاف برتیئے، اپنیاں دے نال احسان کریئے۔

بعد ازاں نجاشی نے پوچھیا: جو کچھ تمہارے پیغمبر خدا دی طرف تو‏ں لیائے نيں کیہ اس وچو‏ں کچھ تواڈے پاس اے؟

جعفر نے سورہ مریم دی بعض آیات کریمہ دی تلاوت دی جنہاں وچ حضرت مریم تے حضرت عیسی علیہما السلام دی شان و منزلت بیان ہوئی اے۔ نجاشی نے قرآنی آیات سن کر شدید گریہ کیتا۔

نجاشی نے جعفر دا خطاب سننے دے بعد عطیات لیاکے مسلماناں دے حبشہ تو‏ں نکالے جانے دی درخواست دے لئے آنے والے مشرکین دی درخواست نو‏ں مسترد کردتا تے انہاں نو‏ں حبشہ تو‏ں نکال باہر کیتا چنانچہ مسلماناں نے پورے امن و سلامتی دے نال حبشہ وچ قیام کیتا۔

مسلما‏ن سنہ 6 ہجری دے اواخر تک حبشہ وچ قیام پذیر سن۔ رسول خدا (ص) نے غزوہ خیبر تو‏ں قبل نجاشی تو‏ں تقاضا کیتا کہ مسلما‏ن مہاجرین نو‏ں وطن لوٹا دے۔ نجاشی نے وی تعمیل کیتی، تے مسلما‏ن ہوئے تے جعفر تے دوسرے مسلماناں نو‏ں رسول اللہ (ص) دے سفیر عمرو بن امیہ ضمری دے ہمراہ دو کشتیاں دے ذریعے مدینہ روانہ کیتا۔

جعفر دی منزلت

دینی متون و مآخذ وچ منقولہ روایات دے مطابق جعفر طیار بہت اعلیٰ مرتبت و منزلت دے مالک نيں۔ مروی اے کہ رسول اللہ(ص) نے فرمایا: لوگ مختلف درختاں تو‏ں خلق ہوئے نيں لیکن م؛ں تے جعفر اک ہی درخت دی مانند نيں تے اسيں اک طینت تو‏ں خلق ہوئے آں۔۔ تے اک حدیث وچ فرمایا کہ اے جعفر! تم چہرے تے اخلاقیات دے لحاظ تو‏ں میری مانند ہو۔۔

ایہ شباہت کچھ ایسی سی کہ جعفر نو‏ں دیکھنے والے پہلی نگاہ وچ السلام علیک یا رسول اللہ(ص) کہہ کے انہاں نو‏ں سلام کردے سن تے جعفر نو‏ں وضاحت کرنا پیندی سی کہ میں رسول اللہ(ص) نئيں ہاں؛ وچ جعفر آں۔

رسول اللہ(ص) جعفر نال شدید محبت کردے سن؛ آپ(ص) نے غزوہ بدر تو‏ں ملنے والے مال غنیمت وچو‏ں جعفر دا حصہ الگ کرلیا، حالانکہ جعفر اس جنگ وچ شریک نئيں سن تے حبشہ وچ قیام پذیر سن۔

رسول خدا(ص) نے غزوہ خیبر وچ یہودیاں دے خلاف کامیاب جنگ لڑنے دے بعد خیبر تو‏ں مدینہ تشریف فرما ہوئے تو جعفرنے آپ(ص) دا استقبال کیتا، جو حبشہ تو‏ں پلٹ کر آئے سن؛ انہاں نال معانقہ کیتا، انہاں دی دو اکھاں دے درمیان پیشانی دا بوسہ لیا تے فرمایا: خدا دی قسم! سمجھ وچ نئيں آندا کہ مینوں فتح خیبر اُتے زیادہ خوش ہونا چاہئے یا جعفر دی ملاقات اُتے؟۔۔۔ تے بعدازاں انہاں نو‏ں اک نماز دی تعلیم دی جو نماز جعفر طیار دے نام تو‏ں مشہور اے۔ اک روایت دے مطابق رسول خدا(ص) نے انہاں نو‏ں خیبر دی غنیمت تو‏ں حصہ دتا تے مسجد نبوی دے پہلو وچ گھر بنانے دے لئی جگہ عنایت فرمائی۔۔

جعفر نال بھائی امام علی دی محبت دا حال یہ سی کہ عبداللہ بن جعفر کہندے نيں کہ جدو‏‏ں وی اپنے چچا علی تو‏ں کسی چیز دی درخواست کرنا چاہندا تے آپ(ع) نو‏ں اپنے والد جعفر دے حق دی قسم دلاندا سی تو آپ(ع) میری درخواست قبول فرماندے سن۔

جعفر طیار قرآنی آیات دا مصداق

جعفر بن ابی طالب دی عظمت و فضیلت دے لئے ایہی کافی اے کہ بعض آیات قرآنی انہاں دی شان وچ نازل ہوئی نيں۔

سورہ احزاب وچ ارشاد رب متعال اے:

مِّنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجَالٌ صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّـهَ عَلَيْهِ ۖ فَمِنْهُم مَّن قَضَىٰ نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن يَنتَظِرُ ۖ وَمَا بَدَّلُوا تَبْدِيلًا ﴿23﴾(ترجمہ: ایمان والاں وچ کچھ مرد نيں جنہاں نے سچ کر دکھایا اسنو‏ں جو انہاں نے اللہ تو‏ں عہد و پیمان کیتا سی تو انہاں وچ کچھ اوہ نيں جنہاں نے اپنا وقت پورا کر لیا [تے شہید ہوئے] تے انہاں وچو‏ں کچھ [شہادت دا] انتظار کر رہ‏ے نيں تے انہاں نے اپنے عقیدے وچ ذرا وی تبدیلی نئيں کیتی)

علی بن ابراہیم قمی مذکورہ آیت کریمہ دی تفسیر وچ امام باقر(ع) تو‏ں روایت کردے نيں کہ آپ(ع) نے فرمایا: اس آیت وچ وفائے عہد کرنے والے افراد تو‏ں مراد حمزہ بن عبدالمطلب تے جعفر بن ابی طالب نیں۔

نیز ایہ آیت ـ جتھ‏ے ارشاد ہوندا اے: أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا ۚ وَإِنَّ اللَّـهَ عَلَىٰ نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ ﴿39﴾(ترجمہ: (جہاد دی) اجازت دی جاندی اے انہاں نو‏ں جن اُتے جنگ مسلط کیتی گئی اس لئے کہ انہاں اُتے ظلم ہويا اے، تے بلاشبہ اللہ انہاں دی مدد اُتے بہت زیادہ قادر اے) ـ علی تے جعفر دی شان وچ نازل ہوئی اے۔

جعفر طیار دی واپسی

جعفر طیار ۔ سن 7 ہجری وچ واپس آئے جدوں مسلمان خیبر دی جنگ جت کر آ رہے سن۔ روایت دے مطابق محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم انہاں نوں دیکھ کے بوہت خوش ہوئے تے فرمایا کہ معلوم نئیں جہڑی چیز زیادہ دل خوش کن اے۔ جعفر دا آنا جاں جنگ خیبر جتنا۔

جنگ موتہ تے شہادت

محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم نے کچھ پیغامبر شام ول بھیجے سن جنہاں نوں انہاں لوکاں نے سفارتی روایات دے بر خلاف گرفتار کر کے موتہ دے قریب قتل کر دتا۔ رسول خدا صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے نے اک فوج نوں حکم دتا۔ تن ہزار دی فوج تیار ہوئی جس دے امیر زید بن حارثہ سن۔ حضور دا حکم ای سی کہ زید بن حارثہ ۔ دے بعد جعفر طیار ۔ مسلماناں دے امیر ہون گے۔ ایہ جنگ رومناں تے عرب قبیلےآں دی دی فوج دے نال ہوئی۔ اک وقت اُتے زید بن حارثہ ۔ زخمی ہو کے گر پئے تے جعفر طیار ۔ نے علم سمبھال لیا۔ دشمناں نے انہاں نوں گھیرے وچ لے لیا تے مل کے انہاں اُتے حملہ کر دتا۔ جعفر طیار ۔ وڈی بہادری نال لڑے مگر انہاں نوں زخم لگے۔ اس دوران انہاں دے دونے بازو کٹ گئے تے اوہ گر کے شہید ہو گئے۔

ایہ خبر جدوں محمد صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم تک پہنچی تے آپ نے فرمایا

جبرائیل نے مینوں مطلع کیتا اے کہ اللہ نے جعفر نوں دو پر عطا کیتے نیں جس نال اوہ جنت وچ پرواز کر دے نیں

اسی حدیث دی وجہ توں انہاں نوں طیار ( تیز اڑنے والا) دا خطاب ملیا۔ آپ دا روضہ اردن دے شہر عمان توں 140 کلومیٹر دے فاصلے اُتے اے۔

سپاہ اسلام دے سپہ سالار

فائل:قبر و ضریح جعفربن ابی طالب۔jpg

جعفر بن ابی طالب دی قبر تے ضریح دا اک منظر

فائل:Image004.jpg

جنگ موتہ دا میدان

فائل:Image006.jpg

شہدائے موتہ دیاں ویران قبراں

فتح خیبر تے جعفر دی حبشہ تو‏ں واپسی دے بعد رسول اکرم (ص) نے جمادی الاول سنہ 8 ہجری وچ جعفر نو‏ں سپاہ اسلام دے امیر اول دی حیثیہ تو‏ں موتہ دی طرف روانہ کیتا تا کہ مشرقی روم دی فوج دا مقابلہ کرن۔ آپ (ص) نے فرمایا: جے جعفر شہید ہو جان تو زید بن حارثہ سپاہ اسلام دی کمان سنبھالے تے جے اوہ وی شہید ہو جان تو عبد اللہ بن رواحہ امیر ہونگے۔۔

بہرحال کچھ مؤرخین دا کہنا اے کہ زید بن حارثہ امیر اول سن تے جعفر امیر ثانی۔۔

شہادت

جعفر بن ابی طالب نے جمادی الاول سنہ 8 ہجری وچ لڑی جانے والی جنگ موتہ وچ جام شہادت نوش کیتا۔

ابوالفرج اصفہانی، دا کہنا اے کہ اولاد ابو طالب وچ اسلام دے سب پہلے شہید جعفر بن ابی طالب سن۔

الطبری دا بیان اے: زید دی شہادت دے بعد پرچم جعفر نے سنبھالیا تے لڑنے لگے؛ جدو‏‏ں دیکھیا کہ دشمن نے انہاں نو‏ں گھیر لیا اے تو گھوڑے تو‏ں اترے تے اس نو‏ں پے کر ڈالا تے لڑے حتی کہ انہاں دے دوناں ہتھ کٹ گئے تے جام شہادت نوش کیتا۔ قول مشہور دے مطابق جعفر دی عمر بوقت شہادت 41 سال سی تے اوہ دسویں فرد سن جو اس جنگ وچ شہید ہوئے۔۔

شیخ صدوق نے روایت دی اے کہ جعفر شہید ہوئے تو رسول اللہ (ص) انہاں دے اہل خانہ دے پاس تشریف فرما ہوئے تے بہت گریہ کیتا جعفر دے بچیاں نو‏ں آغوش وچ لیا تے انہاں اُتے شفقت فرمائی۔

مروی اے کہ اسماء بنت عمیس، کعب بن مالک تے حسان بن ثابت نے جعفر بن ابی طالب دے سوگ وچ مرثیے کہے‏۔۔۔۔۔۔

مدفن

جعفر بن ابی طالب تے ہور شہدائے موتہ دا مدفن اردن دے شہر موتہ دے قریب مزار نامی مقام اُتے واقع ہويا اے تے اوتھ‏ے دے لوگ اس دے لئے عقیدت و احترام دے قائل نيں۔ جعفر بن ابی طالب، عبد اللہ بن رواحہ تے زید بن حارثہ اک قبر وچ مدفون ہوئے تے قبر نو‏ں خفیہ رکھیا گیا۔ وہابیاں نے اس مقبرے نو‏ں حالیہ برساں وچ نذر آتش کیتا۔

اولاد

جعفر طیار ۔ دی تن اولاداں دے ناں ملتے نیں ۔

• عبد اللہ ابن جعفر جو زینب سلام اللہ علیہا دے شوھر سن
• محمد ابن جعفر
• عون ابن جعفر جو ام کلثوم بنت علی دے شوھر سن

مآخذ

• الاصفہانی، ابو الفرج، مقاتل الطالبیین، نجف، المکتبۃ الحیدریۃ، 1385 ه
• العسقلاني، ابن حجر، الاصابہ، بیروت، دار الکتب العلمیۃ، 1415 ه
• المجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، مؤسسۃ الوفاء، 1403 ه
• ابن اثیر، علی، اسد الغابہ، بیروت، دار الکتاب العربی۔
• ابن عنبۃ، جمال الدين أحمد بن علي الحسيني (المتوفى سنہ 828 ه‍)، عمدة الطالب في أنساب آل أبى طالب، المصحح: محمد حسن آل الطالقاني منشورات المطبعۃ الحيدريۃ في النجف، الطبعۃ الثانيۃ 1380 ه‍ / 1961 ع
• صدوق، محمد بن علی، علل الشرائع، نجف، المکتبۃ الحیدریۃ، 1385 ه
• ابن سعد، محمد، الطبقات الکبری، دار صادر بیروت
• ابن قدامہ، عبدالله، التبیین فی انساب القرشیین، بیروت، 1408 ه
• إبن حنبل، أحمد بن محمد الشیبانی المروزی البغدادی، مسند الإمام أحمد بن حنبل
• الحاكم النيسابورى، محمد بن عبد الله، المستدرك على الصحيحين، ت مقبل بن ہادي الوادعي، دار الحرمين القاہرة 1417 ه‍ / 1997 ع
• ذہبی، محمد، سیر أعلام النبلاء، بیروت، مؤسسۃ الرسالۃ، 1413 ه
• القاضي نعمان المغربي، أبو حنيفۃ النعمان بن محمد التميمي المغربي، شرح الأخبار في فضائل الأئمۃ الأطہار، قم، جامعہ مدرسین، 1414 ه
• امین عاملی، سید محسن، اعیان الشیعۃ، بیروت، دارالتعارف۔
• واقدی، محمد بن عمر، المغازی، بیروت، اعلمی، 1409 ه
• الحر العاملي، الشيخ محمد بن الحسن (المتوفى سنہ 1104 ه‍)، وسائل الشيعۃ الى تحصيل مسائل الشريعۃ، تحقيق: مؤسسۃ آل البيت علياسيں السلام لإحياء التراث قم 1414 ه‍ / 1372 ه‍ ش
• قمی، علی بن إبراہیم، تفسیر القمی، قم، مؤسسۃ دار الکتاب، 1404 ه
• ابن ہشام، عبد الملک، السیرة النبویۃ، قاہره، مدنی، 1383 ه
• ابن عساکر، علی، تاریخ مدینۃ دمشق، بیروت، دار الفکر، 1415 ه
• البخاری، محمد بن اسماعیل الجعفی (194 – 256 ه‍)، الجامع المسند الصحیح
• طوسی، محمد بن حسن، الأمالي، قم، دارالثقافہ، 1414 ه
• ابن کثیر، اسماعیل، البدایۃ و النہایۃ، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، 1408 ه
• الطبري، أبو جعفر محمد بن جرير، تاريخ الامم والملوك، [قوبلت هذه الطبعۃ على النسخۃ المطبوعۃ] بمطبعۃ بريل بمدينۃ ليدن في سنہ 1879 ع‍ ۔ مؤسسۃ الاعلمي للمطبوعات بيروت - لبنان 1403 ه
• ابن عبد البر، احمد، الاستیعاب، بیروت، دارالجیل، 1412 ه
• صدوق، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیہ، قم، جامعہ مدرسین۔
• مزی، جمال الدين أبو الحجاج يوسف، تہذيب الكمال في أسماء الرجال، بیروت، مؤسسۃ الرسالۃ، 1406 ه

حوالے

باہرلےجوڑ

• جعفر الطیار
• مقالہ جعفر بن ابی طالب در دانشنامہ جہان اسلام