صیہونیت
صیہونیت (سانچہ:Lang-he-n تصیہونت سانچہ:IPA-he از ) قومی تحریک اے جو یہودی لوکاں دی دوبارہ یہودی وطن یعنی ملک اسرائیل (جو کنعان، ارض مقدس تے فلسطین اُتے مشتمل اے )۔ قیام دی حمایت کردی اے [۱][۲][۳][۴] جدید صیہونیت انیہويں صدی دے اخائر وچ وسطی تے مشرقی یورپ وچ اک یہودی قومی احیاء دی تحریک دے طور اُتے ابھر کر سامنے آئی، جس نے سام دشمنی دے رد عمل تے اخراجی قوم پرست تحریکاں دے جواب وچ جنم لیا۔[۵][۶][۷] اس دے بعد جلد ہی، اس دے زیادہ تر رہنماواں نے اس تحریک دا مقصد مطلوبہ ریاست فلسطین تے بعد وچ سلطنت عثمانیہ دے زیر حکومت علاقےآں وچ قائم کرنے توں وابستہ کر ليا۔[۸][۹][۱۰]
1948ء تک صیہونیت دے بنیادی مقاصد وچ دوبارہ یہود نوں ارض مقدسہ وچ تاریخی خود مختاری دلوانے، اجتماعِ جلاوطن یہود ، سام دشمنی، امتیازی سلوک تے یہود پرظلم و ستم توں آزادی اُتے مرکوز سن جس دا سامنہ انہاں نے یہودی جلاوطنی وچ کیہ سی۔ 1948ء وچ اسرائیل دی ریاست دے قیام دے بعد صیہونیت بنیادی طور اُتے منجانب اسرائیل اس دی مسلسل موجودگی، توسیع تے دفاع دے خطرات توں نمٹنے دے لئی وکالت تے حمایت دا ناں اے۔
مذہبی قسم دی اک صیہونیت یہودی تشخص برقرار رکھنے دی حمایتی اے تے اسنوں مذہبی یہودیت توں وابستگی نوں متعرف کردا اے تے یہودیاں دے دوسرے معاشراں وچ انجذاب دی مخالفت کردا اے تے یہودیاں دی اسرائیل واپسی نوں یہودیاں دی اپنی اک علاحدہ ریاست وچ اکثریتی قوم بننے دے اک ذریعے دے طور اُتے وکالت کردا اے ۔[۱۱] ثقافتی صیہونیت اک قسم دی صیہونیت اے جس دی سب توں زیادہ نمایاں نمائندگی احد ہعام نے دی تے اس دی بنیاد رکھی تے اسرائیل وچ اک یہودی ’’روحانی مرکز ‘‘کے سیکولر (غیر مذہب) نقطہ نظر نوں فروغ دتا۔ سیاسی صیہونیت دے بانی ہرتضل دے برعکس احد ہعام دی جدوجہد اسرائیل نوں ’’یہودی ریاست نہ کہ صرف یہودیاں دی ریاست‘‘ بنانے دے لئی سی۔[۱۲]
صیہونیت دے حمایتی تے وکیل اسنوں مختلف قوماں وچ رہنے والی مظلوم یہودی اقلیتاں نوں واپس اپنے آبائی وطن وچ بسانے دی اک قومی تحریک آزادی دے طور اُتے دیکھدے نيں۔ صیہونیت دے ناقدین اسنوں استعمار پسندی نسل پرستی تے امتیاز پسندی دے نظریے جس نے اپنے پیرو انتداب فلسطین دے دوران یہودی صیہونی تشدد دی جانب راغب کردی تحریک دے طورپر جاندے نيں، جس نے فلسطینی نکبت تے انہاں نوں اج تک مسلسل 1948ءکی جنگ دے دوران چھینے گئے فلسطینی جائداد تے املاک دی واپسی توں محروم رکھیا۔[۱۳][۱۴][۱۵][۱۶]
اصطلاح
[سودھو]صہیون لفظ (عبرانی: چیان، طزی یون) لفظ ’’صیہونیزم‘‘ توں اخذ ہويا ، جو یروشلم توں منسوب اے۔ 19ء واں صدی دے آخر وچ تمام تر مشرقی یورپ وچ ، کئی مقامی گروہ یروشلم وچ یہودی قومی آبادکاری اورعبرانی بولی دی بحالی تے نشو و نما دی تائید کوفروغ دیندے رہے۔ ایہ گروہ اجتماعی طور اُتے ’’أحباء صہیون‘‘ کہلاندے سن ،جنھاں نے یہودی لوکاں وچ اس تحریک دی سمجھ اجاگر کرنے وچ کردار ادا کيتا۔ اس اصطلاح دا پہلے پہل استعمال آسٹریا وچ قدیمہ قوم پرست یہودی تلامذہ تحریک دے بانی ناتھن برنبام سےمنسوب کيتا جاندا اے ۔اس نے 1890ء وچ اپنے جریدے Selbstemanzipation (خود خلاصی) وچ اصطلاح استعمال کيتا ،جو لیؤن پنسکر دی 1882ء کتاب ’’خود خلاصی‘‘ کےتقریبا بعینہ سی ۔[۱۷]
جائزہ
[سودھو]ہور دیکھو :صہیونیت دیاں قسماں
تمام صہیونیاں وچ ارض اسرائیل تک یہودکی بطور قومی آبائی وطن واپسی نوں یہودی قومی خود مختاری دے لئی جائز نقطۂِ مرکوز جاندے نيں جو انہاں وچ اک مشترک نظریہ اے ۔ ایہ تاریخی تعلقات تے مذہبی روایات اُتے مبنی اے جو یہود نوں ارض اسرائیل توں مربوط کردی اے۔[۱۸][۱۹]صہیونیت کوئی خاص یک ریخت و یکصورت نظریہ نئيں، بلکہ ایہ بہت توں نظریات دے مباحثاں توں مرتب ہويا : جداں عمومی صہیونیت،مذہبی صہیونیت، لیبر(عمالی) صہیونیت ،تصحیحی صہیونیت، ماحولیاتی صہیونیت وغیرہ
تقریباً دو ہزار سال تک بغیر ریاست تے دوسرے ملکاں کےغیر یہودی علاقےآں وچ رہنے دے بعد صہیونی تحریک دا قیام 19ء واں صدی دے سیکولر اشکنازی یہود نے ہور وجوہات دے نال نال یورپ وچ ودھدی ہوئی سام دشمنی دے جواب وچ رکھیا، سام دشمنی دی اس وقت دیاں مثالاں وچ فرانس وچ ڈریفس معاملہ تے روسی سلطنت دے پوگروم وی سن ۔[۲۰] سیاسی صہیونی تحریک دا باقاعدہ قیام آسٹریائی۔مجرستانیصحافی تھیوڈور ہرتزل نے 1897ء وچ اپنی کتاب (Der Judenstaat : یہودی ریاست ) لکھنے دے بعدرکھیا۔[۲۱] اس وقت اس تحریک دا مقصد یہود نوں سلطنت عثمانیہ دی جانب ہجرت کرنے اُتے ابھارنا سی۔
اگرچہ اولا ً کئی یہودی تحاریک نے یورپی ثقافتی و ہور انجذاب تے سام دشمنی دے متبادل پیش کیتے اُتے صہیونیت بہت تیزی توں پھیلی۔ اولین مراحل وچ اس دے حامیاں تے کارکناں نےتاریخی فلسطینی علاقےآں وچ یہودی ریاست دے قیام نوں وی پیش نظر رکھیا۔ دوسری جنگ عظیم دے بعد وسطی تے مشرقی یورپ وچ جتھے ایہ تحاریک پروان چڑھاں یہودی سبھیاچار تے زندگی دے خاتمے دے بعد، اوتھے ایہ یہودی ریاست دی سوچ غالب رہی ۔
مملکت متحدہ دے نال اتحاد بنانے تے فلسطین دی جانب ہجرت کرنے دے لئی اس دی حمایت حاصل کرلینے دے بعد، صہیونیاں نے یورپی یہود نوں اوتھے جانے دے لئی بھرتی وی کیتے، خاصکر اوہ یہود جو روسی سلطنت دے انہاں علاقےآں وچ رہے جتھے سام دشمنی عروج اُتے سی۔ جداں جداں برطانیہ نوں یہودی تحریک دے عرباں اُتے اثرات دا احساس ہُندا گیا ایہ اتحاد کشیدہ رہیا اُتے صہیونی فیر وی غالب رہے۔ ایہ تحریک بالاخر 14 مئی 1948ء نوں اپنے مقصد وچ کامیاب ہوئی تے یہودی قوم دے لئی اک ریاست قائم کيتی۔ اسرائیل وچ یہودی آبادی دا تناسب اس تحریک دے ابھرنے دے بعد توں مسلسل ودھ رہیا اے۔ ایکیسواں صدی دے آغاز توں تمام دنیا کے% 40 یہود اسرائیل وچ رہ رہے نيں جو کسی وی ملک دے یہود دی تعداد توں زیادہ اے۔ انہاں دو نتائج توں صہیونی تحریک دی کامیابی دا اندازہ لگایا جاسکدا اے جس دتی مثال پچھلے دو ہزار سال دی تریخ وچ نئيں ملدی۔ اکادمی تعلیم دے مطابق صہیونی تحریک نوں جلاوطنی سیاست دے تناظر وچ بطور جدید قومی آزادی دی تحریک دیکھیا جاندا اے۔[۲۲]
صہیونیت دا اک مقصد انجذاب یہود یعنی یورپی و دیگرمعاشراں وچ یہود دی قبولیت تھی۔اس جلاوطنی دی وجہ توں بوہت سارے یہود اپنے اختیار کردہ ملکاں وچ پردیسی بنکر رہندے رہے چنانچہ اوہ جدیدیت تے نويں تصورات توں منفصل و بے بہرہ رہے۔ ناں نہاد انجذاب پسند یہودیاں دی یورپی معاشرے وچ مکمل جذب ہوئے جانے دی تمنی کردے رہے تے جدیدیت تے انجذاب معاشرہ دے لئی اوہ اپنی یہودیت ، یہودی روایات و تمدن وچ تخفیف کرنے اُتے وی آمادہ سن ۔ اُتے ثقافتی ترکیب (معتدل قسم دی انجذاب نوں ثقافتی ترکیب کہندے نيں) دے تسلسل تے دھیمی ارتقا کےحامیین نوں ایہ وی فکر لاحق رہیا کہ یہود اپنی جداگانہ شناخت ہی نہ کھو دتیاں ثقافتی ترکیب نے روايتی یہودی اقدار و عقائدکو برقرار رکھنے تے جدید معاشرے توں ہم آہنگی دی ضرورت دونے ہی اُتے زور دتا مثلاّ ہفتے توں اتوار دے دن دی چھیويں و دیگرآداب معاشرت۔[۲۳]
1975ء وچ اقوام متحدہ مجلس عمومی نے قرارداد 3379 منظورکی ، جس نے صہیونیت نوں بطور ’’نسل پرستی تے نسلی تفریق دی اک قسم ‘‘ نشان دہی کيتی۔ ایہ قرارداد 1991ء وچ رد کردتی گئی تے اسنوں قرارداد 46\86 توں بدلا گیا۔ صہیونیت دی بطور نظریہ مخالفت نوں کدی کدائيں نسل پرستی تے افتراق بین الناس وی گردانا گیا جنہاں نوں اسيں بودیت (اک نال رہنے) دی کوشش کرنی چاہیے سی۔[۲۴][۲۵]
عقائد
[سودھو]’’میرا ایمان ہیکہ اک حیرت انگیز یہودی نسل وجود وچ آئیگی ۔ مکابیین فیر توں عروج حاصل کرن گے۔ وچ اپنے لفظاں فیر توں دہراندا ہاں : اوہ یہود جو ریاست دی آرزو کردے نيں ، انہاں نوں ملے گی۔ آخر کار اسيں اپنی زمین اُتے بساں گےاور اسيں امن نال اپنے گھراں وچ فوت ہو سکاں گے۔ ساڈی آزادی دنیا دی آزاد ی ہوئے گی،ساڈی دولت دنیا دی دولت ہوئے گی،ساڈی بڑائی توں انہاں دتی عزت ہوئے گی۔ تے اوتھے اسيں اپنی فلاح دے لئی جو وی کوشش کرنا چاہواں گے ، انسانیت دے لئی سودمند، مقوی تے طاقت بخش ہوئے گی۔‘‘
مرکزی صفحات: صہیون واپسی، سابرا، علیا، نسلی سام دشمنی، نويں سام دشمنی، مذہبی سام دشمنی تے احیائے عبرانی زبان
ہور دیکھو:یدیش،لڈینو زبان تے خاندانی ناواں نوں عبرانی کرنا
صہیونیت نوں اسرائیلی ریاست بنانے دے سیاسی مقصد نوں مد نظر رکھدے قائم کيتا گیا سی جتھے یہود اکثریت وچ ہاں نہ کہ اقلیت وچ جداں اوہ مختلف اقوام دے تحت جلاوطنی وچ رہندے رہے۔ مفکر صہیونیت ،تھیوڈور ہرتزل نے سام دشمنی کوان تمام معاشراں کااک ابدی پہلو قرار دتا سی جتھے یہود اقلیت وچ رہ رہے سن تے ایہ کہ ’’صرف انہاں معاشراں توں علیحدگی ہی اس ابدی عقوبت توں خلاصی دے سکدی اے۔ اوہ جے صرف ساڈے لوکاں دی ضروریات دے لئی کافی زمین دے ٹکڑے اُتے خود مختاری دے داں ، تاں باقی اسيں خود کر لین گے ‘‘ اس نے ایہ دعوی ٰکر کے اپنے عزائم چاک کیتے۔
صہیونیت نوں اسرائیلی ریاست بنانے دے سیاسی مقصد نوں مد نظر رکھدے قائم کيتا گیا سی جتھے یہود اکثریت وچ ہاں نہ کہ اقلیت وچ جداں اوہ مختلف اقوام دے تحت جلاوطنی وچ رہندے رہے۔ [۲۷] :صفحہ.27 (29)
ہرتزل نے دو ممکن جگہاں ارجنٹینا اورفلسطین وچ یہودی آبادکاری دی تجویز دتی۔ اس نے فلسطین اُتے ارجنٹینا نوں اس دے وسیع علاقےآں، معتدل موسم تے کم آبادی دی وجہ توں فوقیت دتی ۔لیکن تسلیم کيتا کہ فلسطین اپنے پرانے یہودی تعلق دی وجہ توں زیادہ اُتے کشش ہوئے گا۔[۲۸] اس نے یوسف چیمبرلین دی تجویز یعنی برطانوی زیر تسلط مشرقی افریقی ملکاں (یوگنڈا) وچ آبادکاری نوں وی قبول کيتا۔[۲۹]:صفحہ.55–56
علیاہ (لفظی معنی: چڑھنا) ارض اسرائیل دی جانب ہجرت اک موضوع اے جو یہودی دعاواں وچ تواتر توں ملدا اے۔ صہیونیت وچ جلاوطنی دی زندگی دی تردید(مسترد کرنا) اک مرکزی پہلو اے۔[۳۰] حامیین صہیونیت دا مننا سی کہ یہودقوم نوں مکمل نشو و نما ، قومی تے انفرادی زندگی توں محروم رکھیا جارہیا اے ۔[حوالہ درکار]
صہیونی عموماً عبرانی زبان بولنے نوں ترجیح دیندے نيں، اک ایسی سامی زبان جو قدیم یہوداہ وچ یہودی آزادی دے دوران وجود وچ آئی،جسنوں انہاں نے جدت دتی تے روگٹھ استعمال دے لئی قابلِ گفتار بنایا۔ صہیونی یدیش بولنے دا انکار وی کردے نيں، جسنوں اوہ ایسی بولی سمجھدے نيں جو یورپی عقوبت وچ پروان چڑھی۔ اوہ جدوں اسرائیل منتقل ہوئے بوہت سارے اسرائیلیاں نے اپنی جلاوطنی دی مادری زبان بولنے توں انکار کر دتا تے نويں عبرانی بولی تے ناں اختیار کیتے۔عبرانی نہ صرف نظریاتی وجوہ توں اپنائی گئی بلکہ اس بولی دی وجہ توں نويں ریاست دے مختلف بولی بولنے والےشہریاں نوں اک بولی اُتے مجتمع ہونے دا موقع ملا۔یاں انہاں نے اپنے سیاسی تے ثقافتی بندھن نوں مضبوط کيتا۔[حوالہ درکار]
صہیونی نظریات وچوں اہم جو اسرائیلی قرارداد آزادی وچ پیش کيتی گئياں۔
- ارض اسرائیل یہودی قوم دا جائے پیدائش اے۔ انہاں دا روحانی ، مذہبی تے سیاسی تشخص ایتھے تشکیل ہويا۔ ایتھے انہاں نوں پہلا ریاست پن حاصل ہويا، قومی تے عالمگیری اہمیت دی حامل ثقافتی اقدار ایتھے قائم کيتیاں تے دنیا نوں ازلی کتاباں دی کتاب عنایت کيتی۔
- اپنی زمین توں زبردستی جلاوطن کیتے جانے دے بعد، دوران انتشار انہاں لوکاں نے اپنا ایمان قائم رکھااور ہمیشہ وطن واپسی دی تے سیاسی بحالی دی دعاواں کردے رہے۔
- تاریخی تے روايتی لگاؤ دی وجہ توں مجبور ، یہود نے ہر نسل تے دور وچ اپنے آبائی وطن وچ فیر توں ریاست قائم کرنے دی جدوجہد دی ۔ حالیہ دہائیاں وچ ایہ اپنے لوکاں وچ جا پہنچے۔[۳۱]
تریخ
[سودھو]دیکھو تریخ صہیونیت : اصلِ صہیونیت تے اسرائیل دی تریخ
سال | مسلمان | یہود | مسیحی | ہور | ُکل |
---|---|---|---|---|---|
1922ء | 486,177 (74.91%) | 83,790 (12.91%) | 71,464 (11.01%) | 7,617 (1.17%) | 649,048 |
1931ء | 493,147 (64.32%) | 174,606 (22.77%) | 88,907 (11.60%) | 10,101 (1.32% | 766,761 |
1941ء | 906,551 (59.68%) | 474,102 (31.21%) | 125,413 (8.26%) | 12,881 (0.85%) | 1,518,947 |
1946ء | 1,076,783 (58.34%) | 608,225 (32.96%) | 145,063 (7.86%) | 15,488 (0.84%) | 1,845,559 |
زمانہ عام دی پہلی صدی عیسوی دے بعد توں اکثر یہود ارض اسرائیل (فلسطین)سے باہر ہی رہندے رہے، اگرچہ اک اقليتی یہودی آبادی اوتھے بستی رہی۔ یہودیت ، عیسائیت تے اسلام دے مطابق ارض اسرائیل ہی اوہ موعود جگہ سی جو یہود نوں اللہ نے دی۔[۳۳][۳۴] یہود نوں اس خطہ ارض توں 586 ق م وچ اسیری بابل دے دوران کڈیا گیا۔ بابلیاں نے ہیکل سلیمانی نوں تباہ کيتا جو یہود دا ثقافتی تے مذہبی قبلہ سی۔ پہلی صدی عیسوی دے بغاوت عظیم تے دوسری صدی دے بر کوخبا بغاوت کےبعد رومیاں نے یہود نوں ریاست /صوبہ یہودیہ توں بیدخل کيتا تے اس دا ناں بدل کے شام فلسطینیہ رکھ دتا۔ بار کوخبہ بغاوت دے بعد سام دشمنی تے یہودی عقوبت وچ اچانک اضافہ ہويا۔ بعد دی جلاوطنی نے فلسطین توں باہر رہنے والے یہود دی تعداد وچ بے پناہ اضافہ کر دتا۔[حوالہ درکار]
صہیون دراصل یروشلم دے نیڑے اک پہاڑی اے ،اور وسیع طور پہ ارض اسرائیل دے لئی استعارہ اے۔[۳۵] 16واں صدی دے وسط وچ ، یوسف نصی نے عثمانی سلطنت دی حمایت توں پرتگالی یہود نوں اکھٹا کرنے دی کوشش کيتی، انہاں نے پہلے قبرص ہجرت کرنا سی، فیر جمہوریہ وینس دی ملک وچ آنا سی تے آخر کار طبریہ وچ آبادہونا سی۔ یوسف نصی جو غیر مسلم ہی رہیا [۳۶][۳۷][notes ۱]نے آخر کار سلطنت وچ اعلیٰ ترین طبی عہدہ حاصل کيتااور شاہی درباری معملات وچ وی متحرک رہیا۔ اسنے سلیمان اول نوں پوپ دے زیر حراست عثمانی رعایا یعنی پرتگالی یہود کوبری کرنے کیلئےمداخلت کیلئےقائل کيتا۔[۳۸] چوتھی تے 19واں صدی دے درمیان، فلسطین وچ کِسے قسم دا یہودی سیاسی مرکز بنانے دی عملی کوشش صرف یوسف نصی ہی دی جانب توں ہوئی۔[۳۹]17 ويں صدی وچ سباتائی زیوی (1676ء-1626ء) نے مسیح ہونے دا اعلان کيتااور اپنے گرد بوہت سارے یہود نوں جمع کرنے وچ کامیاب ہوئے گیا، سلونیکا اس دا گھڑ سی۔ اس نے غزہ وچ آبادکاری دی کوشش کيتی لیکن بعد وچ سمیرنا ، یونان گیا۔ اوتھے دے پرانے ربی ہارون لپاپہ نوں اختیارات توں محروم کرنے دے بعد 1666ء دی بہار وچ ، آوینیو ،فرانس دی یہودی برادری نے نويں مملکت وچ ہجرت کرنا شروع کی۔اس وقت دے یہود سباتائی دے مسیحانہ دعوواں کوقبول کرنےکی وڈی وجہ17ء واں صدی دی یہودیت دی مایوسی تے ابتر حالت سی۔ بوگدان خملنیسکی دے خونریز پوگروم وچ اک تہائی یہودی آ بادی دا صفایا کردیاگیا تے بوہت سارے یہودی تعلیمی تے مشترکہ زندگی دے مراکز تباہ کیتے گئے۔[۴۰]
انیہويں صدی وچ ،یہودیت دے صہیون واپسی دی تحریک دی شہرت نے زور پھڑیا،[۴۱] خاصکر یورپ وچ ،جتھے سام دشمنی ودھ رہی تھی۔اس دور وچ فلسطین واپسی دا نظریہ ربیاں دی شوریٰ نےرد کيتا۔ اس دوران انفرادی کوششاں یہودی گروہاں دی فلسطین ہجرت دی حمایت کردی رنيں۔پہلی صہیونی مجلس توں وی پہلے یعنی پہلے از صہیونیت علیا ہُندی رہی، اُتے 1897ء دے سال نوں عملی صہیونیت دے آغاز دا سال گردانا جاندا اے۔[۴۲]
اصلاحی یہود نے صہیون واپسی کےنظریہ دی مخالفت کيتی۔یہودی ربیاں دی 15سے 18 جولائی1845ء نوں فرینکفرٹ مین وچ منعقد مجلس نے ایسی تمام دعاواں اپنی کتاباں توں حذف کر دیؤ جو صہیون واسپی تے یہودی ریاست دی بحالی توں متعلق سن۔ 1869ء وچ فلاڈلفیہ مجلس نے جرمن یہود دی دیکھیا دیکھی فرمان جاری کيتا کہ اسرائیل دی مسیحانہ امید ’’خدا دے بچےآں دا اکھٹے ہونا ، (منتشر)خدا دے یکجا ہونے دا اقرار اے ‘‘۔ پٹسبورگ مجلس 1885ء وچ اصلاحی یہودیت دے اس مسیحانہ نظرئے دی فیر توں یاددہانی کرائی گئی،جس دا اظہار قرارداد وچ ہويا کہ ’’ہم خودکو ہن قوم نئيں بلکہ مذہبی طبقہ سمجھدے نيں تے ايسے لئی اسيں فلسطین واپسی دی امید نئيں رکھدے، نہ ہی اولادِ ہارون دے ماتحت قربانی دی عبادت دی تے نہ ہی یہودی ریاست توں متعلق کِسے قانون دی بحالی دی امید رکھدے نيں ‘‘۔[۴۳]
و۔د۔ رابنسن نے 1819ءماں بالائی مسیسپی دے علاقے وچ یہودی آبادیاں قائم کيتی۔ دیگرنومذہب یہودی امریکی ایلچی وارڈر کریسن دی جانب توں 1850ءماں یروشلم دے نیڑے قائم کيتیاں گئیاں۔ کریسن اُتے اس دی بیوی تے لڑکےکی جانب توں اک مقدمہ وچ پاگل پن دا دعوی ٰکیا گیا سی۔ انہاں دا خیال سی کہ اک پاگل ہی عیسائیت چھڈ کے یہودیت اختیار کر سکدا اے۔ مقدمہ دی دوسری پیشی وچ سام دشمنی تے مذہبی آزادی دی بنیاد اُتے اوہ سختی توں لڑا گیا مقدمہ جیت گیا۔[۴۴] اس دے بعد کریسن نے عثمانی سلطنت ہجرت دی تے یروشلم دی رفائیون وادی وچ زرعی کالونی قائم کيتی۔ اس امید وچ کہ ایسی تمام کوششاں جنہاں توں مجبور (یہودی ) بھائیاں دی ضروریات دا فائدہ اٹھا کے انہاں نوں فرضی تبدیلی مذہب توں باز رکھیا جائے گا۔[۴۵]
پراگ وچ یہودی ہجرت نوں عملی جامہ پہنانے دے لئی ابراہیم بینش تے موریطض سٹاینشنائڈر دی جانب توں 1835ء وچ فقط وعظ و نصیحت دی حد تک کوششاں کيتیاں گئیاں۔ ریاستہائے متحدہ امریکا وچ مورڈیکائے نوح نےگرینڈ جزیرہ بفلو، نیو یارک دے سامنے یہودی پناگاہ قائم کرنے دی کوشش کيتی۔ یہودی قوم دی آبادکاری دی ابراہیم ، کریسن تے موریطض ایہ ابتدائی کوششاں بری طرح ناکام ہوئیاں۔[۴۶]سانچہ:Page needed[۴۷]
دنیا بھرماں یہودی مفادکےلئے مداخلت تے ایڈگارڈو مورٹارہ دی رہائی دی کوششاں دے لئی مشہور سرموسی مونٹے فیورے نے فلسطین وچ یہود دے لئی کالونی قائم کيتی۔ 1854 ء وچ اس دے دوست یوداہ طورو نے فلسطین وچ یہودی آبادکاری دے لئی اپنا ترکہ وقف کيتا۔ مونٹے فیورے نوں اس دے ترکے دا مختار نامزد کيتا گیا سی تاکہ اوہ بشمول یروشلم مختلف قسم دے منصوبےآں وچ 1860ءکی پہلی یہودی سکونت دی آبادکاری دی تعمیرکرے، جسنوں ہن مشکنوط شعاننیم کہندے نيں ۔ لارنس اولیفنٹ (1879ء-1882ء) ايسے طرح دی کوشش وچ پولستان ، لتھووینیا ، رومانیہ تے ترکی دے یہود نوں فلسطین بلانے وچ ناکام ہويا سی۔
نويں یئشو دی فلسطین وچ باقاعدہ تعمیرکا آغاز بیلو گروہ دی 1882ءماں آمد کینال جوڑا جاندا اے ، جس نے پہلا علیا اختیار کيتا۔ آمدہ برساں وچ ، فلسطین دی جانب یہودی ہجرت سرگرمی و سنجیدگی توں شروع ہوئی۔ اکثر یہودی مہاجرین روسی سلطنت موجودہ یوکرین تے پولستان توں کثیرالوقع پوگروم تے ریاستی سر پرستی وچ عقوبت توں فرار ہوکے آئے ۔ انہاں نے یہودی تے مغربی یورپی مخیر اں دی مدد سےمتعدد زرعی آبادکاریاں کيتیاں ۔ روسی انقلاب دے بعد پھوٹے متشدد پوگروم تے 1930ء دی دہائی دے نازی مظالم نے علیا نوں ہور ہويا دی۔ 19واں صدی دے آخر تک یہود فلسطین وچ اک انتہائی چھوٹی سی اقلیت سن ۔[حوالہ درکار]1890ء دی دہائی وچ ، تھیوڈور ہرتزل کےنويں نظریے تے عملی ناگزیریت نےصہیونیت وچ نويں روح پھونکی، جس دے نتیجے وچ پہلی صہیونی مجلس 1897ء وچ بازل دے مقام اُتے منعقد ہوئی[۴۸]، جس نے عالمی صہیونی تنظیم بنائی۔ ہرتزل دا مقصد ایداں دے اقدامات دا آغاز سی جو یہودی ریاست دے قیام دے لئی ضروری ہون۔ ہرتزل نے فلسطین دے عثمانی حکمراناں دے نال سیاسی معاہدہ کرنے دی ناکام کوششں وی دی تے دوسری حکومتاں دی وی حمایت حاصل کردا رہیا۔ عالمی صہیونی تنظیم چھوٹے پیمانے اُتے یہودی آبادکاری کردے رہے، انہاں دی زیادہ تر کوششاں عالمی یہودی وفاق ترتیب دینے دے لئی یہودی احساست و شعورکو اجاگر کرنے کیلئےصرف ہُندی رہیاں۔[حوالہ درکار]ریاستی نسل کشی تے پوگروم (نسلی تخلیص )کی لمبی تریخ دی حاملسلطنت روس ،عام طور اُتے یہود دی دشمن سمجھی جاندی سی۔ چنانچہ صہیونی تحریک دا صدر مقام برلن بنایا گیا، کیونجے اس تحریک دے اکثر رہنما جرمن زبان بولنے والےجرمن سن ۔ پہلی جنگ عظیم دے بعد روسی سام دشمنی کیوجہ توں زیادہ تر یہود (اور صہیونی) جرمنی تے روس دی جنگ (دوسری جنگ عظیم) کےآغاز تک جرمنی دے حمایتی سن ۔[حوالہ درکار]
زیرغورعلاقے
[سودھو]مرکزی مضامین دیکھو : یہودی علاقائیت تے یہودی ریاست دے لئی تجاویز
صہیونی تحریک دی پہلی دہائی دے دوران کئی صہیونی شخصیتاں نے فلسطین توں باہر دی جگہاں (جداں یوگنڈا تے ارجنٹائن)ماں یہودی ریاست دی حمایت دی ۔[۴۹] حتی کہ تھیوڈور ہرتزل، سیاسی صہیونیت دا بانی اولاً کدرے وی خودعنان و بااختیار یہودی ریاست دے لئی رضامند سی ،[۵۰] اُتے ہور صہیونیاں نے ارض اسرائیل دے نال جڑی وابستگی، جذبات تے حکایتاں اُتے زور دتا۔[۵۱] تحریک دا ناں صہیون استعمال کرنے دے باوجود (جو دراصل لفظ یروشلم دا اسيں معنی ،بائبل وچ مذکورہ او یروشلم وچ واقع قلعہ داؤد یا قلعہ یبوس دے ناں اُتے رکھیا گیا اے )، فلسطین اُتے ہرتزل دی توجہ صہیونی منشور جودنستات(Judenstaat) دی 1986 ء وچ اشاعت دے بعد مرکوز ہوئی، لیکن اس دے بعد وی اوہ متذبذب سی۔[۵۲]
1903ء وچ ، برطانونی نوآبادیاتی سیکریٹری یوسف چیمبرلین نے ھرتزل نوں یہودی آبادکاری دے لئی زیر حمایت مستعمر یوگنڈا دا 5000 مربع میل علاقہ دینے دی پیشکش کیتی[۵۳] جو یوگنڈا سکیم کہلائی۔ عالمی صہیونی تنظیم دی چھیويں نشست وچ ايسے سال اس پیشکش نوں متعرف کرایا گیا جس اُتے اک غضب ناک بحث واقع ہوئی۔ کچھ گروہاں دا خیال سی کہ اس پیشکش کیتی منظوری فلسطین وچ یہودی ریاست دے قیام نوں ہور دشوار کردیگا۔ ارض افریقہ نوں ارض مقدسہ دے لئی بطور پیش کمرہ بیان کيتا گیا۔ ایہ رائے شماری دے ذریعے ایہ فیصلہ کيتا گیا کہ تفتیش دے لئی زیر غورافریقی میدان مرتفعی علاقے وچ اک وفد بھیجیا جائے۔ آمدہ سال مجلس نے اک وفد تفتیش دے لئی بھیجیا ، وفد دے مطابق معتدل آب و ہوا یورپی آبادکاراں دے لئی تومناسب سی اُتے مقامی ماسائی آبادی کیلئےاِنّے زیادہ یورپی لوکاں دا انہاں دے علاقے وچ امڈ آنا قابل قبول نہ سی۔ ہور برآں وفد نوں اوہ خطہ ببر شیراں تے ہور جنگلی جانور دی بہتات دی وجہ توں نامناسب معلوم ہويا۔
1904ء وچ ہرتزل دی موت دے بعد جولائی 1905ء وچ ستويں نشست دے چوتھے دن مجلس نے فیصلہ کيتا کہ برطانوی پیشکش نوں مسترد کيتا جائے تے آدم رونورکے مطابق’’ آئندہ دی تمام تر جدوجہدکا رخ فقط خطہ فلسطین اُتے مرکوز رکھاجائےگا‘‘۔[۵۴] یہودی اقلیمی تنظیم دا حامی اسرائیل زنگویل دی آرزو سی کہ یوگنڈا تجویز دے جواب وچ ریاست کدرے وی بنالی جائے جسنوں بوہت سارے مندوبین مجلس دی حمایت حاصل ہوئی۔ رائے شماری دے بعد ، جسنوں میکس نورڈاؤ نے پیش کيتا ، زنگویل نے نورڈاؤ اُتے الزام لگایا کہ ’’ تریخ دی عدالت وچ نورڈاؤ اس دا ذمہ دار ٹھرایا جائے گا‘‘ جدوں کہ اس دے حامیاں نے میناکھیم یوسیشکن دے روس نواز اتحاد کورائے شماری دے نتیجہ دا ذمہ دار ٹھرایا۔[۵۵]
یہودی جاگیردارانہ تنظیم دا مجلس توں رخصتی دا بوہت گھٹ اثر پيا۔ [۵۶][۵۷][۵۸]صہیونی اشتراکی عمالی جماعت نے وی خارج از فلسطین خود مختار خطہ یہودکی یہودی جاگیردارانہ تنظیم دے نظریے دی حمایت دی سی۔[۵۹] صہیونیت دے متبادل دے طور پر، سوویت حکام نے 1934ء وچ خود مختار یہودی اوبلاست قائم کيتی ، جو روس وچ حالے تک باقی روسی خود مختار اوبلاسٹ اے۔[۶۰]
قرارداد بالفور تے تعہد فلسطین
[سودھو]مرکزی صفحات : اعلانِ بالفور تے تعہد فلسطین( قانونی دستاویز)
روسی یہودی مہاجر کھائیم ویزمان دی ترغیب کاری تے برطانوی حکومت دے خوف نے (کہ امریکی یہود امریکی حکومت دی کمیونسٹ روس کیخلاف جرمنی دی حمایت کرنے دی حوصلہ افزائی نہ کر دیؤ) ملکر جنگ عظیم اول دے اختتام پربرطانوی حکومت سے1917ءبالفور قرارداد منظورکروایا۔ اس قرارداد نے فلسطین وچ یہودی وطن دی توثیق کچھ ایويں کی:1922ء وچ ، جمیعت اقوام نے قرارداد منظور کرکے برطانیہ نوں تعہد فلسطین عطا کيتا۔-[۶۱]
” بادشاہ دی حکومت فلسطین وچ یہود دے لئی قومی وطن دے قیام نوں التفات توں دیکھدی اے تے اپنی بہترین کاوش دے استعمال توں اس مقصد دے حصول دے لئی تسہیل مہیا کرن گے-یہ وضاحت توں سمجھیا جائے کہ کچھ ایسا نہ کيتا جائے گا جس توں غیر یہودی فلسطینی طبقات دے شہری اورمذہبی حقوق صلب ہاں تے نہ ہی ہور ملکاں دے یہود دے سیاسی حیثیت تے حقوق جو انہاں ناں حاصل ہوں “
ویزمین نوں بالفور قرارداد وچ اس دے کردار دی وجہ توں صہیونی تحریک دا رہنما چنا گیا جو اوہ 1948ء تک رہیا تے بعد وچ آزادی ملنے دے بعد اسرائیل دا پہلا وزیر اعظم بنیا۔اس تعہد دا مقصد یہودی قومی وطن دے قیام دا تحفظ ،خود مختار ادارےکھڑےکرنا تے فلسطینی شہریاں دے بلا لحاظ مذہبی تے شہری حقوق دا تحفظ سی -[۶۲]
خواتین دی بین الاقوامی یہودی خواہری (برادری) دی متعدد اعلیٰ درجے دی ترجماناں نے خواتین دی پہلی یہودی مجلس وچ شرکت کيتی، جو ویانا آسٹریا وچ مئی 1923ء نوں منعقد ہوئی۔ قرارداں وچوں اک ایہ وی سی کہ ’’ لہٰذا معلوم ہُندا اے کہ تمام یہود دی ذمہ داری اے کہ فلسطینی سماجی اقتصادی تعمیر نو وچ اعانت تے اس ملک وچ یہودی آبادکاری وچ مدد داں‘‘ ۔[۶۳]
فلسطین دی جانب یہودی ہجرت اورزمینداراں توں یہود دی فلسطینی اراضی دی عام خریداری عرباں وچ بے اراضیت دا سبب بنی، جس نے شورش نوں ہويا دتی ۔ 1920,21ء تے 1929ء وچ دنگے پھوٹ پئے جس وچ یہود و عرب دونے ہی مارے گئے۔ [۶۴] تعہد فلسطین اُتے حکمرانی تے ذمہ داری برطانیہ کيتی سی تے قرارداد بالفور دے بعد ، اصولاًً برطانیہ یہودی نقل مکانی دی تائید کررہی سی ۔ لیکن انہاں متشدد دنگاں دے واقعات وچ پِیل وفد نے فلسطین کیلئےنويں حدود و قیودکی تجاویز داں۔[حوالہ درکار]
جرمناں دے سواستکا دے نشان نوں اختیار کرنے اُتے تھیوڈور نیومن کاؤفمن نے جواباً اک نسلی جنگ چھیڑی تے داخلی تولیدِ جرمنیت دے تصور توں رجوع کيتا، ’’جرمنی دا خاتمہ ضروری اے ‘‘کا جرمنی مخالف مضمون لکھیا، جداں دوسری جانب روزنامہ ایکسپریس لندن نازی مخالف مقاطعہ دی دعوت دیندا رہیا، یونہی ہٹلر توں پہلے وی جرمن سام دشمنی دے جواب وچ وی مضامین لکھے جاندے رہے۔ ’’یہود نے مرگ انبوہ شروع کرائی ‘‘ دے سازشی نظریہ نوں ايسے گل نے جنم دتا، باوجودیکہ نازی تشہیری وزیر جوزیف گوئبلز وڈی حد تک یہود دا قلع قمع کيتا جانے اورمحبِ وطن یہود نوں نظر اندز کرکے جرمن مخالف یہودی مواد دی بطور ثبوت تشہیرکرنے دا ذمہ دار سی۔
ہٹلر دا عروج
[سودھو]1933ء وچ ، ہٹلر جرمنی دے اقتدار وچ آیا تے 1935ء وچ نوریمبرگ قوانین نے جرمن یہود(بعد وچ آسٹریائی یہود تے چیک یہود وی )کو بے ریاست پناہ گزین بنا ڈالیا۔ کئی یورپی محوری قوتاں نے ایداں دے ہی قوانین نافذ کیتے۔ بعد وچ ودھدی یہودی نقل مکانی تے عرباں دے لئی کيتی گئی نازی پرچار دی وجہ توں 1936ء توں 1939ء دے فلسطینی دنگے رونما ہوئے۔ برطانیہ نے تحقیقات دے لئی پیل کمیشن بنایا، دو ریاستی حل تے جبری منتقلی آبادی دی تجویز دتی۔ برطانیہ نے ایہ تجویز رد دی تے 1939ء دی رپورٹ دی تجاویز نافذ کر دتیاں۔ جس دے مطابق 1944 ء تک یہودی نقل مکانی نوں ختم ہونا سی تے صرف75000 اضافی توں ودھ یہودی مہاجرین نوں نقل مکانی دی اجازت سی۔ ایہ پالیسی برطانیہ نے تعہد فلسطین دے اختتام تک جاری رکھی۔[حوالہ درکار]
فلسطین وچ یہودی برادری دی آبادی وچ اضافے تے یورپی یہودی زندگی دی تباہی نے عالمی صہیونی تنظیم نوں پس پشت ڈال دتا۔ داوید بن گوریون دی قیادت وچ فلسطین دے لئی یہودی ایجنسی زیادہ تر امریکی صہیونیاں تے امریکی فلسطینی کمیٹی دی مدد توں پالیسی دی ہدایات دیندے سن ۔[حوالہ درکار]
دوسری جنگ عظیم وچ ، جدوں مرگ انبوہ دے بارے معلومات عام ہُندی گئياں ، صہیونی قیادت نے اک ملین دا پلان ترتیب دتا، جو دراصل بن گوریان دے ویہہ لکھ مہاجرین وچ کمی سی۔ جنگ دے اختتام اُتے ، فلسطین وچ اک بہت وڈی لہر تارکین وطن یہود دی آمڈ آئی ، جو اکثر مرگ انبوہ دے مظلومین سن ،اور برطانوی قوانین دی خلاف ورزی کردے چھوٹی کشتیاں وچ پہنچے(علیا بیت)
سن ۔ مرگ انبوہ نے دنیائے یہود نوں صہیونی منصوبے دے تحت یکجا کے دتا سی۔[۶۵]برطانیہ نے انہاں یہود وچوں کچھ نوں قبرص وچ قید کيتا یا برطانوی زیر تسلط جرمن علاقےآں وچ بھیج دتا۔جس دی وجہ توں یہودی نقل مکانی دی وجہ توں عرب بغاوت دا سامنہ کرنے دے بعد ہن برطانیہ نوں دی مخالفت دا سامنا سی۔ جنوری 1946ء وچ برطانوی امریکی مشترکہ کمیٹی بنائی گئی تاکہ بے پایاں یہودی نقل مکانی فلسطین دے سیاسی ، معاشی تے سماجی محرکات دی جانچ اورفلسطینی شہریاں دی بہبود ہوئے سکے ،عرب تے یہود ترجماناں توں مشاورت تے ہور ضروری تجاویز دتی جاسکن ، انہاں مسائل دا حتمی حل ڈھونڈا جاسکے ۔ [۶۶] اُتے آخر وچ کمیٹی دی سفارشات نوں عرب و یہود دونے نے رد کر دتا چنانچہ برطانیہ نے مسئلہ اقوام متحدہ وچ لے جانے دا فیصلہ کيتا۔[حوالہ درکار]
بعد ازجنگ عظیم دوم
[سودھو]1941ء دے روسی حملے دے نال، سٹالن نے صہیونیت دی دیرپا مخالفت پلٹ دتی تے سوویت جنگ دے لئی عالمی یہودی حمایت نوں متحرک کيتی۔ اک یہودی (فسطائی) فاشسٹ کمیٹی ماسکو وچ قائم کيتی گئی۔ دوران جنگ ہزاراں یہود نازی جرمنی توں فرار ہوئے کے سوویت اتحادماں داخل ہوئے، جتھے انہاں نے فیر توں یہودی مذہبی سرگرمیاں شروع کيتیاں تے نويں کنیسے کھولے۔[۶۷]مئی 1947ء وچ سوویت ڈپٹی وزیر خارجہ آندرے گرومیکو نے اقوام متحدہ نوں دسیا کہ متحدہ ریاستہائے سوویت روس فلسطین دی عرب تے یہودی حصےآں وچ تقسیم دی حمایت کردا اے تے یونہی متحدہ ریاستہائے سوویت روس نے باقاعدہ اقوام متحدہ دے نومبر 1947ء دے اجلاس وچ رائے دی۔[۶۸]پر جدوں اسرائیل قائم ہوچکيا تاں ، سٹالن نے اپنی رائے بدل دتی تے عرباں دی طرفداری شروع کی، یہودی فاشسٹ مخالف کمیٹی دے قائدین نوں قید کر ليا تے یونہی متحدہ ریاستہائے سوویت روس وچ یہود اُتے حملے شروع کردئے۔[۶۹]
1947ء وچ ، اقوام متحدہ خصوصی کمیٹی برائے فلسطین نے سفارش کيتی کہ مغربی فلسطین نوں یہودی ریاست بنایا جائے تے القدس دے اطراف دا علاقہ اقوام متحدہ دی نگرانی وچ دتا جائے۔[۷۰] ایہ تقسیمی منصوبہ 29 نومبر 1947ء نوں 33/181 ووٹاں دی رائے دہی دے ذریعے اختیار کيتا گیا، جدوں کہ 13 ووٹ مخالف سن ۔[۷۱] عرباں نے اس رائے دہی دی مخالفت کيتی تے یک ریاستی منصوبہ تے یہودی تارکین وطن دی منتقلی دا مطالبہ کردے رہے، جس دے نتیجے وچ 1948ء دی عرب اسرائیلی جنگ ہوئی۔14 مئی1948ء نوں ، تعہدبرطانیہ دے اختتام اُتے ،یہودی ایجنسی داوید بن گوریون دی قیادت وچ ریاست اسرائیل دے قیام دا اعلان کيتااور ايسے روز ست عرب ریاستاں نے اسرائیل اُتے حملہ کيتا، جس دی وجہ توں 7,11,000فلسطینی عرب توں بیدخل کیتے گئے جسنوں عربی وچ نکبہ یعنی عظیم آفت کہیا گیا۔[۷۲] بعد وچ اسرائیلی حکومت نے قوانین دا اک سلسلہ منظور کيتا جس دے تحت فلسطینیاں نوں واپسی تے املاک دے دعوی ٰٰ دے حق توں محروم کيتا گیا،وہ اپنے ہی علاقےآں وچ مع اپنے اولاد پناہ گزيں ہی رہے۔[۷۳][۷۴] فلسطینیاں دی بیدخلی نوں بوہت سارے حلفےآں وچ نسلی تخلیص دے طور اُتے دیکھیا جاندا اے۔[۷۵][۷۶] یہودی تے فلسطینی مؤرخاں دے وچکار بڑھدے اتفاق رائے دے مطابق ہور وجوہات دے علاوہ فلسطینیاں دی بیدخلی تے قصبےآں دی تباہی فلسطینی پناہ گزینی دی ابتدا دا حصہ بنی۔[۷۷]اسرائیلی ریاست دے قیام دے بعد توں، عالمی صہیونی تنظیم نے زیادہ تر یہودکی نقل مکانی وچ امداد تے حوصلہ افزائی کردی تنظیم دے طور اُتے کم کيتا ۔ اس نے اسرائیلی ریاست دے لئی ہور ملکاں وچ سیاسی حمایت مہیا دی لیکن اسرائیلی داخلی سیاست وچ کم کردار ادا کيتا۔ 1948ء دے بعد سےاس تحریک دی وڈی کامیابی نقل مکانی کردے یہود دے لئی رسدی اعانت مہیا کرنا سی تے اس وی زیادہ اہم ،روسی یہود دی ریاستہائے متحدہ سوویت نوں چھڈنے دے حق وچ حکام توں جدوجہد ،اپنے مذہب اُتے عمل کرنے دی آزادی تے 8,50,000 بیدخل عربی یہود دی عرب توں اسرائیل نقل مکانی وچ تعاون سی۔45۔1944ء وچ ڈیوڈ بن گوریان نے غیر ملکی حکام دے سامنے منصوبہ اک ملین دا پلان نوں صہیونی تحریک دا اولین ہدف تے اعلیٰ ترین ترجیح قرار دتا۔[۷۸] 1948ء دی برطانوی تحقیقاتی رپورٹ دی پابندیاں دا مطلب ایہ سی کہ ایسا کسی منصوبہ وڈے پیمانے اُتے عمل در آمد نئيں ہوسکدا جدوں تک مئی 1948 دے اسرائیلی خود مختاری دا اعلان نہ کر دتا جائے ۔ نويں ملک دی نقل مکانی دی پالیسی نوں خود اپنی حکومت ہی وچ مخالفت دا سامنا وی سی ، جداں کچھ دا خیال سی کہ ایداں دے یہود جنہاں دی زندگیاں نوں کوئی خطرہ نئيں انہاں دے لئی اس قدر وڈے پیمانے اُتے نقل مکانی دا انتظام کرنے دا کوئی معقول جواز نئيں ، خاصکر جدوں انہاں نوں خود اس دی طلب تے رغبت نئيں ،[۷۹] نال ہی نال ایہ کہ انہاں دے لئی انجذاب دا عمل غیر ضروری مشکلات دا حامل اے ۔[۸۰] بہر کیف داوید بن گوریون دے اثر و رسوخ تے اصرار نے نقل مکانی دی پالیسی نوں عملی جامہ پہنانا یقینی بنایا۔[۸۱][۸۲]
قسماں
[سودھو]ملک | ارکان | مندوبین |
---|---|---|
پولستان | 299,165 | 109 |
امریکا | 263,741 | 114 |
فلسطین | 167,562 | 134 |
رومانیہ | 60,013 | 28 |
دولت متحدہ | 23,513 | 15 |
جنوبی افریقہ | 22,343 | 14 |
کنیڈا | 15,220 | 8 |
عالمی کثیر القومی صہیونی تحریک دی ساخت جمہوری نمائندہ اصول اُتے مبنی اے۔ نشستاں ہر چار سال بعد (جنگ عظیم دوم توں پہلے ہر دو سال بعد)منعقد ہُندیاں نيں،اور مجلس دے مندوب منتخب کردیاں نيں ۔ ارکان نوں واجبات (شیقل ) ادا کرنا ہُندی نيں۔ مجلس وچ مندوبین 30 افراد دی اک مجلس عاملہ منتخب کردی اے جو تحریک دے قائد دا انتخاب کردی اے ۔تحریک اپنے آغاز توں جمہوری سی جتھے عورتاں نوں حق رائے دہی حاصل سی۔[۸۴]
1917ء تک، عالمی صہیونی تنظیم نے مسلسل محدود نقل مکانی تے یہودی قومی مد (فنڈ) جداں ادارے (1901ء کااک خیراندی ادارہ جو یہودی آبادکاری دے لئی زمیناں خریدتا سی ) تے انگریز فلسطینی بنک (از 1903ء جو یہودی تاجراں تے کساناں نوں قرضہ حسنہ فراہم کرتاسی) بناکر یہودی وطن بنانے دی حکمت عملی اپنائی ۔1942ء وچ بالٹیمور اجلاس دے دوران ، تحریک نے پہلی بار ارض اسرائیل وچ یہودی ریاست دے قیام دا اپنا مقصد کھلے طور اُتے شامل کيتا ۔[۸۵]
1968 ء القدس وچ 28واں صہیونی مجلس نے پنج نقاطی درج ذیل 'یروشلم پروگرام' اختیار کيتا ، جنہاں نوں ہن صہیونیت دا مقصدبھی کہندے نيں :[۸۶]
- یہود دا اتحاد تے یہودی طرز زندگی وچ اسرائیل دی مرکزیت۔
- تمام ملکاں توں علیا دے ذریعے یہود دا تاریخی ارض اسرائیل وچ اجتماع ۔
- امن وانصاف دی پیغمبرانہ پیشنگوئیاں اُتے مبنی ریاست اسرائیل نوں استحکام دینا۔
- عبرانی تعلیم ،روحانی و ثقافتی یہودی اقدار دے تحفظ دے ذریعے یہودی شناخت دا تحفظ۔
- یہودی حقوق دی عالمگیر حفاظت۔
جدید اسرائیل دے قیام دے بعد توں ، اس تحریک دا کردار گھٹتا رہااے۔ صہیونی تحریک ہن اسرائیلی سیاست وچ ثانوی عنصر اے، اگرچہ اس دے مختلف پہلو اسرائیلی تے یہودی سیاست وچ اپنا کردار ادا کر رہے نيں ۔[۸۷]
عمالی صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ : عمالی صہیونیت
عمالی صہیونیت مشرقی یورپ توں شروع ہوئی۔ اشتراکیت پسند صہیونیاں دا مننا سی کہ سام مخالف معاشراں وچ صدیاں دے مظالم نے یہود نوں بے ہمت، غیر محفوظ تے زندگی توں مایوسی کر دتا سی جس دی وجہ توں سام دشمنی ہور بڑھی، اولا ایہ نظریہ تھیوڈور ہرتذل نے پیش کيتا سی۔ انہاں صہیونیاں دلیل سی کہ یہودی روح تے معاشرے وچ انقلاب ضروری اے جسنوں انہاں یہود دے لئی قابل حصول ہونا چاہیے جو نقل مکانی دے بعد ارض فلسطین وچ اپنے وطن دے لئی کسان، مزدوراور فوجی بننے جا رہے نيں ۔ اکثر اشتراکی صہیونیاں نے روايتی مذہبی یہودیت کےاختیار کرنے نوں رد کر دتا سی کیونجے اس توں جلاوطنی دی سوچ نوں دوام ملدا سیاور اسرائیل وچ کیبوتسیم دے ناں سےدیہاندی برادریاں قائم کيتیاں۔ کیبوتس نے قومی مضروعی(کھیت)منصوبے دی بدلی ہوئی شکل دے طور اُتے ابتدا دی ، ایہ اک تعاونی زراعت دی قسم سی جس وچ یہودی قومی مد(فنڈ) یہودی مزدوراں نوں تربیت یافتہ نگرانی وچ اجرت اُتے لیندی سی۔ دوسری علیا دی علامت سمجھی جانے والی کیبوتسیم وچ اشتراکیت تے انسانی مساوات اُتے بہت زور دتا جاندا ، جوکسی حد تک تخیلی و مثالی اشتراکیت دا اظہار سی ۔ ہور برآں ، اوہ خود انحصاری اُتے زور دیندے ، جو عمالی صہیونیت دا اک اہم پہلو بنیا۔ اگرچہ اشتراکی صہیونیت یہودیت دے بنیادی اقدار تے روحانیت توں تاثر لیندی تے اسکےفلسفے اُتے مبنی اے ، اس دا اصلاحی و ترقیاتی پہلو راسخ العقیدہ یہودیت توں اک حریفانہ تعلق کوفروغ دیندا اے ۔[حوالہ درکار]
عمالی صہیونیت تعہدی فلسطین دے دوران یشوو دی سیاسی تے معاشی طرز زندگی وچ اک غالب قوت بنی تے اسرائیلی سیاسی اختیاراندی حاکمیت(اسٹبلشمنٹ)کا مؤثر نظریہ رہی، ایتھے تک کہ 1977ء کےاسرائیلی الیکشن وچ اسرائیلی عمالی جماعت نوں شکست ہوئی۔ اگرچہ کیبوتسیم وچ سب توں مقبول جماعت میریطز اے اُتے اسرائیلی عمالی جماعت نے وی اپنا وجود نئيں کھویا ۔[۸۸] عمالی صہیونیت نوں مرکزی ادارہ حستادرط (مزدورانجمناں دی عام تنظیم)ہے ، جس نے 1920ء توں 1970ء دی دہائی تک عرب مزدوراں دی ہڑتالاں دے دوران متبادل یہودی مزدور مہیا کرنے توں ابتدا دی تے اسرائیلی حکومت دے بعد سب زیادہ نوکریاں دینے والا ادارہ رہیا ۔[۸۹]
آزاد خیال صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ : عمومی صہیونی
1897ء دی پہلی صہیونی مجلس سےپہلی جنگ عظیم دے اختتام تک عمومی صہیونیت (یا آزاد خیال صہیونیت) دا پلہ صہیونی تحریک دے پرحاوی رہیا اے ۔ یورپی آزاد خیال متوسط طبقےنال تعلق رکھنے والے عمومی صہیونی قائدین جداں ہرتذل تے کھائیم ویزمین جس دے خواشمند رہے سن ۔ اگرچہ کِسے وی اسرائیلی جدید سیاسی جماعت کاآزاد خیال صہیونیت توں براہ راست تعلق نئيں ،اس دے باوجود اسرائیلی سیاست وچ اس دا رجحان کافی مضبوط اے جو آزاد تجارتی اصولاں ، جمہوریت تے انسانی حقوق اُتے عملدرآمد دی حامی اے۔ کدیمہ ،2000 دی دہائی دی معتدل وڈی سیاسی جماعت ہن غیر مؤثر اے۔ اُتے بنیادی آزاد خیال صہیونی نظریہ دے لئی پہچانی جانے والی ایہ جماعت ،ہور امور کینال نال فلسطینی ریاست ، آزادانہ تجارت تے اسرائیلی عرباں دے مساوی حقوق دی حمایتی رہی اے تاکہ اسرائیل وچ اک بہتر جمہوری معاشرہ قائم کيتاجاسکے۔2013ء وچ ميں اری شاویت نے تجویز دتی کہ نويں یش عتید جماعت (جو سیکولر غیر مذہبی ، متوسط طبقہ دے مفادات دی ترجمان کردی اے ) نويں عمومی صہیونیاں دی کامیابی دی ظاہری شکل اے۔[۹۰]
ڈرور ذیگ مین لکھدا اے کہ سماجی عدل پر،قانون و انصاف پر،ریاست تے مذہب دے معملات وچ تکثیریت و برداشت پر، خارجہ پالیسی تے سلامتی (سیکورٹی)ماں اعتدال تے لچک اُتے ، عمومی صہیونیاں دا روايتی آزاد خیال نظریہ ہن وی کئی متحرک اہم سیاسی حلفےآں وچ پسند کيتا جاندا اے۔[۹۱]
فلسفی کارلو سٹرنگر (اپنے ’’خواندہ اسرائیلی قوم ‘‘ دے تصور دی تائید کردے ہوئے ) موجودہ دور دی آزاد خیال صہیونیت نوں بیان کردا اے کہ ، ایہ ہرتذل تے احد حام دی اولین نظریہ دے اساس وچ چھپی اے، جو سجے بازو دی رومانوی قوم پرستی تے نیتزاہ اسرائیل دی انتہائی راسخ الاعتقادی دے بر خلاف اے۔ جمہوری اقدار تے انسانی حقوق ، غداری دے الزامات دے بغیر سرکاری حکمت عملیاں اُتے تنقیدکی آزادی اورعوامی زندگی اُتے بے جا مذہبی اثراندازی دی تردید وغیرہ سےغرض رکھنا اس دی خاصیت اے۔ آزاد خیال صہیونیت یہودی روایات دی سب توں زیادہ معتبر خاصیات اُتے عمل پیرا اے، یعنی تند و تیز بحث دے لئی رضامندی، داوکا دی متضاد روح، آمریت دے سامنے گھٹنے ٹیک دینے توں انکار۔[۹۲][۹۳] آزاد خیال صہیونیاں دا مننا اے کہ ’’ یہودی تریخ دسدی اے کہ یہود نوں اپنی قومی ریاست دا حق رہیا اے ‘‘۔ تے ایہ وی کہ ہن اس ریاست نوں آزاد خیال جمہوریت ہی ہونا چاہیے، جس دا مطلب اے کہ مذہب ، جنس تے نسلی تعصب توں آزادمکمل قانونی برابری اے۔[۹۴]
تصحیحی صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ : تصحیحی صہیونیت
تصحیحی صہیونیت جس دے قائد تے بانی زئیف ژابوتنسکی سن تے جو قومی صہیونییت کہلانے لگی، اس دے رہنما اصول 1923ء دے مضمون آہنی دیوار وچ وضع کیتے گئے۔ 1935ء وچ تصحیح پسنداں نے عالمی صہیونی تنظیم توں علیحدگی اختیار کيتی کیونجے اوہ بطور مقصد یہودی ریاست دے قیام نوں ظاہر نئيں کردے سن ۔
ژابوتنسکی دا مننا سی کہ،
” | ہر آبادیاتی تحریک دا ایہ اک آہنی اصول اے ، ایسا اصول جس توں کوئی وی مستثنی نئيں، جو ہر زمان و مکان وچ موجود رہا-وہ اصول اے کہ جے آپ ایسی زمین اُتے آبادکاری کرنا چاہندے نيں جتھے لوک پہلے توں مقیم ہون، آپ نوں اپنے لئے چھاونی بنانی پوے گی، یا فیر آپ آبادکاری دا خواب چھڈ داں، کیونجے اک مسلح قوت جو آبادکاری نوں روکنے یا تباہ کرنے دی کسی وی قسم دی کوشش نوں واقعاتاً ناممکن بنا دےاس دے بغیر آبادکاری ناممکن اے، مشکل نئيں، خطرناک نئيں، مگر نا ممکن ! صہیونیت اک نوآبادیاتی مہم جوئی اے لہٰذااس صہیونیندی مہم جوئی دی عمارت صرف مسلح قوت دے سہارے ہی کھڑی رہ سکدی اے – اسرائیل دا بننا ضروری اے، عبرانی دا گفتاری زبان بننا وی ضروری اے لیکن بدقسمتی توں انہاں توں وی زیادہ (اسلحہ) داغنے دے قابل ہونا ضروری اے وگرنہ وچ اس آبادیاتی کھیل دا حصہ نئيں ہوں- [۹۵][۹۶] | “ |
اور ایہ کہ
اگرچہ یہود دا ماخذ مشرق اے، لیکن اسيں ثقافتاً، اخلاقاً تے روحانی طور پہ مغرب توں نيں ۔ ژابوتنسکی صہیونیت نوں بطورمرغوبِ یہود ارض اسرائیل وچ واپسی دی بجائے مغربی رہتل دی مشرق وچ پیوندکاری تے شاخ سمجھدا سی۔ ایہ نظریائے عالم، جغرافیائی ستراتجیاندی (حکمت عملی) دے نظریے وچ بدلا جس وچ صہیونیت نوں دائما ًتمام مشرقی بحیرہ روم دے عرباں دے بالمخالف یورپی استعماریت وچ نال دینا سی۔[۹۷]
تصحیحی صہیونیاں نے فلسطین وچ عرب آبادی توں یہودی بھاری نقل مکانی بزور منوانےدے لئی ہمیشہ یہودی فوج دے قیام دی حمایت دی اے۔
تصحیحی صہیونیت دے حامیاں نے اسرائیل وچ لیکود جماعت بنائی، جو 1977 ء دے بعد ہر حکومت وچ وڈی تعداد وچ موجود رہی اے۔ ایہ مغربی پٹی بشمول مشرقی القدس اُتے قبضہ برقرار رکھنے دی حامی اے تے عرب اسرائیل تنازع وچ سخت نقطہ نظر اپنایا۔ 2005ء وچ اسرائیلی جماعت لیکوڈ مقبوضہ علاقےآں وچ فلسطینی ریاست دے قیام اُتے تقسیم ہوئے گئی، جنہاں وچوں امن مذاکرات اُتے منقسم ارکان نے کدیمہ جماعت بنانے وچ مدد کيتی۔[۹۸]
مذہبی صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ: مذہبی صہیونیت
مذہبی صہیونیت ایسا نظریہ اے جو صہیونیت تے باعمل یہودیت نوں یکجا کردا اے۔ اسرائیلی ریاست دے قیام توں پہلے ، مذہبی صہیونی زیادہ تر باعمل یہود سن جو ارض مقدسہ وچ یہودی ریاست دے قیام دی کوششاں دی حمایت کردے سن ۔
1862ء وچ جرمن راسخ العقیدہ ربی ذوی ہرش کالیسچر نے اپنا کتابچہ دریشت صہیون شائع کيتا ، جس وچ اس نے لکھاکہ یہود دی انبیا دی جانب توں موعودہ آزادی صرف اپنی مدد آپ توں ہی ہوئے سکدی اے۔ ربی موشے شمؤل گلاسنر اک ہور صہیونیت دی تائید کرنے والا نمایاں ربی رہیا اے۔ جدید مذہبی صہیونیت دا مفکر اُتے ابراہام اسحاق کک سی ، جس نے صہیونیت دے لئی یہودی شریعت توں جواز پیش کيتا، اس دے خیال وچ صہیونیت اک مقدس منصوبہ ہوسکدا اے جس دے ذریعے یہود ارض مقدسہ وچ جا سکن۔اسی دے ذریعے توں یہود آزاد ہون گے تے بعد وچ پوری دنیا آزاد ہوئے گی۔یہودی وطن دی از سرنو قیام دے بعد عالمی امن قائم ہوئے گا جس دے بعد یہود دے لئےموعود مسیحا آئےگا،اگرچہ ایہ حالے تک نئيں ہويا، کک نے زور دتا کہ اس منصوبہ اُتے بہت وقت لگ سکدا اے کیونجے حتمی نجات مرحلہ وارہويا کردی اے ،اور جدوں ہوئے رہی ہُندی اے تاں آشکار وی نئيں ہُندی، 1924ءماں کک فلسطین دا اشکنازی چیف ربی (مفتی اعظم)بنا، اس نے صہیونیت تے راسخ العقیدہ یہودیت وچ موافقت کيتی وی کوشش کيتی۔[حوالہ درکار]
6 روزہ جنگ تے مغربی کنارہ کنارے (جسنوں یہودی اصطلاح وچ یہودا و سامرا کہیا جاندا سی ) پرقبضہ دے بعد ، مذہبی صہیونی تحریک دے سجے بازو دے حصےآں نے قومی برات نوں مذہبی صہیونیت وچ شامل کے دے صہیونیت نواز وچ تبدیل ہوئے۔ انہاں دا نظریہ تن ستوناں دے گرد گھمدا اے ۔
- ارضِ اسرائیل،
- یہود ِاسرائیل اور
- تورات ِاسرائیل ۔[۹۹]
سبز صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ : سبز صہیونیت
سبز صہیونیت، صہیونیت دی اوہ شاخ جو بنیادی طور اُتے اسرائیلی ماحول تے فضا دے نال تعلق رکھدی اے ۔ اکیلی ماحولیاتی صہیونی جماعت سبز صہیونی اتحاد اے۔
بعد وچ صہیونیت
[سودھو]20واں صدی دے آخری پاؤ وچ ، تاریخی و مثالی قومیت ہن مندی حالت دا شکار اے ۔جس نے ہن بعد وچ صہیونیت نوں جنم دتا۔ بعد وچ صہیونیت زور دیندا اے کہ یہودی قوم دی ریاست دا نظریہ اسرائیل نوں ترک کردینا چاہئےاور اپنے تمام شہریاں دی ریاست بننے دی کوشش کرنی چاہیے[۱۰۰] یا دو قومی ریاست بننا چاہیے جتھے عرب تے یہود اک نال رہ کے یکساں خود مختار ہاں۔[حوالہ درکار]
غیر یہودی حمایت
[سودھو]ارض مقدسہ کیجانب یہودی نقل مکانی دی سیاسی حمایت خودصہیونیت دے بطور سیاسی تحریک توں وی پرانی اے۔ 19واں صدی وچ ، ارض مقدسہ وچ یہود دی بحالی دے حمایتیاں نوں بحالی پرست کہیا جاندا سی۔ یہود دی ارض مقدسہ وچ نقل مکانی نوں ملکہ وکٹوریہ ، نپولین بوناپارٹ ،[۱۰۱] ایڈورڈ ہفتم ، صدر امریکا جان ایڈمز ، جنوبی افریقہ دے جنرل سمٹز وسیع طور اُتے حمایت حاصل سی، چیکو سلوواکیہ دے صدر مصاریک، اٹلی دے فلسفی تے مؤرخ بنے ڈیٹو کروچے، بین الاقوامی انجمن صلیب احمر و ہلال احمر دے بانی تے معاہدہ جنیوا دے مصنف ہنری ڈونانٹ تے ناروے دے سائنس دان تے انسان پرست فرتیوف نانیسن۔
صدیاں پہلے جس زمین توں یہودی نکلے اوتھے یہودی قومیت دی نشاط ثانیہ دے لئی فرانسیسی حکومت نے م۔ کامبون دے ذریعے باقاعدہ خود نوں وقف کر دتا سی۔ چین وچ ، قومیت پرست حکومت کومنتانگ بشمول سن یات سین نے یہودی قوم دے وطن کیلئےموافقت دا اظہار کيتا۔[۱۰۲]
مسیحی صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ : مسیحی صہیونیت ، دولت متحدہ وچ مسیحی صہیونیت
کچھ مسیحیاں نے صہیونیت دے عروج تے یہود دے فلسطین وچ پرتن توں پہلے ہی صہیونیت دی حمایت شروع کردتی سی۔ انیندا شپیرہ ، تل ابیب یونیورسٹی دی تریخ دی پروفیسر، ایہ تجویز کردیاں نيں کہ 1840ءکے انجیلی عیسائیت دے بحالی پسنداں نے ایہ عقیدہ یہودی حلفےآں تک منتقل کيتا۔[۱۰۳] انجیلی مسیحیاں دی یہود دی فلسطین وچ نقل مکانی دی توقع تے دولت متحدہ وچ نقل مکانی دے لئی سیاسی ترغیب کاری 1820ء دی دہائی وچ پہلے ہی توں عام سی۔[۱۰۴] پیوریٹن لوکاں وچ یہودی فلسطین دی جانب نقل مکانی دی توقع تے دُعا عام شہ سی۔[۱۰۵][۱۰۶][۱۰۷]
پروٹسٹنٹ مسیحیت علما وچوں اک نمایاں عالم جو یہودکی فلسطین وچ نقل مکانی کےبائبلی عقیدہ دی تشہیر و ابلاغ کردے سن جان نیلسن ڈاربی سی۔اس دا نظریہ تدبيريہ تشہیر صہیونیت توں منسوب اے، خاصکر1840ء وچ جنیوا وچ مسیحیت توں امید،یہود و غیر یہود اُتے دتے گئےاسکے 11 وعظ دے بعد۔[۱۰۸] اُتے ، ہور جداں چ ح سپرجن ،[۱۰۹] حوراٹئس بونر،[۱۱۰]اینڈریو بونر، رابرٹ مرے مچینی [۱۱۱]اور ج ک ریل [۱۱۲] یہودی نقل مکانی دی اہمیت دے متعدد نمایاں تدبیری مشہرین وچوں سن ۔ متعدد انجیل پسندمسیحیاں نے صہیونی نواز نظریات تسلیم کر کے بین الاقوامی سیاست تے خارجہ پالیسی اُتے اثر انداز ہوئے۔
ہیپولیٹس لتؤصتنسکی عیسائیت دا روسی راسخ الاعتقاد کلیسیا نظریاتی سی، جسنوں متعدد سام دشمن مذہبی کتابچےآں دا مصنف وی کہیا جاندا اے، اس نے 1911 ء توں اس گل اُتے زور دینا شروع کيتا کہ روسی یہود نوں فلسطین وچ جاری یہودی نقل مکانی وچ مدد دتی جانی چاہیے ۔[۱۱۳]
اولین نامورصہیونی حامیاں وچ برطانوی وزیر اعظم ڈیوڈ لویڈجارج تے آرتھر جیمز بالفور شامل نيں ، امریکی صدر ووڈرو ولسن تے برطانوی میجر جنرل اورد وینگیٹ جس دی صہیون حامی کارروائیاں کیوجہ توں اس اُتے فلسطین وچ تعیناتی پابندی عائد کيتی گئی۔ کرلیٹن یونیورسٹی دے چارلس مرکلے دے مطابق، مسیحی صہیونیت 1967ء دی چھ روزہ جنگ دے بعد کافی مضبوط ہوئی تے بوہت سارے تدبیری تے غیر تدبیری انجیلی مسیحی ، خصوصا امریکی مسیحی ہن شدت توں صہیونیت دی حمایت کردے نيں ۔[حوالہ درکار]
مارٹن لوتھر کنگ جونیئر اسرائیل تے صہیونیت دا حامی سی اگرچہ اس توں اک صہیون مخالف دوست نوں خط وی منسوب کيتا جاندا اے۔[۱۱۴]اس دی زندگی دے آخری ایام وچ تحریک مقدسین آخری ایام دے بانی جوزف سمتھ نے اعلان کيتا کہ یہود دا ارض اسرائیل دی جانب نقل مکانی دا وقت ہن آچکيا اے۔1842ءماں سمتھ نے یسوع مسیح چرچ تے مقدسین آخری ایام دے داعی اورسن ہائیڈ نوں بیت المقدس بھیجیا تاکہ اوہ یہودی نقل مکانی دے لئی زمین وقف کر سکے۔[۱۱۵]
کچھ مسیحی عرب جو برملا اسرائیل دی حمایت کردے نيں ، انہاں وچ مصنف نونی درویش تے سابقہ(مرتد) مسلمان تے جئے اسرائیل دا مصنف ماگدی عالم شامل نيں [۱۱۶] ایہ دونے مصر وچ پیدا ہوئے۔ لبنانی نژاد امریکی مسیحی صحافیہ اورامریکی مجلس برائے سچ دی بانیہ بریجٹ گبریل ، جو امریکیوں اُتے زور دیندی نيں کہ امریکا، اسرائیل تے مغربی رہتل دے دفاع وچ بے خطر گل کيتاکرن۔[۱۱۷]
اسلامی صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ : مسلم صہیونیت
مسلمان جنہاں آزادنہ صہیونیت دا دفاع کیہ انہاں وچ اسلامی مفکر ،[۱۱۹] اصلاح پسند تے سابقہ محارب جماعت الجماعةالإسلامية جسنوں اقوام متحدہ تے یورپی یونین نے دہشت گرد تنظیم قراردتا [۱۲۰]کے رکن ڈاکٹر توفیق حامد، اطالوی اسلامی برادری دے ثقافتی ادارے دے مہتمم( ڈائریکٹر) شیخ پروفیسر عبد الہادی پلازی [۱۲۱]اور پاکستانی نژاد امریکی دانشور ، صحافی تے مصنف تشبیہ سید ۔[۱۲۲]
أحيانا ً کچھ غیر عرب مسلمان جداں کرد تے بربر نے صہیونیت دی تائید وچ آواز اٹھائی[۱۲۳][۱۲۴][۱۲۵] اگرچہ ہن اکثر اسرائیلی دروز دی نسلاًً بطور عرب نشان دہی کيتی جاندی اے،[۱۲۶] ہزاراں دروز ، اسرائیلی صہیونی دروز ی تحریک وچ شامل نيں ۔[۱۲۷]
تعہدی فلسطین دے دورماں ، عکوی مسلمان عالم اسعد شوکیری تے تنظیم آزادی فلسطین دے بانی احمد شو کیر ی نے فلسطینی عرب قومی تحریک دے نظریات نوں رد کيتا چنانچہ صہیون مخالف تحریک نے انہاں دی مخالفت کيتی ۔[۱۲۸] اوہ صہیونی حکام توں ملدا سی تے تعہد فلسطین دے زمانے توں ہر صہیون نواز عرب تنظیم وچ حصہ لیندا رہیا تے کھلے عام محمد امین الحسینی دے اسلام دے استعمال دے ذریعے صہیونیت اُتے حملے دی مخالفت کردا رہیا۔[۱۲۹]
کچھ بھارتی مسلماناں نے اسلامی صہیون دشمنی دی مخالفت دا اظہار کيتا ۔ اگست 2007ءماں ، کل ہند تنظیم آئمہ و مسیتاں دے اراکین مع صدر تنظیم مولانا جمیل الیاس نے اسرائیل دا دورہ کيتا۔بعد وچ اسرائیلی حکام دے نال ملکر اعلامیہ جاری کيتا گیا جس وچ بھارتی مسلماناں دے جانب توں اسرائیل دی طرف امن تے خیر سگالی دا اظہار کيتا گیا۔ جس توں اسرائیلی یہود تے بھارتی مسلماناں دے درمیان مذاکرات دا شروع ہوئے تے اس تصور نوں مسترد کيتا گیا کہ اسرائیلی۔ فلسطینی تنازع مذہبی نوعیت دا اے۔[۱۳۰]اس دورہ کاانتظام امریکی یہودی انجمن نے کيتا سی، جس دا مقصد اسلامی دنیا وچ اسرائیل دی حیثیت دے بارے بمعنی مذاکرات دا فروغ دینا سی۔ایہ رائے دتی گئی کہ ایہ دورہ اسرائیل دی جمہوری حیثیت نوں سمجھنے وچ مسلم دنیا خصوصا مشرق وسطی دے مسلماناں دے ذہن نوں آشکار کریگا۔[۱۳۱]
ہندو صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحہ : اسرائیل بھارت تعلقات تے ہندتوا
1948ءماں قیام اسرائیل دے بعد ، بھارتی سیاسی جماعت کانگریس دی حکومت نے صہیونیت دی مخالفت کيتی ۔ کچھ مصنفاں دا کہنا اے ایسا اس لئی کيتا گیا تاکہ رائے شماری وچ مسلمان ووٹ حاصل کیتے جاسکن ۔[۱۳۲] اُتے قدامت پسند ہندو قومیت پسنداں نے سنگھ پریوار دی قیادت وچ برملا صہیونیت دی حمایت کی، یونہی وینائیک دمودار سورکار تے سیندا رام گوئل و ہور ہندو قومیت پسند دانشوراں نے وی حمایت کيتی۔[۱۳۳] برطانوی استعماری راج وچ صہیونیت نوں بطور یہودی وطن واپسی و تحریک قومی آزادی دے دیکھے جانے نے بوہت سارے ہندو قومیت پسنداں دی دلچسپی اپنے جانب مبذول کی، جوخود اپنی برطانوی استعماری راج توں آزادی تے تقسیم ہند نوں عرصے توں مغلوب ہندو آزادی ہی دیکھدے سن ۔
اک بین الاقوامی مساحت (سروے) دے مطابق بھارت دنیا بھر وچ سب توں ودھ کے اسرائیل نواز ملک اے۔[۱۳۴]حالیہ دناں وچ قدامت پسند بھارتی سیاسی جماعتاں تے تنظیماں صہیونیت دی تائید کردی نظر آندیاں نيں ۔[۱۳۵][۱۳۶]جس دی وجہ توں ہندتوا تحاریک اُتے کھبے بازو دے نظریات دے حاملین حملے کردے تے یہودی دھڑاں توں ملکر سازش کرنے دے الزامات لگاتےبھی نظر آندے نيں ۔[۱۳۷]
صہیون مخالفت
[سودھو]مرکزی صفحات : صہیون مخالفت تے صہیون مخالفت دا خط زمانی
ہور دیکھو : ، ، غیر صہیونیت , نويں صہیون مخالفت،اسرائیلی حکومت اُتے تنقید تے صہیونی قابضہ نظریۂ سازشی حکومت
صہیونیت دے خلاف بوہت سارے مسلمان دانشور و علما جداں شیخ عمران حسین ،اوریا مقبول، ڈاکٹر اسرار احمد و ہور قران و حدیث دے درج ذیل حوالے دیندے نيں
اللہ تعالیٰ دا فرما ن اے: وَحَرَامٌ عَلَى قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا أَنَّهُمْ لَا يَرْجِعُونَ [۱۳۸]
ترجمہ:اور جس بستی(یروشلم) نوں اساں ہلاک کر دتا اس اُتے لازم اے کہ اوتھے دے لوک(یہود) پلٹ کر (حکمران بنکر) نئيں آئیاں گے[۱۳۹]
آپ صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم نے فرمایا ”بیت المقدس(یروشلم) دی آبادی یثرب (مدینہ) دی ویرانی اے اوریثرب دی ویرانی وڈی جنگ دا ظہور اے “(ابوداؤد، مسند احمد، طبرانی، مستدرک، مصنف ابن ابی شیبہ)[۱۴۰]
صہیونیت دی مختلف تنظیماں تے افراد دی اک وسیع تنوع دی جانب توں مخالفت ہُندی اے۔ انہاں مخالفین وچوں کچھ لادین (سیکولر یا علمانی) یہود [۱۴۱]، یہودیت دی سابقہ سویت اتحاد دی کچھ شاخاں ( سطمر حاسیدیت تے ناطوری کاردا )[۱۴۲]، اسلامی دنیا تے فلسطین وچ نيں۔ صہیونیت دی مخالفت مختلف وجوہات دی بنا اُتے کيتی جاندی اے جداں : فلسطین اُتے قبضۂ زمین نوں ناجائز جاننا اورنسلی امتیاز۔ عرب ریاستاں خاص طور اُتے صہیونیت دی مخالف نيں ، جنہاں دا مننا اے کہ صہیونیت ہی 1948ء دی فلسطینی بیدخلی دی ذمہ دا ر اے۔ افریقی میثاق برائے انسانی تے قومی حقوق جس دی 2014ء تک 53افریقی ملکاں نے توثیق دی ، اس دے مقدمہ وچ صہیونیت مع استعماریت ، استعمار نوازی ، متشدد خارجی فوجی چھونیاں ،نسلی امتیاز تے ہر قسم دے تفریق دے خاتمہ دا عہد شامل اے ۔[۱۴۳][۱۴۴]
صہیونیت دی مخالفت ہور وجوہات دی بنا اُتے اسرائیل دے قیام توں پہلے کئی یہود نے وی دی ، انہاں دا خیال سی کہ صہیونیت یہود ی قوم دے وجود دے لئی روحانی تے فطری طور اُتے پر خطر اے ۔[۱۴۵]سانچہ:Page needed
1945ء وچ امریکی صدر فرینکلن ڈ ۔روزولٹ سعودی بادشاہ ابن سعود توں ملے ۔ ابن سعود نے اس امر دی نشان دہی دی کہ یہود دے خلاف جرائم دا ارتکاب تاں جرمنی دی جانب توں ہويا جس دی پاداش وچ جرمنی نوں سزا ملنی چاہیے نہ کہ فلسطینی مسلماناں توں زمین چھیننی جائے۔ روزولٹ نے واپسی اُتے اس فیصلے اُتے پہنچیا کہ اسرائیل فقط طاقت دے زور اُتے قیام پزیر ہوسکدا اے۔[۱۴۶]
کاتھولک چرچ تے صہیونیت
[سودھو]مرکزی صفحات: مقدس کرسی و اسرائیلی تعلقات ، استبدالیت تے رومی کاتھولک عیسائت تے عیسائت و ضدسامیت
کاتھولک کلیسیا دا صہیونیت دے جواب وچ اولین رد عمل سخت مخالفت وچ سی۔ 1897ء دے بازل اجتماع دے فورا ًبعد ، نیم باضابطہ کاتھولک جسنوں( یسوعی تصنیف کردے نيں ) جریدہ سویلیندا کاتھولکہ نے سیاسی صہیونیت اُتے مسیحی شرعی فتویٰ دتا : ’’الناصرة دے عیسی ٰ ؑ دی پیشنگونی نوں پورا ہوئے 1827 برس مکمل ہوئے ..... (یروشلم دی تباہی دے بعد ) یہود نوں تمام اقوام وچ غلام بننا سی تے انہاں نوں آخرالزمان تک فلسطین توں باہر رہناتھا ‘‘ یہود نوں فلسطین دے حاکم بنکر واپس نئيں آنے دینا چاہیے : مقدس کتاباں دے مطابق،یہود نوں ہمیشہ ہور اقوام وچ منتشر تے در بدر پھرنا اے، تاکہ نہ صرف ایہ کہ اوہ مقدس کتاباں تے وجود توں عیسی ؑ ٰ دی گواہی دتیاں
پر، 1903ء وچ چھیويں صہیونی مجلس دے بعد تے وفات توں چھ ماہ پہلے تھیوڈور ھرتزل جنوری 1904ء وچ روم گیا ، تاکہ کسی قسم دی حمایت حاصل کرسکے ۔ 22جنوری نوں ، ھرتزل سب توں پہلے پاپائی وزیر خارجہ کارڈینل رافیل میری دتی وال توں ملا۔ اس دے ذاتی روزنامچہ دی یاداشتاں دے مطابق ، کارڈینل دی تاریخِ اسرائیل دی تاویل اوہی سی جو کاتھولک چرچ کيتی سی ، لیکن اس نے یہود نوں کاتھولک عیسائی بننے نوں کہیا۔ تن دن بعد ، ھرتزل پوپ پئیس ایکس توں ملیا ، جس نے اوہی پہلا جواب دتا کہ اس شرط اُتے اس دی حمایت ہوسکدی اے کہ جے یہود عیسائیت اختیار کر لین تے نال ہی ایہ کہیا کہ اسيں اس تحریک دی حمایت کرنے اُتے مختار نئيں … یہود نے ساڈے معبود نوں تسلیم نئيں کيتا، اس لئی اسيں یہودی قوم نوں تسلیم نئيں کردے۔ 1922ء وچ ايسے جریدے دے ویانا دے نمائندے نے اک قطعہ شائع کيتا ’’ سام دشمنی یہودی غرور دے خلاف اک ناگزیراور طبعی رد عمل دے علاوہ کچھ نئيں اے ..... کاتھولک سام دشمنی اخلاقی حد دے اندر رہ کرہروہ ضروری طریقہ اختیار کردا اے جس سےمسیحی قوم اپنے صریح دشمن توں محفوظ رہے‘‘۔[۱۴۷] بہرحال ایہ سوچ اگلے پنجاہ سالاں وچ تبدیل ہوئی، 1997ء تک جدوں ویٹیکن مذاکرہ منعقد ہويا ،پوپ جان پال دوم نے سام دشمنی دی بطور عیسائیاں دی اختراع دا انکار کيتا تے کہیا ’’ اوریہودپر قیاس کردہ (تصلیب عیسی ٰ کا) جرم تے انہاں توں متعلق عہد نامہ جدید دے غلط تے ناجائز تاویلات کافی زمانے تک گردش کردی رہیاں ، جس نے اس قوم دے خلاف جذبات نوں بھڑکایا‘‘۔[۱۴۸]
صہیونیت دی توضیح بطوراستعماری یا نسلی تخلیص
[سودھو]صہیونیت دی تشریح بطور جدید استعماریت دے وی کيتی جاندی رہی اے ،اور اس پہ ناجائز قبضہ نوں بڑھاوا دینے ، فلسطیناں دی فلسطین توں بیدخلی تے انہاں اُتے تشدد کرنےکی وجہ توں تنقید کيتی جاندی رہی اے ۔صہیونیت دی تشریح بطور استعماری قوت کرنے والےآں وچ ہور دے علاوہ نور الدین مصالحة، گیرشون شفیر، مائیکل پرائر، ایلان پاپہ تے باروخ کیمرلینگ شامل نيں ۔[۱۴۹]
کچھ تے لوک جداں شلومو اویننیری تے مچل بارڈ صہیونیت نوں استعماری تحریک دی بجائے اک قومی تحریک دے دیکھدے نيں جو فلسطینی قومی تحریک توں نبرد آزما اے۔[۱۵۰] جنوبی افریقی ربی داؤد ہوفمین نے صہیونیت دے بطور استعماری آبادکاری دے منصوبہ دے دعوی نوں رد کيتا بلکہ اسنوں اثباندی کارروائی (مثبت نسلی امتیاز) دا قومی منصوبہ قرار دیااور ایہ کہ اسرائیل وچ عہد قدیم توں یہودی موجودگی دا غیر شکستہ تسلسل رہیا اے۔[۱۵۱]
نؤام چومسکی، جان پ کوئیگلی، نورمصالحہ تے چیرئل روبنبرگ نے صہیونیت اُتے تنقید دی تے کہیا کہ ایہ ناجائز طور اُتے زمین اُتے قابض اے تے فلسطینیاں نوں بیدخل کردی اے۔[۱۵۲]
اسحاق ڈیوتشر نے اسرائیلیاں نوں مشرق وسطی دے پروسی کہیا ، جنہاں نے 15 لکھ فلسطینییاں نوں بیدخل کر کے ٹُٹ سئگ (ازجرمن : مہلک و عاجل فتح) حاصل کيتی تے ویہويں صدی دی آخری استعماری آخری قوت اے۔[۱۵۳]
ایڈورڈ سعید تے مائیکل پرائر دعوی کردے نيں کہ فلسطینیاں نوں بیدخل کرنے دا نظریہ آغاز صہیونیت توں ہی اے ، اوہ 1895ء دی ھرتزل دی روزنامچے دا حوالہ دیندے نيں کہ جو واضح کہندی اے کہ اسيں غریب آبادی نوں حدودسے باہر بیدخل کرنے دی خفیہ کوشش کرن گے، بیدخلی تے غریباں نوں ہٹانے دی کارروائی مخفی تے محتاط ہونی چاہیے۔[۱۵۴] اس قول اُتے افرائیم کارش نے تنقید دی کہ ایہ قول ھرتزل دی منشا نوں تدلیسی انداز توں پیش کردا اے [۱۵۵] بلکہ اوہ اس قول نوں فلسطینی پروپیگنڈا قرار دیندا اے۔ اوہ کہندا اے کہ اس توں ھرتزل دا مطلب یہود دی خریدتی گئی زمیناں اُتے مسکون فلسطینی لوکاں دی رضاکارانہ طور اُتے کسی دوسری جگہ اُتے آبادکاری سی تے روزنامچہ دی مذکورہ یاداشت دا مکمل متن کچھ ایويں سی’’ اور ایہ کہنے دی ضرورت نئيں کہ اسيں احتراما ہور مذاہب دے لوکاں نوں برداشت کرن گے تے انہاں دے املاک ، جائداد ، آبرو تے آزادی دی طاقت دے سخت ترین ذرائع کینال حفاظت کرن گے۔اور ایہ دنیا دے لئی اک نواں پہلو ہوئے گا جس وچ مثال قائم کرن گے، جے ایداں دے کوئی لوک ہوئے (جو اپنی زمین بیچنے اُتے راضی نہ ہوئے )تو اسيں انہاں نوں چھڈ کے اپنی تجارت تے ایسی جگہاں دی جانب موڑاں گے جو ساڈی ہاں‘‘۔ [۱۵۶][۱۵۷]ڈیر یک پنسلار کہندا اے کہ ھرتزل نے شائد جنوبی امریکا تے فلسطین نوں زیر غور رکھیا ہوگاجب اس نے ڈائری وچ بیدخل کرنے دے بارے وچ لکھیا سی،[۱۵۸] والٹر لیقور دے مطابق اگرچہ بوہت سارے صہیونیاں نے(پر امن) منتقلی تجویز کيتی سی جو باضابطہ صہیونی پالیسی نئيں سی تے 1918ء وچ داوید بن گوریان نے اس تجویز نوں سختی سےمسترد کردیاسی۔[۱۵۹]
ایلن پاپہ دی رائے وچ صہیونیت دا نتیجہ نسلی تخلیص دی صورت وچ ہويا۔[۱۶۰] ایہ نظریہ ہور نويں مورخین دے نظریے توں انحراف اے جداں بینی موریث ، جو فلسطینی بیدخلی نوں قبول تاں کردا اے مگر اس بیانیے نوں جنگی سیاق و سباق وچ رکھدا اے نہ کہ نسلی تخلیص وچ ۔[۱۶۱] جدوں بینی مورث توں فلسطینیاں دی لد تے رملہ سےبیدخلی دا پُچھیا گیا تاں اسنے جواب دتا کہ تریخ وچ ایسی مثالاں موجود نيں جو نسلی تخلیص دا جواز پیش کردیاں نيں ۔ مینوں معلوم اے کہ 21واں صدی دے اس وقت وچ ایہ اصطلاح مکمل منفی اے لیکن جدوں انتخاب نسلی تخلیص تے نسل کشی یعنی آپ دتی قوم دی بربادی دے درمیان ہوئے تاں وچ نسلی تخلیص ہی نوں ترجیح دیندا ہون۔[۱۶۲]
صالح عبد الجواد، نور الدین مصالحہ ، مائیکل پرائر ، ایان لسٹک تے جان روزنے صہیونیت نوں فلسطینیاں دے خلاف تشدد کرنے اُتے تنقید دی ، جداں دیر یاسین قتل عام، صابرہ تے شاتیلا قتل عام تے مسجد ابراہیم قتل عام۔[۱۶۳]
1938ء وچ گاندھی نے صہیونیت نوں مسترد کيتا، ہندو تے مسلم ریاستاں دے درمیان تقسیم ہند اورفلسطین وچ یہودی قومی وطن کےقیام دا موازنہ کردے ہوئے انہاں دا کہنا سی کہ’’ ایہ اک مذہی امر اے لہذا اسنوں طاقت دے بل بوتے اُتے نافذ نئيں ہونا چاہیے۔وہ لکھدے نيں کہ فلسطین عرباں دا اے بالکل جداں انگلستان انگریزاں دا اے یا فرانس فرانسیسیاں دا اے ۔ عرباں اُتے یہود نوں مسلط کرنا غیر انسانی تے اُتے خطا اے . . . .یقینا خوددار عرباں وچ تخفیف کر کے فلسطین نوں یہود دے لئی جزوی یا مکمل طور اُتے یہودی قومی وطن قرار دینا ، انسانیت دے خلاف جرم اے۔ یہود فلسطین وچ صرف عرباں دی عنایت توں ہی آباد ہوئے سکدے نيں ، انہاں نوں عرباں دے دل اپنی جانب مائل کرنے دی کوشش کرنی چاہیے‘‘۔[۱۶۴] اس سب دے باوجود گاندھی دا صہیونیت دی مخالفت توں تائید کيتی جانب تبدیل ہُندا میلان اس قول توں واضح ہُندا اے ، جو انہاں نے امریکی صحافی لوئس فسشرکو 1946ءماں دتا ’’یہود دا فلسطین وچ اُتے چنگا خاصا دعوی اے، جے عرب فلسطین اُتے دعوی رکھدے نيں تاں ، یہود دا دعوی انہاں توں پیشترزمانے دا اے ‘‘۔[۱۶۵]
جس دا جواب اقبالؒ نے ہسپانیہ اُتے مسلماناں دا دعوی ٰ کر کے دتا
ہےخاکِ فلسطاں پہ یہودی کااگرحق
ہسپانیہ پرحق نئيں کیوں اہلِ عرب کا[۱۶۶]
علامہ اقبالؒ نے اپنی زندگی دے آخری سال اپنے خدشےآں و جذبات دے اظہار دے لئی اک طویل تاریخی بیان دتا جو 26 جولائی 1937ء نوں لاہور دے موچی دروازہ دے مسلم لیگ دے تاریخی جلسہ عام وچ پڑھیا گیا تے مشہور اخبار ’’نیوٹائمز‘‘ وچ شایع ہويا۔ [۱۶۷]
علامہ اقبالؒ نے کہیا ’’ماں آپ لوکاں نوں اس امر دا یقین دلاندا ہاں کہ عرباں دے نال جو ناانصافی کيتی گئی اے وچ اسنوں ايسے شدت توں محسوس کردا ہاں جس شدت توں ہر اوہ شخص اسنوں محسوس کردا اے جسنوں مشرق نیڑے دے حالات دا تھوڑا بہت علم اے۔ وچ سمجھدا ہاں کہ حالے پانی سر توں نئيں گزرنے پایا تے انگریز قوم نوں بیدار کر کے اس گل اُتے آمادہ کيتا جا سکدا اے کہ اوہ انہاں وعدےآں نوں پورا کرے، جو اس نے انگلستان دے ناں پرعرباں دے نال کیتے سن بہرحال ایہ امر کسی حد تک موجب اطمینان اے کہ برطانوی پارلیمنٹ وچ اس موضوع اُتے حال ہی وچ جو بحث ہوئی اے، اس وچ تقسیم فلسطین دے مسئلے دا کوئی دو ٹوک فیصلہ نئيں کيتا گیا۔
لہٰذا اس موقعے توں فائدہ اٹھا کے مسلمانانِ عالم نوں چاہیے کہ پوری بلند آہنگی دے نال اعلان کرن کہ برطانیہ دے مدبر جس عقدے دا حل تلاش کرنے دی کوشش کر رہے نيں، اس دا تعلق صرف فلسطین تک محدود نئيں، بلکہ اوہ اک سرے توں دوسرے سرے تک پورے عالم اسلام نوں بری طرح متاثر کر رہیا اے۔
جے تاریخی پس منظر نوں سامنے رکھ دے اس دا مطالعہ کيتا جائے، تاں صاف نظر آندا اے کہ ایہ معاملہ خالصتاً تے کلیتاً مسلماناں دا معاملہ اے ،تریخ اس گل اُتے شاہد اے کہ جدوں حضرت عمرؓ بیت المقدس تشریف لے گئے سن تے اس واقعے اُتے وی اج تیرہ سو برس دا عرصہ گزرچکيا اے تاں انہاں دی تشریف آوری توں مدتاں پہلے یہودیاں دا فلسطین دے نال کوئی تعلق باقی نئيں رہیا سی یہودیاں نوں فلسطین توں زبردستی نئيں کڈیا گیا سی بلکہ جداں کہ پروفیسر ہاکنگز دی رائے اے، اوہ اپنی خوشی توں دوسرے ملکاں وچ چلے گئے سن تے انہاں دے مصحف مقدس دا بیشتر حصہ وی فلسطین توں باہر ہی قلم بند کيتا گیا سی۔
مشرق نیڑے دے مسلماناں دے بارے وچ برطانوی شہنشاہیت دے مذموم ارادےآں نوں جس بری طرح رائل کمیشن نے اس رپورٹ وچ بے نقاب کيتا اے اس دی مثال پہلے کدی نظر نئيں آئی۔ فلسطین نوں یہودیاں دا قومی وطن بنانے دی تجویز تاں محض اک بہانہ اے اصلیت ایہ اے کہ مسلماناں دی اس مقدس تے مذہبی سرزمین اُتے اپنا مستقل انتداب قائم رکھ دے برطانوی شہنشاہیت خود اپنے لئی اک نواں ٹھکانہ پیدا کر رہی اے ایہ اقدام اک خطرناک تجربہ اے تے برطانوی پارلیمنٹ دے اک رکن نے وی اسنوں خطرناک تجربے ہی توں تعبیر کيتا اے۔
عرباں نوں جس جس طریقے توں تنگ کر کے اپنی ارض مقدس جس اُتے مسجد عمرؓ قائم اے، فروخت کرنے اُتے مجبور کيتا گیا اے اس وچ اک طرف تاں مارشل لا جاری کر دینے دی سخت دھمکیاں نيں تے دوسری طرف عرباں دی قومی فیاضی تے انہاں دی روايتی مہمان نوازی دے جذبات لطیف نوں برانگیختہ کرنے دی وی کوشش کيتی گئی اے۔ ایہ طرز عمل گویا اس گل دا ثبوت اے کہ برطانوی تدبر دا ہن دیوالیہ نکل چکيا اے۔
یہودیاں نوں زرخیز اراضی دی پیش کش کر کے تے عرباں نوں پتھریلی بنجر زمین دے نال کچھ نقد رقم دے کے راضی کرنے دی کوشش قطعاً کسی سیاسی ہوش مندی دا ثبوت نئيں ایہ تاں اک ادنیٰ درجے دی حقیر سودے بازی اے جو یقینا اس عظیم الشان قوم دے لئی موجب ننگ تے باعث شرم اے جس دے ناں اُتے عرباں توں آزادی دا وعدہ کيتا گیا سی تے ایہ وعدہ وی کيتا گیا سی کہ انہاں دے درمیان اک مشترکہ ومتحدہ وفاق قائم کر دتا جائے گا۔
دوسرےیہ کہ عرباں نوں چاہیے کہ اوہ اپنے قومی مسائل اُتے غور و فکر کردے وقت عرب ملکاں دے بادشاہاں دے مشوراں اُتے اعتماد نہ کرن کیونجے بحالات موجودہ انہاں بادشاہاں دی حیثیت ہر گز اس قابل نئيں کہ اوہ محض اپنے ضمیر و ایمان دی روشنی وچ فلسطین دے متعلق کسی صحیح فیصلے یا کسی صائب نتیجے اُتے پہنچ سکن۔ تیسرے ایہ کہ اج مسئلہ فلسطین دے بارے وچ ایشیا دے تمام آزاد اسلامی ملکاں دی حمیت و غیرت دا امتحان اے خواہ اوہ ملکاں عرب نيں یا غیر عرب۔ منصب خلافت دی تنسیخ دے بعد عالم اسلام دے لئی ایہ پہلا بین الاقوامی مسئلہ اے جس دی نوعیت بیک وقت مذہبی تے سیاسی اے تے جس توں نبرد آزما ہونے دے لئی زمانے دی طاقتاں تے تریخ دے تقاضے آزاد اسلامی ملکاں نوں پکار رہے نيں۔[۱۶۸]
15 اکتوبر 1937ء وچ قائد اعظم محمد علی جناحؒ نے لکھنؤ وچ آل انڈیا مسلم لیگ دے سالانہ اجلاس وچ خطبہ صدارت پیش کردے ہوئے کہیا سی: ’’اب وچ مسئلہ فلسطین دے بارے وچ کچھ کہنا چاہندا ہاں جس دا مسلمانانِ ہند اُتے گہرا اثر پيا اے۔ برطانیہ دی پالیسی شروع توں آخر تک عرباں نوں دھوکھا دینے دی رہی اے۔ برطانیہ نے پہلی جنگ عظیم دے دوران عرباں توں کیتے گئے اُس وعدے نوں پورا نئيں کيتا جس وچ عرباں نوں مکمل آزادی دی ضمانت دتی گئی سی۔ عرباں دے نال جھوٹھے وعدے کے دے بر طانیہ نے بدنام زمانہ اعلانِ بالفور دے ذریعے اپنے آپ نوں عرباں اُتے مسلط کر دتا تے یہودیاں دے لئی اک قومی وطن بنانے دی پالیسی دے بعد ہن برطانیہ فلسطین نوں دو حصےآں وچ تقسیم کرنا چاہندا اے۔ جے اسنوں نافذ کر دتا گیا تاں عرباں دے اپنے وطن وچ انہاں دی آرزوواں تے تمناواں دا خون ہوئے جائے گا۔ وچ صرف مسلمانانِ ہند دی ہی نئيں بلکہ مسلمانانِ عالم دی ترجمانی کر رہیا ہاں تے تمام انصاف پسند تے فکر و نظر رکھنے والے لوک میری تائید کرن گے جدوں ميں ایہ کہندا ہاں کہ جے برطانیہ نے عرباں توں کیتے گئے اپنے وعدےآں نوں پورا نہ کيتا تاں اس دا مطلب ایہ ہوئے گا کہ برطانیہ اسلامی دنیا وچ اپنی قبر خود کھود رہیا اے۔ وچ محسوس کر رہیا ہاں کہ برطانوی حکومت فلسطینی عرباں دے خلاف تشدد اُتے اُتر آئی اے۔ چنانچہ آل انڈیا مسلم لیگ دی جانب توں ميں اُنہاں نوں پیغام دینا چاہندا ہاں کہ مسلمانانِ ہند اس منصفانہ تے جرأت مندانہ جدوجہد وچ فلسطینیاں دی ہر ممکن مدد کرن گے‘‘ [۱۶۹]
قائد اعظمؒ نے فلسطین وچ اسرائیل دے قیام دی مخالفت کيتی تے امریکی تے برطانوی حکومت نوں مجرم قرار دیندے ہوئے تقریر وچ ایہ وی کہیا: ”… امریکی تے برطانوی حکومتاں کان کھول کر سن لاں، پاکستان دا بچہ بچہ تے تمام اسلامی دنیا اپنی جاناں دے کے انہاں توں ٹکرا جاواں گے تے فرعونی دماغ نوں پاش پاش کر دیؤ گے… ‘‘ 8 نومبر 1945ء نوں قیصر باغ بمبئی [۱۷۰]
مئی - جون 1950ءماں پاکستان دے پہلے وزیر اعظم لیاقت علی خان دے دورہ امریکا دے دوران امریکی صنعت و تجارت دے قائدین نےان نال ملاقات کيتی تے پاکستان دے اسرائیل نوں تسلیم کر لینے دی صورت وچ ہر قسم دی عسکری تے معاشی امداد دی یقین دہانی کروائی ، امریکی صنعتکاراں نے اس پیشکش کیتی نويں ریاست پاکستان کیلئےاہمیت وی واضح کيتی۔ اُتے لیاقت علی خان نے اپنے دھیمے انداز وچ جواب دتا، ’’حضرات! ہماریا ایمان برائے فروخت نئيں‘‘[۱۷۱]
عمران خان از ٹویٹر @ImranKhanPTI جب بھارت و اسرائیل وچ رہنما محض ووٹاں دے لئی اخلاقی دیوالیہ پن وچ کمشیر/مغربی پٹی اُتے عالمی قوانین، سلامتی کونسل دی قرارداداں تے اپنے آئین دے برعکس قبضہ جمائے رکھنے دا نعرہ لگاندے نيں تاں کيتا عوام نوں غصہ نئيں آندا تے اوہ انہاں توں پُچھدے نئيں کہ انتخاب جیتنے دے لئی آخر کس حد تک جاؤ گے؟
8 اپریل 2019ء[۱۷۲]
شہباز شریف از ٹویٹر @CMShehbaz اے مغرب ، بیت المقدس مسلماناں دے لئی سرخ لکیر اے ! @RT_Erdogan دی پکار اُتے جاگو جے آپ دے لئی ایہ ارضی تنازع اے تاں اقبال پوچھدا اے ہےخاکِ فلسطاں پہ یہودی کااگرحق ہسپانیہ پرحق نئيں کیوں اہلِ عرب کا امت کوقبلہ اول دی حرمت دی حفاظت دے لئی متفق باالرائے آواز اٹھانی ہوئے گی
7 دسمبر 2017ء[۱۷۳]
صہیونیت دی توضیح بطور نسل پرستی
[سودھو]ہور دیکھو : اسرائیل تے صہیونیت وچ نسل پرستی، اسرائیل ، فلسطینی تے اقوام متحدہ ؛ تے اسرائیل تے (جنوبی افریقی) نسلی امتیاز دی مماثلت
ڈیوڈ بن گوریان نے کہیا سی ’’یہودی ریاست دے شہریاں وچ ، مذہب ،نسل ، جنس تے طبقہ دی بنیاد اُتے امتیاز نئيں بردا جائے گا‘‘۔[۱۷۴] ايسے طرح ویلادیمیر جابوتنسکی نے زور دیا’’ اقلیت نوں بے دفاع نئيں چھڈیا جائیگا. . . جمہوریت دا مقصد اس گل کيتی ضمانت دینا اے کہ اقلیت وی ریاستی پالیسی اُتے اثر انداز ہوسکدی اے ‘‘۔[۱۷۵]
پر ، صہیونیت دے ناقدین اسنوں استعماری[۱۷۶] یا نسل پرست[۱۷۷] تحریک گرداندے نيں۔ مؤرخ اوی شالم دے مطابق ، صہیونیت دی تمام تر تریخ مقامی آبادی دے خلاف گہرے بغض تے اہانت توں بھری پئی اے۔ فیر شالم نے تلافی دے لئی ایہ نقطہ پیش کيتا کہ صہیونیت وچ ہمیشہ ایداں دے لوک موجود رہے نيں جنہاں نے اس رویے اُتے تنقید دی ۔ شالم نے احد ہام دی مثال دی، جس نے 1891 ءکے فلسطینی دورے دے بعد ، صہیونی آبادکاراں دے متشدد رویے تے سیاسی نسلياتی مرکزیت دے خلاف تنقیدی مقالےآں دا اک سلسلہ شائع کيتا۔ہام نے لکھیا کہ ’’صہیونی عرباں توں سفاکی تے عنادسے پیش آندے نيں ، انہاں دی حدود وچ بے جا مداخلت کردے نيں ، انہاں نوں بے وجہ شرمناک انداز توں پیٹا جاندا اے تے اس بارے شیخی بگھاری جاندی اے ،اور کوئی وی اس سبکی تے خطرناک رجحان دی تحقیق دے لئی تیار نئيں ، واحد بولی جو عرباں نوں سمجھ آندی اے اوہ صرف طاقت دی اے ‘‘۔[۱۷۸] کچھ تنقیداں وچ ایہ گل ظاہر ہوئی کہ درحقیقت یہودیت وچ نسل پرستی دی وجہ اسکانظریہ برگزیدہ قوم اے ۔[۱۷۹][۱۸۰]
دسمبر 1973ء وچ ، اقوام متحدہ نے قرارداں دا اک سلسلہ منظور کيتا جنہاں وچ جنوبی افریقہ دی مذمت کيتی گئی تے پرتگالی استعماریت ، (جنوبی افریقی )نسلی امتیاز تے صہیونیت دے درمیان اک ناپاک اتحاد دا حوالہ شامل کيتا گیا۔[۱۸۱]اس دورماں اسرائیل تے جنوبی افریقہ وچ باہمی تعاون بہت تھوڑا سی ،[۱۸۲] اگرچہ انہاں دونے نے 1970ء دے عشرے وچ نیڑےی تعلقات استور کیتے۔[۱۸۳] جنوبی افریقی نسلی امتیازوی حکومت تے فلسطینیاں دے لئی اسرائیلی پالیسیاں وچ مماثلتاں قائم کيتیاں گئیاں ، جنہاں نوں صہیونی سوچ وچ نسل پرستی دیاں مثالاں قرار دتا گیا۔[۱۸۴][۱۸۵][۱۸۶]
1975ء وچ اقوام متحدہ مجلس عمومی نے قرارداد 3379منظور دی ، جس نے صہیونیت نوں نسل پرستی تے نسلی امتیاز دی اک قسم قرار دتا۔ اس قرارداد دے مطابق ، برتری دا کوئی وی نسلی امتیازوی نظریہ سائنسی اعتبار توں نادرست ، اخلاقاً قابل مذمت ، سماجی طور اُتے ناجائزاور خطرناک اے۔ اس قرارداد نے فلسطینی مقبوضہ علاقےآں ، زمبابوے تے جنوبی افریقہ نوں نسل پرست حکومتاں دی مثال قرار دتا۔اس قرارداد نوں سویت اتحاد دی جانب توں پیش کيتا گیا ، جسنوں اسرائیلی حمایت برائے جنوبی افریقی نسلی امتیازوی حکومت دے الزامات دے دوران عرباں تے افریقی ملکاں دی عددی تائید توں منظور کيتا گیا۔[۱۸۷] امریکی ترجمان ڈینئل پیٹرک موئینیہن نے اس قرارداد پربھر پور تنقید دی تے اسنوں فحش تے اقوام متحدہ نوں ایذا پہچانے والی قرارداد کہیا۔[۱۸۸] 1991ء وچ اسرائیل دے میڈرڈ کانفرنس وچ شرکت نہ کرنے دی دھمکی دے بعد[۱۸۹]اقوام متحدہ مجلس عمومی قرارداد46\86 [۱۹۰]کے ذریعے توں منسوخ کيتی گئی۔
’’ اس بدنام حرکت نوں ریاستہائے متحدہ امریکا. . . .نہ تسلیم کردا اے ، نہ پاسداری کريں گا تے اس پرکدی موافقت اختیار نہ کريں گا. . . .یہ جھوٹھ اے کہ صہیونیت نسلی تعصب دی اک قسم اے۔ ایہ اک بے انتہا واضح حقیقت اے کہ یہ(صہیونیت) ایسی نئيں۔‘‘[۱۹۱] ڈینئل پیٹرک موئینیہن ،1975ء وچ 3379قرارداد منظور ہونے دے بعد اقوام متحدہ مجلس عمومی وچ تقریر کردے ہوئے۔
جنوبی افریقہ ، ڈربن وچ منعقدہ 2001 ء دی نسل پرستی اُتے اقوام متحدہ کانفرنس دے سلسلے وچ عرب ملکاں صہیونیت نوں نسل پرستی توں جوڑنے دی کوشش کردے رہے[۱۹۲] جواب وچ امریکا تے اسرائیل نے کانفرنس چھوڑدی ۔ کانفرنس دے حتمی اعلامیہ وچ صہیونیت نوں نسل پرستی توں منسلک نئيں کيتا گیا۔اسی سلسلے وچ منعقد کيتی گئی انسانی حقوق دی کانفرنس نے دوسری جانب ، صہیونیت نوں نسل پرستی دے مساوی قرار دتا تے اسرائیل نوں نسل پرست جرائم بشمول قتل عام تے نسلی تخلیص کیوجہ توں ملامت کيتی۔[۱۹۳]
صہیونیت دے حامیین جداں کھائیم ہرذوگ ، دلیل دیندے نيں کہ ایہ تحریک غیر نسل پرست اے تے اس وچ کوئی نسلی پہلو شامل ننيں۔[۱۹۴]
حاریدی یہودیت تے صہیونیت
[سودھو]ہور دیکھو: حاریدیت تے صہیونیت
بوہت سارے حاریدی راسخ العقیدہ تنظیماں صہیونیت دی مخالفت کردیاں نيں ، اوہ صہیونیت نوں اک سیکولر تحریک دے طور اُتے دیکھدی نيں۔ اوہ قومیت نوں بطور نظریہ مسترد کردے نيں تے صرف یہودیت نوں ہی اوہ مذہب قرار دیندے نيں جو ریاست توں مبرا اے ۔ اُتے کچھ حاریدی تحاریک (جداں 2010ء توں شاس) الاعلان خود نوں صہیونی تحریک توں ملحق کردی اے۔
حاریدی علما (ربی) اسرائیل نوں ہلاخاہوی(شرعی) یہودی ریاست نئيں مندے کیونجے اس دی حکومت سیکولر اے ۔ لیکن اوہ یہود دے مذہبی عقائد برقرار رکھنے دی ذمہداری لیندے نيں تے چونکہ اکثر اسرائیلی شہری یہودنيں ، اوہ اس لائحہ عمل دی اسرائیل وچ پیروی کردے نيں ۔ ہور اسرائیلی ریاست دے امکان نوں مسترد کردے نيں ، کیونجے یہودی (شریعت) مذہبی قوانین دے مطابق یہودی ریاست مکمل طور اُتے ممنوع اے ۔ انہاں دی نظر وچ لفظ یہودی ریاست ،اجتماع ضدین اے۔
دو حاریدی جماعتاں اسرائیلی چناؤ وچ امیدوار کھڑے کردی نيں۔ انہاں دے نظریات نوں کدی کدی قومیت پرست تے صہیونی تصور کيتا جاندا اے۔ اوہ قومیت پرست صہیونی جماعتاں دے نال الحاق نوں ترجیح دیندی نيں ، شائد اس لئی کہ ایہ جماعتاں اسرائیلی ریاست دی یہودی جبلت نوں بڑھاوا دینے وچ زیادہ دلچسپی لیندی نيں ۔ سفاردی راسخ العقیدہ جماعت شاس نے صہیونی تحریک کینال الحاق نوں مسترد کيتا ، اُتے 2010ء وچ ایہ عالمی صہیونی تنظیم وچ شامل ہوئی۔ اس دے رائےدہندگان عام طور اُتے صہیونی تصور کیتے جاندے نيں تے کنیست (پارلیمانی) ارکان جس لائحہ عمل دی پیروی کردے نيں اسنوں ہور صہیونی ایجنڈا قرار دیندے نيں ۔شاس نے فلسطینی عرباں دے نال علاقائی سمجھوتے دی تائید کيتی اُتے اوہ اسرائیلی مقدس تھاںواں اُتے سمجھوتے دی مخالفت کردی اے۔
غیر حسیدی یا لتھوینیائی حریدی اشکنازی دنیا دی ترجمانی اشکنازی اگودت اسرائیل \ یو ٹی جے جماعت کردی اے۔ اس جماعت نے صہیونی تحریک توں الحاق سےہمیشہ گریز کيتا اے تے عام طور اُتے امن دے معملات اُتے رائے شماری تے بحث توں وی کنارہ کردی اے کیونجے اس دے ارکان فوج وچ خدمت سر انجام نئيں دیندے۔ ایہ جماعت اسرائیل تے اسرائیلی قانون نوں ہلاخاہ توں مطابقت رکھوانے دے لئی کم کردی اے ،جداں ہفتے دے دن دی چھیويں وغیرہ۔ خود ساختہ لتھوائی ربیائی قائدین (علما ) موجودہ تے پچھلی نسلاں وچ ، جداں ایلازار مناکھیم شاکھ تے ربی آویگدور میلر ، بشمول مذہبی تے سیکولر ہر قسم دی صہیونیت دے مخالف نيں۔لیکن اوہ اپنے مقلدین نوں اسرائیلی سیاست تے چناؤ وچ فعال و غیر فعال سیاسی شرکت کرنے دی اجازت دیندے نيں۔
یروشلم وچ بوہت سارے ہور حاسیدی گروہ ، جداں سب توں مشہور سطمر گروہ ، خود ایداہ ہاکھا ریدی ، جس وڈی تحریک دا اوہ حصہ نيں سخت صہیونی مخالف نيں۔ ہر قسم دی جدید سیاسی صہیونیت دا حسیدی مخالف ، ہنگریی ربی تے تلمودی عالم جوئیل تیتلبام سی۔اس دی نظر وچ ، موجودہ اسرائیلی ریاست یہودیت دے برعکس اے ، کیونجے اس دے بانیین وچ کچھ غیر مذہبی شخصیتاں وی سن،اوریہ بظاہر یہودی نظریے (کہ یہود یہودی مسیحا دا انتظار کرن )کی خلاف ورزی اے۔
تیتلبام نے جدید صہیونیت دے خلاف اپنے دلائل وچ خالص یہودی کتاباں دا حوالہ دتا ،خاص کر تلمودی اقتباس جس وچ ربی یوسی بی ربی ہنینہ وضاحت کردے نيں (کسوبوس 111a)کہ آقا(اللہ) نے یہودی قوم اُتے تین وعدےآں دی پاسداری عائد کيتی اے
- ا۔یہود ارض مقدسہ دی جانب اکھٹے طاقت دے ذریعےواپس نئيں آئیاں گے۔
- ب۔ یہود ہور اقوام دے خلاف بغاوت نئيں کرن گے۔
- ج۔ہور اقوام یہود نوں زیر نگيں نئيں کرن گے۔
تیتلبام دے مطابق ، دوسرےعہد دا اطلاق اسرائیل تے عرب اقوام دے ما بین لڑی گئی جنگاں اُتے ہُندا اے۔
ایداہ ہاکھا ریدی وچ مخالف گروہ دشنسکی ، تولدوس، آہارون ، تولدوس اوروہم ییتذکھوک، سپنکا تے ہور نيں ۔ انہاں دا شمار یروشلم وچ لکھاں وچ نيں جدوں کہ پورے عالم وچ اس توں وی زیادہ نيں۔
نتورائے کارتہ اک راسخ العقیدہ حریدی مذہبی تحریک اے جو صہیونیت دی سخت مخالفت کردی اے تے اسرائیل نوں نسل پرست جرم قرار دیندی اے۔[۱۹۵] اوہ صہیونیت نوں مرکزی یہودیت توں دور کنارےآں اُتے اک فرقہ سمجھدے نيں ،[۱۹۶] باطنی یہودی درالکتب نے انہاں دے 5000 ناں گنوائے نيں،[۱۹۷] لیکن اسرائیل مخالف سرگرمیاں وچ حصہ لینے والے انہاں دے کارکناں دا تخمینہ بدنامی مخالف لیگ نے 100 افراد توں وی کم لگایا اے ۔[۱۹۸] ایہ تحریک صہیونیت نوں نازیت کےمساوی قرار دیندی اے [۱۹۹]،انہاں دا مننا اے صہیونی نظریہ تورات دی تعلیمات دے برخلاف اے تے خودصہیونیت ہی نوں سام دشمنی وچ بڑھاوے دی وجہ قرار دیندے نيں۔ نتورائے کارتہ دے ارکان انتہا پسند بیانات دینے ،مشہور سام مخالفاں تے اسلامی انتہا پسنداں دی تائید کرنے دی تریخ رکھدے نيں۔[۲۰۰]
کھبعد –لوباویچ حاسیدی تحریک راویتاً صہیونی تحریک نہ سی لیکن اسرائیل وچ کِسے وی علاقائی سمجھوتے نوں مسترد کردے ہوئے 20واں صدی دے آخر وچ صہیونی لائحہ عمل اپنایا۔[حوالہ درکار]
صہیون مخالفت یا سام دشمنی
[سودھو]مرکزی صفحہ: صہیون مخالفت تے نويں سام دشمنی
صہیون مخالفت دے کچھ نويں ناقدین دی رائے وچ صہیونیت دی مخالفت اورسام دشمنی وچ فرق کرنا ہن مشکل ہُندا جارہیا اے،[۲۰۱][۲۰۲][۲۰۳][۲۰۴][۲۰۵]اور اسرائیل اُتے تنقید نوں عذر بنا کے اوہ نقاط نظر پیش کیتے جاندے نيں جو بصورت ہور سام دشمنی گردانے جاندے نيں۔[۲۰۶][۲۰۷] مارٹن لوتھر کنگ اصغر نے صہیون مخالفت نوں سام دشمنی دی جگہ استعمال کرنے دی مذمت کيتی سی۔[۲۰۸] ہور دانشوراں دا خیال اے کہ کچھ قسماں دی صہیون مخالفت سام دشمنی نوں ہويا دیندی اے۔ بوہت سارے دانشور دلیل دیندے نيں کہ صہیون مخالفت یا ریاست اسرائیل دی پالیسیاں دی مخالفت انتہائی حدود وچ سام دشمنی وچ شامل ہوئے جاندی نيں۔[۲۰۹]عرب دنیا وچ ، لفط یہودی تے صہیونی اکثر مترادفات دے طور اُتے استعمال ہُندے نيں ۔ سام دشمنی دے الزامات توں بچنےدے لئی ، تنظیم آزادی فلسطین نے تاریخی طور اُتے لفظ صہیونی دی جگہ لفظ یہودی دے استعمال توں گریز کيتا اے، اگرچہ اس تنظیم دے حکام کدی کدی پھسل وی گئے نيں ۔[۲۱۰]
کچھ سام مخالفین نے الزام لگاتےنيں کہ صہیونیت دنیا اُتے قابو پا لینے دی یہودی سازش دا حصہ اے۔[۲۱۱] انہاں الزامات وچوں اک خاص شکل قواعد بزرگان صہیون (ذیلی سرورق ’’ ایداں دے قواعد جو صہیونی مرکزی انتظامی دفتر دے خفیہ دستاویزات توں مستنبط کیتے گئے‘‘)نے عالمی شہرت پائی۔ صہیون پسنداں دا خیال اے کہ ایہ قواعدافسانوی یہودی قائدین کےسازشی اجلاس دی تصوراتی رودادنيں۔ اس رودادی دستاویز دی ابتدا دا تجزیہ تے تصدیق 1921ء ہی توں شروع ہوچکيا سی۔[۲۱۲] ایہ قواعد نازی جرمن فوج تے عرب دنیا وچ تشہیر دے لئی وسعت کینال استعمال کیتے جاندے رہے نيں ۔ انہاں قواعد دا حوالہ 1988ءکے حماس دے منشور وچ وی دتا گیا اے۔[۲۱۳]
ایسی مثالاں وی موجود نيں جنہاں وچ صہیون مخالفین اوہ الزامات ، بہتانات،تصاویراور حربی تدبیرات استعمال کردے رہے جو سام مخالفاں دے زیر استعمال رنيں۔ 21اکتوبر 1973ء اقوام متحدہ دے اس وقت دے سوویت سفیر یعقوب مالک نے دعوی کيتا کہ صہیونیاں نے پسندیدہ چنی گئی (برگزیدہ قوم) دا نظریہ پیش کيتا ، جواک واہیاندی نظریہ اے۔[۲۱۴][۲۱۵]
دوسری جانب صہیون مخالف مصنفاں جداں ، نؤام چومسکی ، نورمن فنکلسٹائن، مائیکل مارڈر تے طارق علی دلیل دیندے نيں کہ صہیون مخالفت دی بطور سام دشمنی تشریح کرنا غیر صحیح اے، اس دی وجہ توں اسرائیلی پالیسیاں تے کارروائیاں اُتے جائز تنقید وی کدی کدی دھندلا جاندی اے ،اوریہ اسرائیل اُتے جائز تنقید نوں دبانے دے لئی بطور سیاسی چال استعمال کیتی جاندی اے۔
خود اسرائیلی خاتون سیاست دان شولمیت الونی امریکی صحافیہ ایمی گڈمین نوں 2002ء وچ اک مذاکرے وچ بیان دتا
’’یہ اک چال اے جو اسيں ہمیشہ اس وقت استعمال کردے نيں جدوں یورپ توں کوئی اسرائیل اُتے تنقید کردا اے تاں اسيں (مرگ انبوہ) ہالوکاسٹ دا ذکر لے آندے نيں، جدوں اس ملک(امریکا) وچ لوک اسرائیل اُتے تنقید کردے نيں تاں اسيں انہاں اُتے سام دشمنی دا الزام لگاتےنيں تے (صہیونی) تنظیم بہت مضبوط اے تے اس دے پاس بہت سا پیسہ اے، اسرائیل تے امریکی انتظامی سرکار(ایسٹبلشمنٹ) دے درمیان مضبوط تعلقات نيں، جداں کہ انہاں دے (یہود) دے پاس طاقت اے، جو اچھی گل اے، اوہ (یہود) باصلاحیت نيں، انہاں دے پاس اقتدار اے پیسہ اے تے میڈیا تے ہور چیزاں نيں،اور جداں چائے دی اخلاقی اشتراکیت اے اوداں ہی ایہ لوک کہندے نيں اسرائیل میرا ملک اے چاہے صحیح ہویا غلط، اوہ تنقید سننے دے لئی تیار ننيں۔ انہاں لوکاں اُتے سام دشمنی دا الزام لگانا نہایت آسان اے جو اسرائیلی حکومت دے اقدامات اُتے تنقید کردے ہون، فیر آپ (مرگ انبوہ) ہالوکاسٹ تے یہود اُتے کیتے گئے مظالم لے آئیاں تے ایہ اس سب جواز بن جائیگا جو اسيں فلسطینی لوکاں دے نال کردے نيں‘‘۔[۲۱۶][۲۱۷]
بعد وچ شلومیت الونی کہندی نيں ’’مجھ سورج دی طرح عیاں الزامات دا دفاع کرنے نال نفرت اے ‘‘[۲۱۶]
’’حال ہی وچ اساں اک کھبے بازو دا نواں حلقہ ابھردا دیکھیا ، جو اسرائیل دی شناخت بطورخودپسندی دا شکارسرکاری انتظامیہ (ایسٹبلشمنٹ) تے تحصیل کار کردا اے ، یعنی بطور بنیادی دشمن ۔ کوئی وی مغالطے وچ نہ رہے ایہ نواں بایاں بازو نويں سام شمنی دا مصنف تے جد امجد اے۔ کافی عرصہ توں کوشش کيتی جارہی اے کہ سام دشمنی تے صہیون مخالفت نوں تسلیم کيتا جائے تاکہ نسلی امتیازیت مخالف جذبات دا استحصال کيتا جاسکے، غیر یہودی دنیا توں مکالمہ دا ایہ اک مرکزی نقطہ رہندا اے کہ سام دشمنی تے صہیون مخالفت دے درمیان کوئی فرق نئيں ۔ صہیون مخالفت ہی دراصل سام دشمنی اے۔ تاریخی سام دشمنی وچ معاشرے دے تمام انساناں دے لئی برابر حقوق سن مگر یہود دے لئی ننيں۔ نويں سام دشمنی وچ تمام اقوام نوں خود مختار قومی ریاست دے قیام تے استحکام دے حقوق حاصل نيں مگر یہود نوں نئيں۔اور جدوں اس حق اُتے جزیرے مالدیپ نئيں ، ریاست گیبون نئيں یا بارباڈوس نئيں بلکہ دنیا دی قدیم ترین ، سب توں مستند قوم عمل کرے تاں اسےعمل نوں مستثنیٰ پسندی ، مخصوصیت تے یہود دی آفاقی مشن سےفرار کہیا جاندا اے ‘‘۔ اسرائیلی سفیر ابا ایبان (یہودی امریکی کانگریس دا دوہفتگی جریدہ ، 30مارچ 1973ء)[۲۱۸]
پروفیسر نؤام چومسکی: اسرائیلی سفیر دے بیان اُتے اپنی کتاب ناگزیراوہام 1989 ء وچ تبصرہ کردے ہوئے[۲۱۹]
” | اس موضوع اُتے سب توں مستند حوالہ اباایبان سی ، اس نے امریکی یہودی برادری نوں مشورہ دتا کہ انہاں نے دو کم کرنے نيں ،اول ایہ کہ صہیون مخالفت در اصل ریاست اسرائیل دی سیاست (پالیسی) اُتے تنقید اے ۔جسنوں سام دشمنی کہنا اے۔ دوم ایہ کہ جے ایہ تنقید خود یہودکرن تاں انہاں نوں خود تنفری دا شکار ذہنی مریض قرار داں جسنوں ذہنی علاج دی ضرورت ہو- آخر الذکر کيتی اس نے دو لوک بطور مثال بیان کيتے، ی۔ف ۔سٹون تے وچ (نؤام چومسکی)۔ لہٰذا ہماریا ذہنی علاج ہونا چاہیدا تے ایہ تنقید غیر یہود کرن تاں انہاں دتی سام دشمنی اُتے مذمت کيتی جائے۔ ایہ قابل فہم اے کہ اسرائیلی تشہیر ایساکیوں کردی اے، وچ اباایبان نوں قصور وار نئيں ٹہراندا، سفیر دا کم ایہی اے لیکن سانوں سمجھنا چاہیدا ، کوئی معقول تہمت تاں ہو،ایسا کچھ نئيں جس دا دفاع کيتا جائے۔ ایہ سام دشمنی دی قسم نئيں، ایہ ریاست دے جرائم اُتے سادہ تنقید اے۔
اسرائیلی سفیر ابا ایبان نے اپنے ہی طرز دی عقلا ًاور اخلاقا ًبدنام حیثیت دی رائے دتی ،لیکن ایہ ہن کارگر نئيں رہیا، ہن ایہ امر ناگزیر اے کہ اسرائیلی (سیاست) پالیسیاں نوں بطور سام دشمنی دے دیکھیا جائے۔ بلکہ اک یہودی دی حیثیت توں انہاں نوں بطور خود تنفری دے دیکھیا جائے تاکہ ہر قسم دی مخالفت اس وچ شامل ہوئے سکے |
“ |
” | صہیونیت دی تعبیر نو . . . . .اس دے متاثرین دے لئی انصاف طلب کرنا اے، صرف فلسطینیاں دے لئی نئيں جو دراصل اس دے اذیت دا شکار نيں، بلکہ صہیون مخالف یہود دے لئی بھی،جو باقاعدہ تقدیس کيتی گئی صہیونی تریخ دی سرگزشت توں مٹا دتے گئے نيں –اس دے نظریہ دی تعبیر نو توں، اسيں اس دے انہاں پہلوآں پرروشنی ڈالدے نيں جسےصہیونی دبانے دی کوشش کردے نيں ،جداں اس تشدد اُتے جسنوں اوہ مذہبی تے مافوق الطبیعات وجوہات دی بنا اُتے تے اقوام عالم دی یورپ وغیرہ وچ یہود اُتے کيتی گئی ناقابل تردید وخوفناک عقوبت اُتے انہاں دی ندامت گناہ اجاگر کر کے موثر التجا کرنے اُتے اسنوں جائز قرار دیندے نيں | “ |
” | صہیون مخالفت تے اسرائیلی پالیسیاں اُتے جائز تنقید نوں سام دشمنی کینال مخلوط کر دتا جاندا اے، بعض اوقات اسنوں سیاسی فائدے کےلئے نويں سام دشمنی دی اصطلاح دتی جاندی اے - جدوں وی اسرائیل نوں تعلقات عامہ وچ قطعی ناکامی دا سامنا ہُندا اے جداں اسرائیل –فلسطین تنازع نوں حل کرنے دے لئی انتفاضہ یابین الاقوامی دباؤ، امریکی یہودی تنظیماں اس نويں سام دشمنی دے شعبدہ بازی کاراگ الاپنا شروع کردیندی ہیں-اس دا مقصد کثیر الجہت اے – پہلا تاں ایہ کہ الزام لگانے والے نوں سام مخالف کہہ کے تمام تر الزامات نوں غیر معتبر ٹہرانا، تاکہ یہود خود متاثرین بن بیٹھاں ،اور فلسطینیاں سےمظلوم متاثرین دی حیثیت کھو لی جائے- اے ڈی ایل دے ابراہام فاکسمین جداں لوک پیش کردے نيں ، یہود نوں اک نويں مرگ انبوہ دا خطرہ لاحق اے، جس وچ کردار پلٹ دتے جاندے نيں – یہود ہن متاثرین نيں ، فلسطینی نہیں-جو لوک فلسطینی لوکاں اُتے توں الزام ہٹاندے نيں ایہ انہاں نوں غیر معتبر ٹہرانے دا عمل کردا اے –اسرائیل دے مقبوضہ علاقےآں توں انخلاء توں پہلے ، ہن عرباں نوں سام دشمنی توں جان چھڑانے دی ضرورت اے - | “ |
” | نويں سام دشمنی دا نظریہ ریاست اسرائیل دے مفاد وچ بولی دا بیڑاغرق کرنے دی اک کوشش اے -جدید یورپ وچ مفروضہ نويں سام دشمنی دے خلاف مہم اسرائیلی حکومت کیتی مشتبہ چال اے تاکہ صہیونی ریاست اُتے کسی وی قسم دی تنقید نوں روکیا جاسکے – اسرائیل اُتے تنقید نوں سام دشمنی دے مساوی قرار نہ دتا جاسکدا اے نہ دتا جانا چاہیے-اکثر فلسطینی نواز تے صہیون مخالف گروہ جو چھ روزہ جنگ دے بعد ابھرے اوہ سام دشمنی تے صہیون مخالفت وچ تمیز کرنے وچ محتاط رہے نیں- | “ |
ہور ویکھو
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ Motyl 2001, pp. 604..
- ↑ [1896] (1988) "Biography, by Alex Bein", Der Judenstaat, republication, New York: Courier Dover, 40. ISBN 978-0-486-25849-2. Retrieved on September 28, 2010.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Ben-Ami Shillony (24 January 2012). Jews & the Japanese: The Successful Outsiders. Tuttle Publishing, 88. ISBN 978-1-4629-0396-2. “'(Zionism) arose in response to and in imitation of the current national movements of Central, Southern, and Eastern Europe.'”
- ↑ (2014) One Land, Two States: Israel and Palestine as Parallel States. University of California Press, 211. ISBN 978-0-520-95840-1. “The parents of Zionism were not Judaism and tradition, but antiSemitism and nationalism. The ideals of the انقلاب فرانس spread slowly across یورپ, finally reaching the تحدیدی آبادکاری in the سلطنت روس and helping to set off the حثکالا, or Jewish Enlightenment. This engendered a permanent split in the Jewish world, between those who held to a halachic or religious-centric vision of their identity and those who adopted in part the racial rhetoric of the time and made the Jewish people into a nation. This was helped along by the wave of پوگرومs in Eastern Europe that set two million Jews to flight; most wound up in ریاستہائے متحدہ امریکا, but some chose Palestine. A driving force behind this was the أحباء صہیون movement, which worked from 1882 to develop a Hebrew identity that was distinct from یہودیت as a religion.”
- ↑ Gelvin, James L. (January 13, 2014). The Israel-Palestine Conflict: One Hundred Years of War. Cambridge University Press, 93. ISBN 978-1-107-47077-4. “The fact that Palestinian nationalism developed later than Zionism and indeed in response to it does not in any way diminish the legitimacy of Palestinian nationalism or make it less valid than Zionism. All nationalisms arise in opposition to some "other". Why else would there be the need to specify who you are? And all nationalisms are defined by what they oppose. As we have seen, Zionism itself arose in reaction to anti-Semitic and exclusionary nationalist movements in Europe. It would be perverse to judge Zionism as somehow less valid than European anti-Semitism or those nationalisms. Furthermore, Zionism itself was also defined by its opposition to the indigenous Palestinian inhabitants of the region. Both the "conquest of land" and the "conquest of labor" slogans that became central to the dominant strain of Zionism in the Yishuv originated as a result of the Zionist confrontation with the Palestinian "other".”
- ↑ Cohen, Robin (1995). The Cambridge Survey of World Migration. Cambridge University Press, 504.
- ↑ Gelvin, James (2007). The Israel–Palestine Conflict: One Hundred Years of War, 2nd, Cambridge University Press, 51. ISBN 0-521-88835-2.
- ↑ Ilan Pappe, The Ethnic Cleansing of Palestine, 2006, p.10–11
- ↑ Motyl 2001.
- ↑ Ahad Ha'am, The Jewish State and Jewish Problem, trans. from the Hebrew by Leon Simon c 1912, Jewish Publication Society of America, Essential Texts of Zionism
- ↑ Nur Masalha (September 15, 2007). The Bible and Zionism: Invented Traditions, Archaeology and Post-Colonialism in Palestine- Israel[۱]. Zed Books. p. 314. ISBN 978-1-84277-761-9.
- ↑ Ned Curthoys; Debjani Ganguly (2007). Edward Said: The Legacy of a Public Intellectual[۲]. Academic Monographs. p. 315. ISBN 978-0-522-85357-5. Retrieved May 12, 2013.
- ↑ Nādira Shalhūb Kīfūrkiyān (May 7, 2009). Militarization and Violence Against Women in Conflict Zones in the Middle East: A Palestinian Case-Study[۳]. Cambridge University Press. p. 9. ISBN 978-0-521-88222-4. Retrieved May 12,2013.
- ↑ Paul Scham; Walid Salem; Benjamin Pogrund (October 15, 2005). Shared Histories: A Palestinian-Israeli Dialogue[۴]. Left Coast Press. pp. 87–. ISBN 978-1-59874-013-4. Retrieved May 12, 2013.
- ↑ De Lange, Nicholas (2000). Introduction to Judaism. Cambridge University Press, p. 30. ISBN 0-521-46624-5.
- ↑ Gideon Shimoni, The Zionist Ideology (1995)
- ↑ Aviel Roshwald, "Jewish Identity and the Paradox of Nationalism", in Michael Berkowitz, (ed.). Nationalism, Zionism and Ethnic Mobilization of the Jews in 1900 and Beyond, p. 15.
- ↑ Wylen, Stephen M. Settings of Silver: An Introduction to Judaism, Second Edition, Paulist Press, 2000, p. 392.
- ↑ Walter Laqueur, The History of Zionism (2003) p 40
- ↑ A.R. Taylor, "Vision and intent in Zionist Thought", in The Transformation of Palestine, ed. by I. Abu-Lughod, 1971, ISBN [[Special:BookSources/0-8101-0345-1, p. 10
- ↑ Tesler, Mark. Jewish History and the Emergence of Modern Political Zionism. Bloomington, IN: Indiana University Printing Press, 1994.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ The Jewish State, by Theodore Herzl, (Courier Corporation, 27 Apr 2012), page 157
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےHerzl_Judenstaat
لئی۔ - ↑ Herzl, Theodor (1896). "Palästina oder Argentinien?", Der Judenstaat (in German). sammlungen.ub.uni-frankfurt.de, 29 (31).
- ↑ Tessler, Mark A. (1994). A History of the Israeli–Palestinian Conflict. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-20873-6. “The suggestion that Uganda might be suitable for Jewish colonization was first put forward by Joseph Chamberlain, the British colonial secretary, who said that he had thought about Herzl during a recent visit to the interior of British East Africa. Herzl, who at that time had been discussing with the British a scheme for Jewish settlement in Sinai, responded positively to Chamberlain's proposal, in part because of a desire to deepen Zionist-British cooperaion and, more generally to show that his diplomatic efforts were capable of bearing fruit.”
- ↑ E. Schweid, "Rejection of the Diaspora in Zionist Thought", in Essential Papers on Zionism, ed. By Reinharz & Shapira, 1996, ISBN [[Special:BookSources/0-8147-7449-0, p.133
- ↑ Harris, J. (1998) The Israeli Declaration of Independence Archived June 7, 2011, at the وے بیک مشین The Journal of the Society for Textual Reasoning, Vol. 7
- ↑ unispal (September 3, 1947). "UNSCOP Report to the General Assembly, Volume 1, Chapter II, Par. A., 12 (doc.nr. A/364)". United Nations Special Committee on Palestine. Archived from the original on January 16, 2013. Retrieved May 2, 2012.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (2010-04-29) Lifting the Veil: The True Faces of Muhammad & Islam. ISBN 978-1-4515-3842-7. “the Quran affirms the Biblical narrative that assigned the Promised Land to the Twelve tribes of Israel on BOTH sides of the دریائے اردن”
- ↑ This is Jerusalem, Menashe Harel, Canaan Publishing, Jerusalem, 1977, pp. 194-195
- ↑ Baer, Marc David (2011) Honored by the Glory of Islam: Conversion and Conquest in Ottoman Europe. New York: Oxford University Press. p.137. سانچہ:Isbn
- ↑ Graff, Tobias P.(2017) The Sultan's Renegades: Christian-European Converts to Islam and the Making of the Ottoman Elite. Oxford: Oxford University Press. pp.118-163 سانچہ:Isbn
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےbaer2
لئی۔ - ↑ "Joseph Nasi", Jewish Virtual Library
- ↑ Jewish Encyclopedia, Shabbethai Zebi, http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=531&letter=S
- ↑ "Church History", LDS Official website
- ↑ C.D. Smith, 2001, Palestine and the Arab-Israeli Conflict, 4th ed., ISBN [[Special:BookSources/0-312-20828-6, p. 1–12, 33–38
- ↑ Jewish Encyclopedia, "Zionism," http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=132&letter=Z
- ↑ [۵], Jewish Mag
- ↑ Jewish Virtual Library, "Warder Cresson," https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/Cresson.html
- ↑ Jerry Klinger. Major Noah: American Patriot, American Zionist. Jewish American Society for Historic Preservation.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Zionism & The British In Palestine Archived November 27, 2007, at the وے بیک مشین, by Sethi, Arjun (University of Maryland) January 2007, accessed May 20, 2007.
- ↑ Adam Rovner (December 12, 2014). In the Shadow of Zion: Promised Lands Before Israel. NYU Press, 45. ISBN 978-1-4798-1748-1. “European Jews swayed and prayed for Zion for nearly two millennia, and by the end of the nineteenth century their descendants had transformed liturgical longing into a political movement to create a Jewish national entity somewhere in the world. Zionism'sprophet, Theodor Herzl, considered Argentina, Cyprus, Mesopotamia, Mozambique, and the Sinai Peninsula as potential Jewish homelands. It took nearly a decade for Zionism to exdusively concentrate its spiritual yearning on the spatial coordinates of Ottoman Palestine.”
- ↑ (December 2005) New Jews: The End of the Jewish Diaspora. NYU Press, 10. ISBN 978-0-8147-4017-0. Retrieved on January 22, 2016.
- ↑ (December 2005) New Jews: The End of the Jewish Diaspora. NYU Press, 10. ISBN 978-0-8147-4017-0. Retrieved on January 22, 2016.
- ↑ Lilly Weissbrod (May 22, 2014). Israeli Identity: In Search of a Successor to the Pioneer, Tsabar and Settler. Routledge, 13. ISBN 978-1-135-29386-4. Retrieved on January 22, 2016.
- ↑ (2005) A Concise History of the Jewish People. Rowman & Littlefield, 240–242. ISBN 978-0-7425-4366-9.
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےPasachoffLittman20052
لئی۔ - ↑ Adam Rovner (December 12, 2014). In the Shadow of Zion: Promised Lands Before Israel. NYU Press, 81. ISBN 978-1-4798-1748-1. “On the afternoon of the fourth day of the Congress a weary Nordau brought three resolutions before the delegates: (1) that the Zionist Organization direct all future settlement efforts solely to Palestine; (2) that the Zionist Organization thank the British government for its other of an autonomous territory in East Africa; and (3) that only those Jews who declare their allegiance to the Basel Program may become members of the Zionist Organization." Zangwill objected… When Nordau insisted on the Congress’s right to pass the resolutions regardless, Zangwill was outraged. “You will be charged before the bar of history,” he challenged Nordau… From approximately 1:30 p.m. on Sunday, July 30, 1905, a Zionist would henceforth he defined as someone who adhered to the Basel Program and the only “authentic interpretation” of that program restricted settlement activity exclusively to Palestine. Zangwill and his supporters could not accept Nordau’s “authentic interpretation" which they believed would lead to an abandonment of the Jewish masses and of Herzl’s vision. One territorialist claimed that Ussishkin’s voting bloc had in fact “buried political Zionism”.”
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےPasachoffLittman20053
لئی۔ - ↑ Lawrence J. Epstein (January 14, 2016). The Dream of Zion: The Story of the First Zionist Congress. Rowman & Littlefield Publishers, 97. ISBN 978-1-4422-5467-1.
- ↑ (1995) The Jew in the Modern World: A Documentary History. Oxford University Press, 552. ISBN 978-0-19-507453-6. Retrieved on January 22, 2016.
- ↑ Ėstraĭkh, G. In Harness: Yiddish Writers' Romance with Communism. Judaic traditions in literature, music, and art. سیراکیوز، نیو یارک: Syracuse University Press, 2005. p. 30
- ↑ Masha Gessen (August 23, 2016). Where the Jews Aren't: The Sad and Absurd Story of Birobidzhan, Russia's Jewish Autonomous Region. Knopf Doubleday Publishing Group. ISBN 978-0-8052-4341-3.
- ↑ Yapp, M.E. (September 1, 1987). The Making of the Modern Near East 1792–1923. Harlow, England: Longman, 290. ISBN 978-0-582-49380-3.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "Arab discontent". BBC. http://news.bbc.co.uk/1/shared/spl/hi/middle_east/03/v3_ip_timeline/html/1929_36.stm. Retrieved on ۱۷ اپریل ۲۰۱۲.
- ↑ Johnson, Paul (May 1998). "The Miracle". Commentary 105: 21–28.
- ↑ Anglo-American Committee of Inquiry – Preface. Yale Law School.
- ↑ Hiroaki Kuromiya (2013). Stalin. Routledge, 193. ISBN 978-1-317-86780-7.
- ↑ P. Mendes (2014). Jews and the Left: The Rise and Fall of a Political Alliance. Springer, 107. ISBN 978-1-137-00830-5.
- ↑ Gabriel Gorodetsky, "The Soviet Union's role in the creation of the state of Israel." Journal of Israeli History 22.1 (2003): 4-20.
- ↑ United Nations Special Committee on Palestine; report to the General Assembly, A/364, September 3, 1947
- ↑ Three minutes, 2000 years یوٹیوب اتے, Video from the Jewish Agency for Israel
- ↑ General Progress Report and Supplementary Report of the United Nations Conciliation Commission for Palestine, Covering the period from December 11, 1949 to October 23, 1950 Archived May 20, 2014, at the وے بیک مشین, (doc.nr. A/1367/Rev.1); October 23, 1950
- ↑ Kodmani-Darwish, p. 126; Féron, Féron, p. 94.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Ian Black (November 26, 2010). "Memories and maps keep alive Palestinian hopes of return". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/world/2010/nov/26/palestinian-refugees-middle-east-conflict.
- ↑ Shavit, Ari. Survival of the Fittest? An Interview with Benny Morris Archived 2021-09-05 at the وے بیک مشین. Logos. Winter 2004
- ↑ The expulsion of the Palestinians re-examined (Le Monde Diplomatique, English version, December 1997)Were they expelled? by Pappé, Ilan (Zochrot) Archived August 19, 2014, at the وے بیک مشین"the important point is a growing consensus among Israeli and Palestinian historians about the Israeli expulsion of the Palestinians in 1948 (expulsion and the destruction of villages and towns)" (…) "The gist of the common ground is a consensus between the 'new historians' in Israel and many Palestinian historians that Israel bore the main responsibility for the making of the problem."
- ↑ Hacohen 1991, p. 262 #2:"In meetings with foreign officials at the end of 1944 and during 1945, Ben-Gurion cited the plan to enable one million refugees to enter Palestine immediately as the primary goal and top priority of the Zionist movement.
- ↑ Hakohen 2003, p. 46: "After independence, the government presented the Knesset with a plan to double the Jewish population within four years. This meant bringing in 600,000 immigrants in a four-year period. or 150,000 per year. Absorbing 150,000 newcomers annually under the trying conditions facing the new state was a heavy burden indeed. Opponents in the Jewish Agency and the government of mass immigration argued that there was no justification for organizing large-scale emigration among Jews whose lives were not in danger, particularly when the desire and motivation were not their own."
- ↑ Hakohen 2003, p. 246–247: "Both the immigrants' dependence and the circumstances of their arrival shaped the attitude of the host society. The great wave of immigration in 1948 did not occur spontaneously: it was the result of a clear-cut foreign policy decision that taxed the country financially and necessitated a major organizational effort. Many absorption activists, Jewish Agency executives, and government officials opposed unlimited, nonselective immigration; they favored a gradual process geared to the country's absorptive capacity. Throughout this period, two charges resurfaced at every public debate: one, that the absorption process caused undue hardship; two, that Israel's immigration policy was misguided."
- ↑ Hakohen 2003, p. 47: "But as head of the government, entrusted with choosing the cabinet and steering its activities, Ben-Gurion had tremendous power over the country's social development. His prestige soared to new heights after the founding of the state and the impressive victory of the IDF in the War of Independence. As prime minister and minister of defense in Israel's first administration, as well as the uncontested leader of the country's largest political party, his opinions carried enormous weight. Thus, despite resistance from some of his cabinet members, he remained unflagging in his enthusiasm for unrestricted mass immigration and resolved to put this policy into effect."
- ↑ Hakohen 2003, p. 247: "On several occasions, resolutions were passed to limit immigration from European and Arab countries alike. However, these limits were never put into practice, mainly due to the opposition of Ben-Gurion. As a driving force in the emergency of the state, Ben-Gurion—both prime minister and minister of defense—carried enormous weight with his veto. His insistence on the right of every Jew to immigrate proved victorious. He would not allow himself to be swayed by financial or other considerations. It was he who orchestrated the large-scale action that enabled the Jews to leave Eastern Europe and Islamic countries, and it was he who effectively forged Israel's foreign policy. Through a series of clandestine activities carried out overseas by the Foreign Office, the Jewish Agency, the Mossad le-Aliyah, and the Joint Distribution Committee, the road was paved for mass immigration."
- ↑ Source: A Survey of Palestine, prepared in 1946 for the Anglo-American Committee of Inquiry, Volume II page 907 HMSO 1946.
- ↑ Sharfman, Dafnah (1993). Living Without a Constitution: Civil Rights in Israel. ISBN 978-0-7656-1941-9.
- ↑ American Jewish Year Book Vol. 45 (1943–1944) Pro-Palestine and Zionist Activities, pp 206-214 Archived 2019-08-03 at the وے بیک مشین
- ↑ Hagshama.org Archived December 6, 2008, at the وے بیک مشین
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Gilbert, Israel: A History (London 1997), pp.594–607
- ↑ Guy Mundlak (2007). Fading Corporatism: Israel's Labor Law and Industrial Relations in Transition. Cornell University Press, 44. ISBN 978-0-8014-4600-9.
- ↑ Ari Shavit, The dramatic headline of this election: Israel is not right wing Haaretz (January 24, 2013)
- ↑ Dror Zeigerman (2013). A Liberal Upheaval: From the General Zionists to the Liberal Party (pre-book dissertation). Friedrich Naumann Foundation for Liberty. Archived April 2, 2015, at the وے بیک مشین
- ↑ Carlo Strenger, Liberal Zionism Haaretz (May 26, 2010)
- ↑ Carlo Strenger, Knowledge-Nation Israel: A New Unifying Vision, Azure Winter 2010, No. 39, pp. 35-57
- ↑ Carlo Strenger, Israel today: a society without a center Haaretz (March 7, 2015)
- ↑ Lenni Brenner, The Iron Wall: Zionist Revisionism from Jabotinsky to Shamir, Zed Books 1984, pp.74–75.
- ↑ Benjamin Beit-Hallahmi, Original Sins: Reflections on the History of Zionism and Israel, Olive Branch Press, 1993 p.103.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ John Vause; Guy Raz; Shira Medding (November 22, 2005). "Sharon shakes up Israeli politics". CNN. http://www.cnn.com/2005/WORLD/meast/11/21/israel.politics/. Retrieved on ۳۱ اگست ۲۰۱۷.
- ↑ Adriana Kemp, Israelis in Conflict: Hegemonies, Identities and Challenges, Sussex Academic Press, 2004, pp.314–315.
- ↑ Can Israel Survive Post-Zionism? by Meyrav Wurmser. Middle East Quarterly, March 1999
- ↑ Barkat, Amiram (April 26, 2004). "Herzl Hinted at Napoleon's Zionist Past'". Haaretz. http://www.haaretz.com/print-edition/news/herzl-hinted-at-napoleon-s-zionist-past-1.120723. Retrieved on ۱۲ مارچ ۲۰۱۸.
- ↑ Goldstein, Jonathan (1999), "The Republic of China and Israel", in Goldstein, Jonathan, China and Israel, 1948–1998: A Fifty Year Retrospective, Westport, Conn. and London: Praeger, pp. 1–39
- ↑ Shapira, Anita (2014). Israel a history. London: Weidenfeld and Nicolson, 15. ISBN 978-0-297-87158-3.
- ↑ Lewis, Donald (January 2, 2014). The Origins of Christian Zionism: Lord Shaftesbury And Evangelical Support For A Jewish Homeland. Cambridge: Cambridge University Press, 380. ISBN 978-1-107-63196-0.
- ↑ Murray, Iain (October 2014). the Puritan Hope. Edinburgh: Banner of Truth, 326. ISBN 978-1-84871-478-6.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Sizer, Stephen (Dec 2005). Christian Zionism: Road-map to Armageddon?. Nottingham: IVP, 298. ISBN 978-0-8308-5368-7.
- ↑ Sermon preached in June 1864 to the British Society for the Propagation of the Gospel among the Jews
- ↑ 'The Jew', July 1870, The Quarterly Journal of Prophecy
- ↑ Sermon preached November 17, 1839, after returning from a “Mission of Inquiry into the State of the Jewish People”
- ↑ Sermon preached June 1864 to London Society for promoting Christianity among the Jews
- ↑ "Ritual murder libel encouraged by Russian court". New York Times. August 27, 1911. https://newspaperarchive.com/us/new-york/new-york/new-york-times/1911/08-27/page-42. ""Russia would make any sacrifice to help the Jews settle in Palestine and form an autonomous state of their own""
- ↑ Sundquist, Eric J. (2005). Strangers in the land: Blacks, Jews, post-Holocaust America. Cambridge, MA: Harvard University Press, p. 110.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (2007) Viva Israele: Dall'ideologia della morte alla civiltà della vita : La mia storia. ISBN 978-88-04-56777-6.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Eli Ashkenazi (November 3, 2005). (in he). ہاریتز. http://www.haaretz.co.il/misc/1.1054873. Retrieved on ۱۴ اکتوبر ۲۰۱۴.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "Islam, Islam, Laïcité, and Amazigh Activism in France and North Africa" (2004 paper), Paul A. Silverstein, Department of Anthropology, Reed College
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےEli Ashkenazi3
لئی۔ - ↑ Encyclopedia of the Modern Middle East, Volume 4, Reeva S. Simon, Philip Mattar, Richard W. Bulliet. Macmillan Reference USA, 1996. p. 1661
- ↑ Army of Shadows: Palestinian Collaboration with Zionism, 1917–1948. By Hillel Cohen. University of California Press, 2009. p. 84
- ↑ American Jewish group takes Indian Muslims to Israel | Indian Muslims Archived April 30, 2009, at the وے بیک مشین
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےHindu pro-Zionism2
لئی۔ - ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (القدس تے اختتام وقت(قران و حدیث دی روشنی وچ, 2007ء, ڈی-10 کریم پلازہ گلشن اقبال 14 کراچی: حاجی حنیف پرنٹر لاہور, 35. Retrieved on 15 April 2019.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ *Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (روسی) [http://encycl.yandex.ru/art.xml?art=bse/00071/37300.htm&encpage=bse&mrkp=http://hghltd.yandex.com/yandbtm?url=http://encycl.yandex.ru/texts/bse/00071/37300.htm&text=�������&reqtext=�������::781659&&isu=2 Сионизм]سانچہ:Dead link, Большая советская энциклопедия (Zionism. عظیم سوویت انسائیکلوپیڈیا, 3rd Edition. 1969–1978)
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Ratification Table: African Charter on Human and Peoples' Rights Archived 2018-01-19 at the وے بیک مشین, African Commission on Human and Peoples' Rights, 2014
- ↑ "Holocaust Victims Accuse" by Reb. Moshe Shonfeld; Bnei Yeshivos NY, NY; (1977)
- ↑ Monty Noam Penkower (1994). The Holocaust and Israel Reborn: From Catastrophe to Sovereignty. University of Illinois Press, 225.
- ↑ Kertzer, David (2001). Civiltà cattolica, 1922, IV, pp.369-71, cited in Unholy War. London: Pan Books, 273. ISBN 978-0-330-39049-1.
- ↑ Rev. Thomas F. Stransky, Paulist. "A Catholic Views — Zionism and the State of Israel" Archived May 21, 2016, at the وے بیک مشین. The Holy land.
- ↑ * Shafir, Gershon, Being Israeli: The Dynamics of Multiple Citizenship, Cambridge University Press, 2002, pp 37–38
- Bareli, Avi, "Forgetting Europe: Perspectives on the Debate about Zionism and Colonialism", in Israeli Historical Revisionism: From Left to Right, Psychology Press, 2003, pp 99–116
- Pappé Ilan, A History of Modern Palestine: One Land, Two Peoples, Cambridge University Press, 2006, pp 72–121
- Prior, Michael, The Bible and colonialism: a moral critique, Continuum International Publishing Group, 1997, pp 106–215
- Shafir, Gershon, "Zionism and Colonialism", in The Israel / Palestinian Question, by Ilan Pappe, Psychology Press, 1999, pp 72–85
- Lustick, Ian, For the Land and the Lord …
- Zuriek, Elia, The Palestinians in Israel: A Study in Internal Colonialism, Routledge & K. Paul, 1979
- Penslar, Derek J., "Zionism, Colonialism and Postcolonialism", in Israeli Historical Revisionism: From Left to Right, Psychology Press, 2003, pp 85–98
- Pappe, Ilan, The Ethnic Cleansing of Palestine, Oneworld, 2007
- Masalha, Nur (2007), The Bible and Zionism: invented traditions, archaeology and post-colonialism in Palestine-Israel 1, Zed Books, p. 16
- Thomas, Baylis (2011), The Dark Side of Zionism: Israel's Quest for Security Through Dominance, Lexington Books, p. 4
- Prior, Michael (1999), Zionism and the State of Israel: A Moral Inquiry, Psychology Press, p. 240
- ↑ * Post-Zionism doesn't exist. Shlomo Avineri.
- Zionism Is Not Colonialism. By Mitchell Bard.
- ↑ Hoffman, David. "Zionism is not a 'settler-colonial undertaking'." The Mail & Guardian, South Africa. June 28, 2005
- ↑ * Salaita, Steven George (2006). The Holy Land in Transit: Colonialism and the Quest for Canaan. Syracuse University Press, 54. ISBN 978-0-8156-3109-5.
- Hirst, David (2003). The Gun and the Olive Branch: The Roots of Violence in the Middle East. Nation Books, 418–419. ISBN 978-1-56025-483-6.
- Chomsky, Noam (1996). World Orders, Old and New. Columbia University Press, 264. ISBN 978-0-231-10157-8.
- Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- Masalha, Nur (2000). Imperial Israel and the Palestinians: The Politics of Expansion. Pluto Press, 93. ISBN 978-0-7453-1615-4.
- Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- Quigley, John B. (1990). Palestine and Israel: A Challenge to Justice. Duke University Press, 176–177. ISBN 978-0-8223-1023-5.
- Chomsky, Noam (1999). Fateful Triangle: the United States, Israel, and the Palestinians (2nd Ed, revised). South End Press, 153–154. ISBN 978-0-89608-601-2.
- Saleh Abdel Jawad (2007) "Zionist Massacres: the Creation of the Palestinian Refugee Problem in the 1948 War" in Israel and the Palestinian Refugees, Eyal Benvenistî, Chaim Gans, Sari Hanafi (Eds.), Springer, p. 78.
- Yishai, Yael (1987). Land or Peace: Whither Israel?. Hoover Press, 112–125. ISBN 978-0-8179-8521-9.
- Rubenberg, Cheryl (2003). The Palestinians: In Search of a Just Peace. Lynne Rienner Publishers, 162. ISBN 978-1-58826-225-7.
- Geaves, Ron (2004). Islam and the West Post 9/11. Ashgate Publishing, Ltd., 31. ISBN 978-0-7546-5005-8.
- Kassim, Anis F. (2000). The Palestine Yearbook of International Law, 1998–1999, Volume 10. Martinus Nijhoff Publishers, 9. ISBN 978-90-411-1304-7.
- Raphael Israeli, Palestinians Between Israel and Jordan, Prager, 1991, pages 158–159, 171, 182.
- ↑ طارق علی, The Clash of Fundamentalisms: Crusades, Jihad and Modernity, Verso, 2003, p 124
- ↑ * ایڈورڈ سعید, The Edward Said Reader, Random House, Inc., 2000, pp 128–129
- Prior, Michael P. Zionism and the State of Israel: A Moral Inquiry, Psychology Press, 1999, pp 191–192
- Penslar, Derek, Israel in History: The Jewish State in Comparative Perspective, Taylor & Francis, 2007, p 56.
- ↑ Karsh, Efraim (Spring 2005). "Benny Morris's Reign of Error, Revisited The Post-Zionist Critique". Middle East Forum. http://www.meforum.org/711/benny-morriss-reign-of-error-revisited#_ftnref16. Retrieved on ۱۳ اگست ۲۰۱۴.
- ↑ Patai, Raphael (editor) (1960). The Complete Diaries of Theodor Herzl, translation, June 1895 entry. Herzl Press and Thomas Yoseloff, 88.
- ↑ (2006) The Jewish Divide Over Israel. Transaction, 251–2.
- ↑ * Penslar, Derek, Israel in History: The Jewish State in Comparative Perspective, Taylor & Francis, 2007, p 56.
- ↑ Laquer, Walter (1972). A History of Zionism. Random House, 231–232.
- ↑ Pappe, Ilan, The Ethnic Cleansing of Palestine, Oneworld, 2007
- ↑ Rane, Halim. Islam and Contemporary Civilisation. Academic Monographs, 2010. ISBN [[Special:BookSources/978-0-522-85728-3. p. 198
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ * Khallidi, Walid, "Plan Dalet: The Zionist Master Plan for the Conquest of Palestine", in Middle East Forum, no. 22, Nov 1961, p 27.
- Weisburd, David, Jewish Settler Violence, Penn State Press, 1985, pp 20–52
- Lustick, Ian, "Israel's Dangerous Fundamentalists", Foreign Policy, 68 (Fall 1987), pp 118–139
- Tessler, Mark, "Religion and Politics in the Jewish State of Israel", in Religious Resurgence and Politics in the Contemporary World, (Emile Sahliyeh, Ed)., SUNY Press, 1990, pp 263–296.
- Horowitz, Elliott S. (2006). Reckless rites: Purim and the legacy of Jewish violence. Princeton University Press, 6–11. ISBN 978-0-691-12491-9.
- Rayner, John D. (1997). An Understanding of Judaism, 57. ISBN 978-1-57181-971-0.
- Saleh Abdel Jawad (2007) "Zionist Massacres: the Creation of the Palestinian Refugee Problem in the 1948 War" in Israel and the Palestinian refugees, Eyal Benvenistî, Chaim Gans, Sari Hanafi (Eds.), Springer, p. 78:
- ".. the Zionist movement, which claims to be secular, found it necessary to embrace the idea of 'the promised land' of Old Testament prophecy, to justify the confiscation of land and the expulsion of the Palestinians. For example, the speeches and letter of Chaim Weizman, the secular Zionist leader, are filled with references to the biblical origins of the Jewish claim to Palestine, which he often mixes liberally with more pragmatic and nationalistic claims. By the use of this premise, embraced in 1937, Zionists alleged that the Palestinians were usurpers in the Promised Land, and therefore their expulsion and death was justified. The Jewish-American writer Dan Kurzman, in his book Genesis 1948 … describes the view of one of the Deir Yassin's killers: 'The Sternists followed the instructions of the Bible more rigidly than others. They honored the passage (Exodus 22:2): 'If a thief be found …' This meant, of course, that killing a thief was not really murder. And were not the enemies of Zionism thieves, who wanted to steal from the Jews what God had granted them?'"
- Ehrlich, Carl. S., (1999) "Joshua, Judaism, and Genocide", in Jewish Studies at the Turn of the Twentieth Century, Judit Targarona Borrás, Ángel Sáenz-Badillos (Eds). 1999, Brill. p 117–124.
- Hirst, David, The Gun and the Olive Branch: The Roots of Violence in the Middle East. 1984, p 139.
- Lorch, Netanel, The Edge of the Sword: Israel's War of Independence, 1947–1949, Putnam, 1961, p 87
- Pappe, Ilan, The Ethnic Cleansing of Palestine, Oneworld, 2007, p 88
- ↑ William R. Slomanson. 'Fundamental Perspectives on International Law. p. 50
- ↑ Bishku, Michael B. (February 12, 2011). "India's Israel Policy (review)". The Middle East Journal 65 (1): 169–170. https://muse.jhu.edu/article/416684. Retrieved on ۱۲ مارچ ۲۰۱۸.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (8 April 2019) SPEECHES, WRITINGS AND STATEMENTS OF IQBAL, 6thEdition 2015, BPH Printers, Lahore: IQBAL ACADEMY PAKISTAN, 293. ISBN 969-416-010-3. Archived 8 April 2019 at the وے بیک مشین
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Karsh, Efraim (1997). Fabricating Israeli History. Frank Cass, 55.
- ↑ Sarig, Mordechai (1999). The Social and Political Philosophy of Ze'ev Jabotinsky. Valletine Mitchell, 50.
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےCHARCOL2
لئی۔ - ↑ * Zionism, imperialism, and race, Abdul Wahhab Kayyali, ʻAbd al-Wahhāb Kayyālī (Eds), Croom Helm, 1979
- Gerson, Allan, "The United Nations and Racism: the Case of Zionism and Racism", in Israel Yearbook on Human Rights 1987, Volume 17; Volume 1987, Yoram Dinstein, Mala Tabory (Eds), Martinus Nijhoff Publishers, 1988, p 68
- Hadawi, Sami, Bitter harvest: a modern history of Palestine, Interlink Books, 1991, p 183
- Beker, Avi, Chosen: the history of an idea, the anatomy of an obsession, Macmillan, 2008, p 131, 139, 151
- Dinstein, Yoram, Israel Yearbook on Human Rights 1987, Volume 17; Volume 1987, p 31, 136ge
- Harkabi, Yehoshafat, Arab attitudes to Israel, pp 247–8
- ↑ shlaim, Avi (June 9, 1994). "It can be done". London Review of Books 16 (11): 26–27. http://www.lrb.co.uk/v16/n11/avi-shlaim/it-can-be-done. Retrieved on ۱۶ اکتوبر ۲۰۱۲.
- ↑ * Korey, William, Russian antisemitism, Pamyat, and the demonology of Zionism, Psychology Press, 1995, pp 33–34
- Beker, Avi, Chosen: the history of an idea, the anatomy of an obsession, Macmillan, 2008, pp 139
- Shimoni, Gideon, Community and conscience: the Jews in apartheid South Africa, UPNE, 2003, p 167
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ".. This identity is often explicitly worded by its spokespersons. Thus, Yakov Malik, the Soviet ambassador to the UN, declared in 1973: “The Zionists have come forward with the theory of the Chosen People, an absurd ideology.” (As it is well known, the biblical concept of “Chosen People” is part of Judaism; Zionism has nothing to do with it). "
- ↑ Resolution 3151 G (XXVIII) of December 14, 1973 by the UN General Assembly
- ↑ Israel and Black Africa: A Rapprochement? Ethan A. Nadelmann. Journal of Modern African Studies, Vol. 19, No. 2 (Jun. 1981), pp. 183–219
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "UN envoy hits Israel 'apartheid'". February 23, 2007. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/6390755.stm. Retrieved on ۱۲ مارچ ۲۰۱۸.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Zionism as a Racist Ideology, by Kathleen and Bill Christinson (Counterpunch, November 8 / 9, 2003) Archived June 16, 2010, at the وے بیک مشین
- ↑ UN General Assembly Resolution 3379, Racial Discrimination (Council on Foreign Relations, November 10, 1975) Archived January 30, 2012, at the وے بیک مشین
- ↑ Troy, Gil (2012). Moynihan's Moment: America's Fight Against Zionism as Racism. Oxford: Oxford University Press, 368. ISBN 978-0-19-636033-1.
- ↑ Frum, David (2000). How We Got Here: The '70s. New York, New York: Basic Books. p. 320. ISBN [[Special:BookSources/0-465-04195-7.
- ↑ 260 General Assembly Resolution 46-86- Revocation of Resolution 3379- December 16, 1991 — and statement by President Herzog Dec 16, 1991, VOLUME 11–12: 1988–1992 Archived June 3, 2011, at the وے بیک مشین
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےmoyn2
لئی۔ - ↑ "Anger over Zionism debate". September 4, 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/1484002.stm. Retrieved on ۱۲ مارچ ۲۰۱۸.
- ↑ "US abandons racism summit". September 3, 2001. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/1523600.stm. Retrieved on ۱۲ مارچ ۲۰۱۸.
- ↑ Israeli Ambassador Chaim Herzog's Response To Zionism Is Racism Resolution. November 10, 1975. "You dare talk of racism when I can point with pride to the Arab ministers who have served in my government; to the Arab deputy speaker of my Parliament; to Arab officers and men serving of their own volition in our border and police defense forces, frequently commanding Jewish troops; to the hundreds of thousands of Arabs from all over the Middle East crowding the cities of Israel every year; to the thousands of Arabs from all over the Middle East coming for medical treatment to Israel; to the peaceful coexistence which has developed; to the fact that Arabic is an official language in Israel on a par with Hebrew; to the fact that it is as natural for an Arab to serve in public office in Israel as it is incongruous to think of a Jew serving in any public office in an Arab country, indeed being admitted to many of them. Is that racism? It is not! That, Mr. President, is Zionism."
- ↑ "We oppose the Zionists and their 'state' Archived May 15, 2011, at the وے بیک مشین vigorously and we continue our prayers for the dismantlement of the Zionist 'state' and peace to the world." Rabbi E Weissfish, Neturei Karta, Representatives of Orthodox Jewry, US, London, Palestine and worldwide.
- ↑ Neturei Karta: What is it? Archived October 29, 2012, at the وے بیک مشین
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےNeturei Karta: What is it2
لئی۔ - ↑ "The Great Gulf Between Zionism and Judaism" Archived 2010-11-28 at the وے بیک مشین, Paper delivered by G. J. Neuberger, a member of Neturei Karta, at the Tripoli Conference on Zionism and Racism.
- ↑ "Zionism promotes antisemitism" Archived November 24, 2010, at the وے بیک مشین, Jews against Zionism
- ↑ Laquer, Walter (2003). A History of Zionism. Random House, XXiii.
- ↑ Ottolenghi, Emanuele (November 29, 2003). "Anti-Zionism is anti-semitism". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/world/2003/nov/29/comment. Retrieved on ۲۹ نومبر ۲۰۰۳.
- ↑ "Anti-Zionism and Anti-Semitism". Jerusalem Center for Public Affairs. Fall 2004. https://web.archive.org/web/20121115102337/http://jcpa.org/phas/phas-wistrich-f04.htm. Retrieved on ۱۷ نومبر ۲۰۱۲.
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےStauber
لئی۔ - ↑ Marcus, Kenneth L. (2007), "Anti-Zionism as Racism: Campus Anti-Semitism and the Civil Rights Act of 1964", William & Mary Bill of Rights Journal 15 (3): 837–891
- ↑ Temko, Ned (October 17, 2006). "Critics of Israel 'fuelling hatred of British Jews'". The Guardian (London). https://www.theguardian.com/uk/2006/sep/03/religion.immigrationpolicy.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Dr. King (January 20, 2003). "Anti-Zionism Is Anti-Semitism". FrontPage Magazine. http://archive.frontpagemag.com/readArticle.aspx?ARTID=20210. Retrieved on
- ↑ Anti-semitism in Germany: the post-Nazi epoch since 1945 By Werner Bergmann, Rainer Erb, page 182, "Continuity and Change: Extreme Right Perceptions of Zionism" by Roni Stauber in Anti-semitism worldwide 1999/2000 Tel Aviv University
- ↑ (2000) Native vs. Settler. Greenwood Press, 48. ISBN 978-0-313-31357-8. “To most Arabs the terms Jew or Jewish and Zionist are interchangeable. After the introduction of European anti-Semitism into the Arab world in the thirties and forties through the Axis powers, Arab propaganda has displayed many classic Nazi anti-Semitic claims about the Jews. For public relations purposes the PLO has never wanted to be accused of being anti-Semitic but rather only of being anti-Zionist. Occasionally its leaders slip, as Arafat did when he referred to the "Jewish invasion" in his speech.”
- ↑ Norman Cohn, Warrant for Genocide, Serif 2001 chapter 3
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Hamas charter, article 32: "The Zionist plan is limitless. After Palestine, the Zionists aspire to expand from the Nile to the Euphrates. When they will have digested the region they overtook, they will aspire to further expansion, and so on. Their plan is embodied in the "Protocols of the Elders of Zion" ..."
- ↑ Prager, D; Telushkin, J. Why the Jews?: The Reason for Antisemitism. New York: Simon & Schuster, 1983. page 169-175.
- ↑ Korey, W., "Updating the Protocols," Midstream, May 1970, p. 17.
- ↑ ۲۱۶.۰ ۲۱۶.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Congress Bi-weekly, American Jewish Congress, Vol. 40, Issues 2-14, 1973, p. xxv
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ (November 21, 2013) Deconstructing Zionism: A Critique of Political Metaphysics. Bloomsbury Academic. ISBN 978-1-4411-0594-3.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3438: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Ali, Tariq. "Notes on Anti-Semitism, Zionism and Palestine" Archived December 7, 2010, at the وے بیک مشین, Counterpunch, March 4, 2004, first published in il manifesto, February 26, 2004.
سائیٹ غلطی:
- مضامین جنہاں وچ اردو بولی دا متن شامل اے
- Webarchive template archiveis links
- All articles with unsourced statements
- Articles with unsourced statements since May 2015
- ٹُٹے ہوئے جوڑاں آلے صفحے
- اسرائیل دی تریخ
- یہودی تحریکاں
- یہودیت متعلقہ تنازعات
- آزادی دی قومی تحریکاں
- سیاسی تحریکاں
- مذہب تے سیاست
- صیہونیت
- ارض اسرائیل
- کامنز گٹھ جس دا ربط ویکی ڈیٹا اُتے اے