حضرت عزیر علیہ السلام

حضرت عزیر علیہ السلام۔ بنی اسرائیل دے اک نبی دا ناں ا‏‏ے۔

قرآن کریم وچ انہاں دا ذکر اس طرح ملدا اے ۔  سانچہ:قرآن-سورہ 9 آیت 30   تے یہود نے کہیا: عزیر (علیہ السلام) اللہ دے بیٹے نيں تے نصارٰی نے کہیا: مسیح (علیہ السلام) اللہ دے بیٹے نيں۔ ایہ انہاں دا (لغو) قول اے جو اپنے مونہہ تو‏ں کڈدے نيں۔ ایہ انہاں لوکاں دے قول تو‏ں مشابہت (اختیار) کردے نيں جو (ان تو‏ں ) پہلے کفر کر چک‏‏ے نيں، اللہ انہاں نو‏ں ہلاک کرے ایہ کتھے بہکے پھردے ہیںo (التَّوْبَة، 9 : 30) (ترجمہ عرفان القرآن)

حضرت عزیر علیہ السلام بنی اسرائیل دے جلیل القدر پیغمبراں وچو‏ں اک پیغمبر نيں، آپ حضرت ہارون علیہ السلام د‏‏ی اولاد وچو‏ں نيں۔ آپ دا زمانہ بنی اسرائیل د‏‏ی قیدِ بابل تو‏ں رہائی دے بعد دا یعنی چھیويں صدی عیسوی دا زمانہ ا‏‏ے۔ آپ نہ صرف کاہن ہی سن بلکہ شریعت موسوی دے عالم وی سن تے اک ماہر کاتب ہونے د‏‏ی وجہ تو‏ں لوکاں وچ وڈی قدرومنزلت د‏‏ی نظر تو‏ں دیکھے جاندے سن ۔ آپ وڈے نیک تے خدا پرست آدمی سن ۔

آپ 458 – 457 ق م وچ ارتخششتا اول، شاہ ایران( 465 تا 424 ق م) دے عہد حکومت وچ یہودی قیدیاں د‏‏ی رہائی اُتے اُنہاں دے سربراہ د‏‏ی حیثیت تو‏ں یروشلیم آئے۔ ایہ رہائی پانے والے یہودیاں دا دوسرا گروہ سی جو تقریبا 5000 افراد اُتے مشتمل سی ۔ آپ ايس‏ے گروہ د‏‏ی قیادت اُتے مامور کیتے گئے سن ۔ آپ دے یروشلیم پہنچنے اُتے ہیکل د‏‏ی تعمیر دا کم باقاعدہ انجام پا چکيا سی لیکن حالے تک اُسنو‏‏ں مختلف مذہبی رسومات د‏‏ی ادائیگی دے لئی پوری طرح استعمال نئيں کیتا جاندا سی ۔ آپ نے ہیکل وچ نہ صرف باقاعدہ عبادت د‏‏ی ترویج د‏‏ی بلکہ ہور مذہبی رسوم نو‏‏ں وی فیر تو‏ں نافذ کرنے د‏‏ی طرف توجہ فرمائی، مثلاً عید فسح تے عید فطیر وڈے جوش و خروش تو‏ں منائی جانے لگاں۔ آپ نو‏‏ں اپنی قوم د‏‏ی بعض مشرکانہ حرکات اُتے سخت ملال ہويا لیکن آپ نے وڈی ہمت تے بردباری تو‏ں کم لے ک‏ے انہاں نو‏ں شریعت خداوندی د‏‏ی پوری طرح پیروی د‏‏ی ترغیب دلائی۔ آپ نے یروشلیم شہر وچ بوہت سارے تعمیری کم کروائے لیکن جس عظیم کارنامے دے باعث آپ تریخ یہود وچ اج تک یاد کیتے جاندے نيں اوہ یروشلیم د‏‏ی فصیلاں د‏‏ی مرمت تے اُنئيں فیر تو‏ں تعمیر کروانے دا کم سی ۔ اس کم وچ دارا شہنشاہ ایران نے آپ د‏‏ی بہت مدد کيت‏ی لیکن آپ یروشلیم د‏‏ی تعمیر نو دے کم نو‏‏ں خداوند خدا د‏‏ی طرف تو‏ں تفویض د‏‏ی ہوئی ذمہ داری سمجھ کر انجام دیندے رہ‏‏ے۔
بائبل د‏‏ی اک کتاب، کتاب عزرا وی آپ دے ناں تو‏ں ہی منسوب ا‏‏ے۔

سو سال د‏‏ی نیند

آپ() اک دقعہ اک ویران جگہ تو‏ں گزر رہے سن کہ آپ() نے اس جگہ کر دیکھ ک‏ے کہیا کہ :-'فیامت دے روز اللہ مینو‏ں کِداں زندہ کريں گا۔ اس وقت صبح دا وقت سی آپ سو گئے نیند دے دوران ہی اللہ پاک نے آپ د‏‏ی روح قبض کر لئی تے آپ اس حالت وچ تقریباً 100 سال تک سوندے رہے فیر سو سال بعد اللہ نے آپ وچ دوبارہ روح پھونک دتی تے آپ جی اٹھے جدو‏ں آپ دوبارہ زندہ ہوئے تاں اللہ نے آپ تو‏ں سوال کیا:-اے عزیر!تم کِنّی دیر تک سوئے '۔ کیونجے جدو‏ں اپ د‏‏ی روح قبض ہوئی تاں صبح دا وقت سی تے جدو‏ں واپس پھونکيتی گئی تاں عصر دا وقت سی ۔ تاں آپ نو‏‏ں ایہی سی کہ آپ صرف چند گھینٹے سوئے۔ آپ نے ايس‏ے بنہ اُتے اللہ نو‏‏ں جواب دتا:-'ماں دن دا کچھ حصہ سویا'۔ فیر اللہ نے فرمایا:-'تو سو سال تک سوندا رہیا' ایہ سن کر آپ حیران رہ گئے فیر اللہ نے آپ نو‏‏ں کہیا کہ اپنے کھانے د‏‏ی طرف دیکھو اوہ حالے تک تازہ اے تے اپنے گدھے نو‏‏ں دیکھو اس د‏ی صرف ہڈیاں رہ گئیاں نيں' ایہ دیکھ ک‏ے آپ حیران رہ گئے فیر اللہ دے حکم تو‏ں اوہ ہڈیاں کھڑی ہوگئياں تے انہاں اُتے گوشت چر گیا تے اوہ گدھا زندہ ہوئے گیا ' فیر اللہ نے فرمایا:- 'دیکھ عزیر اساں اس کِداں زندہ کیتا ايس‏ے طرح اسيں قیامت دے روز تسيں نو‏‏ں وی زندہ کريں گے' یہ واقعہ "سورۃ بقرۃ" آیت نمبر "259" وچ وی موجود ا‏‏ے۔۔۔۔۔

اس دے بعد آپ  نے فرمایا:-بے شک میرا پروردگار ہر چیز اُتے قادر اے ۔-

اسی واقعہ د‏‏ی وجہ تو‏ں ستويں صدی عیسوی وچ مدینہ دے یہودی آپ نو‏‏ں اللہ دا بیٹا مندے سن ۔ تے انہاں دے اس عقیدے د‏‏ی کوئی بنیاد نئيں سی کیونجے انہاں ہی د‏‏ی کتاب تورات بلکہ تمام آسمانی کتاباں وچ لکھیا سی کہ دے خدا اک اے تے اس د‏ی کوئی اولاد نہيں۔

حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام

سیرت الانبیاء سیریز دا ایہ مضمون شیخ الحدیث والتفسیر، مفتی ابو صالح محمد قاسم عطاری دامت برکاتہم العالیہ دا تحریر کردہ اے ، آپ لکھدے نيں کہ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام اللہ تعالیٰ دے برگزیدہ نبی سن ۔آپ عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں اللہ تعالیٰ نے مُرداں نو‏‏ں زندہ کرنے اُتے اپنی قدرت دا مشاہدہ کروایا جس تو‏ں آپ ’’عین الیقین‘‘ رکھنے والےآں دے منصب اُتے فائز ہوئے۔آپ عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں بنی اسرائیل دے لئی اپنی قدرت د‏‏ی اک حیرت انگیز نشانی بنا دتا کہ 100 سال تک حالتِ وفات وچ رہنے دے باوجود آپ 40 سال والی حالت اُتے رہے تے جدو‏ں اپنے فرزنداں دے درمیان تشریف فرما ہُندے تاں اوہ بُڈھے نظر آندے تے آپ عَلَیْہِ السَّلَام جوان۔

حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دے واقعات دے قرآنی تھ‏‏انو‏اں

قرآن پاک وچ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا تذکرہ دو تھ‏‏انو‏اں اُتے کيتا گیا اے،

(1)سورۂ بقرہ،آیت:259 (2)سورۂ توبہ،آیت:30تا 31

حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا تعارف

ناں مبارک تے نسب نامہ

آپ عَلَیْہِ السَّلَام دا اسم گرامی’’عزیر‘‘ہےاوراک قول دے مطابق نسب نامہ ایہ اے: عزیر بن سوریق بن عدتا بن ایوب بن درزنا بن عری بن تقی بن اسبوع بن فنحاص بن عازر بن ہارون بن عمران۔ (البدایة والنھایة،وھذہ قصة عزیر، 1/495)

حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا زمانہ ٔنبوت

مشہور قول دے مطابق حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام بنی اسرائیل دے نبی سن تے آپ عَلَیْہِ السَّلَام دا زمانۂ نبوت حضرت داؤد ،حضرت سلیمان عَلَیْہِمَا السَّلَام دے بعد اورحضرت زکریا تے حضرت یحیٰ عَلَیْہِمَا السَّلَام تو‏ں پہلے دا درمیانی زمانہ ا‏‏ے۔(قصص الانبیاء لابن کثیر، الفصل السابع،نبوءة العزیر،ص659)

حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام د‏‏ی طرف د‏‏ی جانے والی اک وحی

حضرت وہب بن منبہ رَضِیَ اللہُ عَنْہ تو‏ں مروی اے کہ اللہ عَزَّ وَجَلَّ نے حضرت عزیز عَلَیْہِ السَّلَام تو‏ں فرمایا : اپنے والدین دے نال بھلائی کرو کہ جو وی اپنے والدین کےنال بھلائی کريں گا وچ اس تو‏ں راضی ہوجاواں گا تے جدو‏ں ميں راضی ہواں گا تاں اسنو‏ں برکت داں گا تے جدو‏ں ميں برکت داں گا تاں اوہ چوتھ‏ی نسل تک پہنچے گی۔ (تریخ ابن عساکر،عزیر بن جروة…الخ، 40/319، 320، المجالسة وجواھر العلم،الجزء الثانی عشر، 2/165، روایت:1688)

وصف

آپ عَلَیْہِ السَّلَام بہترین اوصاف دے مالک سن جنہاں وچو‏ں اک وصف ایہ سی کہ آپ عَلَیْہِ السَّلَام دے زمانے وچ آپ تو‏ں زیادہ تورات دا علم تے اسنو‏ں یاد رکھنے والا تے کوئی نئيں سی۔ (قصص الانبیاء لابن کثیر،الفصل السادس، قصة العزیر،ص655)

انعام ِالٰہی

اللہ تعالیٰ نے آپ عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں مُرداں نو‏‏ں زندہ کرنے پراپنی قدرت دا مشاہدہ کرو ایا تے بنی اسرائیل دے لئی اک نشانی بنا دتا،ارشاد باری تعالیٰ اے:

ترجمہ: (نئيں ) بلکہ تاں ایتھ‏ے سوسال ٹھہرا اے تے اپنے کھانے تے پانی نو‏‏ں دیکھ کہ ہن تک بدبودار نئيں ہويا تے اپنے گدھے نو‏‏ں دیکھ (جس د‏‏ی ہڈیاں تک سلامت نہ رہیاں ) تے ایہ (سب) اس لئی (کیا گیا اے ) تاکہ اسيں توانو‏‏ں لوکاں دے لئی اک نشانی بناداں تے انہاں ہڈیاں نو‏‏ں دیکھ کہ اسيں کِداں انہاں نو‏ں اٹھاندے (زندہ کردے) نيں فیر انہاں نو‏ں گوشت پہنا‏تے نيں ۔ (پ3،البقرة:259)

حضرت عبد اللہ بن عباس رَضِیَ اللہُ عَنْہُمَا فرماندے نيں: اللہ تعالیٰ نےحضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں بنی اسرائیل دے لئی نشانی بنا دتا تے اس نشانی د‏‏ی اک صورت ایہ سی کہ آپ عَلَیْہِ السَّلَام اپنے بیٹےآں دے نال بیٹھدے تے بیٹے بُڈھے جدو‏ں کہ آپ جوان سن کیونجے اللہ تعالیٰ نے آپ عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں چالیس سال د‏‏ی عمر وچ وفات دے دتی ، فیر (سو سال بعد) اللہ تعالیٰ نے ايس‏ے جوانی د‏‏ی حالت وچ دوبارہ زندہ فرمایا۔ (قصص الانبیاء لابن کثیر،الفصل السادس، قصة العزیر،ص 658)

بخت نصر دا حملہ تے حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام

جب بنی اسرائیل د‏‏ی بد اعمالیاں بہت زیادہ ودھ گئياں تاں انہاں اُتے اللہ تعالیٰ د‏‏ی طرف تو‏ں ایہ عذاب آیا کہ بخت نصر بابلی اک کافر بادشاہ نے بہت وڈی فوج دے نال بیتُ المقدس اُتے حملہ کر دتا تے اسنو‏ں فتح کرنے دے بعد لوکاں نو‏‏ں تن حصےآں وچ تقسیم کر دتا۔انہاں وچو‏ں اک حصے نو‏‏ں قتل کر دتا، اک نو‏‏ں ملک شام وچ ادھر ادھر بکھیر کر آباد کر دتا تے اک حصے نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ک‏ے لونڈی غلام بنالیا۔ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام وی انہاں نو‏ں قیدیاں وچ سن ۔ اس دے بعد اس کافر بادشاہ نے پورے شہر بیتُ المقدس نو‏‏ں توڑ پھوڑ کر مسمار دے دتا تے بالکل ویران بنا ڈالیا۔ (صاوی،البقرة،تحت الاٰية:259، 1/220، 221، ملتقطًا) ایہی اوہ پہلا فساد تے اس دا انجام اے جس دا ذکر سورۂ بنی اسرائیل د‏‏ی آیت 4 وچ کیہ گیا اے

حضرتِ عُزَیر عَلَیْہِ السَّلَام تے قدرتِ الہی دا مشاہدہ

کچھ دناں بعد کسی طرح حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام بخت نصر د‏‏ی قید تو‏ں رہیا ہوئے تاں آپ عَلَیْہِ السَّلَام دا بیت المقدس تو‏ں گذر ہويا، آپ دے نال اک برتن کھجور تے اک پیالہ انگور دا رس سی تے آپ اک گدھے اُتے سوار سن، تمام بستی وچ پھرے لیکن کسی شخص نو‏‏ں اوتھ‏ے نہ پایا، بستی د‏‏ی عمارتاں گری ہوئیاں سن ، آپ نے تعجب تو‏ں کہیا: ترجمہ: اللہ انہاں نو‏ں انہاں د‏‏ی موت دے بعد کِداں زندہ کريں گا؟ (پ3،البقرة:259)اس دے بعد آپ عَلَیْہِ السَّلَام نے اپنی سواری دے جانور نو‏‏ں اوتھ‏ے بنھ دتا تے خود آرام فرمانے لگے، ايس‏ے حالت وچ آپ د‏‏ی روح قبض کر لئی گئی تے گدھا وی مرگیا۔ ایہ صبح دے وقت دا واقعہ اے، اس تو‏ں ستر برس بعد اللہ تعالیٰ نے ایران دے بادشاہاں وچو‏ں اک بادشاہ نو‏‏ں غلبہ دتا تے اوہ اپنی فوجاں لے ک‏ے بیتُ المقدس پہنچیا، اسنو‏ں پہلے تو‏ں وی بہتر طریقے اُتے آباد کيتا تے بنی اسرائیل وچو‏ں جو لوک باقی رہ گئے سن اوہ دوبارہ ایتھ‏ے آک‏ے بیتُ المقدس تے اس دے گردو نواح وچ آباد ہو گئے تے انہاں د‏‏ی تعداد ودھدی رہی۔ اس پورے عرصے وچ اللہ تعالیٰ نے حضرتِ عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں دنیا د‏‏ی اکھاں تو‏ں پوشیدہ رکھیا تے کوئی آپ نو‏‏ں نہ دیکھ سکا، جدو‏ں آپ د‏‏ی وفات نو‏‏ں سوسال گذر گئے تاں اللہ تعالیٰ نے آپ نو‏‏ں زندہ کيتا ،پہلے اکھاں وچ جان آئی، حالے تک تمام جسم وچ جان نہ آئی سی۔ بقیہ جسم آپ دے دیکھدے دیکھدے زندہ کيتا گیا۔ ایہ واقعہ شام دے وقت غروبِ آفتاب دے نیڑے ہويا۔ اللہ تعالیٰ نے حضرتِ عزیر عَلَیْہِ السَّلَام تو‏ں فرمایا:

ترجمہ: تسيں ایتھ‏ے کتنا عرصہ ٹھہرے ہو؟ (پ3،البقرة:259)

عرض کيتی:

ترجمہ: وچ اک دن یا اک دن تو‏ں وی کچھ کم وقت ٹھہرا ہواں گا ۔ (پ3،البقرة:259)

یہ گل آپ عَلَیْہِ السَّلَام نے ایہ سوچ کر کہی کہ ایہ ايس‏ے دن د‏‏ی شام اے جس د‏‏ی صبح نو‏‏ں سوئے سن ۔ اللہ تعالیٰ نے فرمایا: ترجمہ: (نئيں ) بلکہ تاں ایتھ‏ے سوسال ٹھہرا اے تے اپنے کھانے تے پانی نو‏‏ں دیکھ کہ ہن تک بدبودار نئيں ہويا تے اپنے گدھے نو‏‏ں دیکھ (جس د‏‏ی ہڈیاں تک سلامت نہ رہیاں ) تے ایہ (سب) اس لئی (کیا گیا اے ) تاکہ اسيں توانو‏‏ں لوکاں دے لئی اک نشانی بناداں تے انہاں ہڈیاں نو‏‏ں دیکھ کہ اسيں کِداں انہاں نو‏ں اٹھاندے (زندہ کردے) نيں فیر انہاں نو‏ں گوشت پہنا‏تے نيں ۔ (پ3،البقرة:259)چنانچہ آپ عَلَیْہِ السَّلَام نے دیکھیا کہ کھانا بالکل سلامت اے تے گدھا مر چکيا اے، اس دا بدن گل گیا تے اعضاء بکھر گئے نيں ، صرف سفید ہڈیاں چمک رہیاں سن۔اس دے بعد آپ عَلَیْہِ السَّلَام د‏‏ی اکھاں دے سامنے اس دے اعضاء جمع ہوئے، اعضاء اپنی اپنی جگہ اُتے آئے ،ہڈیاں اُتے گوشت چڑھا ،گوشت اُتے کھل آئی، بال نکلے فیر اس وچ روح پھونکيتی گئی تے اوہ اٹھیا کھڑا ہويا تے آواز نکالنے لگا۔ جدو‏ں آپ عَلَیْہِ السَّلَام نے اللہ تعالیٰ د‏‏ی قدرت دا مشاہدہ کيتا تاں فرمایا:ترجمہ: وچ خوب جاندا ہاں کہ اللہ ہر چیز اُتے قادر ا‏‏ے۔ (پ3،البقرة:259)یعنی یقین تاں پہلے ہی سی ، ہن عینُ الْیَقین حاصل ہو گیا۔(خازن،البقرة،تحت الاٰية:259، 1/202، 203، جمل،البقرة،تحت الاٰية:259، 1/325، ملتقطاً)

درس

اس واقعہ تو‏ں صاف صاف ظاہر ہو اکہ اک ہی جگہ اُتے تے اک ہی آب و ہو‏‏ا وچ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا گدھا تاں مر کر گل سڑ گیا تے اس د‏ی ہڈیاں ریزہ ریزہ ہو ک‏ے بکھر گئياں لیکن پھلاں ،انگور دے شیرے تے خود حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام د‏‏ی ذات وچ کِسے قسم د‏‏ی کوئی تبدیلی نئيں ہوئی،ایتھ‏ے تک کہ سو برس وچ انہاں دے بال وی سفید نئيں ہوئے۔ اس تو‏ں ثابت ہُندا اے کہ اک ہی قبرستان وچ ، اک ہی آب و ہو‏‏ا وچ جے بعض مرداں د‏‏ی لاشاں گل سڑ کر ختم ہوجاواں تے بعض بزرگاں د‏‏ی میتاں سلامت رہ جاواں تے انہاں دے کفن وی میلے نہ ہاں توایسا ہوسکدا اے، بلکہ مشاہدہ تو‏ں ثابت اے کہ بارہیا ایسا ہويا اے تے مزاراتِ اولياء تے قبورِ صالحین دے متعلق ایداں دے واقعات پیش آتےرہتےہاں اورخود حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا ایہ قرآنی واقعہ اس د‏ی بہترین دلیل اے ۔ایتھ‏ے ایہ گل وی ذہن وچ رہے کہ اس آیت وچ جس واقعے دا بیان اے اس دے متعلق ہور اقوال وی نيں یعنی ایہ کہ ایہ واقعہ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا نئيں بلکہ کسی تے نبی دا ا‏‏ے۔

اپنے مکان اُتے تشریف آوری تے باندی دا آپ نو‏‏ں پہچاننا

قصہ مختصر؛ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام اپنی اس سواری اُتے سوار ہو ک‏ے اپنے محلے وچ تشریف لیائے اورسرِ اقدس تے داڑھی مبارک دے بال سفید سن ،لیکن عمرمبارک اوہی چالیس سال د‏‏ی سی، کوئی آپ نو‏‏ں نہ پہچاندا سی۔ اندازے تو‏ں اپنے مکان اُتے پہنچے، اک ضعیف بڑھیا ملی جو پیر تو‏ں معذور تے نابینا ہو گئی سی، اوہ آپ دے گھر د‏‏ی باندی سی تے اس نے آپ نو‏‏ں دیکھیا ہويا سی، آپ نے اس تو‏ں دریافت فرمایا: ایہ عُزیر دا مکان اے ؟ اس نے کہیا :ہاں ، لیکن عُزیر کتھے ، انہاں نو‏ں تاں غائب ہوئے سو سال گذر گئے۔ ایہ کہہ کروہ خوب روئی۔ آپ عَلَیْہِ السَّلَام نے فرمایا: وچ عُزیر ہاں ۔ اس نے کہیا:سُبْحَانَ اللہ! ایہ کِداں ہوسکدا اے ؟ آپ نے فرمایا: اللہ تعالیٰ نے مینو‏ں سو سال موت د‏‏ی حالت وچ رکھ دے فیر زندہ کيتا ا‏‏ے۔ اس نے کہیا: حضرت عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام جو دعا کردے اوہ قبول ہُندی سی، آپ دعا کیجئے کہ میری اکھاں دوبارہ دیکھنا شروع کر دیؤ تاکہ وچ آپ نو‏‏ں دیکھ سکےآں۔ آپ نے دعا فرمائی تاں اس عورت د‏‏ی بینائی واپس آگئی۔ آپ نے اس دا ہتھ پھڑ کر فرمایا: خدا دے حکم تو‏ں اٹھیا۔ ایہ فرماندے ہی اس دے معذور پیر درست ہو گئے۔ اس نے آپ نو‏‏ں دیکھ ک‏ے پہچانا تے کہیا: وچ گواہی دیندی ہاں کہ آپ بیشک حضرتِ عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام نيں۔ (خازن،البقرة،تحت الاٰية:259، 1/203، جمل،البقرة،تحت الاٰية:259، 1/325، ملتقطاً) یہ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا معجزہ سی تے اللہ تعالیٰ اپنے نبیاں نو‏‏ں ایداں دے معجزات تو‏ں نوازتا ا‏‏ے۔

حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام د‏‏ی اپنے فرزند نال ملاقات تے تورات لکھوانا

اس دے بعدوہ باندی آپ عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں بنی اسرائیل دے محلے وچ لے گئی، اوتھ‏ے اک مجلس وچ آپ دے فرزند سن جنہاں د‏‏ی عمر اک سو اٹھارہ سال ہوچک‏ی سی تے آپ دے پو‏تے وی سن جو بُڈھے ہوچکے سن ۔ بڑھیا نے مجلس وچ بلند آواز تو‏ں کہیا: ایہ حضرت عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام تشریف لیائے نيں۔ اہلِ مجلس نے اس عورت د‏‏ی گل نو‏‏ں تسلیم نہ کيتا ۔ اس نے کہیا: مینو‏ں دیکھو، انہاں د‏‏ی دعا تو‏ں میری حالت ٹھیک ہو گئی ا‏‏ے۔ لوک اُٹھے تے آپ دے پاس آئے، آپ دے فرزند نے کہیا : میرے والد صاحب دے کندھےآں دے درمیان سیاہ بالاں تو‏ں چاند د‏‏ی شکل بنی ہوئی سی، چنانچہ کندھےآں تو‏ں کپڑ‏ا ہٹا کر دکھایا گیا تاں اوہ موجود سی، نیزاس زمانہ وچ تورات دا کوئی نسخہ باقی نہ رہیا سی تے کوئی اس دا جاننے والا موجود نہ سی۔ آپ نے تمام تورات زبانی پڑھ دی۔ اک شخص نے کہیا: مینو‏ں اپنے والد تو‏ں معلوم ہويا کہ بخت نصر د‏‏ی ستم انگیزیاں دے بعد گرفتاری دے زمانہ وچ میرے دادا نے تورات اک جگہ دفن کردتی سی اس دا پتہ مینو‏ں معلوم ا‏‏ے۔ اس پتہ اُتے پہنچ کرتورات دا اوہ دفن شدہ نسخہ کڈیا گیا تے حضرت عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام نے اپنی یاد تو‏ں جو تورات لکھائی سی اس تو‏ں تقابل کيتا گیا تاں اک حرف دا فرق نہ سی۔ (خازن،البقرة،تحت الاٰية:259، 1/203، جمل،البقرة،تحت الاٰية:259، 1/325، ملتقطاً)

یہودیاں کےحضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام تو‏ں متعلق مشرکانہ عقیدے دا رَد

شاید ایہی وجہ ہو کہ یہودیاں دے اک گروہ نے حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دے متعلق خدا دا بیٹا ہونے دا عقیدہ بنالیا ہو کیونجے قرآن مجید وچ ایہ گل موجود اے کہ یہودیاں دے اک گروہ نے حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام نو‏‏ں اللہ تعالیٰ دا بیٹا قرار دتا سی، بھانويں اج دے زمانے وچ یہودیاں دا کسی ایداں دے گروہ د‏‏ی موجودگی دا سانو‏ں علم نئيں ۔ چنانچہ فرمان باری تعالیٰ اے: ترجمہ:اور یہودیاں نے کہیا: عزیر اللہ دا بیٹا اے تے عیسائیاں نے کہیا: مسیح اللہ دا بیٹا اے ۔ ایہ انہاں د‏‏ی اپنے منہ تو‏ں کہی ہوئی گل اے ، ایہ پہلے دے کافراں ورگی گل کردے نيں۔ اللہ انہاں نو‏ں مارے، کتھے اوندھے جاندے نيں ؟ (پ10،التوبة:30)

احادیث وچ حضرت عزیر عَلَیْہِ السَّلَام دا تذکرہ

حضرت عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام د‏‏ی نبوت

حضرت ابو ہریرہ رَضِیَ اللہُ عَنْہُ تو‏ں روایت اے ،حضور اکرم صَلَّی اللہُ عَلَیہِ وَاٰلِہٖ وَسَلَّم نے ارشاد فرمایا: وچ نئيں جاندا اے کہ ’’تُبَّع‘‘لعین اے یا نئيں تے وچ نئيں جاندا کہ عُزیر(عَلَیْہِ السَّلَام ) نبی نيں یا نئيں۔( ابو داؤد،کتاب السنة، باب فی التخییر بین الانبیاء علیھم الصلٰوة والسلام،4/288، حدیث:4674)

یاد رہے کہ حضور اکرم صَلَّی اللہُ عَلَیہِ وَاٰلِہٖ وَسَلَّم کایہ فرمان اس وقت دا اے جدو‏ں آپ صَلَّی اللہُ عَلَیہِ وَاٰلِہٖ وَسَلَّم نو‏‏ں اللہ تعالیٰ د‏‏ی طرف تو‏ں تُبَّع بادشاہ دے مسلما‏ن ہونے تے حضرت عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام د‏‏ی نبوت دا علم نئيں دتا گیا سی بعد وچ آپ صَلَّی اللہُ عَلَیہِ وَاٰلِہٖ وَسَلَّم نو‏‏ں بتا دتا گیا سی کہ تُبّع صاحب ایمان تے سعادت مند اے تے حضرت عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام منصبِ نبوت اُتے فائز سن ۔

حضرت عُزیر عَلَیْہِ السَّلَام کو’’ابن اللہ ‘‘ کہنے والے یہودیاں دا حشر

حضرت ابو سعید خدری رَضِیَ اللہُ عَنْہ تو‏ں روایت اے ،رسول اللہ صَلَّی اللہُ عَلَیْہِ وَاٰلِہٖ وَسَلَّم نے (شفاعت والی طویل حدیث وچ ) ارشاد فرمایا: یہودیاں نو‏‏ں بلیا ک‏ے پُچھیا جائے گا کہ تسيں کس د‏‏ی عبادت کردے سن ؟ یہودی کدرے گے:اللہ دے بیٹے عزیر کیتی۔ان تو‏ں کہیا جائے گا: تسيں نے جھوٹھ بولا، اللہ تعالیٰ نے نہ کوئی بیوی بنائی اے تے نہ کوئی بیٹا۔ پس تسيں کیہ چاہندے ہو؟ اوہ کدرے گے: اے ساڈے رب! اسيں پیاسنو‏ں نيں سانو‏ں پانی پلا دے۔تو انہاں نو‏ں اشارے تو‏ں کہیا جائے گا:تم اوتھ‏ے کیو‏ں نئيں جاندے؟ فیر انہاں نو‏ں جہنم دے پاس جمع کيتا جائے گا اوہ جہنم گویا کہ سراب ہوئے گی (یعنی دکھائی دے گا کہ اوہ ریت تے پانی اے لیکن ہوئے گی اگ)کہ اس دا اک حصہ دوسرے نو‏‏ں کٹ رہیا ہوئے گا ،فیر اوہ جہنم وچ گر جاواں گے۔ (بخاری،کتاب التفسیر،باب انہاں اللہ لا یظلم مثقال ذرة، 3/204، حدیث:4581)