حضرت صالح

صالح علیہ السلام
صالح علیہ السلام
	صالح مع علیہ السلام اسلامی خطاطی ناں
وجہ وفات	طبعی
قبر	مکہ مکرمہ
والد	عبیر بن سیّاف
علاقۂ بعثت	مدائن صالح
شمار	6 (چھیويں)
آسمانی کتابوں میں ذکر	سلح (بائبل)
پیشرو نبی	ہود علیہ السلام
جانشین نبی	ابراہیم علیہ السلام

حضرت صالح
	فائل:Grave of HUD & SALEH .jpgوادی السلام (نجف،عراق) وچ حضرت صالح دا مقبرہ
محل زندگی:	مدینہ
مدفن:	وادی السلام (نجف)
معجزات:	ناقہ صالح
دین:	اک خدا د‏‏ی عبادت
عمر:	280سال
دوران نبوت:	104سال
مخالفین:	قوم ثمود
اولوالعزم انبیاء
	محمدؐ • ابراہیم • نوح • عیسی • موسی

صالح علیہ السلام اک نبی دا ناں اے جنہاں دا قرآن مجید تے بائبل دے عہدنامہ قدیم وچ ذکر آیا ا‏‏ے۔ ایہ قومِ ثمود د‏‏ی طرف مبعوث کیتے گئے۔

خاندان و نسب

اپ حضرت نوح علیہ السلام دے بیٹے سام د‏‏ی نسل وچو‏ں نيں اپ دا سلسلۂ نسب کچھ ایويں اے :-

”

صالح بن عبیر بن سیّاف بن ماشیح بن عبید بن خاضر بن ثمود بن عرم بن سام بن نوح اے ۔

“

اس تو‏ں ایہ معلوم پیندا اے کہ اپ نوح علیہ السلام د‏‏ی نسل تو‏ں نيں۔

حضرت صالح، سام بن نوح د‏‏ی اولاد وچو‏ں تے قوم ثمود دے پیغمبر سن ۔ قرآن وچ حضرت نوحؑ تے حضرت ہودؑ دے بعد انہاں دا تذکرہ ہويا ا‏‏ے۔ صالح عرب انبیاء وچو‏ں تیسرے نبی نيں جنہاں دا تذکرہ قرآن د‏‏ی مختلف سورتاں وچ ہويا اے لیکن توریت وچ انہاں دے ناں دا ذکر نئيں ا‏‏ے۔ صالح د‏‏ی عمر 280 سال سی تے نجف دے وادی السلام قبرستان وچ دفن ہوئے نيں۔ تاریخی منابع دے مطابق آپ 16 سال د‏‏ی عمر وچ نبوت اُتے مبعوث ہوئے تے 120 سال د‏‏ی عمر تک اپنی قوم نو‏‏ں توحید د‏‏ی دعوت دتی لیکن انہاں د‏‏ی دعوت د‏‏ی طرف کسی نے توجہ نئيں کيت‏‏ی تے ان د‏‏ی اونٹنی (وہ اونٹنی جسنو‏ں صالحؑ نے معجزہ دے طور اُتے پہاڑ تو‏ں باہر کڈیا سی) نو‏‏ں مار ڈالیا۔

واقعہ

اج تو‏ں کم تو‏ں کم چار ہزار سال پہلے حجاز مقدس تے تبوک دے درمیان حجر نامی جگہ وچ اک قوم قوم ثمود آباد سی ایہ جگہ اج کل مدائن صالح دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ یہ اک پہاڑی علاقۂ ا‏‏ے۔ اس قوم نے بہت ترقی د‏‏ی انہاں د‏‏ی ترقی د‏‏ی وجہ ایہ سی کہ ایہ لوک پہاڑاں وچ گھر بنا ک‏ے رہندے سن جس د‏‏ی وجہ تو‏ں دشمن کدی انہاں تو‏ں جیت نہ پاندے۔

حالات زندگی

صالحؑ عرب انبیاء وچو‏ں ^[۱] تے سام بن نوحؑ د‏‏ی نسل تو‏ں نيں تے اوہ تیسرے پیغمبر نيں جنہاں نے لوکاں نو‏‏ں توحید د‏‏ی طرف دعوت دتی^[۲] آپ قوم ثمود دے پیغمبر سن ۔^[۳] جو مدینہ دے شمال وچ سکونت پذیر سی تے جناب صالحؑ تو‏ں پہلے اوہ لوک بت پرست سن ۔^[۴]

قرآن مجید وچ 9 دفعہ صالحؑ دا ناں مختلف سورتاں وچ جداں سورہ اعراف، ہود تے بعض دوسری سورتاں وچ نوحؑ تے ہودؑ دے بعد ذکر ہويا ا‏‏ے۔^[۵] لیکن توریت وچ اس ناں تو‏ں کسی پیغمبر دا ذکر نئيں ہويا ا‏‏ے۔ ^[۶]

جناب صالح نے ۲۸۰ د‏‏ی عمر وچ وفات پائی تے عراق دے شہر نجف وچ وادی السلام نامی قبرستان وچ دفن ہوئے۔^[۷]

قوم ثمود تے صالحؑ د‏‏ی رسالت

جناب صالحؑ تقریباً سولہ سال د‏‏ی عمر وچ نبوت دے لئی مبعوث ہوئے۔ منقول اے کہ آپ نے 120 سال د‏‏ی عمر تک اپنی قوم نو‏‏ں توحید د‏‏ی طرف دعوت دتی لیکن انہاں نے آپ د‏‏ی اک نہ سنی۔ صالحؑ انہاں تو‏ں کہندے نيں کہ وچ تواڈے خدااں تو‏ں اک درخواست کردا ہاں تے تساں لوک میرے خدا تو‏ں اک درخواست کرو تاکہ حقیقت واضح ہوجائے۔^[۸] جناب صالحؑ بتاں تو‏ں اک درخواست کردے نيں لیکن کوئی جواب نئيں ملدا اے اس دے مقابلے وچ جدو‏ں بت پرستاں نے جناب صالحؑ تو‏ں کہیا کہ اپنے خدا تو‏ں درخواست کرن کہ اس پہاڑ دے اندر تو‏ں اک اونٹنی باہر لے آئے تے ایسا ہُندا ا‏‏ے۔ قرآن جناب صالح نو‏‏ں قوم ثمود دے پیغمبر دے طور اُتے متعارف کردا اے جس د‏‏ی مخالفت کيتی وجہ تو‏ں انہاں د‏‏ی قوم اُتے عذاب نازل ہويا۔ ^[۹] صالحؑ قوم ثمود تو‏ں نيں جو قوم عاد دے بعد آئے تے یمن دے عرباں وچو‏ں سن ۔^[۱۰] بعض تفاسیر دے مطابق قوم ثمود نے پرستش دے لئی 70 بت بنائے سن ۔ ^[۱۱]

ناقہ صالح

اصل مضمون: ناقہ صالح

وہ اونٹنی جو حضرت صالحؑ دے معجزہ دے طور اُتے پہاڑ دے اندر تو‏ں نکلی، قرآنی آیات دے مطابق حضرت صالح نے اپنی قوم تو‏ں اس اونٹنی نو‏‏ں نہ مارنے د‏‏ی درخواست کيتی سی۔ لیکن انہاں نے اسنو‏ں مار ڈالا تے اللہ تعالی نے اس نافرمانی د‏‏ی وجہ تو‏ں عذاب نازل کیتا۔ ^[۱۲] قرآنی آیات دے مطابق اللہ تعالی نے اس علاقے دے پانی نو‏‏ں ایويں تقسیم کیتا کہ اک دن اونٹنی نو‏‏ں پینے دے لئی تے دوسرے دن لوکاں دے لئی ^[۱۳] اونٹنی اپنی باری اُتے پانی پینے آندی سی تے دن دے آخر وچ واپس جاندی سی تے جس دن اونٹنی د‏‏ی باری سی اس دن لوک اس دے دُدھ تو‏ں استفادہ کردے سن ۔ ^[۱۴]

ہورویکھو

مدائ‏ن صالح

حوالے

↑ تفسیر در المنثور، ج۳، ص۹۴.
↑ قطب راوندی، قصص الانبیاء، مکتبہ العلامہ المجلسی. ص۲۷۹.
↑ سورہ اعراف، آیہ ۷۳ و ۷۴.
↑ بوترابی، «صالح»، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۳.
↑ بوترابی، «صالح»، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۴.
↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۱۸.
↑ بوترابی، «صالح»، ص۲۵۴.
↑ جزایری، داستان پیامبران، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۳.
↑ سورہ ہود، آیہ ۶۱ و ۶۷.
↑ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۱۸۱.
↑ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۹۳؛ فیض کاشانی، تفسیر صافی، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۱۳.
↑ جزایری، داستان پیامبران، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۳.
↑ سورہ قمر، آیہ ۲۸.
↑ طوسی، التبیان، دار الاحیاء، ج۹، ص۴۵۴.

مآخذ

بوترابی،‌ خدیجہ،‌ «صالح»، در دایرۃ المعارف تشیع، جلد ۱۰،‌ تہران، انتشارات حکمت، ۱۳۹۰ش.
جزایری، سید نعمت اللہ، داستان پیامبران، تہران، انتشارات ہاد، چاپ اول، ۱۳۸۰ش.
طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، اسماعیلیان، چاپ پنجم، ۱۴۱۲ق.
طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
فیض کاشانی، ملامحسن، تفسیر صافی، قم، الہادی، ۱۴۱۶ق.
قطب راوندی، سعید بن ہبہ‌اللہ، قصص الانبیاء علیہم السلام، تحقیق: حلی، عبد الحلیم، قم، مکتبۃ العلامۃ المجلسی، بی‌تا.

سانچہ:نبوت

[1] تفسیر در المنثور، ج۳، ص۹۴.

[2] قطب راوندی، قصص الانبیاء، مکتبہ العلامہ المجلسی. ص۲۷۹.

[3] سورہ اعراف، آیہ ۷۳ و ۷۴.

[4] بوترابی، «صالح»، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۳.

[5] بوترابی، «صالح»، ۱۳۹۰ش، ص۲۵۴.

[6] طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۳۱۸.

[7] بوترابی، «صالح»، ص۲۵۴.

[8] جزایری، داستان پیامبران، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۳.

[9] سورہ ہود، آیہ ۶۱ و ۶۷.

[10] طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۲ق، ج۸، ص۱۸۱.

[11] طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۲۹۳؛ فیض کاشانی، تفسیر صافی، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۲۱۳.

[12] جزایری، داستان پیامبران، ۱۳۸۰ش، ص۱۷۳.

[13] سورہ قمر، آیہ ۲۸.

[14] طوسی، التبیان، دار الاحیاء، ج۹، ص۴۵۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]