جسونت سنگھ کنول
 | |
|---|---|
| جم | 27 جون 1919 ڈھڈیکے (ضلع موگا) |
| کم کِتہ | ناول کار |
| بولی | پنجابی |
| قومیت | بھارتی |
| وڈے کم | لہہ دی لوء |
| رشتے دار | مختیار کور (زنانی) |
جسونت سنگھ کنول پنجابی ناول نگار، کہانی کار اتے لکھاری اے۔
زندگی
[سودھو]جسونت سنگھ کنول دا جم 27 جون 1919 نوں پنڈ ڈھڈیکے (ضلع موگا) وکھے محلہ سنگھ دے گھر ہویا۔ 1943 وچّ جسونت سنگھ کنول دا ویاہ مختیار کور نال ہویا۔ اوہناں دے گھر چار دھیاں تے اک پتر نے جنم لیا۔ اج تنّ دھیاں ربّ نوں پیاریاں ہو چکیاں نیں۔ پتر سربجیت سنگھ دو خوبصورت بیٹیاں ہرمیت تے سمیت دا پیؤ اے۔
کنول ہوراں نے اپنی مڈھلی تعلیم اپنے پنڈ دے سکول توں ہی پراپت (حاصل) کیتی۔ اوہناں نے دسویں دی جماعت پاس نہیں کیتی پر گیانی ضرور کیتی ہوئی اے۔ اوہناں دے کہن مطابق اوہناں نوں لکھن دی چیٹک ملایا دے جنگلاں وچّ گھمدیاں لگی۔ اوہ اپنی لکھن کلا نوں ملایا دی سوغات آکھدے نیں۔ ہر انسان دے پہلے پیار وانگ اوہناں دا پہلا پیار اک چینی مٹیار ہی سی، جو اوہناں نال ویاہ تاں کرواؤنا چاہندی سی پر اپنا دیس نہیں سی چھڈنا چاہندی۔ اسے طرحاں کنول ہوریں وی اتھے پکے طور 'تے رہنا نہیں سی چاہندے۔ اوہناں دے رشتے دا انت اتھے ہی ہو گیا۔
اوہناں نے وی روزی روٹی دی خاطر ملایا وچّ چوکیداری وی کیتی تے اپنے پنڈ دیاں کھیتاں وچّ اپنے چھوٹے بھرا نال ہل وی واہیا۔ ایہہ اوہناں دا سبھاگ سی کہ شرومنی کمیٹی دے پربندھ ادھین ہی اوہناں نوں گورو رام داس دی نگری وچّ کلرکی دی نوکری مل گئی۔ اتھے ہی رہنا، کھانا پینا تے ساہتک بھکھ پوری کرن لئی اوہ باقی بچدا ویلہ شرومنی کمیٹی دی لائبریری وچّ بتاؤندے۔ اتھے ہی اوہناں نوں دنیا دیاں سبھ توں ودھیا کتاباں، ناول تے کہانیاں پڑھیاں۔ ‘‘جیون کنیاں دے پبلشر نے ہی اوہناں نوں ناول لکھن ولّ پریرت(راغب) کیتا۔ جسونت سنگھ کنول دا سبھ توں پہلا ناول ‘سچ نوں پھانسی' 1944 وچّ پاٹھکاں دے ہتھاں وچّ آیا۔ تے اس توں بعد وچّ اوہ دن وی آئے جد پاٹھک کنول دے ناول دی انتظار کریا کردے سن۔ کہہ ناول بازار وچّ آیا تے کہہ ہتھوں ہتھ وک گیا۔
کنول دا ساہتک سفر ملایا وچّ شروع ہویا تے پنجاب وچّ پروان چڑھیا۔ سبھ توں پہلاں اوہناں نے کسے غیر-پنجابی لکھاری توں پربھاوت(متاثر) ہو کے 1941-42 وچّ وارتک دی پہلی پستک(کتاب) ‘جیون کنیاں' لکھی جس نے اوہناں دی ساہت دے کھیتر وچّ چرچہ چھیڑ دتی۔
رچناواں
[سودھو]پالی
[سودھو]پیار، پیڑ، ویدنا تے دلی ولولیاں دا پرتیک ناول ‘‘پالی اوہناں دا دوجا ناول سی۔ کنول ہوراں نال جد وی کدی اوہناں دے ناولاں دی گلّ ترے تاں اوہ دسدے ہن کہ اوہناں دا ایہہ ناول پڑھ کے ہی، اس ویلے دے ناول پتاما نانک سنگھ اوہناں نوں گورو رام داس دی نگری وچّ شرومنی گرودوارہ پربندھک کمیٹی دے دفتر وچّ ملن آئے۔ اس ویلے دی گلّ سناؤندے ہوئے دسدے ہن، ‘‘میں دفتر وچّ بیٹھا سی کہ پچھیوں کسے نے آ کے میرے موڈھیاں 'تے دوویں ہتھ رکھ دتے۔ میں اک دم ہی گھبرا کے ویکھیا کہ نانک سنگھ کھڑے سن۔ میں گھبرا کے کھڑھا ہو گیا تے کیہا، مینوں بلاوہ بھیج دندے میں آپ چل کے آؤندا، تسیں کیوں انا کشٹ کیوں کیتا۔ تد نانک سنگھ کہن لگے کہ میں صرف تینوں صرف ایہی کہن آیا ہاں، کہ ‘‘توں بہت ودھیا لکھدا اے، لکھنا نہ چھڈی۔
پورنماشی
[سودھو]پنجاب دے ساہت دے مالا دا موتی تے اصل پنجابی سبھیاچار نوں پیش کردا، پینڈو جیون دی جھلک دکھلاؤندا ناول ‘‘پورنماشی اوہناں دا تیجا ناول سی۔ تے ہر پنجابی دی پسند دا پہلا ناول اے۔ ‘‘رات باقی ہے اوہناں دا چوتھا ناول سی۔ ایہہ ناول اوہناں ادوں لکھیا جدوں کمیونسٹ پارٹی اپنے سکھراں 'تے سی۔ اس توں بعد اس دا پتن شروع ہو گیا۔
کنول ہوراں دے اس ناول نے اوہناں دی زندگی وچّ وی اک خوبصورت موڑ لیاندا۔ سورجپور فیکٹری وچّ میڈیکل انچارج لگی اک کڑی ‘‘ڈاکٹر جسونت کور نے اوہناں نال خط وکتابت دا سلسلہ شروع کیتا۔ اوہ کڑی بعد وچّ اوہناں دی جیون ساتھن بنی ڈاکٹر جسونت گلّ۔ ڈاکٹر جسونت گلّ تے جسونت سنگھ کنول ہوریں 1955 توں 1997 تکّ (42 سال) اکٹھے رہے۔ کنول ہوراں دے کہن مطابق ڈاکٹر جسونت گلّ ہی اوہناں دے ساہتک سفر وچّ اوہناں دا آدرش سی جس نے اوہناں نوں لکھن ولّ پریرت (راغب) کیتا۔
لہو دی لوء
[سودھو]صدقی، سرڑی تے ساہسی کنول نے زندگی وچّ اوہ کجھ ہی کیتا، جو اوہناں دے من وچّ آیا۔ ڈر، بھے تے پریشانیآں اس دے کتے نیڑے-تیڑے وی نہیں سن۔ لکھدیاں- لکھدیاں ہی اوہناں دے اندر انی سورمتائی آئی کہ اوہناں نے 70ویاں دے وچّ پنجاب دیس تے قوم دے حالاتاں دے مدنظر ‘‘لہو دی لوء ورگی رچنا لکھ دتی۔ 1971 توں 1972 تکّ اوہناں نے اس ناول دے کھرڑے تیار کیتے۔ ادھر دیس وچّ ایمرجینسی لگّ گئی۔ جہڑے پبلشر کدے ناول چھاپن لئی اوہناں دے مگر-مگر پھردے سن، اوہ ‘‘لہو دی لوء ورگی رچنا چھاپنوں ڈر گئے۔ چھاپےخانیاں 'تے چھاپے پین لگّ پئے تے سخت سینسرشپ لاگوُ ہو گئی۔ کسے پبلشر نے حوصلہ نہیں کیتا کہ اوہ اوہناں دا ناول چھاپ سکن۔ اخیر ‘‘لہو دی لوء ناول سنگاپور وچّ چھپیا تے سبھ توں پہلاں پرواسی پنجابیاں وچّ پڑھیا گیا۔ کجھ کاپیاں پنجاب وچّ وی سمگل ہوئیاں تے ہتھوں ہتھیں وک گئیاں۔ اس ویلے ناول دی قیمت تیہہ روپئے سی۔ ایمرجینسی ٹٹی تے آرسی والیاں نے ناول دی قیمت 15 روپئے رکھ دتی۔ اس ناول دیاں باراں ہزار توں وی ودھ کاپیاں وکیاں۔
توشالی دی ہنسو
[سودھو]کنول دا ناول ‘‘توشالی دی ہنسو ساہت اکادمی ایوارڈ نال نوازیا ہویا ناول اے۔ اس بابت اوہ کہندے ہن کہ اوڑیسہ وچّ گھمدیاں ‘‘توشالی دی ہنسو میرے ذہن وچّ ابھری۔ بھوبنیشور لاگے اک پہاڑی چٹان تے بودھیاں دا مٹھّ اے۔ اتھے کھڑ کے جد میں دور ہیٹھاں تکّ ویکھیا، تاں مینوں کلنگا دی یاد آ گئی۔ اشوک نے اتھے بہت قتل عام کیتا سی۔ توشالی دا نامو-نشان مٹا دتا۔ مینوں مر رہے لکھاں سپاہی فوجیاں دیاں چیکھاں کرلاہٹاں سنائی دتیاں۔ لاشاں دے ڈھیر دسے۔ میں سوچیا، گھٹّ گنتی سدا ہی کٹّ کھاندی آ رہی اے۔ پنجاب دا سنتاپ میرے موہرے آیا۔ بھارت نوں آزادی مل گئی، پر گھٹّ-گنتیاں نوں کدے وی آزادی دا لابھ نہ ملیا۔ توشالی دی راجدھانی ہنسو دی اک اک گلّ نے مینوں ٹمبیا کہ اوہ اپنے لوکاں لئی مردی سی۔ ایہہ وی سچ ہے کہ کنول ہوراں دا من پسند ناول ‘‘توشالی دی ہنسو ہی اے۔ اوہ کہندے ہن کہ ایہہ ناول لکھ کے ہی مینوں روح دا رجّ ملیا۔ کنول نے کوئی تیہہ توں ودھ ناول، دس کہانی مجموعے، چار نبندھ مجموعے، اک نظمی مجموعہ پنجابی ساہت دی جھولی پا کے اس خزانے نوں امیر کیتا۔
ناول
[سودھو]- سچ نوں پھانسی
- پالی
- رات باقی ہے
- پورنماشی
- تاریخ ویکھدی ہے
- سول لائینز
- متر پیارے نوں
- جیرا
- ہانی
- برف دی اگّ
- لہو دی لوء
- روپمتی
- مائی دا لال
- مومل
- موڑا
- جنگل دے شیر
- قومی وصیت
- ایننیاں 'چو اٹھو سرمہ
- منکھتا
- توشالی دی ہنسو
Gallery
[سودھو]-
Jaswant Singh Kanwal on occassion of Ludhyana Sahit Academy's election June 2018 -
Jaswant Singh Kanwal with his son in bed ridden condition,Dhdhike -
Jaswant Singh Kanwal in bed ridden condition,Dhdhike -
Jaswant Singh Kanwal in bed ridden condition
