گربخش سنگھ پریتلڑی
گربخش سنگھ | |
---|---|
فائل:Gurbaksh Singh Preetlari.jpg | |
جم | 26 اپریل 1895 سیالکوٹ |
موت | 20 اگست 1978 پی جی آئی، چنڈی گڑھ |
قلمی ناں | پریتلڑی |
کم کِتہ | کہانی کار، ناول نگار، ناٹک کار |
بولی | پنجابی |
قومیت | ہندوستانی |
دور | 1930 - 1977 |
گربخش سنگھ پریتلڑی (26 اپریل 1895 - 20 اگست 1978) پنجابی دا اک کہانی کار، ناول نکار، ناٹک کار(ڈرامہ نگار)، وارتک لکھاری(خودنویشت) اتے صحافی سی۔
جیون
[سودھو]جم
[سودھو]گربخش سنگھ پریتلڑی دا جنم 26 اپریل 1895 سیالکوٹ وکھے ہویا۔ اسدے پیؤ دا ناں پشورا سنگھ اتے ماں دا ناں ملنی کور سی۔ اوہ 7 سال دے ہی سی تاں پیؤ مرگیا۔
پڑھائی
[سودھو]اوہ سیالکوٹ توں دسویں پاس کرکے ایف.سی. کالج لاہور وچّ اچیری سکھیا لئی داخل ہوئے۔ مالی تنگی کارن کالج چھڈّ کے 15 روپئے مہینے ’تے کلرک دی نوکری کر لئی پر پھر تھوڑھے جڑ بعد تھاپسن سول انجینیئرنگ کالج، رڑکی وچّ داخلہ لے لیا تے اتھوں 1913 وچّ سول انجنیئرنگ دا ڈپلوما کیتا۔ پھر فوج وچّ بھرتی ہو کے عراق تے ایران چلا گیا۔ اتھے اسدی دی ملاقات عیسائی مشنری ریورینڈ مسٹر سٹینڈ نال ہوئی تے اس دی صلاحَ نال امریکہ دی مشیگن یونیورسٹی وچّ انجنیئرنگ دی اچیری سکھیا لئی داخلہ لے لیا۔ 1922 وچّ اتھوں بی ایس سی (انجنیئرنگ) دی ڈگری پراپت (حاصل)کیتی۔ جدوں دیس واپس آئے تاں کافی بھج-دوڑ بعد ریلوے دی نوکری مل گئی۔
پریتلڑی
[سودھو]1932 وچّ اس نوکری توں مکت ہو کے نوشہرے دے چ زمین لے کے جدید سائنسی ڈھنگ نال کھیتی کرنی شروع کر دتی۔ اوہناں آدرشک سماج دی اساری لئی لوکاں وچّ اتشاہ پیدا کرن لئی اک ماہی رسالے پریتلڑی دی پرکاشنا(اشاعت) 1933 دے ستمبر مہینے وچّ آرنبھ(شروع) کیتی۔ پریتلڑی پنجابی پترکاری دے کھیتر وچّ اک معرکہ سی۔ ایہہ مہینہ وار پتر پاٹھکاں وچّ بہت ہرمن پیارا ہویا۔ [۱]
پریتنگر
[سودھو]سنّ 1936 وچّ آپ ماڈل ٹاؤن لاہور آ وسے۔ دو کو سال بعد 1938 وچّ ایہناں نے لاہور تے امرتسر دے وچکار 15 ایکڑ زمین ملّ لے کے پریت نگر دی ستھاپنا کیتی۔ 1947 وچّ دیس دی ونڈ ویلے پریت نگر اجڑ گیا تے آپ دلی چلے گئے پر اتھے اوہناں دا دل نہ لگا۔ اوہ مڑ 1950 وچّ پریت نگر آ کے اس دی پنرستھاپنا وچّ جٹّ گئے اتے آخری دم تک اتھے رہے۔ اتھوں ہی 1940 وچّ بال سندیش ناں دا رسالہ شروع کیتا۔[۲]
رچناواں
[سودھو]مضمون
[سودھو]- سانوی پدھری زندگی
- پرسنّ لمی عمر
- سوے-پورنتا دی لگن
- اک دنیاں دے تیراں سپنے
- نواں شوالہ
- زندگی دی راس
- پرم منکھ
- میرے جھروکھے 'چوں
- کھلھا در
- پریت مارگ
- فیصلے دی گھڑی،
- زندگی وارث ہے
- خوش حال جیون
- نویاں تقدیراں دی پھلّ کیاری
- ایہہ جگ ساڈا
- اسمانی مہانندی (ترجمہ)
- زندگی دے راہ (ترجمہ)
سویجیونی اتے یاداں
[سودھو]- میریاں ابھلّ یاداں (1959)
- منزل دسّ پئی (1964)
- میری جیون کہانی
- چٹھیاں جیتاں دے ناں
ناول
[سودھو]- انویاہی ماں
- رکھاں دی جیراند
- ماں (ترجمہ) میکسم گورکی دے ناول دا
کہانی مجموعے
[سودھو]- ناگ پریت دا جادو (1940)
- انوکھے تے اکلے (1940)
- اسمانی مہانندی (1940)
- وینا ونود (1942)
- پریتاں دی پہریدار (1946)
- پریت کہانیاں (1950)
- شبنم (1955)
- بھابی مینا (1956)
- عشقَ جہناں دے ہڈیں رچیا (1959)
- زندگی وارث ہے (1960)
- اک رنگ سہکدا دل (1970)
ناٹک (ڈرامہ)
[سودھو]- راج کماری لتکا تے ہور پریت-ڈرامے
- پریت مکٹ (1922-23)
- پورب-پچھم
- ساڈی ہونی دا لشکارا
بال ساہت
[سودھو]- گلابی عینکاں
- پریاں دی موری
- گلابو
- مراداں پوریاں کرن والا کھوہ
- جگاں پرانی گلّ
پہتا پاندھی، بم بہادر ورگیاں کہانیاں پنجابی پاٹھ پستکاں(درسی کتاباں) وچّ شامل رہیاں ہون کارن کسے جان پچھان دیاں متھاج نہیں نیں. پریتلڑی وچّ چھپدے رہے اوہناں دے لیکھ اتے پریت جھروکھے وچوں ورگے کالماں دی چرچہ پنجابی پاٹھکاں وچّ عامَ ہندی سی۔ صحتَ سنبندھی اوہناں دے لیکھاں دی نوجواناں وچّ نویں نروئی سوچ نوں وکست کرن وچّ اہم بھومکا(کردار) اے۔ گربخش سنگھ آشاوادی(خوش امید) تے سپنساز منکھ سی۔ اوہ برٹرینڈ رسل دی طرحاں ساری دنیاں نوں اک بھائیچارے وجوں گھگّ وسدی دیکھنا چاہندا سی۔ اوہناں نے معاشی تے سماجی برابری دے سماج وادی اصولاں دا سمرتھک سی۔ لوکاں نوں جات-پات، رنگ-نسل دے فرق توں اچا اٹھ کے جیون بتیت کرن لئی کیہا۔ گربخش سنگھ مارکسی وچاردھارا نال بہت نیڑتا رکھدا سی۔ اوہناں نے میکسم گورکی دی دے مہان روسی ناول 'ماں' پنجابی ترجمہ کیتا۔ 1971 وچّ اوہناں نوں سوویت نہرو پرسکار پراپت ہویا۔ گربخش سنگھ نے پنجابی وچّ نویں وچاردھارا ‘پیار قبضہ نہیں پچھان اے’ لیاندی تے اپنیاں ساریاں رچناواں نوں اس سدھانت تے ڈھالیا۔ پلیٹو دے افلاطونی پیار دی طرز تے گربخش سنگھ نے پیار نوں قبضے دی بھاونا نال بے میل دسّ کے سہج پیار دی دھارنا دی ویاکھیا کیتی۔
باہری کڑیاں
[سودھو]٭ گربخش سنگھ دے سمکالی تے ادھارت کہانی
حوالے
[سودھو]- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ http://www.tribuneindia.com/2005/20050217/aplus.htm#1