فقیر محمد فقیر
| فقیر محمد فقیر | |
|---|---|
| جم | 5 جون 1900 [۱] |
| وفات | 11 ستمبر 1974 (74 سال)[۲] |
| شہریت |  پاکستان
|
| عملی زندگی | |
| پیشہ | مترجم ، شاعر ، محقق |
| پیشہ ورانہ زبان | پنجابی |
 باب ادب
| |
ترمیم  | |
فقیر محمد فقیر، پنجابی دے شاعر، کھوجی تے لکھاری سن۔ فقیر محمد فقیر 1900ء وچ پیدا ہوئے۔ گجرانوالا دے وسنیک سن۔ 1914ء وچ استاد ابراھیم عادل دی شاگردی کیتی۔ والد دی وفات اُتے مرثیہ لکھ کے شاعری دا مڈھ بنھیا۔ میڈیکل کالج وچ اک کورس کر کے ڈٓاکٹری دکان وی کردے رہے تے ایسے پاروں ڈاکٹر وی کہلوائے۔ اوہناں نے نظم تے نثر وچ پنجابی ادب نوں بہت کچھ دتا اے۔ اوہناں دی شاعری اسلامی سوچ نال بھری ہوئی اے۔ 1924ء وچ صدائے فقیر شائع ہوئی۔ پاکستان بنن مگروں اوہناں نے رسالہ پنجابی جاری کیتا۔ پنجابی ادبی اکیڈمی ولوں بہت سارا پرانا پنجابی ادب ایڈٹ کرکے چھاپیا۔ پنجابی زبان تے ادب نوں نویاں لیہاں تے ٹورن والے اگو رباعی لکھن وچ اونہاں نوں خاص مہارت حاصل سی۔ پنجابی تنقید وچ مہک دے پھل نوں اک نویکلی اہمیت حاصل اے۔ او پنجابی شعر تے ادب دے انمول موتی سن۔
تفصیل
[سودھو]فقیر محمد فقیر 25 جون 1900 نوں گجرانوالا وچ جمے۔ اوہناں دے پیو دا ناں حکیم میاں لال دین سی جیہڑے حکیم سن۔ اسلامیہ ہائی سکول گجرانوالا وچوں پڑھائی کیتی۔ پہلا شعر اوہناں اپنے والد دی وفات اُتے آکھیا۔ صدا فقیر شاعری دی پہلی کتاب 1924 وچ چھپی۔ 1951 وچ اوہناں نے اک پنجابی رسالہ 'پنجابی' دا جاری کیتا۔
'بابائے پنجابی' وجوں مقبول ڈاکٹر: فقیر محمد فقیر لیہندے پنجاب تے چڑھدے پنجاب وچ اکو جہے مقبول پنجابی لکھاری نیں۔ مشہور شعری ٹکڑی ماں بولی جے بھلّ جاووں گے، ککھاں وانگوں رل جاووں گے دے رچیتا ڈاکٹر فقیر دی پیدائش گجرانوالا وچ والد حکیم لال دین دے گھر ہوئی۔ بچپن وچ فقیراں تے درویشاں دی سنگت وچ رہن کارن اس ذہین پنجابی بالک اتے فقیری دا رنگ چڑھ گیا سی۔ ایویں اوہناں نے اپنا تخلص 'فقیر' ہی رکھ لیا۔
خاندانی پچھوکڑ
[سودھو]ڈاکٹر فقیر محمد فقیر دا خاندانی پچھوکڑ کشمیری برادری نال جڑدا اے۔ 1857ء دے غدر دے دوران اوہناں پریوار گجرانوالے جا وسیا۔ ڈاکٹر فقیر دے والد اپنے زمانے دے منے پرمنے خاندانی حکیم (وید) وجوں جانے جاندے سن۔
پٹیالے وچ
[سودھو]ڈاکٹر: فقیر محمد فقیر دے کلام 'تے ٹھیٹھ پنجابی زبان دی لگی موہر اس گلّ دا پرمان اے کہ فقیر محمد فقیر نوں ماں بولی اتے ادب نال ڈونگھی اپنتّ رہی اے۔ 1947 توں پہلاں اس نے اپنی زندگی دا کجھ سماں پٹیالے وی گزاریا۔ سمچے پنجاب وچ جانی جاندی سینٹرل پنجابی سبھا، پٹیالہ دی صدارت دی واگڈور وی اس دے ہتھ رہی ۔ اس دی شاعری دا پلیٹھا پراگا 'سنگی' سی جس توں خوش ہو کے مہاراجا سردار بھوپندر سنگھ ریاست پٹیالا نے اس نوں اس ویلے پنج سو روپئے دا نغد انعام دے کے شرومنی پنجابی شاعر دے خطاب نال سنمانیا سی۔
لاہور وچ وسنا تے ادبی سرگرمیاں
[سودھو]1947 وچ قیام پاکستان ویلے اوہ پریوار سمیت پٹیالا چھڈّ کے لاہور آگئے۔ ڈاکٹر فقیر نے لاہور دے دیال سنگھ کالج وکھے پنجابی پکھی سرگرمیاں نوں عملی روپ دین دے منصوبے تیار کیتیے اتے 1951 وچ اک ماہواری پنجابی رسالہ 'پنجابی' شاہمکھی لپی وچ شروع کیتا۔ اوہناں دے لائے اس بوٹے نوں اوہناں دے دوہترے پروفیسر جنید اکرم جنید تے فیر سہیل اکرم نے جاری رکھیا۔ ڈاکٹر فقیر نے پنجابی رسالے 'لہراں' وچ پنجابی کہانی سنگریہہ وچ چڑھدے لیہندے پنجاب دے پرسدھ کہانی کاراں دیاں کہانیاں وی پیش کیتیاں۔ پاکستانی پنجاب وچ جے اج پنجابی زبان تے ادب دی گلّ ترقی دی لِیہ اُتے تر رہی اے تاں اوہدے تریخی پچھوکڑ وچ ڈاکٹر فقیر دیاں مڈھلیاں کوششاں بیج روپ وچ پئیاں دکھائی دیندیاں نیں۔ اوہناں دی شاعری لوک منک دی آواز اے۔ اوہناں نے پنجابی وچ 'رباعیاں' راہیں سماجی، معاشی تے سیاسی حالات دی عکاسی کیتی۔
ڈاکٹر فقیر محمد فقیر دیاں بہت ساریاں رباعیاں وچ حسن تے عشق جذبات سموئے ہوئے نیں۔ ایہناں وچلی نزاکت اتے نازک جذبیاں دے آدھار 'تے ہی اس نوں کئی ودواناں/آلوچکاں نے 'پنجابی دا 'عمر خیام' دا خطاب دتا اے ۔ اس دیاں رباعیاں 'رباعیات فقیریات' ناں دے مجموعہ کلام وچ موجود نیں ۔ 'سنگی' توں علاوہ ڈاکٹر: فقیر محمد فقیر نے 'صداۓ فقیر'، 'چنگیاڑے'، 'ہیر رانجھا'، 'مہکدے پھلّ' تے 'مواتے' کتاباں دی سرجنا کیتی اے۔ کلاسکی شاعراں دے جیون اتے اوہناں دی رچنا بارے وی فقیر محمد فقیر نے 'بلھے شاہ دا مکمل کلام،' 'سلطان باہو' تے 'علی حیدر' پستکاں رچ کے پنجابی کھوج لئی سکھاواں کارج کیتا۔ فقیر محمد فقیر نے نظماں تے غزلاں توں علاوہ پنجابی وچ بچیاں لئی وی شاعری کیتی۔ فقیر محمد فقیر 11 ستمبر 1974ء نوں فَوت ہوگئے۔
لِکھتاں
[سودھو]- غزل گرنتھ
- صدائے فقیر
باہرلے جوڑ
[سودھو]حوالے
[سودھو]- ↑ فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb150507762 — اخذ شدہ بتاریخ: ۶ اگست ۲۰۲۴ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
- ↑ سوڈوک شناختی: https://www.idref.fr/083597867 — اخذ شدہ بتاریخ: ۶ اگست ۲۰۲۴ — عنوان : Identifiants et Référentiels — ناشر: Agence bibliographique de l'enseignement supérieur