دیپک جیتوئی
 | |
|---|---|
| جم | 18 اپریل 1925-12 فروری 2005) جیتو ، فریدکوٹ |
| موت | 12 فروری 2005 جیتو |
| قلمی ناں | جیتوئی |
| کم کِتہ | غزل گو شاعر |
| قومیت | بھارتی |
| دور | 1925-2005 |
| صنف | غزل |
| وڈے کم | دیپک دی لو |
دیپک جیتوئی (18 اپریل ،1925-12 فروری 2005) پنجابی دے غزل گو ہوئے ہن، اوہناں دا جنم گنگسر ،جیتو،، ضلع فریدکوٹ وکھے ماں ویر کور دی ککھوں پیؤ اندر سنگھ دے گھر ہویا۔ اوہناں دا اصل نام 'س : گرچرن سنگھ' سی، دیپک جیتوئی اسدا ساہتی ناں سی ۔"جیتوئی" تخلص اوہ جیتو شہر کارن لاؤندے سی ۔ اوہناں دی کویتاواں نال سانجھ ویسے تاں نکے ہندے تو ہی پے گئی سی پر شاعری دیاں باریکیاں سمجھن لئی ' مجرم دسوہی ' نوں اپنا استاد دھاریا۔ عامَ زندگی وچّ اوہ بہت ہی سدھارن اتے درویشاں ورگے انسان سی ۔
کتاباں اتے غزلاں
[سودھو]دیپک جیتوئی جی دیاں کئی کتاباں تے انیکاں غزلاں پرکاشت ہوئیاں جویں-
- دیپک دی لو (غزل مجموعہ)[۱]
- غزل دی ادا
- غزل دی خوشبو
- غزل کی ہے
- غزل دا بانکپن
- ماڈرن غزل مجموعہ،
- میریاں چونویاں غزلاں
- دیوانے-دیپکنے
- آہ لے مائی سانبھ کنجیاں (گیت )
- ساڈا ورثہ،ساڈا دیش
- مالا کیوں تلوار بنی’ (مہانکاوِ بندہ سنگھ بہادر )
- بھرتھری ہری (شعری ناٹ)،
- بھلیکھا پے گیا (کہانی مجموعہ)،
- سماں ضرور آویگا (ناٹک مجموعہ)،
- سکند گپت (سنسکرت توں ترجمہ)
- عبادت (ساریاں غزلاں دا غزل-مجموعہ)
- پکھی گھنگروآں والی (گیت-مجموعہ)
دیپک جی نے غزلاں دے نال-نال کافی گیت وی لکھے۔ اوہناں دے مشہور گیتاں دے بول ہن آہ لے مائی سانبھ کنجیاں، دھیاں کر چلیاں سرداری اتے گلّ سوچ کے کریں توں ذیلدارا، اساں نی کنوڑ جھلنی ،"جتی لگدی ہانیاں میرے وے پٹّ نہ پلانگھاں لمیاں " [۲] اس دے نال ہی اوہناں دے دھارمک گیتاں دے ایل. پی. ریکارڈ( ایچ. ایم. وی. کمپنی) ‘ساکہ چاندنی چوک’ اتے ‘ گرو نانک دیاں ساکھیاں’ وی آئے ۔
ساہتی پرسکار
[سودھو]دیپک کئی پرسکاراں نال وی سنمانت ہوئیا،اس نوں شرومنی پنجابی کوی سنمان،ساہت اکادمی انعام، ڈاکٹر. سادھو سنگھ ہمدرد ایوارڈ، کرتار سنگھ دھالیوال ایوارڈ، باباۓ غزل ایوارڈ، میر تقی میر ایوارڈ اتے ہور انیکاں ساہتی ایوارڈاں نال نوازیا گیا ۔
‘دیپک غزل سکول’
[سودھو]دیپک جیتوئی نے جتھے آپ پنجابی غزل دا مان ودھایا اتھے اپنی لوء صدقہ ہور کئیاں چراغ بالے جہڑے ہن معیاری غزل دی رچنا کرکے اپنا یوگدان پا راے ہن۔ اوہ اپنے شاگرداں نوں تراشن وچ وی بڑی محنت کردے سن۔ ڈاک راہیں اصلاح لئی آئیاں رچناواں دے سارے نقص دور کردے، اوہناں نقصاں بارے اپنے شاگرداں نوں چٹھیاں راہیں سمجھاؤندے وی۔ اوہناں دے شاگرداں دا گھیرا وسیع اے۔ اوہ اکثر کیہا کردے سی:
‘جس نوں وی کوئی شکّ اے پڑتال کر لوے،
وڈا جنابے داغ توں دیپک سکول اے۔’
غزل دے وستار لئی ‘دیپک غزل سکول’ دا قیام کیتا ۔ اوہناں دے لگبھگ 350 دے قریب شاگرد رہے(جناں وچوں ہربنس لال شرما، امرجیت سندھو، دھون، گردیال روشن، سلکھن سرحدی، امرجیت ڈھلو، جاگجیت جگا، ملکیت، ترلوک ورما، جگروپ مان وغیرہ مکھ شاگرد رہِ ہن۔
دیپک جی نے کافی غریبی دا وی ساہمناں کرنا پیا،جسنوں چانن گوبندپوری (چانݨ گوبندپوری) جی دا دیپک جی بارے ہیٹھلا شعر درساؤندا اے ۔
"دیپک دا نام پھیر میں اس نوں چتاریا،
اس آکھیا کہ اوہ نوں غریبی نے ماریا۔ "
آخری سماں
[سودھو]پنجابی زبان نوں اینیاں اعلیٰ خدمات دین والا ایہہ مہان شاعر زندگی بھر تنگدستی دا شکار رہا۔ اپنا سنیارپنے دا جدی پشتی کِتہ چھڈّ کے پنجابی غزل نوں مقبول بناؤن وچّ جٹے رہے دیپک جیتوئی نے ساری عمر دو کمریاں والے گھر وچّ گزار دتی جہڑے انتلے سمیں تاں بالکل کھولا ہی بن گیا سی۔
تنگدستی دا عالم ایہہ سی کہ کئی کئی دن گھر چلھا نہ بلنا تے فاقہ کشی دی نوبت آ جانی۔ بجلی دا بلّ نہ بھریا جاندا تاں کنیکشن کٹیا جاندا۔ پر اوہناں اپنی خدداری ‘تے آنچ نہیں آؤن دتی۔ آرئیسئیس دے کارجکرتا دے روپ وچّ سابقہ پردھان منتری اٹل بہاری واجپائی نال اکو منچ توں کویتاواں پڑھدے رہے دیپک جیتوئی نے اوہناں اگے وی کدے ہتھ نہ پھیلایا: کدے ذکر چلنا تاں نہورا ماردے،’اوہنوں کہڑا دسدا نہیں جے کجھ سہائتا کرنی ہندی تاں کر دندا۔’ اوہ اکثر ایہہ وی آکھدے:
چھتھا پئیدے اکثر یاراں دے کول رو کے،
ہر درد اپنے دل دا رکھدیں میں تاں لکو کے۔
سرکار نے انتلے سمیں اوہناں دی اک لکھ روپئے نال مدد کیتی۔ سرکاری رویئے بارے اوہ اک شعر کہندے سن :
انعام اوسے نوں ہے سرکار دندی،
جو شاعر جھولی چکّ سرکار دا ہے۔
دیپک دا ادبی جگت وچّ وڈا مقام سی جو اوہناں دے جان مگروں وی قایم ہے۔ اوہناں نوں اپنی فنی قابلیت ‘تے مان سی، پر ہنکار نہیں سی۔ اوہناں دے شعر اس گلّ دی گواہی بھردے ہن :
‘دیپک’ دے بارے پچھئ؟ تاں میں کہانگا صاف
شاعر برا ضرور ہے؛ بندہ برا نہیں۔
جاں
تیرے شاعرانہ فن دی ہے ضرور دنیاں قایل،
تینوں دیپکا مہارت نہ تاں سی- نہ ہے- نہ ہوؤُ۔
شاعری دا لٹ لٹ بلدا ایہہ دیپک 12 فروری 2005 نوں جسمانی طور ‘تے بھاویں بجھ گیا۔اس وقت اوہ 85 ورھیاں دے سن[۳] |اوہناں دے جیون اتے لیکھن تے 'دیپک دی دیپمالا' 'بھپندر جیتو' نے لکھی ہے، جسنوں جیتو وکھے 20 جنوری،2008 نوں سرجیت پاتر جی اتے گیانپیٹھ اوارڈی گردیال سنگھجی دی اگوائی ہیٹھ رلیز کیتا گیا۔ اوہناں دی مہان شاعری اج وی شاعری دے شوقیناں لئی کسے امرتجل ورگی ہے اتے پنزابی غزل گو اتے شاعراں نوں سیدھ دے رہی ہے ۔
حوالے
[سودھو]- ↑ «Archive copy». بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۶-۰۳-۰۵. دریافتشده در ۲۰۱۵-۰۹-۲۲.
- ↑ http://harmeetsinghsidhu.wordpress.com/2010/06/13/dil-ik-hai-deepak-jatoi/
- ↑ ہرمیل پریت "استاد شاعر سی دیپک جیتوئی"