ستندر سنگھ نور
 | |
|---|---|
 ستندر سنگھ نور | |
| جم | 5 اکتوبر 1940 کوٹ کپورا، ضلع فریدکوٹ |
| موت | ۹ فروری ۲,۰۱۱ (عمر 70 سال) دلی |
| کم کِتہ | شاعر، تنقید نگاراتے چنتک |
| بولی | پنجابی |
| قومیت | بھارتی |
| نسل | پنجابی |
| مادر علمی | پنجابی یونیورسٹی، پٹیالہ |
| وڈے کم | کویتا دی بھومکا |
ستندر سنگھ نور (5 اکتوبر 1940 - 9 فروری 2011[۱]) پنجابی ودوان، اگھے آلوچک(تنقید نگار) اتے چنتک سن۔ آلوچنا پستک ‘کویتا دی بھومکا’ لئی اناں نوں ساہت اکادمی انعام نال سنمانت کیتا گیا سی۔[۲] اوہ دلی یونیورسٹی ’چ وی پنجابی وبھاگ دے مکھی اتے پنجابی اکادمی دے رسالے ‘سمدرشی’ دے اڈیٹر وی رہے۔
مڈھلا جیون
[سودھو]کوٹ کپورے دی دھرتی تے پیدا ہون مگروں ڈاکٹر. نور دی پالنا نانکیاں دے گھر ہوئی۔ مگروں جدوں اوہناں دے پتا گیانی ہری سنگھ جاچک نے امبالے پریس لا لئی تاں اوہ وی امبالے آ گئے۔ اتھے انگریزی وچ ایم.اے.کیتی۔ انگریزی کالج وچ پڑھائی وی، پر مگروں پنجابی دی ایم.اے. کرکے پنجابی یونیورسٹی، پٹیالہ لیکچرار لگے۔ پہلاں ایم.اے. پنجابی کردیاں سٹوڈنٹ یونین دی چون لڑی تے سیکٹری بنے۔ یونیورسٹی وچ پڑھدیاں تے پڑھاؤندیاں اوہ ہمیشہ سرخیاں وچ رہے۔ مگروں ڈاکٹر ہربھجن سنگھ نال اچانک دلی میل ہو گیا اتے اوہناں نے ڈاکٹر.نور نوں دلی یونیورسٹی وچ پنجابی لیکچرار وجوں نوکری کرن لئی پریریا۔ ڈاکٹر. ہربھجن سنگھ دی نگرانی ہیٹھ ہی پی ایچ.ڈی. دی ڈگری لئی رجسٹر ہوئے۔ نور تاں ہمیشہ نواں سوچن دا عادی سی۔ اتر-سنرچناواد، اتر مارکسواد، اتر آدھونکتاواد، اتر بستیواد سبندھی اوہ بڑا سپشٹ(واضع) سی۔
"ڈاکٹر. نور اک گوبھلا جیہا ببر شیر ہے۔’’ دیکھن نوں بڑا نرم جیہا لگدی، پر جدوں بھبکی ماردا ہے تاں وڈے-وڈے تھم ہلا دندا ہے۔"
وڈا قد
[سودھو]سنت سنگھ سیکھوں، عطر سنگھ، ڈاکٹر ہربھجن سنگھ توں بعد ڈاکٹر. نور ہی سی جس نوں پنجابی وچ اینا-مان سنمان ملیا ہووے۔ انج، اوہدے ورودھی وی بہت سن۔ ورودھی پیدا کرنا اوہدی عادت وچ شامل سی۔ ورودھیاں دے ورودھ وچ نہ پینا سگوں من ہی من اوہناں دا دھنواد کرنا ڈاکٹر. نور دی فطرت وچ شامل سی۔ اک وقت پنجابی ساہت اکادمی، لدھیانہ دی چون ویلے اوہ اپنے سبھ توں پیارے متر سرجیت پاتر دے خلاف چون لڑن لئی کھڑھا ہو گیا سی۔ پر دوواں وچکار ورودھ لما سماں نہیں رہا۔ چون ہارن مگروں وی اوہ پاتر نوں پنجابی دا اج دے دور دا سبھ توں وڈا شاعر مندا سی۔ نور اک مست ہاتھی وانگ سی، جو بناں کسے دی پرواہ کیتیاں اپنی تورے تردا رہندا سی۔ ڈاکٹر. نور اپنے ورودھیاں نوں گولدا تک نہیں سی۔ راتیں دوستاں-متراں دی محفل وچ بیٹھنا۔ دیر رات تک ہسدے-کھیڈدے رہنا۔ ڈھولا گاؤنا، مرزے دی سدّ لاؤنی، پر سویر ویلے مکھ-بندھ جاں سیمینار لئی لکھیا پرچہ سرہانے پیا ہندا سی۔ کدے کسے نوں پتہ نہیں سی لگدا، ایہہ بندہ کدوں پڑھدا تے کدوں لکھدا ہے۔
اک ودوان بلارا
[سودھو]ڈاکٹر. نور اپنی گلّ پورے دھڑلے نال کردے سن۔ سٹیجاں اپر بولدیاں کئی وار سانوں لگدا کہ اوہ شاید کجھ غلط بول گئے سن۔ پر اوہ اینے دھڑلے نال تے ٹھرمے نال بولدے کہ ساہمنے بیٹھے لوکاں دا حوصلہ پست ہو جاندا۔ پانڈیچری وچ پنجابی تاملی سانجھی گوشٹی چل رہی سی۔ تامل دے اک ودوان نے بولدیاں تامل بھاشا نوں دنیا دی مہان بھاشا گردانیا اتے پنجابی نوں آدھونک (جدید) بھاشا کیہا۔ نور صاحب نے اس ودوان دی گلّ کٹدے ہوئے کیہا کہ نہیں پنجابی تاں تامل جنی ہی پرانی بھاشا ہے۔ اپنے بھاشن وچ اوہناں نے ایہہ ثابت کر دتا کہ پنجابی آریا توں پہلاں دی بھاشا ہے تے اس وچ بہت سارے اکھرے اجیہے ہن، جو دراوڑی بولیاں دے نیڑے ہن۔ اوہناں دا تھیسز سی کہ آریاواں توں پہلاں وی تاں اسیں کوئی بھاشا بولدے سی، گونگے تاں نہیں سی۔ اس ویلے دے پنجاب دی دھرتی ’تے بولی جاندی بھاشا جو کسے وی روپ وچ ہووے پنجابی ہی سی۔
بطور نائب پردھان
[سودھو]ساہت اکادمی دے نائب پردھان بن کے ڈاکٹر.نور نے جو پنجابی نوں دتا، اس دا انومان عامَ انسان نہیں لگا سکدا۔ پنجابی دے کسے ودوان دا اس عہدے اتے پجنا ہی ساڈے ساریاں لئی مان والی گلّ سی۔ پنجابی نوں ہر بھارتی تے ودیشی لیکھکاں تک پہنچاؤن دی جویں اس نے ذمہ واری اٹھا رکھی ہووے۔ ڈاکٹر. نور نے پہلی ویر پنجابی نوں قومانتری بولیاں دی قطار وچ لیا کھڑھا کیتا۔
رچناواں
[سودھو]شعری مجموعے
[سودھو]
|
|
|
|
|
انوواد
[سودھو]
|
|
آلوچنا
[سودھو]
|
|
سمپادت
[سودھو]
|
|
|
|
سنمان
[سودھو]
|
|